Strasz z Białaczowa

Obszerny opis dziejów całości życia oraz dokonań wybitnej postaci.
Warka
Posty: 1570
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38

Strasz z Białaczowa

Post autor: Warka »

Strasz z Białaczowa Kościelnik, Stanisławic herbu Odrowąż zwany również Stras, Strascho lub Straschco (zm. 1408) – starosta łęczycki, kasztelan małogoski, rycerz pasowany.

Rodzina
Pochodził ze starego możnowładczego rodu Odrowążów z gałęzi, której przedstawiciele pisali się z Białaczowa i imienia Strasz (Stras) używali jako przydomka. Imieniem tym posługiwało się wówczas w Polsce i poza jej granicami (Węgry) wiele osób, stąd identyfikacja występujących w źródłach Straszów jest utrudniona. Matką Strasza była nieznana z imienia przestawicielka rodu Rawiczów, córka podstolego sandomierskiego Sięgniewa Grotowica. Strasz miał brata o imieniu Błyszcz lub Bliźniec, zapewne tożsamego z Janem z Żelazowic.

Kariera
lata siedemdziesiąte XIV wieku - był zapewne dworzaninem księcia mazowieckiego Siemowita i uczestnikiem krzyżackiego rycerskiego stołu honorowego. Jest niemal pewne, iż brał udział w wyprawach krzyżowych przeciw pogańskiej Litwie, jego nazwisko oraz herb zostały odnotowane w dwóch niderlandzkich rolach herbowych,
1381 czterech rycerzy, w tym Strasz z Odrowąża, poręczyło w Krakowie biskupowi krakowskiemu Zaklice za zaciągającego 100 grzywien pożyczki księcia mazowieckiego Siemowita IV (zapewne Strasz przebywał wówczas na dworze mazowieckim),
1384 po raz pierwszy wzmiankowany w księdze ziemskiej krakowskiej, toczył wówczas spór z sąsiadami (z Warsem oraz wdową po Janie Guth) o wieś Kościelniki [1]. W Kościelnikach wówczas znajdował się duży i bogaty folwark rycerski. Do klucza dóbr kościelnickich należały też Stanisławice i Wolica,
12 lutego 1386 zapewne był świadkiem uroczystego wjazdu Jagiełły do Krakowa[2],
1387 towarzyszy królowi w jego pierwszej po przyjęciu chrztu podróży na Litwę, jest świadkiem chrystianizacji Litwy [3], był też zapewne w Wilnie na ślubie Siemowita IV z Aleksandrą, siostrą królewską [4],
1 czerwca 1387 wystąpił w Wilnie w liście świadków królewskiego dokumentu fundacyjnego dla kościoła w Obolcach koło Oszmiany,
przed 1398 wszedł w posiadanie klucza w powiecie pilzneńskim, obejmującego Sędziszów oraz trzy lokowane w pobliżu Wole,
1390 wziął udział w wyprawie Władysława Jagiełły przeciw księciu litewskiemu Witoldowi, w Łęczycy przewodniczył posiedzeniu sądu ziemskiego, odbył podróż na Węgry,
25 stycznia 1391 w dowód zasług otrzymuje od króla dom przy ulicy Grodzkiej w Krakowie, naprzeciw kościoła św. Andrzeja, w dokumencie nadania jest nazwany kasztelanem małogoskim [5], 18 maja tego roku jest nazwany rycerzem pasowanym, podejmuje w Łęczycy króla i delegację mazowiecką, 2 września jest świadkiem na królewskim dokumencie nadania księciu mazowieckiemu ziemi drohickiej i innych części Podlasia,
22 sierpnia 1392 ostatnia wzmianka o Straszu jako staroście łęczyckim,
1395 – 1398 jest rozjemcą w zażegnywaniu sporu granicznego między Drużynitami z Łapanowa a opactwem w Mogile,
26 stycznia 1397 jest świadkiem na dokumentach Władysława Jagiełły, ustanawiających oprawę królowej Jadwigi na części ziem Królestwa i dochodach z żup; w kwietniu tego roku przebywał, zapewne z misją dyplomatyczną, w Budzie; zasiadał jako asesor w sądzie wiecowym w Wiślicy,
7 marca 1408 po raz ostatni wzmiankowany był w źródłach jako żyjący, w dniu 27 grudnia 1408 jego żona wystąpiła jako wdowa.

Przypisy
↑ Strasz wziął w zastaw od wdowy po Janie Guth jej oprawę wdowią w Kościelnikach. Zastawu tego nie zwrócił jej spadkobiercom, co stało się przyczyną wieloletnich sporów sądowych
↑ W uroczystym wjeździe Jagiełły do Krakowa uczestniczyli też książęta mazowieccy Janusz I i Siemowit IV, którzy następnie brali udział w kolejnych uroczystościach: chrzcie, ślubie i koronacji. Warte uwagi jest to, że Siemowit IV był ojcem chrzestnym Władysława Jagiełły. Zapewne dopiero po koronacji (4 marca) złożyli hołd parze królewskiej
↑ 17 lutego 1387 roku Jagiełło dał początek nowemu biskupstwu wileńskiemu, a 22 lutego tego roku ochrzczeni bojarzy litewscy otrzymali prawo swobodnego dziedziczenia swych ziem i władania nimi
↑ por. O. Balzer, Genealogia Piastów, Kraków 1886, s. 475-476
↑ Dom przy ul Grodzkiej w Krakowie sprzedał Strasz za 100 grzywien w roku 1392 klasztorowi cystersów w Jędrzejowie
Źródła
Polski Słownik Biograficzny, t. 44, s. 200-203
ODPOWIEDZ

Wróć do „Biografie”