Unia Polski z Litwą i jej konsekwencje

Bez wątpienia w tym czasie sytuacja geopolityczna sprzyjała sojuszowi polsko-litewskiemu, gdyż oba państwa łączyło coraz więcej wspólnych interesów, jak choćby chęć odzyskania ziem utraconych w wyniku ekspansji krzyżackiej, dążenie do umocnienia swych wpływów na terytoriach ruskich, a także przyczyny ekonomiczne. Według Oskara Haleckiego główną przesłanką do podpisania unii i utworzenia federacji polsko-litewskiej było uniknięcie konfrontacji zbrojnej obu państw na ziemiach ruskich, do których oba kraje rościły swoje pretensje.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Unia Polski z Litwą i jej konsekwencje

Post autor: Artur Rogóż »

Litwini byli ludem pochodzenia bałtyckiego. Organizatorem ich państwa był książę Mendog, rządzący w XIII w. W 1253r zawarł on sojusz z Krzyżakami i przyjął chrzest. Został jedynym w dziejach Litwy królem. Jednak, gdy jego stosunki z Krzyżakami pogorszyły się wrócił do pogaństwa. Mendog rozpoczął podbój sąsiadującej Rusi: podbił Ruś Czarną z takim grodami jak: Nowogródek i Grodno. Następcą Mendoga był Witelc, który podbił ziemię Połocką. Jednak największy rozkwit Litwa przeżyła za panowania księcia Giedymina (1316- 41). Dokonał on podboju Podlasia, Polesia, Wołynia, Ziemi Witebskiej, Rusi Kijowskiej, Rusi Siewiersko- Czernichowskiej i Podola. Po śmierci Giedymina władzę przejęli jego dwaj synowie: Olgierd i Kiejstut. Podbili oni np. Ziemię Smoleńską. W 1377r zmarł Olgierd, a drugim współrządcą został jego syn- Jagiełło. Między nim, a Kiejstutem wynikł konflikt na skutek, którego w 1382r Kiejstut został zamordowany. Przeciw Jagielle wystąpił syn Kiejstuta- Witold. Problemem byli także wrogowie zewnętrzni np. Krzyżacy, którzy chcieli zagarnąć Żmudź.
W tym czasie od 2 lat w Polsce trwała wojna domowa między zwolennikami sukcesji córek Ludwika Węgierskiego (gł. panowie Małopolscy), a panami wielkopolski, którzy chcieli osadzić na tronie polskim Ziemowita IV z Piastów Mazowieckich. Koniec końców koronę polską powierzono młodszej córce Jadwidze i za męża przydano jej władcę Litwy księcia Jagiełłę. Oczywiście było to małżeństwo czysto polityczne, opatrzone dość istotnymi warunkami. Była to umowa, która przeszła do historii pod nazwą Unii w Krewie 1385 r.

