Udział Polski W Wyprawach Krzyżowych

Pierwszą dynastią panującą w Polsce byli Piastowie. Rządzili od powstania państwa polskiego (około 900 roku) do 1370, z krótką przerwą na panowanie Przemyślidów (1291-1305). W latach 1138-1320 miało miejsce tzw. rozbicie dzielnicowe, kiedy władza nad ziemiami polskimi należała równocześnie do wielu niezależnych książąt piastowskich.
karateka
Posty: 161
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 13 mar 2011, 05:42

Udział Polski W Wyprawach Krzyżowych

Post autor: karateka »

27 listopada 1095 roku po zakończeniu przedostatniego dnia synodu w Clermont (Francja), papież Urban II wezwał zgromadzoną na placu przed kościołem ludność do spontanicznej akcji odbicia świętego miasta Jerozolimy z rąk niewiernych. Papież miał tutaj na myśli Turków Seldżuckich, którzy opanowali wówczas Ziemię Swiętą. Siedem krucjat organizowanych na przestrzeni XI-XIII stulecia, po początkowym opanowaniu Jerozolimy (lipiec 1099) w czasie I wyprawy krzyżowej ,zakończyło się ostatecznie fiaskiem i zdobyciem w 1291 roku Akry, ostatniego przyczółka krzyżowców.

Analizując wyprawy krzyżowe, które tak mocno odcisnęły swoje piętno na kształcie gospodarczym Europy (handel miast włoskich z Lewantem) i mentalności rycerskiej, nie sposób nie wspomnieć tutaj o związkach ziem polskich (wtedy w rozbiciu na drobne księstwa piastowskie) z europejskim ruchem krucjatowym.

Niestety, pierwsza wyprawa krzyżowa (1097-99) zakończona zdobyciem Jerozolimy poza krótką wzmianką w Roczniku Kapituły Krakowskiej "Jerusalem a Christianis capta est" z roku 1099, nie znajduje odbicia w polskich żródłach. Jeszcze tylko rocznik małopolski (Kuropatnickiego) pod rokiem 1098 wspomina iż: "Lanccea Christi inventa est" - mówiąc o cudownym znalezieniu podczas oblężenia Antiochii (1098) włóczni,Ademar, bp Le Puy ze świętą włócznią i krzyżowcami która przebiła bok Chrystusa, a co było zapewne zręcznym posunięciem któregoś z krzyżowców mających "odnalezioną" relikwią wzmocnić morale oblegających miasto krzyżowców. Poza tymi wzmiankami, przejętymi byc może z innych, obcych żródeł, nie mamy, niestety, żadnych dowodów na to, by któryś z możnych polskich uczestniczył w tejże wyprawie.

W czasach tych jednak zwiększa się intensywność kontaktów między Polską XI i pocz. XII wieku a Europą, głównie poprzez środowiska duchowieństwa. Już pierwszy po reakcji pogańskiej lat trzydziestych XI w. biskup krakowski Aaron, póżniejszy arcybiskup, przybywa z Brauweiler. W początkach XII w. biskupi płocki i wrocławski wywodzą się z Lotaryngii, także z tego miejsca rekrutują się mnisi benedyktyńscy przybywający do Tyńca, Mogilna i Lubinia. Książe Władysław Herman wysyła poselstwo w sprawie prośby o narodzenie syna do prowansalskiego opactwa św. Idziego w Saint Gilles. Także pierwszy znany kronikarz Anonim zwany Gallem jest prawdopodobnie mnichem z Prowansji. Wszyscy ci przybysze stają się zapewne nośnikami idei krucjatowych nad Wisłą.

