REFERAT O ZAGADNIENIU PROMETEJSKIM - Z historii polskiej geo

Artykuły historyczne napisane przez użytkowników historiapolski.eu oraz z zaprzyjaźnionych stron.
Niniejszy katalog zawiera artykuły naukowe i popularnonaukowe publikowane w naszym serwisie. Trafiają do niego na bieżąco wszystkie nowe artykuły, zawiera również sukcesywnie uzupełnianą bazę starszych tekstów. POLECAMY!
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

REFERAT O ZAGADNIENIU PROMETEJSKIM - Z historii polskiej geo

Post autor: Artur Rogóż »

REFERAT O ZAGADNIENIU PROMETEJSKIM - Z historii polskiej geopolityki
ppłk Edmund Charaszkiewicz

Rzadko na naszym portalu mamy okazję prezentować historyczne dokumenty dotyczące praktycznego wymiaru polskiej geopolityki. Takim właśnie materiałem jest poniższy referat, który w sposób niezwykle ciekawy, niemalże na świeżo prezentuje, ale też ocenia, z punktu niedawnego uczestnika i obserwatora, zagadnienie prometeizmu – ideologii, które do dzisiaj wywiera wpływ na polską politykę zagraniczną.

Przystępując do naświetlenia genezy i rozwoju koncepcji prometejskiej oraz przodującej roli polskiej w tej akcji - należy przede wszystkim poczynić następujące skonstatowania:

1. Twórcą i duszą koncepcji prometejskiej był Marszałek Piłsudski, który jeszcze w roku 1904, w memoriale wystosowanym do rządu japońskiego zwrócił uwagę na konieczność wykorzystania w walce z Rosją licznych narodów nierosyjskich, zamieszkałych w basenach bałtyckim i czarnomorsko-kaspijskim, podkreślając, że naród polski, z tytułu swej przeszłości historycznej, zamiłowania do wolności i najbardziej zdecydowanej postawy względem zaborców - w walce tej niewątpliwie zajmie czołowe stanowisko, pociągnie za sobą proces emancypacyjny innych narodów uciśnionych przez Rosję. Na specjalną uwagę zasługuje następujący wyjątek z jego memoriału:

„Ta siła Polski i jej znaczenie wśród części składowych państwa rosyjskiego daje nam śmiałość stawiania sobie jako celu politycznego - rozbicie państwa rosyjskiego na główne części składowe i usamodzielnienie przemocą wcielonych w skład imperium krajów. Uważamy to nie tylko jako spełnienie kulturalnych dążeń naszej Ojczyzny do samodzielnego bytu, lecz i jako gwarancję tego bytu, gdyż Rosja pozbawiona swych podbojów, będzie o tyle osłabiona, że przestanie być groźnym i niebezpiecznym sąsiadem.”

2. Genezą ruchu prometejskiego jest odrodzenie narodowe, zapoczątkowane w końcu XIX stulecia wśród licznych narodów zamieszkałych imperium rosyjskie na gruncie procesu socjalnego, powodującego w Rosji procesy rewolucyjne. Nieomal wszystkie partie socjalistyczne, tworzone w środowiskach etnicznie nierosyjskich przyjęły charakter narodowy i do programu swojego na naczelnym miejscu wprowadziły hasło niepodległości. Do tych partii należy zaliczyć partie socjalistyczne: polską, ukraińską, fińską, łotewską, litewską, gruzińską, azerbejdżańską, które w dalszym rozwoju wypadków objęły prymat w ruchu niepodległościowym swoich narodów. Jakkolwiek we wszystkich tych krajach istniały organizacje o czysto narodowym charakterze, wyznające również niepodległość, to jednak partie socjalistyczne tych krajów właśnie dlatego, że wiązały spełnienie swych postulatów niepodległościowych z ruchem socjalnym w Rosji, z konieczności nabierały w swoich zewnętrznych programach więcej bezpośredniości i dynamizmu. W ostatecznym wyniku walki narody basenu bałtyckiego: Polska, Finlandia, Estonia, Łotwa i Litwa zdobyły i utrzymały swą niepodległość - narody basenu czarnomorsko-kaspijskiego: Ukraina, Don, Kubań, Krym, Gruzja, Azerbejdżan, Armenia, Północny Kaukaz, wyemancypowały się politycznie w okresie 1919-1921, utraciły jednak niepodległość wskutek dokonanego zaboru sowieckiego.

