Kampania Wrześniowa w pigułce

Artykuły historyczne napisane przez użytkowników historiapolski.eu oraz z zaprzyjaźnionych stron.
Niniejszy katalog zawiera artykuły naukowe i popularnonaukowe publikowane w naszym serwisie. Trafiają do niego na bieżąco wszystkie nowe artykuły, zawiera również sukcesywnie uzupełnianą bazę starszych tekstów. POLECAMY!
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Kampania Wrześniowa w pigułce

Post autor: Artur Rogóż »

Zawarcie przez Polskę sojuszu z Wielką Brytanią nie zapobiegło wojnie. 1 września 1939r. o godzinie 4:45 pancernik Schleswig-Holstein, który przybył wcześniej do Gdańska, rozpoczął ostrzeliwanie polskiej jednostki na Westerplatte, zobowiązanej wcześniej przez Ligę Narodów do obrony Wolnego Miasta Gdańska.
W tym samym czasie na całej długości granicy z Polską ruszyła do natarcia armia niemiecka licząca blisko 2 mln żołnierzy. W ten sposób rozpoczęła się tzw. wojna błyskawiczna - blitzkrieg. W pierwszym tygodniu wojny Luftwaffe zniszczyła polskie lotnictwo i niepodzielnie zapanowała w powietrzu. Nieustanne bombardowania miast, linii kolejowych i dworców sparaliżowały transport polskich wojsk. Ich działania dodatkowo utrudniali dywersanci niemieccy, zwani piata kolumną.
Pomimo olbrzymiej przewagi niemieckiej oddziały polskie stawiały najeźdźcy zacięty opór. Walczyli nie tylko żołnierze, lecz także ludność cywilna. Na Śląsku dawni powstańcy bronili się nawet po wycofaniu się regularnych oddziałów polskich. W Katowicach bohaterski opór Niemcom stawili harcerze broniący się na wieży spadochronowej.
Dowódca obrony Westerplatte mjr. Henryk Sucharski otrzymał rozkaz powstrzymania Niemców przez 6 godzin. Po tym czasie miała nadejść odsiecz - oddziały Armii "Pomorze". 182 żołnierzy mjr.Sucharskiego odparło ataki policji gdańskiej i niemieckiej piechoty morskiej, przetrwało ostrzał z pancernika i liczne naloty bombowców nurkujących. Westerplatczycy poddali się na rozkaz dowódcy dopiero siódmego dnia walki, po wyczerpaniu zapasów lekarstw i amunicji.
Bohatersko bronili się także pracownicy Poczty Polskiej w Gdańsku. Przeciw pocztowcom, uzbrojonym w karabiny, Niemcy użyli artylerii, samochodów pancernych i miotaczy ognia. Po całym dniu walk obrońcy Poczty skapitulowali. Kilku z nich udało się uciec, a pozostałych Niemcy rozstrzelali. Na Pomorzu najdłużej bronił się Hel i gdańskie Oksywie, gdzie oddziały Lądowej Obrony Wybrzeża pod dowództwem płk. Stanisława Dąbka stawiały zacięty opór do 19 września.

Już w pierwszych dniach wojny zostały przerwane polskie linie obronne ciągnące się wzdłuż granic. Rozproszone wojska Rzeczpospolitej nie były w stanie skutecznie opierać się wzdłuż granic. Pod Mławą polska piechota przez trzy dni powstrzymywała natarcie znacznych sił niemieckich.
Wołyńska Brygada Kawalerii, uzbrojona w lekką artylerię przeciwpancerną, pod wsią Mokra odparła atak niemieckiej dywizji pancernej. Niemcy stracili w tej bitwie ok. 150 czołgów.
Mimo zaciętej obrony Polaków wojska niemieckie zbliżały się do Warszawy. Armie polskie w obawie przed okrążeniem musiały bronić się na linii Narwi, Wisły i Sanu. Zmotoryzowane dywizje niemieckie osiągnęły jednak tę linię szybciej i otoczyły warszawę od północnego wschodu, a na południu podeszły aż pod Lwów.

O bohaterstwie polskich żołnierzy świadczy obrona niewielkiej miejscowości Wizny, zwanej "polskimi Termopilami". Polski batalion składający się z 700 ludzi, przez trzy dni powstrzymywał niemiecki korpus liczący ok. 50 tys. żołnierzy Whermachtu. Walkę wygrali Niemcy, a polski dowódca kpt. Władysław Raginis popełnił samobójstwo.

Połączone armie "Poznań" i "Pomorze", dowodzone przez gen. Tadeusza Kutrzebę, rozpoczęły 9 września natarcie znad rzeki Bzury na tyły niemieckiej armii. W pierwszych dniach walk Polacy odnieśli znaczne sukcesy. Niemcy zostali zmuszeni do przegrupowania i ściągnięcia posiłków, jednak polskie armie szybko znalazły się w okrążeniu.
W drugiej fazie bitwy przytłaczająca przewaga broni pancernej i lotnictwa wroga zmusiła Polaków do odwrotu. Część wojsk po krwawych walkach przedarła się do Warszawy, gdzie wzmocniła obronę stolicy. Pozostałe oddziały, zdziesiątkowane i pozbawione amunicji dostały się do niemieckiej niewoli. Bitwa nad Bzurą była największa spośród stoczonych w Kampanii wrześniowej. Mimo że zakończyła się klęską, dała jednak czas na wzmocnienie obrony stolicy. Pokazała także, iż przy porównywalnych siłach polskie wojsko potrafi przeprowadzić skuteczną kontrofensywę.

Niemieckie czołgi podeszły pod Warszawę już 8 września, jednak plan natychmiastowego zdobycia miasta się nie powiódł. Na wezwanie zarządzającego Warszawą Stefana Starzyńskiego do walki stanęło nie tylko regularne wojsko, lecz także ochotnicze oddziały utworzone z mieszkańców stolicy. Niemcy przystąpili do regularnego oblężenia warszawy, a Luftwaffe rozpoczęła systematyczne bombardowanie miasta. W nalotach nie oszczędzano budowli cywilnych ani zabytków. Po trzech tygodniach walk, 28 września, gen. Tadeusz Kutrzeba podpisał akt kapitulacji Warszawy.

Dopiero trzy dni po zaatakowaniu Polski przez Niemcy Wielka Brytania i Francja wypowiedziały im wojnę. Tak jak przewidywał Hitler, mimo zobowiązań sojuszniczych wobec Polski te państwa nie rozpoczęły żadnych działań wojennych. 110 doborowych dywizji francuskich i brytyjskich siedziało w bunkrach linii Maginota naprzeciw 23 słabych dywizji niemieckich. Najsilniejsze oddziały III Rzeszy znajdowały się w tym czasie w Polsce. Niemcy nazwali tę sytuację siedzącą wojną - sitzkrieg.
Już 12 września dowódcy brytyjscy i Francuzi zdecydowali, iż pomoc wojskowa nie zostanie udzielona Polsce, a państwo to należy poświęcić z powodów strategicznych. Brytyjskie lotnictwo zrzucało na miasta niemieckie jedynie ulotki propagandowe, a wystarczyło kilka bombardowań by cześć oddziałów znajdujących się w Polsce, wycofało się do Niemiec.

17 września Wacław Grzybowski, ambasador Rzeczpospolitej w Moskwie, został powiadomiony, że wojska radzieckie wkraczają na wschodnie tereny państwa polskiego. Pretekstem była ochrona mniejszości białoruskiej i ukraińskiej przed agresją niemiecką. W rzeczywistości władze ZSRR zamierzały zgodnie z tajnym protokołem paktu Ribbentrop-Mołotow zająć Polskie Ziemie.

Wkroczenie Armii Czerwonej na teren Rzeczpospolitej wywołano dezorientację w polskim Naczelnym Dowództwie. Nie było wiadomo, czy wojska ZSRR są sprzymierzeńcami, czy agresorami. Armie polskie na wschodzie otrzymały więc rozkaz unikania walki z oddziałami rosyjskimi, jeżeli te nie zaatakują pierwsze.
Wojska frontu ukraińskiego szybkim marszem zmierzały ku granicy Polsko-rumuńskiej, aby odciąć oddziałom polskim drogę odwrotu. Wobec groźby sowieckiej niewoli Naczelne Dowództwo, prezydent i rząd Rzeczpospolitej 17 września w nocy przekroczyli granicę Polski. Zostali jednak natychmiast internowani w Rumunii.

Armia Czerwona zajmowała coraz większe terytorium Polski. Opór wojsk Korpusu Ochrony Pogranicza już pierwszego dnia walk został przełamany w wielu miejscach. Część polskich oddziałów podejmowała walkę, inne zaś składały broń przed Rosjanami. Podczas zajmowania ziem polskich Sowieci zabijali wziętych do niewoli oficerów, żołnierzy KOP, a często również cywilów, uznanych za "wrogów klasowych".
Przewaga ZSRR była przytłaczająca. Wojska sowieckie podeszły pod Lwów, broniący się przed Niemcami. Po negocjacjach dowódca obrony miasta gen. Władysław Langner oddał je radzieckim wojskom. W traktacie pertraktacji Sowieci obiecali przepuścić obrońców Lwowa na Węgry. Jednak po kapitulacji, wbrew obietnicy uwięzili ich w obozach jenieckich. Nie wszędzie jednak sukcesy przychodziły ZSRR tak łatwo. Walki o Grodno trwały dwa dni. Polscy ułani zniszczyli po Kodziowcami część radzieckiego korpusu pancernego. Oddziały KOP pod dowództwem gen.Wilhelma Orlika-Ruckemanna toczyły zwycięskie walki pod Szackiem i Wytycznem.

23 września w Brześciu nad Bugiem zorganizowano niemiecko-radziecką defiladę z okazji zwycięstwa nad państwem polskim. Po pięciu dniach podpisany został układ o przyjaźni pomiędzy tymi państwami i granicach, w którym dokonano IV rozbioru polski.
Granicę ustalono po myśli protokołu Ribbentrop-Mołotow: na linii Sanu, Bugu, Narwi i Pisy. Tajne załączniki przewidywały także współpracę NKWD i gestapo w zwalczaniu wszelkich powstań, oznak polskości i jednocześnie oczernić Polskę przed międzynarodową opinią publiczną.

W Polsce dobiegały końca ostatnie walki. 2 października skapitulowali obrońcy Helu, odpierający pod dowództwem kadm.Józefa Unrunga atak z lądu, morza i powietrza. Ostatnią bitwę stoczyła Samodzielna Grupa Operacyjna "Polesie", dowodzona przez gen.Franciszka Kleeberga. Po wycofaniu się z Polesia i próbie przedarcia na pomoc oblężonej Warszawie, grupa ta została zaatakowana przez Niemców pod Kockiem. Polacy odparli niemiecki atak, zniszczyli jedna dywizję nieprzyjaciela i przeszli do kontruderzenia. Zabrakło im jednak amunicji i 5 października zostali zmuszeni do kapitulacji jako ostatni oddział regularnej armii polskiej.
Odtąd polska armia przestała rzeczywiście istnieć, jednak w tym samym czasie zaczęły powstawać ruchy niepodległościowe i wybuchać powstania.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Artykuły historyczne”