Gniezno nie bylo pierwsza stolicą

[ziomeka]

"Gazeta Wyborcza": Najstarszym piastowskim grodem byl Giecz, a nie Gniezno.
A glównym budowniczym panstwa Polan byl nie Mieszko I, ale jego ojciec
Siemomysl - dowodza najnowsze badania poznanskich archeologów.

Kiedy powstaly pierwsze grody piastowskie? - To sensacja. Historycy nie
zdaja sobie jeszcze w pelni sprawy ze znaczenia tych badan - komentuje prof.
Tomasz Jasinski, mediewista z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

- Odkrycia duzo zmieniaja. Podreczniki sie zdezaktualizowaly - podkresla
prof. Andrzej Buko, dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w
Warszawie. Ostatnimi laty naukowcy coraz czesciej "odmladzaja" panstwo
polskie, nawet o 100 lat. Przekonuja ich do tego zaskakujace wyniki
kilkunastoletnich prac prowadzonych na terenie wczesnosredniowiecznych
grodów w centrum Wielkopolski - kolebce panstwa polskiego. Z tzw. badan
dendrochronologicznych wynika, ze to gród w peryferyjnym dzis Gieczu (wies
miedzy Poznaniem a Wrzesnia), a nie w Gnieznie byl pierwsza siedziba rodu
Piastów - czytamy w gazecie.

Dendrochronologia polega na odczytywaniu z przekroju drzewa daty jego
sciecia. Prof. Marek Krapiec z Akademii Górniczo- Hutniczej w Krakowie
stworzyl dla debu z Wielkopolski specjalna skale, która pozwala okreslic
date sciecia drzewa nawet do 2 tys. lat wstecz. - Szerokosc przyrostów
drzewa jest zalezna od klimatu. Sekwencje klimatyczne na przestrzeni lat sa
niepowtarzalne, ich zapis w postaci rocznych przyrostów to jak odcisk
palca - tlumaczy prof. Krapiec.

Badania dendrochronologiczne nie pozostawiaja watpliwosci: gród w Gieczu
zbudowano w latach 60. IX wieku - gród w Gnieznie (dzieciom w polskich
szkolach znany m.in. z legendy o Lechu, Czechu i Rusie) postawiono dopiero
okolo 940 roku. Historycy podkreslaja jednoczesnie, ze juz przed 940 r.
Gniezno moglo odgrywac inna role - miejsca poganskiego kultu.

Dzieki tym samym badaniom coraz wiecej wiemy o ksztaltowaniu sie panstwa
pierwszych Piastów jeszcze przed przyjeciem chrztu. W latach 30. X w., gdy
panstwo rzadzone bylo przez Siemomysla, ojca Mieszka I (choc stuprocentowej
pewnosci co do tego ojcostwa historycy nie maja), pod topór poszly ogromne
polacie lasów w centralnej Wielkopolsce. Z debowych bali zbudowano wtedy
najwazniejsze grody formujacego sie panstwa: Gniezno, Bnin i - byc moze -
Poznan. Wiemy tez teraz, ze to Siemomysl, a nie Mieszko jako pierwszy
rozpoczal ekspansje terytorialna. Archeolodzy maja dowody na spalenie i
zniszczenie przez Piastów calej sieci grodów plemiennych polozonych miedzy
Obra i Barycza.

- Po dojsciu do wladzy Mieszko I przebudowal grody zalozone przez ojca -
m.in. ten na Ostrowie Lednickim. W latach 70. X wieku Mieszko przylaczyl pas
ziemi nadnoteckiej - waly grodu w Santoku datowane sa wlasnie na 970 r. W
tej i kolejnej dekadzie mamy do czynienia z akcja scalania ziem panstwa i
budowania nowych grodów na terenie calej Wielkopolski - mówi "Gazecie
Wyborczej" dr Michal Kara z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Syn
Mieszka Boleslaw Chrobry przylaczyl prowincje wczesniej zholdowane: Slask,
Kraków i Pomorze.

