Trudna młodość Władysława Łokietka

Statut (testament Bolesława Krzywoustego) – regulował sprawę dziedziczności, został zaprzysiężony przez zgromadzonych na wiecu możnowładców i biskupów, wszedł w życie w 1138 roku, po śmierci księcia. Zgodnie z jego postanowieniem każdy z książęcych synów miał otrzymać jedną dzielnicę Polski. Dla utrzymania jedności państwa władzę zwierzchnią nad całością terytorium miał zawsze sprawować najstarszy z rodu – senior.
Husarz
Posty: 803
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 31 paź 2010, 04:37

Trudna młodość Władysława Łokietka

Post autor: Husarz »

Autor: Kamil Janicki | Data publikacji: 3 sierpnia 2012


Ucieczka Łokietka z Krakowa nie była wcale pierwszym niefartem w jego karierze... (wycinek ilustracji z albumu "Władysław Łokietek", wydanego przez "Sport i Turystykę" w 1985).Młody Władysław wydawał się ostatnim możliwym kandydatem na przyszłego króla Polski. Nie dość, że nie wyglądał zbyt reprezentacyjnie (przezywano go ponoć karzełkiem), to na dodatek nie miał nawet własnego księstwa. A mamusia narobiła mu problemów, kiedy tylko się urodził…
W średniowieczu im było się starszym synem, tym lepszą miało się pozycję. Łokietek miał jednak pecha: urodził się o dobre dwadzieścia lat za późno. Kiedy on leżał w pieluchach, jego dwaj starsi bracia – Leszek Czarny i Siemomysł – już wchodzili w dorosłość. Miał też dwóch młodszych – Kazimierza II i Siemowita. Taki natłok rodzeństwa nie zwiastował niczego dobrego! Ojciec Łokietka, Kazimierz I, rządził niewielkim i wstrząsanym ciągłymi konfliktami księstwem kujawskim. Trudno byłoby je podzielić pomiędzy pięciu synów.
Cień matki
Doskonale zdawała sobie z tego sprawę Eufrozyna, trzecia żona Kazimierza i matka Łokietka. Według jednej z kronik postanowiła ona dopomóc synkowi w popularny i z reguły skuteczny sposób: podjęła próbę otrucia przyrodnich braci Władysława!
Informacja o tym nie jest wprawdzie pewna, ale za to nie ulega wątpliwości, że zapobiegliwa mama doprowadziła do sporu pomiędzy swoim mężem Kazimierzem i jego synami z wcześniejszego małżeństwa. Skończyło się to zupełnie niefortunnie. Leszek Czarny i Siemomysł zbuntowali się przeciwko ojcu, wygrali krótką wojnę z nim i zagarnęli dla siebie część państwa.
Władysław Łokietek. Mały władca o wielkim... pechu.
Władysław Łokietek. Mały władca o wielkim... pechu.
W efekcie Władysław Łokietek miał przechlapane jeszcze zanim wyszedł z kołyski. Później było tylko gorzej. Ojciec małego księcia zmarł w 1267 roku, kiedy ten miał niespełna siedem lat. W tak młodym wieku nie mógł załapać się na dziedziczenie. Leszek Czarny otrzymał Łęczycę, a Siemomysł Inowrocław. Reszta podzielonego państwa została w rękach Eufrozyny, pełniącej rolę opiekunki młodszych synów. Tę opiekę należy zresztą raczej w przenośni, bo Łokietek zaraz po śmierci ojca wyjechał do Krakowa. Na swój dwór zabrał go tamtejszy książę Bolesław Wstydliwy.
Kto wie, może jest jakieś ziarno prawdy w literackiej interpretacji pisarki, Elżbiety Cherezińskiej. W powieści „Korona śniegu i krwi” twierdziła ona, że Łokietek panicznie bał się swojej matki i pragnął uciec przed nią z Kujaw gdzie pieprz rośnie… Zresztą kto by się nie bał kobiety, która do realizacji swoich celów używa trucizny?
Nieszczęścia chodzą… dziesiątkami?
Artykuł powstał głównie w oparciu o książkę Pawła Żmudzkiego pt. "Studium podzielonego królestwa. Książę Leszek Czarny" (Neriton 2000)...
Artykuł powstał głównie w oparciu o książkę Pawła Żmudzkiego pt. "Studium podzielonego królestwa. Książę Leszek Czarny" (Neriton 2000)...
Opieka nie mogła oczywiście trwać wiecznie, ale nawet kiedy Łokietek już dorósł, nie dostał własnego skrawka kraju. Miał rządzić w jednym księstewku brzeskim ze swoimi braćmi, Kazimierzem i Siemowitem. Wprawdzie w tym triumwiracie z czasem wysunął się na pierwszeństwo, ale wciąż był jednym z najsłabszych książąt na ziemiach polskich. Tymczasem jego najstarszy, przyrodni brat – Leszek Czarny – robił niesamowitą karierę. W 1279 roku został księciem krakowskim.
Łokietek zupełnie mu się podporządkował, co pokazał nawet na swoich herbie. Leszek Czarny i Siemomysł posługiwali się koronowanym pół-lwem, pół-orłem. Łokietek pokornie z korony na herbie zrezygnował. Jak pisze Paweł Żmudzki w książce „Studium podzielonego królestwa”, pieczęć z koronowanym herbem Łokietek sprawił sobie dopiero po śmierci starszych braci.
Nawet o małżeństwie Władysława zdecydował brat, mimo że nasz bohater miał już ponad 20 lat. W 1284 roku został wyswatany z Jadwigą, stryjeczną siostrą wielkopolskiego księcia Przemysła. Nie dość, że nie miał nic do powiedzenia, to jeszcze… nie dostał posagu. Przeznaczone na ten cel Zagople momentalnie zagarnął inny jego brat, Siemomysł!
...ale inspirację do jego napisania stanowiła powieść Elżbiety Cherezińskiej pt. "Korona śniegu i krwi" (Zysk 2012).
...ale inspirację do jego napisania stanowiła powieść Elżbiety Cherezińskiej pt. "Korona śniegu i krwi" (Zysk 2012).
Dopiero po śmierci Leszka Czarnego w 1288 roku przez chwilę wydawało się, że fortuna wreszcie uśmiechnie się do pechowego Łokietka. Na krótko rzeczywiście został księciem krakowskim, ale zaraz go stamtąd przepędził Henryk IV Probus. Parę lat później poniżył go, upokorzył i wygnał z kraju król czeski, Wacław II. Ogółem młodość nieszczęsnego księcia była jednym wielkim pasmem porażek.
Na odmianę losu miał poczekać aż do początku kolejnego wieku…
Źródła:
Marek Kazimierz Barański, Dynastia Piastów w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
Paweł Żmudzki, Studium podzielonego królestwa. Książę Leszek Czarny, Wydawnictwo Neriton, 2000.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Polska dzielnicowa”