Michał Ksawery Sapieha

[Warka]

Michał Ksawery Sapieha herbu Lis (ur. 3 grudnia 1735 w Wysokiem - zm. 24 listopada 1766 w Białymstoku) – generał major wojsk I Rzeczypospolitej, krajczy wielki litewski.

Był synem Kazimierza Leona i Karoliny z Radziwiłłów, bratankiem biskupa Józefa Stanisława i Michała Antoniego, bratem Aleksandra Michała i Anny.

Osierocony przez ojca w wieku trzech lat miał pozostać przy stryju Józefie Stanisławie i matce. Uciekłszy od matki do drugiego stryja Michała Antoniego, zostaje przez niego oddany na wychowanie Michałowi F. Czartoryskiemu.

Jako pułkownik buławy polnej otrzymuje 12 kwietnia 1756 patent na generała majora. W 1758 posłuje na sejm. Dzięki zbliżeniu stryja Michała Antoniego do Michała Kazimierza Radziwiłła uzyskuje 20 września 1759 nominację na krajczego wielkiego litewskiego, a 3 sierpnia tegoż roku Order Orła Białego. Po burdzie wywołanej na sali sądowej w Mińsku 1 lutego 1760 na jego rozkaz stracono znanego warchoła i najbliższego przyjaciela Karola Radziwiłła "Panie Kochanku", Michała Wołodkowicza.

W latach 1761-1764 związał się ze stronnictwem przeciwników Familii, w szczególności z hetmanem Janem Klemensem Branickim. Po wyborze Stanisława Augusta Poniatowskiego uzyskał od Michałowi F. Czartoryskiego obietnicę przebaczenia poprzedniej postawy w zamian za poparcie elekcji odpowiednich posłów (luty 1766).

Rodziny nie założył.

Zmarł 24 listopada 1766 w Białymstoku.