Podczas II krucjaty (1147-49) będącej głównie przedsięwzięciem cysterskim, organizowanym pod auspicjami św. Bernarda z Clairvaux spotykamy nie wymienionego z nazwiska polskiego księcia, a informację tą zawdzięczamy greckiemu kronikarzowi Janowi Kinnamosowi. Według niego w listopadzie 1147 roku wycofującaa się po klęsce pod Doryleum armia niemiecka spotkała w Nikei nadciągające hufce francuskie, czeskie i polskie. Historycy uważają, że przywódcą polskiej grupy krzyżowców mógł być ks. Henryk Sandomierski, który przebywał w Niemczech jako zakładnik cesarza i właśnie ślub krucjatowy mógł poprawić jego sytuację. Henryk wyprawi się do Jerozolimy raz jeszcze w latach 1153-54 czego owocem będzie fundacja klasztoru joannitów w Zagości. Istnieje także hipoteza jakoby do Ziemi Świętej wyruszył senior dynastii, wygnany z kraju Władysław II. Hipotezę tę jednak część badaczy odrzuca na podstawie przekazu o licznej armii jaką ciągnął ze sobą ów tajemniczy książę piastowski - co w wypadku uchodżcy z kraju było by niemożliwe. Także powrót z wyprawy przez ziemie polskie nie wchodziłby w rachubę w wypadku Władysława II.

W międzyczasie (w l. 1162-1163) Ziemię Świętą odwiedził książę kopanicki Jaksa, a owocem wyprawy było sprowadzenie do Miechowa zakonu bożogrobców.

Dysponujemy przekazem żródłowym mogącym wskazywać na przypadek czynnego zaangażowania Polaków w wydarzenia Trzeciej Krucjaty (1187-1193). Jest nim dyplom Kazimierza Sprawiedliwego, wystawiony 12 kwietnia 1189 roku w Opatowie dla kapituły katedralnej w Krakowie, gdzie wśród świadków na jedenastym miejscu wystepuje Wielisław Jerozolimski, który przydomek zyskał na pewno dzięki udziale w tym czasie w wyprawie krzyzowej. Na poły legendarna jest też wzmianka o udziale w trzeciej krucjacie wojewody mazowieckiego Krystyna (Mors et miracula beati Werneri - dziełko powstałe w II poł. XIII wieku w kręgu katedry płockiej, oparte zapewne na wcześniejszych przekazach, gdzie czytamy, że dziekanowi płockiemu, niejakiemu Janowi ukazała się nad ołtarzem katedry głowa tragicznie zmarłego wojewody Krystyna, który walczył za morzem).

W V krucjacie (1217-21) brał udział również jakiś polski książę. Możemy o tym wnioskować na podstawie datowanego na rok 1246 dyplomu króla węgierskiego Beli IV wystawionego dla rycerza Leustaha syna Bohmy. Z dokumentu wynika, że rycerz Bohma wziął udział w krucjacie walcząc w hufcu księcia polskiego. Kim był ów zagadkowy dux Polonie? Wiekszość uczonych skłania się do tezy, że księciem tym był Kazimierz opolski, uczestnik zjazdu książąt - juniorów w 1215 r. w Wolborzu (Konrad Mazowiecki, Leszek Biały i Władysław Odonic) a którzy złożyli wówcza śluby krucjatowe. Jedynie on mógł wypełnić te sluby - książę Konrad Mazowiecki i Leszek Biały zostali zwolnieni przez papieża pod powodem obrony księstw przed niewiernymi Prusami, a Odonic walczył o odzyskanie ziemi kaliskiej z Laskonogim. Dodatkowym argumentem na udział Kazimierza Opolskiego w V krucjacie jest jego ślub z księżną bułgarską Wiolą, którą musiał poznać w Bułgarii podczas przemarszu przez ten kraj w orszaku króla węgierskiego Andrzeja II.

ARKADIUSZ BEDNARCZYK

L i t e r a t u r a:
M. Balard, Wyprawy krzyżowe i łaciński wschód XI-XIV w.Warszawa 2005
M. Gładysz, Zapomniani krzyżowcy.Polska wobec ruchu krucjatowego w XII i XIII w. Warszawa 2002
S. Runciman, Dzieje wypraw krzyżowych. T1-3. Warszawa 1987-88
M. Starnawska, Między Jerozolimą a Łukowem. Zakony krzyżowe na ziemiach polskich w średniowieczu. Warszawa 2006
ODPOWIEDZ

Wróć do „Polska Piastów ogólnie”