PRZYCZYNY UNII POLSKO- LITEWSKIEJ

Przyczyn unii było kilka- w grę wchodziło obustronne zabezpieczenie się przed agresją krzyżacką. Charakter państwa zakonnego wymagał organizowania stałych wypraw łupieskich. Zaniechanie wojen odcięłoby Krzyżaków od stałego źródła dochodu, od napływu ludzi, postawiłoby pod znakiem zapytania cel ich istnienia nad Bałtykiem. Krzyżacy szczególnie dawały się we znaki nad Niemnem, permanentnie niszcząc i rabując ziemie litewskie. Silne państwo zakonne nad ujściem Wisły stanowiło także nieustanną groźbę dla Korony Polskiej. Drugim ważnym czynnikiem był problem Rusi. Panowie małopolscy dążyli do utrzymania lub rozszerzenia swych wpływów na Podolu i Wołyniu. Ale jeszcze wyraźniej występował tu interes litewskich bojarów. Podbite ziemie ruskie były na najlepszej drodze do zasymilowania kulturalnego zdobywców. Utracenie odrębności narodowej zrównałby Litwinów z możnymi ruskimi. Dla kontynuowania podbojów i ich utrzymania niezbędna stała się pomoc, a jedynie możliwą była pomoc polska. Trzecim czynnikiem działającym na rzecz unii były interesy kościoła katolickiego, który chciał zdobyć dla swoich wpływów olbrzymie obszary pogańskie lub związane z kościołem bizantyjskim. Chrzest Litwy musiał być atrakcyjny nie tylko dla duchowieństwa polskiego, ale również dla możnowładców litewskich. Nowa religia dawała teoretyczną podbudowę ich w orbitę wielkiej polityki europejskiej, a nowy system filozoficzny dawał nowe, wyższe formy intelektualne. Czwartym czynnikiem popierającym związek obu państw było mieszczaństwo. Na terenie obu państw handlem w XIV w zajmował się patrycjat dość jednolity społecznie i kulturalnie. Podstawy gospodarcze obu państw wiązały się z eksportem surowców. Owa jednolitość charakteru miast stanowiła czynnik łączący gospodarczo oba państwa i powodowała popieranie unii przez mieszczan dążących do usprawnienia wymiany w obu krajach. Ważną przyczynę stanowiło dążenie feudałów litewskich do zapewnienia sobie praw analogicznych z prawami feudałów polskich. Przywileje stanowe szlachty były bardzo atrakcyjne dla bojarów litewskich, którzy uzyskiwali podobne podstawy gospodarcze. Jednocześnie wojna stopniowo stawała się mniej opłacalnym źródłem dochodu niż wielkie posiadłości ziemskie. Kolejnym czynnikiem przemawiającym za unią Polski i Litwy to fakt, że Wielki Książe Litewski przez zdobycie korony zapewnił sobie wyjątkową pozycję wśród członków dynastii. Kierownikom polityki polskiej unia pozwalała na zdobycie większej pozycji na arenie międzynarodowej, uniezależniała od aliansu z Węgrami i zabezpieczała od Luksemburgów. Wszystkie te przyczyny złożyły się i na powstanie unii, i na jej trwałość, mimo że różne czynniki w poszczególnych fazach w różnym stopniu wpływały na jej treść i stale zmieniające się formy.
Jagiełło udał się na Litwę i dokonał chrztu ludności przy pomocy duchowieństwa polskiego. Zorganizował w Wilnie biskupstwo, wydał przywilej dla bojarów litewskich gwarantując im dziedziczne posiadanie ziemi i uwolnienie od osobistych świadczeń na rzecz księcia, z tym, że uprawnienie to otrzymali tylko wyznawcy religii katolickiej. Polityka Jagiełły napotkała na opór. Przywódcą niezadowolonych był stryjeczny brat Jagiełły Witold, który sprzymierzył się wtedy z krzyżakami, którzy 2 razy oblegli Wilno. W 1392 r. Jagiełło zawarł ugodę z Witoldem, mocą, której przekazał mu władzę na Litwie, zachowując ogólne zwierzchnictwo. Tymczasem Witold miał bardzo ambitne plany rozciągnięcia swojego władztwa na południowym-wschodzie, ale jego konkurentami byli Tatarzy. Aby zabezpieczyć się na północy zawarł w 1398 roku układ mocą, którego przekazywał Żmudź Zakonowi Krzyżackiemu. Był to dla zakonu krzyżackiego bardzo ważny nabytek terytorialny, albowiem dzięki temu krzyżacy mogli połączyć się terytorialnie z zakonem kawalerów Mieczowych w Inflantach. Plany