Satuty piotrkowskao-wiślickie

[MaciekWielki]

Co o nich wiecie.

[Artur Rogóż]

W roku 1347 nastąpiła kodyfikacja prawa. Kazimierz Wielki ustanowił Statuty Piotrkowsko-Wiślickie dla Wielkopolski i Małopolski. Były one uzupełnione w kolejnych latach przez Kazimierza i jego następców. W rezultacie powstało ponad 100 przypisów dla Małopolski i około 50 dla Wielkopolski. Regulowały one różnorodne kwestie prawne oraz powołały do życia sejmiki prowincjonalne (zwane też generalnymi): piotrkowski (dla Wielkopolski wraz z Kujawami) i wiślicki (dla Małopolski). Na nich zatwierdzano wysokość podatków oraz ustawy, zarówno wydawane przez króla, jak i własne. Zajmowano się tam także polityką wewnętrzną i zagraniczną. Sejmiki te stanowiły początek szlacheckiej reprezentacji stanowej.

[Adambik]

W 1347 roku powstały statuty piotrkowsko - wiślickie, opisujące prawo odrębnie dla Małopolski i Wielkopolski. Jednym z licznych postanowień statutów było stworzenie sejmików prowincjonalnych (generalnych) dla obu dzielnic państwa - piotrkowskiego dla Wiekopolski z Kujawami, oraz wiślickiego - dla Małopolski. Głównym zadaniem wymienionych sejmików było zatwierdzanie prawa tworzonego przez króla, akceptacja wysokości nakładanych podatków, prowadzenie polityki wewnątrzpaństwowej i międzynarodowej. Z racji tego, że uczestnikami tych sejmików byli szlachcice, sejmiki te przyczyniały się do wyodrębniania się szlachty jako stanu.

[Marshal]

Najważniejszym pomnikiem ustawodawczym w prawie polskim epoki przedrozbiorowej były statuty wiślicko-piotrkowskie Kazimierza Wielkiego. Wydane w poł. XIV (dokładnej daty nie znamy) odrębnie dla Wielkopolski na wiecu w Piotrkowie, potem dla Małopolski w Wiślicy.

Oryginały statutów Kazimierza Wielkiego nie zachowały się, dołączono później do nich statuty wystawione przez jego następców (tzw. ekstrawaganty), postulaty ustawodawcze szlachty (tzw. petyta) oraz artykuły ułożone jako kazusy prawne. W ten sposób zaczęły powstawać zwody, czyli redakcje statutów wielkopolskich i małopolskich, które w XV w. połączono w statuty małopolsko-wielkopolskie i traktowano jako namiastkę statutu ogólnopolskiego, chociaż do jego wydania nie doszło. W XV w. najbardziej rozpowszechniona była redakcja tzw. dygestów, licząca ok. 130 artykułów, która miała zasięg ogólnopolski. W 1488 r. Statuty Kazimierza Wielkiego zostały włączone do tzw. Syntagmatów, najstarszego drukowanego zbioru prawa polskiego, a w 1506 r. do Statutu Łaskiego i w tej postaci obowiązywały do końca Rzeczypospolitej.

[MarcinP]

STATUTY KAZIMIERZA WIELKIEGO-statuty wiślicko-piotrkowskie


Nazwa przyjęta w XV w. na określenie podstawowego zbioru prawa sądowego wywodzącego się z prawa zwyczajowego; wydane odrębnie dla Wielkopolski (Piotrków) i Małopolski (Wiślica), co odzwierciedlało różnice w stosunkach społ. między obu dzielnicami; powstawały stopniowo w latach 50. i 60. XIV w. Statut wielkopolski (wcześniejszy) wydany został przy współudziale arcybiskupa gnieźnieńskiego, prałatów, możnowładców i szlachty na wiecu ustawodawczym. Późniejszy statut małopolski był całością złożoną ze statutu uchwalonego na wiecu w Wiślicy oraz zwodu (zbioru) późniejszych ustaw. S.K.W. zawierały przepisy dotyczące ustroju państwa, prawa sądowego, gł. karnego (prawo prywatne pozostało domeną norm zwyczajowych); nie wyczerpywały żadnego z działów prawa, miały znaczenie przede wszystkim unifikujące oraz nowatorskie - usunęły przestarzałe przepisy prawne, wprowadzając na ich miejsce nowe.

[MaciekWielki]

Dziękuję za odpowiedź.