Monarchia stanowa i społeczeństwo stanowe - opracowanie

Podstawowym problemem stojącym przed królem Władysławem II Jagiełłą było powstrzymanie ekspansji krzyżackiej. Zwycięska wojna trwająca od 1409 r. do roku 1411, z wielkim zwycięstwem polsko-litewskim pod Grunwaldem w 1410 r., zapoczątkowała zmierzch potęgi państwa krzyżackiego. Związek Państwa polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim został zacieśniony unią w Horodle w 1413 r. (zadecydowano tam m.in. o wspólnych zjazdach polsko-litewskich oraz dokonano adopcji do polskich herbów 47 bojarskich rodów litewskich). Zapewnienie „posiadania” tronu polskiego dla swych synów uzyskał Jagiełło poprzez wydawanie przywilejów dla szlachty polskiej (przywilej czerwieński w roku 1422, przywilej brzeski w 1425 r., w którym sformułowano m. in. zasadę „neminem captivabimus nisi iure victum”, oraz przywilej jedlnieński w roku 1430). Przyczyniło się do tego zwycięstwo zasady elekcyjności tronu, po śmierci Kazimierza III Wielkiego w 1370 r. (elekcji dokonywano na zjeździe elekcyjnym, następnie odbywała się koronacja i nowy władca potwierdzał prawa i przywileje stanowe).
Warka
Posty: 1570
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38

Monarchia stanowa i społeczeństwo stanowe - opracowanie

Post autor: Warka »

Monarchia stanowa był typem ustroju polityczno-prawnego, charakterystycznego dla poźnośredniowiecznej i wczesnonowożytnej Europy. Z pojęciem tym związane było pojęcie stanu.



Stan – oznaczał społeczną grupę, która osiągnęła swoją prawną pozycję dzięki otrzymanym przywilejom, ze względu na zakres świadczeń finansowych na rzecz państwa, posiadani własnego sądownictwa, udziale w sprawowaniu władzy oraz chociażby zdolności do wyłaniania swojej reprezentacji do stanowych zgromadzeń.

W Polsce do najwyższych urzędów państwowych dochodzili przedstawiciele szlachty i duchowieństwa. Te stany miały najsilniejszą pozycję w państwie, mimo że do najliczniejszych nie należały. Stan mieszczaństwo był w okresie, o którym mowa, jeszcze w fazie rozwoju. Najliczniejszą grupą społeczną byli chłopi. Jednak zasady państwa wczesnonowożytnego nie przyznawał im żadnych praw i przywilejów, stąd nie mięli wpływu na podejmowane decyzje.



Pozycję prawną szlachty określiły wydawane przez królów z dynastii Jagiellonów przywileje. Pochodzą z okresu pomiędzy drugą połową XIV wieku, a początkami wieku XVI. Przywileje przyczyniły się do wewnętrznego zróżnicowana szlachty polskiej od wyższej – magnaterii, arystokracji, do szlachty niższej. Można powiedzieć, że dzięki systemowi przywilejów w Polsce powstał stan szlachecki, wywodzący się ze średniowiecznego rycerstwa. Zagwarantowały one dominującą pozycję w państwie tej grupie społecznej, zarówno polityczną i gospodarczą, a także znacznie lepszą w porównaniu do innych stanów pozycję prawną.

W XIV i XV wieku nastąpił szybki rozwój miast. Poważniejszą jednak rolę polityczną miasta odgrywały głównie na terenie Pomorza Gdańskiego (Prusy Królewskie), w pozostałych natomiast częściach Królestwa Polskiego przestały się liczyć już po koniec XV wieku. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy upatrywać w małej liczbie dużych miast oraz w tym, że polityka prowadzona przez takie miasta miała partykularny charakter i była nastawiona na realizację i dbanie o własne interesy. Słabą pozycję miało także polskie mieszczaństwo. Stan ów był stosunkowo nieliczny. Mała liczba bogatych mieszczan nie mogła stać się dla króla oparciem finansowych, wzmacniając w ten sposób swoją władzę i znaczenie. Takim oparciem dla królewskich rządów w Polsce była wówczas szlachta, a głównie magnateria. Rozwój miast i mieszczaństwa w XV wieku zaniepokoił szlachtę, która zdecydowała się na prowadzenie polityki antymiejskiej i antymieszczańskiej, głównie za sprawą uzyskiwanych od władcy przywilejów. W ten sposób szlachta uzyskała rolę hegemona w państwie polskim.



Za panowania dynastii Jagiellonów osłabła także rola starostów. Taka sytuacja niekorzystnie wpłynęła na wszelkie próby centralizacji władzy podejmowane przez królów. Dotychczas starosta był przez króla mianowany i odpowiadał za politykę sprzyjającą dworowi.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Polityka wewnętrzna i przemiany ustrojowe”