Witolda uległy jednak załamaniu. W 1399 roku poniósł klęskę pod Worsklą. Musiał, więc powrócić do koncepcji północnej. Zainspirował powstanie na Żmudzi, co ściągnęło wyprawy krzyżackie na Litwę. Wcześniej jednak w 1401 roku zawarto Unię WILEŃSKO-RADOMSKĄ. Mocą tej unii Witold został uznany księciem dożywotnim Litwy pod zwierzchnią władzą Jagiełły. Unia pozwoliła na sojusz polsko-litewski w wojnie z Krzyżakami w 1404 roku. W 1402 r. Zakon Krzyżacki najechał na Litwę. Polakom udało się uzyskać poparcie kurii papieskiej, która zakazała najazdów. W 1404 roku został zawarty pokój w Raciążu. Warunkiem tego pokoju było zatwierdzenie zakonu przy jego ziemiach, Polacy mogli wykupić ziemię dobrzyńską zostawioną krzyżakom jeszcze przez Władysława Opolczyka. Sumy na wykupienie zostały zebrane przez sejmiki szlacheckie.. Natomiast Żmudź nadal pozostawała w rękach Krzyżaków. W dalszym ciągu trwały napięcia na granicy krzyżacko-polskiej, a jeszcze bardziej krzyżacko-litewskiej W 1408 r. wielkim mistrzem został Urlyk von Jungingen. W 1409 r. na Żmudzi wybuchło wielkie powstanie za wiedzą i wolą księcia Witolda. W trakcie rokowań polsko-krzyżackich poseł polski Mikołaj Trąba dopuścił się tzw. kontrolowanego przecieku. Wielki mistrz spytał posła polskiego, czy król polski udzieli pomocy Witoldowi, jeżeli Krzyżacy tłumiąc powstanie na Żmudzi będą zmuszeni do wypowiedzenia wojny Litwie, która popiera i wspomaga buntowników. Wówczas poseł polski niby się wygadał-tak powiada: król polski poprze całą swą potęgą, na co mistrz Krzyżaków odkrzyknął: tu was mam i wypowiedział wojnę Polsce. Na co dyplomacja polska ogłosiła, że jest ofiarą agresji, lecz to nie Polska złamała warunki dwukrotnie zaprzysiężonego pokoju kaliskiego, co więcej król polski miał słuszne prawo wezwać do obrony swoich ziem wszystkich swoich poddanych łącznie ze schizmatykami i poganami. Wojna trwała w latach 1409-1411, jej kluczowym momentem była bitwa pod Grunwaldem (15 lipiec 1410 r.), było to najświetniejsze zwycięstwo oręża polskiego w dobie średniowiecza. Rozgromiona została cała armia krzyżacka, prysł mit o potędze zakonu. Początkowo miasta i zamki krzyżackie przechodziły na stronę polską, jednak politycznych celów wojny nie udało się osiągnąć. 1 lutego 1411 roku w Toruniu zawarto pokój polsko-krzyżacki. Krzyżacy zrezygnowali ze Żmudzi na okres życia Jagiełły i Witolda, ziemia dobrzyńska miała pozostać przy Polsce. Kupcy obu państw mają swobodę handlu na przeciwnych terytoriach. Zakon zobowiązał się wypłacić Polsce 100 tys. kop groszy tytułem wykupu jeńców. W historiografii istnieje szereg sporów na temat wykorzystania bądź niewykorzystania zwycięstwa pod Grunwaldem. Nie należy jednak zapominać, że zakon mimo poniesionej klęski był wielką i dobrze zorganizowaną potęgą militarną, polityczną i gospodarczą. Tak, więc mimo klęski zdołał szybko odzyskać utracone zamki, zaś twierdza Malbork przy nikłej ilości piechoty wojsk polskich była faktycznie nie do zdobycia. Ponadto zaczynała się jesień, istniały duże kłopoty z aprowizacją zgromadzonych sił. Litwini nie byli też zainteresowani w umacnianiu potęgi króla polskiego.(własne cele osiągnęli – odzyskali Żmudź). W 1412 roku odbył się zjazd, w którym udział wzięli: Jagiełło, Witold, Zygmunt Luksemburski. Przyrzekli oni sobie przyjaźń i pokój, co więcej pożyczył Zygmuntowi 30 tys. kop groszy pod zastaw tzw. Grodów spiskich. Miasta te pozostawały przy Polsce do 1789 roku.