3. W latach 1917-1921 - w okresie wyzwalania się narodów w basenach bałtyckim i czarnomorsko-kaspijskim spod wpływów Rosji - Polska była jedynym państwem współdziałającym czynnie z tymi narodami, napotykając w swoich wysiłkach na sprzeciw Koalicji, która przez popieranie białych Rosjan - dążyła do odbudowy monolitu rosyjskiego. Nieco odmiennie zaznaczyły się w tym procesie tendencje Rzeszy Niemieckiej, która specyficznymi metodami politycznymi, pod osłoną wojsk okupacyjnych, ugruntowywała swoje wpływy na Północy (Litwa, Łotwa) - inspirowała na Ukrainie federację polityczną z Rosją (Skoropadski) [1], oraz przeprowadzała próby swojej hegemonii na Kaukazie wbrew interesom politycznym zaprzyjaźnionej z nią wówczas Turcji. Rzeczywiste intencje i cele oraz perfidia ówczesnej polityki niemieckiej zdemaskowane zostało ostatecznie przez traktat brzeski, zawarty z bolszewikami w 1918 roku.

4. Bezpośrednio po utracie niepodległości narodów basenu czarnomorsko-kaspijskiego i definitywnie dokonanego w 1921 roku zaboru przez Sowiety tych terenów, Polska była jedynym państwem w Europie, popierającym materialnie i moralnie tendencje polityczne emigracji prometejskiej. Dopiero po dojściu Hitlera do władzy (1934 rok) [2], zaznaczyło się silnie zainteresowanie tym problemem Rzeszy Niemieckiej - częściowe również Japonii oraz Włoch. Zaznaczyć jednak należy, że mimo wyraźnego uzewnętrznienia propagandowego tych zainteresowań ze strony niemieckiej i wytworzenia na tym odcinku niepożądanej dla nas konkurencji politycznej, reprezentowanej przez Niemcy, zasadniczo odbiegał od podstawowych założeń ideologicznych koncepcji prometejskich - w istocie swej stanowił elastyczną, koniunkturalną platformę dywersji, z możliwościami wykorzystania jej dla bieżących celów polityki niemieckiej w każdym kierunku. Kategorycznie muszę podkreślić, że na tym odcinku politycznym żadnych powiązań ani organizacyjnych, ani ideologicznych pomiędzy nami a Niemcami nie było, i że nasi przyjaciele polityczni w tym okresie współpracy otrzymali od nas wyraźnie sprecyzowane instrukcje - niewiązania się organizacyjnego z Niemcami, lecz wyłącznie wykorzystywania pośrednich możliwości propagandowych na tym terenie. Decyzja polityczna w tej sprawie opracowana była szczegółowo na piśmie w akcie służbowym E [kspozytury] 2 Oddz[iału] II Szt[abu] Gł[ównego] z 1935 r. Wypada mi zaznaczyć, że w tej tak bardzo naówczas skomplikowanej sytuacji politycznej, w której stanowisko Niemiec niewątpliwie silnie zaważyło na umysłach emigracji prometejskiej z nami związanej, kontrahenci prometejscy, reprezentujący autorytatywne przedstawicielstwa nacjonalne, wykazali dostateczną lojalność polityczną.
...........
Pozostały tekst na: http://www.geopolityka.org/index.php/an ... eopolityki
ODPOWIEDZ

Wróć do „Artykuły historyczne”