Macie jakieś dodatkowe informacje na ten temat?

[Otton III]

"Gazeta Wyborcza": Najstarszym piastowskim grodem byl Giecz, a nie Gniezno.
A glównym budowniczym panstwa Polan byl nie Mieszko I, ale jego ojciec
Siemomysl - dowodza najnowsze badania poznanskich archeologów.

Kiedy powstaly pierwsze grody piastowskie? - To sensacja. Historycy nie
zdaja sobie jeszcze w pelni sprawy ze znaczenia tych badan - komentuje prof.
Tomasz Jasinski, mediewista z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

- Odkrycia duzo zmieniaja. Podreczniki sie zdezaktualizowaly - podkresla
prof. Andrzej Buko, dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w
Warszawie. Ostatnimi laty naukowcy coraz czesciej "odmladzaja" panstwo
polskie, nawet o 100 lat. Przekonuja ich do tego zaskakujace wyniki
kilkunastoletnich prac prowadzonych na terenie wczesnosredniowiecznych
grodów w centrum Wielkopolski - kolebce panstwa polskiego. Z tzw. badan
dendrochronologicznych wynika, ze to gród w peryferyjnym dzis Gieczu (wies
miedzy Poznaniem a Wrzesnia), a nie w Gnieznie byl pierwsza siedziba rodu
Piastów - czytamy w gazecie.

Dendrochronologia polega na odczytywaniu z przekroju drzewa daty jego
sciecia. Prof. Marek Krapiec z Akademii Górniczo- Hutniczej w Krakowie
stworzyl dla debu z Wielkopolski specjalna skale, która pozwala okreslic
date sciecia drzewa nawet do 2 tys. lat wstecz. - Szerokosc przyrostów
drzewa jest zalezna od klimatu. Sekwencje klimatyczne na przestrzeni lat sa
niepowtarzalne, ich zapis w postaci rocznych przyrostów to jak odcisk
palca - tlumaczy prof. Krapiec.

Badania dendrochronologiczne nie pozostawiaja watpliwosci: gród w Gieczu
zbudowano w latach 60. IX wieku - gród w Gnieznie (dzieciom w polskich
szkolach znany m.in. z legendy o Lechu, Czechu i Rusie) postawiono dopiero
okolo 940 roku. Historycy podkreslaja jednoczesnie, ze juz przed 940 r.
Gniezno moglo odgrywac inna role - miejsca poganskiego kultu.

Dzieki tym samym badaniom coraz wiecej wiemy o ksztaltowaniu sie panstwa
pierwszych Piastów jeszcze przed przyjeciem chrztu. W latach 30. X w., gdy
panstwo rzadzone bylo przez Siemomysla, ojca Mieszka I (choc stuprocentowej
pewnosci co do tego ojcostwa historycy nie maja), pod topór poszly ogromne
polacie lasów w centralnej Wielkopolsce. Z debowych bali zbudowano wtedy
najwazniejsze grody formujacego sie panstwa: Gniezno, Bnin i - byc moze -
Poznan. Wiemy tez teraz, ze to Siemomysl, a nie Mieszko jako pierwszy
rozpoczal ekspansje terytorialna. Archeolodzy maja dowody na spalenie i
zniszczenie przez Piastów calej sieci grodów plemiennych polozonych miedzy
Obra i Barycza.

- Po dojsciu do wladzy Mieszko I przebudowal grody zalozone przez ojca -
m.in. ten na Ostrowie Lednickim. W latach 70. X wieku Mieszko przylaczyl pas
ziemi nadnoteckiej - waly grodu w Santoku datowane sa wlasnie na 970 r. W
tej i kolejnej dekadzie mamy do czynienia z akcja scalania ziem panstwa i
budowania nowych grodów na terenie calej Wielkopolski - mówi "Gazecie
Wyborczej" dr Michal Kara z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Syn
Mieszka Boleslaw Chrobry przylaczyl prowincje wczesniej zholdowane: Slask,
Kraków i Pomorze.

