DZIECI Z NIEPRAWEGO ŁOŻA KAZIMIERZA WIELKIEGO
: 05 kwie 2013, 23:14
Ostatni z Piastów, Kazimierz Wielki, nie doczekał się męskiego potomka i dynastia skończyła się na jego osobie. Nowym królem Polski został Ludwik Węgierski (Andegawenowie). Kazimierz Wielki nie miał syna z legalnego związku, miał natomiast synów z nieprawego łoża. Nie mogli oni jednak objąć władzy w Polsce i zasiąść na krakowskim tronie.
W testamencie, Kazimierz zapisał kilka wsi swoim naturalnym synom: Niemierzy i Janowi Bogucicowi. Informacje o tym podali Janko z Czarnkowa i Jan Długosz. Obaj kronikarze wspominali też o Pełce, bracie Niemierzy, który był trzecim synem Kazimierza. Prawdopodobnie zmarł on jeszcze przed swoim ojcem, stąd nie został ujęty w testamencie króla polskiego. W świetle źródeł, król Kazimierz miał więc trzech synów z pozamałżeńskich związków (niektórzy historycy twierdzili nawet, że Kazimierz mógł mieć sześciu synów, wliczając do nich jeszcze: Paszka Złodzieja, Jana i Jaśka Żerowskiego). Kto był matką lub matkami nieślubnych synów króla polskiego? Z pewnością nie była nią żona Abrahama z Nowego Dworu, jak chcieliby tego niektórzy badacze, ani Ludka, czy Estera – najsłynniejsza kochanka królewska. Mało prawdopodobne, aby wszyscy trzej chłopcy mieli jedną matkę. Brak źródeł w tym względzie powoduje, ze zapewne nigdy nie dowiemy się nic konkretnego o kobietach, które urodziły Kazimierzowi synów.
Jak zatem potoczyły się losy nieślubnych synów ostatniego Piasta? Pełka zmarł jeszcze w dzieciństwie. Jan Bogucic jest znany z późniejszych źródeł jako „Jan, syn króla”. Około 1383 roku był on związany z kasztelanem bieckim, Paszkiem Złodziejem (był to zaufany dostojnik Kazimierza Wielkiego). Niewierza zaś żył prawdopodobnie do 1386 roku, gdy służąc Władysławowi Jagielle, został zabity przez mieszczan w Koprzywnicy podczas wybierania podwód. Nieślubni synowie Kazimierza brali udział w życiu publicznym i należeli do stanu szlacheckiego. Niemierza i Pełka używali herbu Mięszaniec nadanego im przez ojca. Zmarli jednak bezpotomnie i herbu tego nikt już więcej nie używał. Nie wiadomo jakiego herbu używał trzeci z synów Kazimierza – Jan.
Interesujące jest też to, że Kazimierz Wielki mógł mieć oprócz trzech synów, również córki z nieprawego łoża. Na ten temat milczą jednak źródła, z wyjątkiem Długosza, który stwierdził, że monarcha miał córki ze związku z żydowską kochanką Esterą (dziewczynki miały być jakoby wychowywane w religii żydowskiej). Informacje tę powtarza za kronikarzem Marcin Kromer w XVI wieku („uściśla” liczbę córek kazimierzowych na dwie). Nie wiadomo, czy informacje te są prawdziwe, ale można przyjąć, że oprócz trzech synów, miał też ostatni Piast, nieślubne córki.
W średniowieczu na monarszych dworach, często wychowywano wspólnie dzieci ślubne i nieślubne męża (króla). Ojciec troszczył się o swoje potomstwo z nieprawego łoża, uznawano je za część rodziny (vide: zapisy testamentowe Kazimierza). Podobnie mogło być na dworze polskiego króla. Zmiana stosunku do nieślubnych dzieci nastąpiła w Polsce dopiero w XVI-XVII wieku i przybrała okrutną, patologiczną postać.
Na podstawie: J. Śliwiński, Kazimierz Wielki. Kobiety a polityka, WSP Olsztyn 1994.
W testamencie, Kazimierz zapisał kilka wsi swoim naturalnym synom: Niemierzy i Janowi Bogucicowi. Informacje o tym podali Janko z Czarnkowa i Jan Długosz. Obaj kronikarze wspominali też o Pełce, bracie Niemierzy, który był trzecim synem Kazimierza. Prawdopodobnie zmarł on jeszcze przed swoim ojcem, stąd nie został ujęty w testamencie króla polskiego. W świetle źródeł, król Kazimierz miał więc trzech synów z pozamałżeńskich związków (niektórzy historycy twierdzili nawet, że Kazimierz mógł mieć sześciu synów, wliczając do nich jeszcze: Paszka Złodzieja, Jana i Jaśka Żerowskiego). Kto był matką lub matkami nieślubnych synów króla polskiego? Z pewnością nie była nią żona Abrahama z Nowego Dworu, jak chcieliby tego niektórzy badacze, ani Ludka, czy Estera – najsłynniejsza kochanka królewska. Mało prawdopodobne, aby wszyscy trzej chłopcy mieli jedną matkę. Brak źródeł w tym względzie powoduje, ze zapewne nigdy nie dowiemy się nic konkretnego o kobietach, które urodziły Kazimierzowi synów.
Jak zatem potoczyły się losy nieślubnych synów ostatniego Piasta? Pełka zmarł jeszcze w dzieciństwie. Jan Bogucic jest znany z późniejszych źródeł jako „Jan, syn króla”. Około 1383 roku był on związany z kasztelanem bieckim, Paszkiem Złodziejem (był to zaufany dostojnik Kazimierza Wielkiego). Niewierza zaś żył prawdopodobnie do 1386 roku, gdy służąc Władysławowi Jagielle, został zabity przez mieszczan w Koprzywnicy podczas wybierania podwód. Nieślubni synowie Kazimierza brali udział w życiu publicznym i należeli do stanu szlacheckiego. Niemierza i Pełka używali herbu Mięszaniec nadanego im przez ojca. Zmarli jednak bezpotomnie i herbu tego nikt już więcej nie używał. Nie wiadomo jakiego herbu używał trzeci z synów Kazimierza – Jan.
Interesujące jest też to, że Kazimierz Wielki mógł mieć oprócz trzech synów, również córki z nieprawego łoża. Na ten temat milczą jednak źródła, z wyjątkiem Długosza, który stwierdził, że monarcha miał córki ze związku z żydowską kochanką Esterą (dziewczynki miały być jakoby wychowywane w religii żydowskiej). Informacje tę powtarza za kronikarzem Marcin Kromer w XVI wieku („uściśla” liczbę córek kazimierzowych na dwie). Nie wiadomo, czy informacje te są prawdziwe, ale można przyjąć, że oprócz trzech synów, miał też ostatni Piast, nieślubne córki.
W średniowieczu na monarszych dworach, często wychowywano wspólnie dzieci ślubne i nieślubne męża (króla). Ojciec troszczył się o swoje potomstwo z nieprawego łoża, uznawano je za część rodziny (vide: zapisy testamentowe Kazimierza). Podobnie mogło być na dworze polskiego króla. Zmiana stosunku do nieślubnych dzieci nastąpiła w Polsce dopiero w XVI-XVII wieku i przybrała okrutną, patologiczną postać.
Na podstawie: J. Śliwiński, Kazimierz Wielki. Kobiety a polityka, WSP Olsztyn 1994.