Zbigniew Bąk

[Artur Rogóż]

Zbigniew Bąk herbu Zadora (zm. ok. 1472) – szlachcic polski, dyplomata, kasztelan małogoski, kasztelan rozprzański.

Pochodził z rodu Zadorów, którego przodkowie siedzieli nad Pilicą, co najmniej od czasów Leszka Białego. Król Władysław Łokietek nadał im Brzezie w ziemi krakowskiej zaś król Kazimierz Wielki zapisał im w testamencie królewszczyznę Włodzisław (obecnie Wodzisław). Zdorowie należeli do wpływowej możnowładczej rodziny biorącej żywy udział w działalności publicznej.

Zbigniew był synem Zbigniewa Bąka z Góry i Katarzyny z Trzycierza. Zbigniew Zbigniewowic został przeznaczony do kariery świeckiej. O jego wykształceniu nic nie wiemy. Zapewne, jak inni synowie możnowładców, kształcił się w rycerskim rzemiośle. Brał udział w wyprawie przeciwko Turcji w roku 1443. W bitwie pod Warną już nie uczestniczył. Brał udział w wojnie trzynastoletniej z Krzyżakami. Podjął rokowania z załogą Chojnic, ale nie udało mu się doprowadzić do zajęcia miasta. Od wielkiego mistrza Ludwiga von Erlichshausena uzyskał glejty dla Jana Bażyńskiego reprezantującego stany pruskie. Za oddane królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi usługi otrzymał w roku 1462 kasztelanię małogoską. Powrócił do służby w dyplomacji. W roku 1465 posłował do króla czeskiego Jerzego z Podiebradów w związku ze sporem o ziemię rawską, gostymińską i bełską, po zmarłych książętach mazowieckich, między królem polskim a Konradem IX Czarnym, księciem oleśnickim i kozietulskim. Latem 1466 roku brał udział w ostatniej już podczas wojny trzynastoletniej wyprawie przeciwko Krzyżakom. Pieczęć Zbigniewa Bąka znajduje się wśród 114 pieczęci na akcie II pokoju toruńskiego z datą 19 października 1466 roku. Posłował do Pragi aby wyjaśnić przyczyny zbójnickiego splądrowania Częstochowy przez Ścibora Towaczowskiego z Czimburka. Po powrocie otrzymał urząd kasztelana rozpierskiego. Ostatnią misją dyplomatyczną było poselstwo na dwór Fryderyka II, elektora brandenburskiego. Chodziło o sukcesję szczecińską, o która z elektorem brandenburskim konkurowała Zofia, żona księcia słupskiego Eryka II (jedyne w historii dynastii małżeństwo dwojga Gryfitów). Misja ta zakończyła się zawarciem rozejmu. Po wykonaniu misji wrócił do kasztelanii rozpierskiej, która po latach znowu wróciła do Zadorów (po śmierci Hińczy z Rogowa w roku 1411 kasztelanem rozpierskim został jego ojciec też Zbigniew i tym samym znalazł się w Radzie Koronnej). Ostatnia wzmianka o Zbigniewie Bąku, jako o osobie żyjącej, pochodzi z 30 maja 1469 roku. Żoną Zbigniewa była Małgorzata z Bnina herbu Łodzia, córka kasztelana gnieźnieńskiego Piotra i jego drugiej żony Elżbiety z Gułtów herbu Grzymała. Z małżenstwa tego pozostały dwie córki: Zuzanna i Małgorzata.

Źródła

* Alicja Szymczakowa, Zadorowie z Bąkowej Góry w: Herald - pismo Instytutu Heraldyki i Genealogii w Köln, 1993, Nr 7, s. 34-39