Zagadnienie początków biskupstwa krakowskiego

Podstawą średniowiecznej gospodarki za czasów pierwszych Piastów było rolnictwo. Przeważająca liczba ludności zamieszkiwała wsie w tym okresie.
Liczba ludności stopniowa zaczęła się zwiększać. Miało to duże znaczenie dla rozwoju gospodarczego, ponieważ wymuszało zagospodarowywanie nowych terenów na potrzeby rolnictwa. Aby powiększyć tereny na role wykarczowano (wycięto) lasy, osuszono wiele bagien. Chłopi coraz częściej przebywali duże odległości w poszukiwaniu terenów do zagospodarowania.
Zaczęły tworzyć się osady. Osadnictwo skupiało się w dolinach rzek, gdzie lekkie, choć z reguły mało wydajne gleby były łatwe w uprawie. Osada liczyła najczęściej kilka, rzadziej kilkanaście gospodarstw.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Zagadnienie początków biskupstwa krakowskiego

Post autor: Artur Rogóż »

Zagadnienie początków biskupstwa krakowskiego
na podstawie artykułu Jerzego Wyrozumskiego

Autor wyżej wymienionego artykułu przedstawia nam problematykę związaną z początkiem biskupstwa krakowskiego. Porusza sprawy sporne i poprzez chronologiczną analizę wcześniej wydanych prac poświęconych temu zagadnieniu przedstawia własne stanowisko. Jerzy Wyrozumski rozpoczyna swe badania od źródła biskupa mersemburskiego Thietmara, który opisując wizytę cesarza Ottona III w Gnieźnie przedstawia nam imię ówczesnego biskupa krakowskiego Poppona. Zaznacza także w tym źródle dwa tłumaczenia, regio czyli kraj oraz subordinavit w przełożeniu podporządkował. Do tych wrażeń autor powróci później. Następnie już z innego źródła, z katalogu biskupów krakowskich datowanego na XIII bądź nawet XII wiek dowiadujemy się jak nazywali się poprzednicy wcześniej wymienionego w kronice Thietmara Poppona, a mianowicie Prohora i Prokulfa. Niestety jest to jedyne źródło jak dotąd nam znane, które opisuje ich jako poprzedników Poppona. To właśnie stworzyło podstawy do polemiki czy obydwaj wcześniej wymienieni biskupi są postaciami autentycznymi. Za wiarygodnością tej tezy będzie przemawiało samo źródło Thitmara, który poświadcza przecież Poppona, co na pewno podnosi stopień wiarygodności dwóch pozostałych. Na początku biskupstwa krakowskiego najważniejsze będą przede wszystkim postacie Prohora i Prokulfa. Dlatego w tym aspekcie zarysowało się kilka poglądów dosyć różniących się od siebie.
Jerzy Wyrozumski rozpoczyna swą analizę od pracy Wojciecha Kętrzyńskiego, który stał przy autentyczności poprzedników Poppona. Kolejno wymienia Karola Potkańskiego, którego zdaniem imiona Prohor i Prokulf są imionami dawnymi, mające pochodzenie najprawdopodobniej we Włoszech, lub wśród illiryjskich Słowian. Autor odnosi ich do początku X wieku do schyłku czasów wielkomorawskich. Trzecim autorem, który przedstawił nam swoje poglądy, był Władysław Abracham w 1900 roku. Polemizuje przy tym z Karolem Potkańskim tworzy pogląd mówiący nam, iż Prohor i Prokulf byli poprzednikami Poppona, chociaż nie jak wcześniej twierdzono biskupami krakowskimi, a biskupami morawskimi. Przeświadczenie te wysuwa na podstawie swoich badań, z których dowiadujemy się, iż autor stoi na stanowisku, że Kraków należał w czasach Mieszka I do Czech, a do monarchii piastowskiej został włączony pod koniec X wieku. W następstwie tego dopiero Poppon miał być biskupem krakowskim. Inne ciekawe zdanie dotyczące tej sprawy posiadał Alfons Parczewski. Opublikował je w 1907 roku, według niego imiona Prohora i Prokulfa miały się pojawić w tradycji biskupstwa krakowskiego w wyniku przepisania ich z przekazu obcego. Autor wymienił Porhariusa i Prokulejana, którzy byli w VI wieku biskupami w diecezji Auch w Galii. Następnym rozmówcą który włączył się do polemiki nad ta sprawą był Karol Buczek tuż przed rozpoczęciem II Wojny Światowej. Nie zgodził się ze zdaniem zarówno Karola Potkańskiego jak też Władysława Abrahama. W swej pracy stoi na stanowisku, że trzeba się zgodzić co do autentyczności poprzedników Poppona. Zaś Regio Thietmara uważa za rdzenny obszar Mieszka I, nie zaś Bolesława Chrobrego jak twierdził Abraham. Dlatego znika potrzeba traktowania biskupstw krakowskiego, wrocławskiego i kołobrzeskiego jako efektu uszczuplenia jurysdykcji misyjnej biskupa Ungera, który był wówczas związany z Poznaniem. Obaj panowie wydali później jeszcze po jednej pracy, w których twardo podtrzymywali swoje stanowiska. Karol Buczek w swym wywodzie broni swej opinii dotyczącej jedynego biskupstwa polskiego przed 1000 rokiem, którym kierował Jordan, a później Unger, podtrzymując przy tym pogląd, że biskupstwo krakowskie zostało założone dopiero w 1000 roku. Władysław Abraham zwraca sie zaś w artykule „Polska południowa w IX i X wieku” w którym to podtrzymuje zdanie, iż Prohor i Prokulf byli zapewne biskupami misyjnymi, zwraca uwagę na to, że mogli oni być wybrani „tylko na skutek starań książąt polskich”. Jerzy Wyrozumski sięga kolejno po pracę Gerarda Labudy, który w dużej mierze zgadza się z Władysławem Abrahamem, łączącego tych biskupów z diecezją morawską, do której jego zdaniem Kraków musiał należeć. Ciekawe przypuszczenia stawia Józef Widajewicz, który to obsadza obu biskupów Prohora i Prokulfa między obrządkiem słowiańskim, a łacińskim. Sugeruje, iż Prohor jest przybyszem ze wschodu, łączy go nawet z misją metodiańsaką, a Prokulfa przedstawia jako Niemca, pochodzącego być może z Bawarii. Ten pogląd zdecydowanie odrzuca Henryk Łowmianski, który zwraca uwagę na możliwość aliteracji imiona Prohor i Prokulf. Jerzy Wyrozumski w swych badaniach sięga do źródeł dotąd mniej postrzeganych jakim było Wezwanie Św. Wacława, nadając je snuje opinie, iż kult świętego Wacława dostaje się do Krakowa przed jego męczeńską śmiercią w 997 roku. Poza tym Wyrozumski zwraca uwagę na nowe źródło w tej sprawie, mianowicie odkryte po wojnie obiekty sakralne na Wawelu. Ich datacja na pewno pozwoli nam na bliższe poznanie prawdy na temat początków biskupstwa krakowskiego.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Gospodarka, kultura i społeczeństwo”