Człowiek z żelaza

[Artur Rogóż]

Człowiek z żelaza – polski film fabularny z roku 1981 w reżyserii Andrzeja Wajdy. Scenariusz został napisany przez Aleksandra Ścibora-Rylskiego, muzykę skomponował Andrzej Korzyński. Film jest kontynuacją "Człowieka z marmuru". Zrealizowano go w okresie ograniczonej działalności cenzury między rokiem 1980 a wprowadzeniem stanu wojennego w grudniu 1981. Zawiera wiele odwołań do tryumfującego w tym czasie ruchu Solidarności. Epizody grają m.in. Anna Walentynowicz i Lech Wałęsa, pojawiają się też fragmenty kronik ze strajku w Stoczni Gdańskiej. Film zdobył Złotą Palmę na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1981 r. i był nominowany do Oscara.
Gdańsk, rok 1980. W Stoczni Gdańskiej trwa strajk. Radiowy dziennikarz, redaktor Winkel (Marian Opania) ma problemy z alkoholem i jest koniunkturalnym dziennikarzem, "pieprzącym głodne kawałki" jak sam mówi. Dostaje polecenie od przełożonych (Janusz Gajos jako zastępca Przewodniczącego) z Radiokomitetu, aby zrealizować reportaż kompromitujący Maćka Tomczyka (Jerzy Radziwiłowicz), robotnika Stoczni Gdańskiej, działacza Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. Zostaje wysłany do Gdańska, gdzie "opiekę" nad nim przejmuje SB. Winkel, będący stale w stanie wskazującym, nieświadomie podpisuje deklarację o współpracy z bezpieką. Ma poznać środowisko Tomczyka, jego żonę Agnieszkę (Krystyna Janda) i przygotować materiał wyjściowy na podstawie dostarczonych mu materiałów SB. Badecki (Franciszek Trzeciak), przedstawiciel władz, uświadamia mu wagę zadania. W tłumie przed bramą zakładu Winkel spotyka znajomego, Dzidka (Bogusław Linda). Ten opowiada mu o Tomczyku. Aby uzyskać przepustkę na teren stoczni, Winkel odwiedza rodzinę Wiesławy Hulewicz. Dowiaduje się, że Tomczyk jest mężem Agnieszki, która w roku 1976 robiła film o Mateuszu Birkucie, ojcu Maćka.

Gatunek dramat
Kraj produkcji Polska
Język polski
Główne role Jerzy Radziwiłowicz
Krystyna Janda
Marian Opania
Data premiery 27 lipca 1981 (Polska)
Czas trwania 147 min
Produkcja
Reżyseria Andrzej Wajda
Scenariusz Aleksander Ścibor-Rylski
Muzyka Andrzej Korzyński
Zdjęcia Edward Kłosiński
Scenografia Allan Starski
Kostiumy Wiesława Starska
Montaż Halina Prugar-Ketling
Produkcja Zespół Filmowy X
Od lat 15