Macie jakieś dodatkowe informacje na ten temat?

W 550 lub 644 roku na dzisiejsze ziemie Wielkopolski przybył niejaki Lech wraz z potomstwem i świtą (hipoteza opiera się tutaj na legendzie o Lechu zawartej w Kronice Wiekopolskiej) i założył pierwszy gród gnieźnieński, który uczynił stolicą państewka plemiennego Polan (których jeszcze tak nie nazywano). Opierając się na ostatnio przeprowadzonych badaniach archeologicznych sądzę, iż gród ten spłonął i w 940 roku został odbudowany (za panowania Siemomysła Lestkowica). Zaś gród giecki został założony istotnie w latach 60. IX wieku przez Siemowita Piastowica, co miało w zamyśle księcia Polan zwiększyć potencjał obronny Polan przed przygotowywaną ekspansją na sąsiednie ziemie. Pod koniec swego panowania Mieszko I wszczął wojnę z Czechami, w wyniku której WCIELIŁ bezpośrednio do swego państwa Śląsk, zaś Małopolskę oddał w lenno swemu synowi Bolesławowi.

[stach]

Giecz nieustannie zaskakuje archeologów. Podczas badań milenijnych w południowej części grodu natrafiono na zespół książęcego palatium z końca X lub początku XI w., składający się z prostokątnego pałacu i przylegającej do niego okrągłej kaplicy (rotundy), bardzo podobny do obiektów z Ostrowa Lednickiego i dalekiego Przemyśla czy niedawno odkrytych reliktów palatium w Poznaniu. Budowę rezydencji książęcej w Gieczu przerwano jednak z niewyjaśnionych powodów na poziomie fundamentów, które dzisiaj - odsłonięte i zakonserwowane - można podziwiać w całej okazałości.
Nowe badania archeologiczne w latach 90. ubiegłego wieku przyniosły z kolei rewelacyjne znalezisko w postaci dobrze zachowanych pozostałości romańskiego kościoła z początku XI w. w północnej części grodu, z nietypową kryptą pod prezbiterium (miejsce przechowywania jakichś relikwii?). Najnowszym odkryciem, dokonanym podczas badań na cmentarzysku z XI-XII w. usytuowanym na północ od grodziska, jest wspaniały drobiazg: kunsztownie wykonany brązowy stilus, czyli rylec do pisania na woskowych tabliczkach, zakończony z jednej strony realistycznym wyobrażeniem dłoni trzymającej płytkę do zamazywania niepotrzebnego tekstu.

[Otton III]

Giecz nieustannie zaskakuje archeologów. Podczas badań milenijnych w południowej części grodu natrafiono na zespół książęcego palatium z końca X lub początku XI w., składający się z prostokątnego pałacu i przylegającej do niego okrągłej kaplicy (rotundy), bardzo podobny do obiektów z Ostrowa Lednickiego i dalekiego Przemyśla czy niedawno odkrytych reliktów palatium w Poznaniu. Budowę rezydencji książęcej w Gieczu przerwano jednak z niewyjaśnionych powodów na poziomie fundamentów, które dzisiaj - odsłonięte i zakonserwowane - można podziwiać w całej okazałości.

I te odkrycia archelogiczne dotyczace Giecza potwierdzają moją tezę o tym, że po pożarze Gniezna w 939 roku Giecz stanowił tymczasową stolicę księstwa Polan i siedzibę księcia, jednak już w 940 roku Gniezno zostało odbudowane i przywrócono mu status stolicy i siedziby księcia, stąd niedokończona giecka rezydencja książęca.

[Warka]

Szkoda, że wysyłamy archeologów do Egiptu jak u siebie mamy sporo do odkrycia