Piotr Ożarowski

[Artur Rogóż]

Piotr Alcantara Ożarowski herbu Rawicz (ur. ok. 1725 – zm. 9 maja 1794 w Warszawie) – działacz polityczny, generał-lejtnant wojsk koronnych od roku 1761, pisarz wielki koronny w latach 1768–1775, kasztelan wojnicki od roku 1781, hetman wielki koronny od roku 1793, uczestnik konfederacji targowickiej, targowicki hetman Wojsk Koronnych.

Drobny szlachcic z Mazowsza. Od młodości w wojsku, początkowo pruskim, potem koronnym. 23 października 1767 wszedł w skład delegacji Sejmu, wyłonionej pod naciskiem posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, powołanej w celu określenia ustroju Rzeczypospolitej.[1] W 1767 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława.[2] Od 1768 generał i dowódca dywizji. W 1781 kasztelan wojnicki, potem pisarz koronny. Nie przebierał w środkach aby dojść do bogactwa i dygnitarskich godności.Jurgieltnik Rosji i jeden z najzagorzalszych przeciwników reform w ustroju w dobie Sejmu Wielkiego. Początkowo stronnik Stanisława Augusta. Od roku 1789 współpracował z ambasadorem rosyjskim Ottonem von Stackelbergiem. Po przystąpieniu do konfederacji targowickiej stał się filarem targowiczan w wojsku. Został mianowany w roku 1792 komendantem Warszawy. Sekował oficerów patriotów i śledził poczynania spiskowe.Poseł rosyjski Jakob Sievers zaproponował mu przejęcie laski sejmu rozbiorowego, który miał przeprowadzić II rozbiór Polski, jednak Piotr Ożarowski zażądał zbyt wysokiej ceny za swoje usługi i marszałkiem został ostatecznie Stanisław Kostka Bieliński. 19 listopada 1793 mianowany hetmanem wielkim koronnym. Pośredniczył w mediacji pomiędzy królem a Szczęsnym Potockim. W czasie insurekcji warszawskiej usiłował ja zdławić siłą, nie znalazł jednak poparcia u podwładnych. Pojmany, aresztowany, 9 maja 1794 roku został razem z 3 innymi osobami przekazany przez Radę Zastępczą Tymczasową pod jurysdykcję Sądu Kryminalnego[3]. W czasie procesu:

"Pytano go się, czyli on podpisał rozbiór kraju. Na to Ożarowski odpowiedział, że podpisał. Czyli on za to wziął pieniądze? Odpowiedział, że wziął i jeszcze bierze. Pytanie: czyli on wydał wojsku polskiemu ordynanse na łączenie się z Moskalami i na bicie Polaków? Przyznał, że to on wydał (...)"[4].

Nic zatem dziwnego, że Ożarowski został jako zdrajca skazany na śmierć przez powieszenie. Ożarowski wyrok przyjął jako słuszny i podpisał go. Wyrok wykonano natychmiast [4].

Miał 4 synów: Adama, Kajetana, Krzysztofa i Stanisława. Synami Adamem i Stanisławem zaopiekowała się Katarzyna II - doszli oni do rangi generałów armii carskiej. Kajetana i Stanisława na generałów mianował Tadeusz Kościuszko. Jego syn, Adam Ożarowski brał udział m.in. w walkach z Napoleonem i w tłumieniu powstania listopadowego.
Przypisy

1. ↑ Volumina Legum t. VII, Sankt Petersburg 1860, s. 244-248.
2. ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 179.
3. ↑ Kronika powstań polskich 1794-1944, Wydawnictwo Kronika, Warszawa, ISBN 83-86079-02-9, s. 32.
4. ↑ 4,0 4,1 Kronika powstań polskich 1794-1944, Wydawnictwo Kronika, Warszawa, ISBN 83-86079-02-9, s. 33


Bibliografia

H. P Kosk Generalicja polska t.2 wyd.: Oficyna Wydawnicza "Ajaks" Pruszków 2001.