Burkhard Christoph Münnich

[Artur Rogóż]

Hrabia Burkhard Christoph von Münnich (ros. Иоганн Бурхарт Kристофор Ми́них, (ur. 9 maja 1683 w Neuenhuntorf, zm. 27 października 1767 w Tartu) – inżynier, rosyjski generał-feldmarszałek 1732, z pochodzenia Niemiec.

Był typowym zawodowym żołnierzem, a uczyło się u niego sztuki wojennej wielu przyszłych znakomitych dowódców, szczególnie Ernest Laudon i Franz Moritz von Lacy, którzy służyli pod jego dowództwem pod Oczakowem i Chocimiem. Jako polityk uważany jest za wynalazcę rosyjskiego filohellenizmu. Był hrabią Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.

Münnich urodził się w Neuenhuntorf w Oldenburgu i w młodym wieku wstąpił do służby w armii francuskiej. Później służył w armii Hesji-Darmstadt, a następnie w armii saskiej. Z armii saskiej przeszedł do służby w armii polskiej, gdzie pod panowaniem króla Augusta Mocnego doszedł do rangi generała majora. Za namową posła rosyjskiego w Warszawie Dołgorukowa w 1721 roku wstąpił do służby w armii rosyjskiej na stanowisku inżyniera-generała. W roku 1722 został generałem-lejtnantem. Kierował pracami przy budowie kanału Ładoga i kanału odwadniającego, a także kanałów na rz. Tosna. W 1728 roku został generałem-gubernatorem Ingrii, Karelii i Finlandii.

Podczas panowania carycy Anny Iwanownej (i jej ministra Andrieja Ostermanna) w 1730 roku został feldmarszałkiem i przewodniczącym rady wojennej. Działając na tym stanowisku miał wielkie zasługi w reorganizacji armii rosyjskiej, m.in. zakładając korpus kadetów, który miał w przyszłości dostarczyć armii rosyjskiej wielu wybitnych oficerów. Od 1732 prezydent Kolegium Wojennego. W roku 1734 kierował oblężeniem Gdańska podczas polskiej wojny sukcesyjnej. W Gdańsku przebywał pretendent do polskiej korony Stanisław Leszczyński. W l. 1735–1739 dowodził wojskami rosyjskimi na Krymie i w Besarabii. W 1736 podczas wojny z Turcją prowadził działania na wybrzeżach Morza Czarnego, zdobywając m.in. w 1737 roku Oczaków, a w 1739 roku wygrywając bitwę pod Stawuczanami, po czym wziął Chocim, co umożliwiło mu opanowanie Mołdawii.

Feldmarszałek Münnich po zakończeniu wojny zajął się aktywnie polityką. Z pomocą Münnicha faworyt carowej Anny Iwanowny książę Biron został regentem. Jednak w listopadzie 1740, za zgoda carycy Anny Leonidowny rozpoczął rywalizacją z księciem Kurlandii Ernestem Bironem, zakończoną aresztowaniem i zesłaniem Birona do Pełymia i wstąpieniem na tron w listopadzie 1741 carycy Elżbiety Piotrowny. Elżbieta odprawiła Münnicha ze stolicy i w drodze do granicy został aresztowany i skazany na śmierć. Potem jednak ułaskawiony i zesłany na Syberię, gdzie przebywał dwadzieścia lat, aż do wstąpienia na tron cara Piotra III w 1762 roku. Po powrocie ze zsyłki wpływów politycznych nie wykorzystywał. Cesarzowa Katarzyna II która wkrótce zastąpiła Piotra III, powierzyła Münnichowi stanowisko generalnego dyrektora portów bałtyckich. Po kilku latach Münnich zmarł w roku 1767.
Bibliografia

* Bolszaja Sowietskaja Encykłopedia, t. 16. Moskwa 1974.