Sytuacja międzynarodowa Rzeczypospolitej w latach 1710 – 1714

W 1697 r., po śmierci Jana III Sobieskiego, elekcja miała charakter podwójny. Wybrani zostali jednocześnie dwaj kandydaci: elektor saski August Wettyn i popierany przez Francję książę Ludwik de Conti. Ten ostatni przybył nawet do Gdańska, ale nie dysponując szerszym poparciem, musiał wkrótce opuścić Rzeczpospolitą. W ten sposób na placu boju pozostał Wettyn, który objął tron i jako August II Mocny panował do 1733 r.
MaciekWielki
Posty: 171
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 18 mar 2011, 17:39

Sytuacja międzynarodowa Rzeczypospolitej w latach 1710 – 1714

Post autor: MaciekWielki »

Po decyzjach, jakie zapadły na walnej radzie konfederatów sandomierskich sytuacja wewnętrzna i zewnętrzna Rzeczypospolitej wciąż była niepewna. Król szwedzki Karol XII mimo porażki pod Połtawą nie uważał, że wojna z Rosją została przez niego przegrana. Karol liczył na pomoc swych sojuszników i liczył, że do wojny przeciwko Rosji włączy się Turcja. Imperium Osmańskie po ostatniej klęsce z Ligą Świętą i poważnych stratach terytorialnych, liczyła na odzyskanie utraconych ziem oraz pozycji mocarstwa w Europie. Na początku XVIII wieku Turcja zaostrzyła stosunki międzynarodowe z Wenecją, głównie na tle handlowym oraz wciąż uważała za swego potencjalnego rywala – cesarską Austrię. Wojna z Rosją był jednak w owym czasie koniecznością, bowiem car Piotr I aktywnie udzielał się, ingerując w sprawy bałkańskie. Nawiązywał między innymi kontakty z hospodarami mołdawskim i wołoskim, a także utrzymywał kontakty z Bułgarami, Serbami i Czarnogórą.

Turcja w ewentualnej wojnie z Rosją mogła liczyć na wojska Karola XII przebywającego w Benderach, żołnierzy Filipa Orlika – następcy zmarłego Iwana Mazepy – dążącego do uniezależnienia się Ukrainy oraz polskich emigrantów, zwolenników Stanisława Leszczyńskiego, w tym m.in.: dyplomaty Stanisław Poniatowskiego oraz Józefa Potockiego.

Najazd turecki rozpoczął się na początku 1711 roku od najazdu na polską Ukrainę Tatarów wraz z Filipem Orlikiem i wojskami Potockiego. Następnie flota turecka rozpoczęła blokadę Azowa. Na działania Turcji, car Piotr I odpowiedział układem z Mołdawią, która oddała się pod protekcję rosyjską. Armia rosyjska pod wodzą cara wkroczyła do Mołdawii. Tam zajęła Jassy, jednak pod Prutem został okrążona przez armię turecką. Piotr I, zagrożony porażką w wojnie z Turcją oraz niechybną niewolą, zdecydował się na podpisanie rozejmu, na mocy którego zwracał Imperium Osmańskiemu Azow oraz zgadzał się wyburzyć twierdze nad Dnieprem. Ponadto car miał wycofać wojska z Rzeczypospolitej oraz nie ingerować w jej sprawy wewnętrzne. Ponadto Piotr I musiał się zgodzić na przejście Siczy Zaporoskiej pod protekcję turecką oraz zaprzestanie ingerencji w sprawy kozackie. Traktat zwany pruckim, podpisany w 1711 roku spowodował uniezależnienie się Polski od Rosji, ale z drugiej strony pozostała ona osamotniona w przypadku wojny z Turcją, która dążyła do zdobycia kontroli nad całą Ukrainą.

W 1713 roku Rosja podpisała w Adrianopolu pokój z Turcją, która do tego czasu dwa razy wypowiadała jej wojnę. Ze względu na brak reakcji wojsk szwedzkich na północny, wojska tureckie nie podejmowały jednak działań wojennych. Ataku na Rzeczpospolitą spodziewać się jednak można było z Pomorza szwedzkiego. Tam ulokowały się wojska Stanisława Leszczyńskiego i wspomagające go oddziały szwedzkie. Jednak zgodnie z porozumieniem między Augustem II a Piotrem I miało dojść do polsko-saskiego uderzenia na Pomorze szwedzkie. W kampanii miały wziąć udział wojska duńskie, a zdobycie Pomorza przez Augusta II umocniłoby jego pozycję w Rzeczpospolitej. Z kolei jego plany opanowania Inflant było już tylko iluzoryczne, ponadto walna rada również popierała wysłanie wojsk na Pomorze. Pierwsze uderzenie August II rozpoczął w 1711 roku z udziałem wojsk polsko-sasko-duńskich. Jednak ani ta kampania, ani druga w 1712 roku, wzmocniona korpusem rosyjskim, nie powiodły się. Nie udało się zająć Szczeciny oraz Stralsundu, co oznaczało porażkę planów Augusta II.

Niewątpliwym sukcesem Augusta II było podpisane pomiędzy feldmarszałkiem Jakubem Henrykiem Flemmingiem a Stanisławem Leszczyńskim porozumienie. Na jego mocy Leszczyński zrzekał się wszelkich pretensji do tronu, w zamian miał otrzymać zwrot wszystkich swych posiadłości i pensję od króla polskiego, a jego zwolennicy mieli zostać objęci amnestiom. Po podpisaniu układu, Stanisław Leszczyński udał się do Bender, gdzie przebywał Karol XII. Ten jednak nie uznał podpisanego układu, mając nadzieje, że uda mu się dokonać zwrotu akcji, a Leszczyński był mu nadal potrzebny do szachowania Augusta II.

Sytuacja dla Karola XII zaczęła się jednak pogarszać. Doszło do konfliktu szwedzko-tureckiego, a Karol został przesiedlony w głąb terytorium tureckiego. Już wkrótce sułtan zdecydował się uderzyć na Polskę i opanować Ukrainię. Aresztowano polskiego posła do Stambułu Stanisława Chomentowskiego, który zmierzał do Turcji z propozycją porozumienia w imieniu Augusta II i Rzeczypospolitej. Turcy jednak wykorzystując Leszczyńskiego zorganizowali na jego czele ekspedycję do Polski, mając na celu destabilizację w Rzeczypospolitej. Brali w niej udział jego zwolennicy – Kozacy Orlika i Tatarzy. Wkroczenie w granice Polski nie spowodowały ucieczki Augusta II oraz masowego przechodzenia szlachty na stronę Leszczyńskiego. Wobec niepowodzenia akcji, Turcja w 1714 roku zdecydowała się podpisać pokój z Turcją, potwierdzając pokój karłowicki z 1699 roku.

Zagrożenie tureckie, podobnie jak szwedzkie dla Rzeczypospolitej od tej chwili przestało istnieć. Aż do upadku Polski, ze strony Turcji, jak i Szwecji nie groziło naszemu krajowi już żadne niebezpieczeństwo. Oba kraje musiały ustąpić pola Rosji, która stanowiła wówczas największe zagrożenie dla Rzeczypospolitej. Doprowadziło ono w 1795 roku, przy pomocy Austrii i Prus do rozbiorów Polski, która została wymazana z mapy Europy na 123 lata.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Sasi na tronie polskim”