Boguszów-Gorce

[Artur Rogóż]

Miasto w dzisiejszej postaci powstało w 1973 z połączenia czterech odrębnych miejscowości: miasta Boguszów, miasta Gorce, osiedla miejskiego Kuźnice Świdnickie oraz wsi Stary Lesieniec. Leży na pograniczu Gór Wałbrzyskich i Gór Kamiennych (Sudety Środkowe).
Zabytki wpisane do rejestru:

* kościół paraf. pw. św. Trójcy, gotycko-barokowy, wzniesiony w 1535 r. i przebudowany w 1723 r.; jednonawowy, na planie krzyża, ze sklepieniem kolebkowym
* kościół ewangelicki, barokowy, z poł. XVIII w., z późniejszą klasycystyczną wieżą (pocz. XIX w.); jednonawowy, z mansardowym dachem i bogatym wystrojem barokowym; jeden z najcenniejszych zabytków miasta, wzniesiony w stylu chłodnego, protestanckiego baroku pruskiego; nieużytkowany i niezabezpieczony, popada w ruinę (ul. Kasprzaka 13)
* ratusz, barokowy, z 1731 r., przebudowany w II poł. XIX w. (Pl. Odrodzenia 1)

Parafia kościoła polskokatolickiego w Boguszowie-Gorcach

* kościół polskokatolicki pw. św. Piotra Apostoła, neogotycki, wzniesiony w latach 1900-1904 (ul. Mickiewicza 2)
* dom kantora, kościół ewangelicki (ul. K. Marksa 2)
* dom Diakonistek, (ul. Kasprzaka 7)
* dom cechu gwarków, (ul. Fornalskiej 31)
* dom mieszkalny, (ul. Fornalskiej 9)
* dom mieszkalny, (ul. Fornalskiej 37)
* zabudowa powierzchni szybu Witold, 3 obiekty – nadszybie, maszynownia, hala kompresorów (Gorce)
* wieża nadszybowa szybu Józef, Kuźnice.

Inne zabytki:

* były klasztor Sióstr Elżbietanek, ul. Władysława Jagiełły 4
* stajnie z częścią mieszkalną, ul. Kolejowa 33
* Siedziba Bractwa Strzeleckiego, ob. bud. Produkcyjny ZPO Rafio, ul. 1 Maja 55
* hotel z salą koncertową, ob. Bud. Biurowo-prod. ZPO Rafio, ul. Kolejowa 13
* dworzec PKP, ul. Dworcowa 6
* kościół ewangelicki ob. polskokatolicki, ul. Kościuszki (Gorce)
* dworzec PKP, (Gorce)
* budynek łaźni szybu Witold (Gorce)
* hala kompresorów szybu Witold (Gorce)
* hala maszyny wyciągowej szybu Witold (Gorce)
* kościół paraf. pw. Niepokalanego Pocz. NMP (Kuźnice)
* plebania, ul. Żeromskiego 23 (Kuźnice)
* kaplica mszalna pw. NSPJ i dom mieszkalny, ul. Pstrowskiego 31 (Kuźnice)
* willa Treutla, ob. Nadleśnictwo Wałbrzych, ul. Miła 2 (Kuźnice)
* kościół pomocniczy pw. Św. Barbary (Stary Lesieniec),
* ruiny wieży Bismarcka