Bardo

[Artur Rogóż]

Założone w X w. jako gród obronny w Górach Bardzkich nad przełomem Nysy Kłodzkiej. O polskości tego terenu świadczy fakt, że kasztelanami bardzkimi byli wyłącznie rycerze polscy, a okoliczne miejscowości w większości już istniały i były zamieszkane przez ludność słowiańską. Na terenie grodu istniała już wówczas kaplica, wymieniona po raz pierwszy w 1189 r. jako należąca do joannitów. Około 1290 r. Bardo straciło ostatecznie swoje znaczenie strategiczne i przestało być kasztelanią. Teren grodu w 1299 r. kupili cystersi i od tego momentu do 1810 r. byli właścicielami miejscowości.

Jak podają miejscowe przekazy i legendy, już ok. 1200 r. szerzył się tutaj kult maryjny, związany z cudowną figurką Matki Boskiej, która jest po dziś dzień największym skarbem Barda. Czyim jest dziełem i kiedy znalazła się w Bardzie, nie wiadomo. Wiadomym jest, że już od połowy XIV w. Bardo rozwijało się dzięki swojemu położeniu i coraz częściej przyjeżdżającym tutaj pątnikom. Prawa miejskie od początku XIV w. W 1874 r. wybudowano linię kolejową Wrocław – Kłodzko.

W 1945 r. miejscowość znalazła się w granicach Polski i ze względu na niewielki rozmiar utraciła prawa miejskie. Dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec. Bardo uzyskało status osiedla w 1954 r. Ponownie miasto od 1969. Obecne Bardo jest niewielkim letniskiem, specjalizującym się w koloniach dziecięcych oraz ważnym ośrodkiem turystyki. Zlokalizowany jest też tu drobny przemysł papierniczy i meblarski.
Administracja
Kalendarium wydarzeń

* Xw.-1322 – polski gród graniczny na Śląsku
* 1322 r. – nadanie praw miejskich, znajduje się w granicach księstwa świdnickiego
* 1322-1548 – w granicach księstwa ziębickiego
* 1548-1565 – należało do księstwa legnicko-brzeskiego
* 1565-1742 – w księstwie ziębickim
* 1742-1945 – w Królestwie Pruskim, następnie w Niemczech
o 1816-1945 – miasto należało do Powiatu Ząbkowickiego
* od 1945 r. w granicach Polski
o 1945-1954 – miasto w powiecie ząbkowickim w województwie wrocławskim
o 1954-1969 – osiedle w powiecie ząbkowickim w województwie wrocławskim
o 1969-1973 – miasto w powiecie ząbkowickim w województwie wrocławskim
o 1973-1975 – miasto i gmina w powiecie ząbkowickim w województwie wrocławskim
o 1975-1990 – miasto i gmina w województwie wałbrzyskim
o 1990-1998 – miasto i gmina w rejonie ząbkowickim w województwie wałbrzyskim
o od 1999 r. – miasto i gmina w powiecie ząbkowickim w województwie dolnośląskim

Rozwój terytorialny

Najstarsza część miasta położona jest na lewym brzegu Nysy Kłodzkiej. W 1808 r. w wyniku reorganizacji granic do Barda przyłączono Radkowice, Brune oraz część Przyłęku (ul. Fabryczna). W latach 1808-1969 przynależały do niego część Opolnicy i Dębowiny.
Zabytki

* kościół Nawiedzenia NMP z XV w.; przebudowany XVII i XVIII w., teraz barokowa bazylika – (sanktuarium maryjne)
* Kamienny most z XV w.
* Kaplice różańcowe położone na wzgórzu nad miastem
* Kaplica Górska położona na szczycie góry Kalwaria (Bardzka Góra) w Górach Bardzkich