Gałki - wieś w pow. płockim

Wiedza o lokalnych wydarzeniach, bohaterach, całej przeszłości regionu i jego miejscu w wydarzeniach o szerszym zasięgu terytorialnym. Powstanie miasta, historia miast, lokacje i akty lokacyjne. Wiedza o społeczności lokalnej, złożoności struktury społecznej i kulturowej różnorodności.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Gałki - wieś w pow. płockim

Post autor: Artur Rogóż »

Obrazek
Wycinek mapy z roku 1937.

Historia wsi została przepisana z tablicy informacyjnej umieszczonej na ścianie remizy w Gałkach podczas zapoznawania się przez nas z miejscami, skąd wywodzą się nasi Przodkowie . U dołu tablicy, w ramce, umieszczono informację: " Projekt "Tablice pamięci" został zrealizowany przez dzieci i młodzież ze Szkoły Podstawowej w Małej Wsi i Społecznego Liceum Ogólnokształcącego w Małej Wsi ze środków Fundacji Wspomagania Wsi oraz Gminnego Ośrodka Kultury. Materiały informacyjne opracowane przez Koło Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Małej Wsi."

Wieś należąca do parafii Bodzanów, w dokumentach średniowiecznych po raz pierwszy pojawia się w roku 1363. Pod tą właśnie datą wspomniany jest Abraham, komes z Gałek, herbu Prus, a w późniejszych latach także inni rycerze z tego rodu. Nazwę miejscowości zapisywano w średniowieczu jako Galka, Galki, Galky Parva. Istniała również Wola Gałecka (Wola Galeczska), jednak ta nazwa zanikła już w XVI wieku.
Jak pisał badacz dziejów tego regionu, Wincenty Hipolit Gawarecki, wieś była siedzibą rodu wałeckich herbu Janosza. Właściciele wioski, Adam podwojewodzi wyszogrodzki i Felicjan, podpisali elekcję Jana III Sobieskiego. W początkach XIX wieku była to wieś dziedziczna kasztelana, senatora, kawalera Orderu św.Stanisława - Franciszka Nakwaskiego herbu Prus II. Istniał tu wtedy sad, wiatrak i staw. Wioska składała się z 28 domostw i liczyła ponad 200 mieszkańców. Kilkadziesiąt lat później, w końcu XIX w. były to już 32 domy i 314 osób. Gałecki folwark obejmował wówczas 1044 morgi, zaś grunty włościan 341 mórg. Warto wspomnieć, że Gałki, jak większość okolicznych wiosek, były w tym okresie częścią gminy Święcice. Chwalono pszenną glebę tutejszych pól. Folwark należał do małowieskich dóbr Wojciecha Białosukni. XX wiek przyniósł wsi kilka dramatycznych wydarzeń. W czasie I wojny Światowej, latem 1915 r., wycofujący się Rosjanie spalili większość gospodarstw w okolicznych wsiach i zmusili mieszkańców do ucieczki aż pod Warszawę. Taki los nie ominął również Gałek. II Wojna Światowa przyniosła niemieckie rządy w miejscowym dworze. Budynek rozebrano po wojnie, dziś śladem po dawnych dziedzicach są resztki parku dworskiego, oraz opowieści o duchach i strachach związane z tym miejscem. Z dawnych terenów folwarcznych powstały gałki Nowe.
Okres powojenny przyniósł jeszcze jedno dramatyczne zdarzenie. Zimą 1949 r do Gałek Starych potajemnie przybył 7-osobowy oddział Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, jedna z ostatnich na Mazowszu grup partyzanckich, które w czasach okupacji walczyły z Niemcami, a po wojnie z nową, komunistyczną władzą. Grupą, w której były dwie kobiety dowodził Wiktor Stryjowski, pseudonim "Cacko". Partyzanci zatrzymali się w dwóch gospodarstwach. W wyniku donosu, 8 lutego, oddział został otoczony przez kilkuset żołnierzy i milicjantów. Pod ostrzałem zginęło troje partyzantów, pozostałych aresztowano i przewieziono do Warszawy, gdzie przesłuchiwali ich pracownicy UB. W procesie przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie, dowódca oddziału otrzymał 38-krotny wyrok śmierci, wykonany w styczniu 1951 r.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Historia lokalna”