Obowiązki seniora i wasala

[Artur Rogóż]

OBOWIĄZKI WASALA

Przysięga wierności zobowiązywała wasala do pomocy zbrojnej, rady, a także pomocy pieniężnej w razie potrzeby (np. wykup seniora z niewoli, inwestycje, pasowanie syna na rycerza, wyjście za mąż najstarszej córki). W praktyce, wasal zobowiązany był zawsze służyć osobiście, konno i w ciężkiej zbroi, gdy ziemie pana zostały najechane lub znajdowały się w niebezpieczeństwie najazdu. Co do ofensywnych zbrojnych akcji, obowiązek służby ograniczony był (w większości przypadków) do okresu 40 dni. Czasami okres ten mógł być wydłużony do 90 dni.

Po upływie danego terminu wasal mógł legalnie opuścić szeregi seniora i powrócić na swoje włości. Z reguły na wyprawę lub do walki przyprowadzał ze sobą jednego lub dwóch giermków. Wasal nie przyprowadzał ze sobą piechoty, co podyktowane było kosztami wyżywienia, nieadekwatnym do jej roli w czasie walki. Taki obowiązek spoczywał jednak na najzamożniejszych panach królestwa. Jeśli wasal był bogaty, był dodatkowo zobowiązany dostarczyć wyszkolony oddział, który był uzbrojony i utrzymywany na koszt wasala. Często bogaty wasal musiał utrzymywać załogę w zamku seniora, w czasie pokoju, jak i wojny, na zmianę z innymi wasalami. Pomniejszym obowiązkiem była rada, jaką miał udzielać wasal swojemu seniorowi. Senior, z okazji świąt (zazwyczaj) religijnych, zwoływał swoich wasali na trybunał czy radę, które w myśl tradycji politycznej narzucały seniorowi swoje zdanie.
OBOWIĄZKI SENIORA

W zamian za obowiązki wasala, senior miał również pewne zobowiązania względem swojego człowieka. Przede wszystkim senior dawał bogactwo swojemu wasalowi, w postaci ziemi, udziału w łupach lub (rzadziej) w pieniądzach. Ziemia, była głównym bogactwem. Dawała stały dochód wasalowi i jego rodzinie, odróżniała go od pospólstwa, czym czyniła go lepszym, uprzywilejowanym człowiekiem.

Senior zobowiązany był chronić także rodzinę podległego wasala. Wysłannicy seniora chronili nieletnich synów (aż sami mogli stać się wasalami) i córki (do zamążpójścia). Ochronie podlegały również wdowy zmarłych wasali.