Sprawy krzyżackie i konieczność położenia kresu nowym niepokojom na granicach obu państw leżały u podstaw nowego układu między Polską i Litwą. Na zjeździe, który odbył się w 1413r w Horodle. Unia miała charakter zdecydowanie antykrzyżacki, wystawiono trzy dokumenty: wspólny króla i Witolda, oraz osobno panów polskich i litewskich. Ostatecznie stwierdzono odrębność Litwy. Po śmierci Witolda na tron wielkoksiążęcy miał wstąpić- w porozumieniu z Polską- nowy władca. W tej sytuacji odwołanie się od unii w Krewie oznaczało układ dwóch równorzędnych państw. Równość została potwierdzona przez kolejne postanowienie. Katolickie rody bojarskie uzyskały od Jagiełły i Witolda takie same prawa, co szlachta polska. Zewnętrznym tego przejawem i manifestacją było przyjęcie 50 rodów do herbów szlachty polskiej. Sam akt unii wymienia stanowiska państwowe, które odpowiadać miały polskim: wojewodom, kasztelanom i starostom. A sytuacja polityczno- społeczna istniejąca w Koronie odpowiadała bojarom litewskim. Unia horodelska była wynikiem wspólnych interesów w zakresie kolonizacji ziem ruskich, kontroli polityki państwowej przez wielkie rody możnych obu Państw. Była też utwierdzeniem różnic społecznych, ustroju państwowego i roli władcy. Uregulowanie stosunków polsko- litewskich nie tylko ustaliło wzajemne powiązania na okres najbliższych dwudziestu lat, ale stworzyło również warunki do ofensywnych wystąpień przeciwko Krzyżakom, mających na celu odzyskanie utraconych ziem. Rozwój gospodarczy Polski i Litwy był czynnikiem, który ekspansji tej nadawał rozmach i gwarantował przewagę nad przeżywającym załamanie struktury gospodarczej i społecznej państwem zakonnym.
W 1569 została zawarta Unia Lubelska. Było to związane z dążeniami szlachty polskiej oraz litewskiej i Zygmunta Augusta, który nie posiadał dziedzica. Cele szlachty były zróżnicowane; dążeniami magnaterii polskiej do ekspansji gospodarczej na słabo zaludnione, a żyzne tereny wschodnie (Ukraina, Wołyń); stronnictwo egzekucyjne było przeciwne unii, ponieważ widziało w tym możliwość odbudowania potęg magnackich; szlachta litewska dążyła do wyrwania się spod kurateli magnaterii i uzyskania takich samych przywilejów, co szlachta polska. Jedną z ważnych przyczyn podpisania unii była obawa Litwinów przed konfrontacją z szybko rosnącym w siłę państwem moskiewskim. Król natomiast obawiał się, że po jego bezpotomnej śmierci Litwa i Polska wybiorą sobie osobnych władców, do czego nie chciał dopuścić.
Przeciwnikami unii była magnateria litewska, która obawiała się, że utraci swoją pozycję i nie będzie miała jak dotychczas możliwości decydowania o losach Litwy.
Warunki podpisania unii a także jej postanowienia i cele zostały ustalone na sejmie w Lublinie, który trwał od stycznia do lipca 1569r. Sejm ten w trzecim miesiącu obrad próbowali zerwać magnaci litewscy, którzy ni chcieli się zgodzić na przyłączenie do Polski Podlasia, Wołynia i Ukrainy. Sądzili oni, że z chwilą opuszczenia przez nich obrad, posłowie litewscy w ślad za nimi uczynią to samo. Jednak tak się ni stało, a posłowie i senatorowie podczas ich nieobecności uchwalili, że ziemie Ukrainy, Wołynia, Podola, Podlasia a w późniejszym czasie także Kijowszczyzny zostają wcielone do Korony. Tym samym Litwa została pozbawiona połowy swojego terytorium. Decyzje te oraz nalegania szlachty litewskiej spowodowały powrót panów litewskich na obrady. W czasie sejmu zostały skonstruowane akty unijne. Akty te zostały wystawione przez sejm 1 lipca 1569r a potwierdzone przez króla 4 lipca. W czasie trwania obrad sejmu król Zygmunt August przeniósł dziedziczne prawa Jagiellonów do tronu litewskiego na Koronę. Sukcesem tego sejmu było uchwalenie unii.
Reasumując powyższą pracę trzeba jeszcze powiedzieć, że akty unijne mówiły o połączeniu dwóch suwerennych państw (Polski i Litwy) w jeden organizm polityczny. Organizmem tym była Rzeczpospolita Obojga Narodów. Unia polsko-litewska mówiła także o tym, że oba państwa zachowają osobną władzę wykonawczą (wyjątkiem był król), wojsko oraz skarb. Elementami jedności Rzeczpospolitej były:
*wspólny monarcha po śmierci Zygmunta (miała nastąpić wspólna elekcja jego następcy)
*wspólny sejm, w którym zasiadałyby oba narody
*jeden naród szlachecki
*wspólna polityka międzynarodowa

ZNACZENIE I SKUTKI UNII POLSKO- LITEWSKIEJ:

*Uzyskanie ziem na wschodzi spowodowało odrodzenie się potęgi magnaterii. Rody magnackie osłabione przez ruch egzekucyjny szybko wzrosły w siłę. Powstała tzw. nowa magnateria, która zdobyła swą pozycję dzięki koligacją z magnaterią województw ukraińskich oraz nadaniom ziem w przyłączonych prowincjach.
*Rozszerzenie granic spowodowało wplątanie się Polski w wewnętrzne konflikty religijno- narodowe (sprawa kozacka) oraz w konflikty o charakterze międzynarodowym (Rosja, Turcja).
*Dalsze przesunięcie polityki na tereny wschodnie (pierwsze przesunięcie – unia w Krewie. Odsunięcie spraw zachodnich (Śląsk, Prusy Książęce, Pomorze Zachodnie) na dalszy plan polityki państwa.
*Rzeczpospolita stała się krajem o wielonarodowej strukturze społecznej. W granicach terytorium Rzeczpospolitej zamieszkiwało wiele różnych narodowości (naród polski, litewski, ruski, kozacy). Narody te miały odrębne zwyczaje, język i religię (katolicyzm, prawosławie, grekokatolicyzm, kalwinizm, luteranizm, muzułmanizm).
*Rzeczpospolita stała się pomostem pomiędzy Zachodem (Europa- chrześcijanie) a Wschodem (Rosja-prawosławie, Turcja-muzułmanie). W późniejszym okresie wobec zagrożenia ze strony Imperium Tureckiego, Rzeczpospolita zostanie tzw. przedmurzem chrześcijaństwa.
Warka
Posty: 1570
Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38

Re: Unia Polski z Litwą i jej konsekwencje

Post autor: Warka »

Wśród przyczyn zawarcia unii pomiędzy Polska a Litwa należy wymienić:

* chęć zabezpieczenia pogańskiej Litwy przed agresją ze strony Krzyżaków; w interesie Polski leżało osłabienie Zakonu Krzyżackiego, co dawało w przyszłości szansę na odzyskanie utraconych ziem
* dążenia możnowładztwa Małopolski do utrzymania i rozszerzenia wpływów na obszarze Rusi Halickiej
* odsunięcie groźby zdominowania Litwy przez prawosławną Ruś
* misją chrystianizacyjną na terenie Litwy był zainteresowany polski Kościół
* dla feudałów litewskich bardzo atrakcyjne były przywileje stanowe, które posiadała polska szlachta



Zawarcie unii pomiędzy Polską a Litwą przyniosło zasadniczą zmianę układu sił politycznych w Europie Środkowo-Wschodniej oraz reorientację polityki dotychczas prowadzonej przez państwo polskie. W XIV wieku ziemie polskie były nękane najazdami ze strony Litwy (głównie północne Mazowsze). Po pojawieniu się na ziemiach północnych Zakonu Krzyżackiego w tą właśnie stronę zwróciło się ostrze polskiej polityki. Litwini po zawarciu unii stali się z wrogów, sojusznikami. Unia polsko-litewska miała wyraźnie antykrzyżacki charakter, zwłaszcza w momencie zagrożenia Żmudzi przez Zakon Krzyżacki. Unia z Litwa wciągała również Polskę w bardzo prawdopodobny w przyszłości konflikt z Moskwą.
Warka
Posty: 1570
Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38

Re: Unia Polski z Litwą i jej konsekwencje

Post autor: Warka »

Litwa, zawierając unię z Polska pod koniec XIV wieku weszła na arenę europejskich wydarzeń politycznych. Kolejne lata przynosiły ciągłe zmiany dla tego państwa. Zmiany o charakterze nie tyle politycznym, które były oczywiste ze względu na stosunki łączące oba sąsiadujące państwa, ale również na terenie Litwy zachodziły przeobrażenia o charakterze gospodarczym i społecznym. W XVI wiek Litwa wkroczyła jako państwo rozwinięte, w którym stosunki ekonomiczne i ustrojowe były zbliżone do jej zachodniego sąsiada, czyli Polski. Zmiany, które zaszły polegały na stopniowym ograniczeniu roli możnowładztwa litewskiego, na powolnym formowaniu się stanu szlacheckiego. Zanikły również różnice pomiędzy warstwami chłopskiej ludności Litwy, które w konsekwencji doprowadziły do ukształtowania się jednolitej pod względem społeczno-prawnym warstwy. Te zmiany przyspieszyła również zapoczątkowana w latach 50-tych XVI wieku reforma rolna.



Dla rozwoju państwa litewskiego niezwykle istotne znaczenia miała kodyfikacja prawa, której po raz pierwszy dokonano w 1529 r. Wydano wówczas Statut Litewski. Zwiększył on uprawnienia polityczne, posiadane przez szlachtę, wprowadził również przywiązanie chłopa do ziemi oraz poddał go władzy sądowej pana.



Litewska szlachta dążyła, podobnie jak to miało miejsce w Polsce, do wzmocnienia swojego stanowiska w państwie. Ciągłym jednak zagrożeniem, z którym litewskie możnowładztwo musiało się liczyć, było państwo moskiewskie i jego rewindykacyjne dążenia. W tej sytuacji mimo, że dążąca do emancypacji, szlachta Wielkiego Księstwa Litewskiego gotowa była pójść na kompromis i zawrzeć kolejny układ z Polską, aby wzmocnić państwo. Stało się to również konieczne ze względu na perspektywę bezpotomnej śmierci Zygmunta Augusta, która mogłaby doprowadzić do zerwania więzów łączących oba państwa.

Król polski początkowo był niechętny ponownej unii. Jednak pod koniec swojego życia, mając za sobą doświadczenia wojny z Iwanem IV Groźnym, stał się jej gorącym zwolennikiem. Rokowania rozpoczęły się jeszcze na Sejmie w 1563-1564 r. Wówczas to Zygmunt August przelał swoje dziedziczne prawa do Litwy na Koronę. Pertraktację początkowo nie dawały oczekiwanego rezultatu, głównie ze względu na opór litewskiej magnaterii, która nie chciała w wyniku unii stracić swojej uprzywilejowanej pozycji. Ostateczne rozstrzygnięcie przyniósł rok 1569 i sejm polsko-litewskie w Lublinie.



W trakcie toczonych obrad niezadowoleni litewscy magnaci przerwali rokowania i wrócili na Litwę. W tej sytuacji Zygmunt August ogłosił wcielenie do państwa polskiego przygranicznych terenów Podlasia, zamieszkałych przez drobną szlachtę mazowiecką, oraz Wołynia i Naddnieprza, województwa kijowskiego i bracławskiego. Szlachta, zamieszkująca te ziemie została zrównana w prawach ze szlachtą Korony. W obliczu tych wydarzeń oraz pod nasilającym się naciskiem ze strony średniej szlachty Litwy, magnaci litewscy powrócili do Lublina. Tutaj 1 lipca została zaprzysiężona unia pomiędzy tymi dwoma państwami.

Zgodnie z postanowieniami unii oba państwa miała łączyć osoba władcy, który miał być wspólnie wybierany. Ponadto akt unii lubelskiej przewidywał prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej i wojskowej, wspólny sejm, senat oraz monetę (osobno jednak bitą dla Polski i Litwy). Odrębnymi dla tych dwu państw pozostawały: urzędy (łącznie z najwyższymi urzędami państwowymi), wojsko, skarb i sądownictwo. Pomiędzy Koroną i Wielkim Księstwem Litewskim utrzymały się także odrębności ustrojowe. Unia zapewniła swobodę osiedlania się i nabywania ziemi szlachcie litewskiej i polskie na terenie Korony i Litwy. W ten sposób na terenie dwóch państw została utworzona wielonarodowa Rzeczypospolita.

Skutkiem zawarcia unii był awans miasta Warszawy do roli stolicy nowego państwa. Kraków i Wilno nadal zachowały status miast stołecznych, jednak to właśnie w Warszawie od tego czasu będzie się zbierał Sejm, tutaj odbywać się będzie elekcja, a w końcu także i w XVII wieku przeniesie się do tego miasta król wraz z całym dworem. O awansie Warszawy zadecydowało jej centralne położenie na mapie nowego państwa.



Unia lubelska jest bardzo rozbieżnie oceniana w historycznej literaturze. Większość historyków mówiąc o tych wydarzeniach kładzie nacisk na dobrowolność związku pomiędzy dwoma państwami, podkreśla także jego trwałość. Widzi w unii realnej przykład rozwiązania problemu państwa federacyjnego. Krytyka unii lubelskiej dotyczy głównie jej aspektów narodowych i klasowych. Unia miała ściśle szlachecki charakter. Była inicjowana i przeprowadzona wyłącznie w interesie tej warstwy społecznej. Pociągnęła więc za sobą masowy ucisk chłopstwa. Krytycy zwracają także uwagę na zahamowanie procesu centralizacji państwa, utrudnionego ze względu na dwuczłonowość państwa oraz na rozproszenie polskiego elementu na wschodzie.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Stosunki polsko-litewskie”