Franciszek Bieliński

[Artur Rogóż]

Franciszek Bieliński herbu Junosza (ur. 21 listopada 1742, zm. 24 października 1809 Warszawa) – generał major wojsk koronnych, pisarz wielki koronny, działacz oświecenia, pedagog, zwolennik powszechnego nauczania.

Był bratankiem Franciszka Bielińskiego, marszałka wielkiego koronnego.

Od 1776 był członkiem Komisji Edukacji Narodowej. Popierał rozwój oświaty, nie tylko dla szlachty, ale dla wszystkich stanów, także oświaty kobiet. Był rzecznikiem nowoczesnych programów kształcenia, z polskim językiem wykładowym. W 1775 r. na wezwanie "Uniwersału" ks. Piramowicza napisał projekt oświatowy: "Sposób edukacji w 15 listach opisany", w którym proponował (po raz pierwszy na gruncie polskim) powszechność kształcenia oraz odpowiednią edukację dla każdego stanu społecznego. Chłopi i mieszczanie – szkółka parafialna, szlachta – szkoły wojewódzkie (średnie; elementarna edukacja w domu), duchowni – seminaria.

Był członkiem Rady Nieustającej w latach 1780-1782, a w latach 1784-1793 pisarzem wielkim koronnym. Był także starostą czerskim, garwolińskim, osieckim i sztumskim.

W powstaniu kościuszkowskim generalny komisarz prowiantowy i furażowy z rangą generała majora. Organizował zaopatrzenie i uzbrojenie sił zbrojnych; faktycznie główny kwatermistrz armii. Następnie stał na czele Komisariatu Generalnego powołanego przez Kościuszkę 6 września 1794 do kontroli zaopatrzenia wszystkich dywizji rozlokowanych pod Warszawą.

Autor licznych publikacji na różne tematy niewojskowe. Otrzymał Order Świętego Stanisława (1766) i Order Orła Białego (1785).
Źródła

H. P. Kosk, Generalicja polska t. 1, wyd. Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków