Kanał

[Artur Rogóż]

Kanał – polski film fabularny w reżyserii Andrzeja Wajdy z 1957.

Jest to pierwszy polski film powojenny poruszający tematykę powstania warszawskiego. Oparty o opowiadanie Jerzego Stefana Stawińskiego, uczestnika powstania, i zrealizowany według jego scenariusza, ukazuje jeden z końcowych epizodów walk w Warszawie.

Jednoznacznie pesymistyczna wymowa filmu uczyniła go kontrowersyjnym w odbiorze szerokiej publiczności. Pomimo tego film uznano za sukces artystyczny i został on dobrze przyjęty przez krajową krytykę. Zarazem Kanał był pierwszym polskim obrazem filmowym zauważonym w Zachodniej Europie. Dzięki projekcji na Festiwalu w Cannes w 1957 poznała go światowa krytyka, doceniając za oryginalność i nowatorstwo. Na tym samym festiwalu Kanał zdobył nagrodę Srebrną Palmę (ex aequo z Siódmą pieczęcią Bergmana).

Film Wajdy do dziś uznawany jest za jeden z najlepszych polskich obrazów. Datę jego premiery powszechnie uważa się za początek polskiej szkoły filmowej.
Na fabułę składają się losy członków powstańczego oddziału, zmuszonych do ewakuacji kanałami. Powolna, samotna śmierć wszystkich po kolei bohaterów ukazuje ogrom tragedii zrywu zbrojnego.

Akcja filmu rozpoczyna się 25 września 1944 roku (56 dzień powstania warszawskiego). Grupa powstańców podejmuje próbę przedostania się z okrążonego przez Niemców Mokotowa do Śródmieścia.

Scenariusz filmu jest oparty na własnych wspomnieniach Jerzego Stefana Stawińskiego, który przeszedł przez kanały podczas powstania warszawskiego.

Gatunek wojenny
Kraj produkcji Polska
Język polski
Główne role Tadeusz Janczar
Teresa Iżewska
Wieńczysław Gliński
Tadeusz Gwiazdowski
Stanisław Mikulski
Emil Karewicz
Władysław Sheybal
Teresa Berezowska
Jan Englert
Data premiery 20 kwietnia 1957
Czas trwania 95 min.
Produkcja
Reżyseria Andrzej Wajda
Scenariusz Jerzy Stefan Stawiński
Muzyka Jan Krenz
Zdjęcia Jerzy Lipman
Scenografia Roman Mann
Kostiumy Jerzy Szeski
Montaż Halina Nawrocka
Dystrybucja Zespół Filmowy Kadr
Od lat 12