Ważne postacie okresu powstania listopadowego

[Warka]

Józef Grzegorz Chłopicki (1771-1854), generał, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej (1792 r.), oraz powstania kościuszkowskiego (1794 r.). Po III rozbiorze walczył w Legionach Polskich (1797-1806), dowodził Legią Nadwiślańską (1808-1811).

Podczas powstania listopadowego wszedł w skład Rady Administracyjnej i był naczelnikiem sił zbrojnych. 5 XII 1830 został ogłoszony dyktatorem powstania. Chłopicki nie wierzył w powodzenie zrywu, dlatego też chciał podjąć rokowania z carem. Powstrzymywał przygotowania Polaków do walki, nie wierząc w ich sukces. W momencie wkroczenia do Królestwa Polskiego armii rosyjskiej feldmarszałka Iwana Dybicza, walczący Polacy, za sprawą tak nieudolnie prowadzonego zaciągu, mogli wystawić zaledwie siedmiotysięczne siły. Nie widząc szans na powodzenie zrywu 17 I 1831 zrezygnował z funkcji dyktatora. Wziął udział w bitwie pod Olszynką Grochowską, podczas której został ranny. Udał się do Krakowa po ogłoszeniu kapitulacji.


Adam Jerzy Czartoryski (1770-1861), książę, polityk i dyplomata, a zarazem i miłośnik sztuki.

Wziął udział w powstaniu listopadowego. Zamierzał rozwiązać polską sprawę odzyskania niepodległości w oparciu o cesarstwo rosyjskie. Dlatego też już po III rozbiorze (1795 r.) został doradcą cara Aleksandra I. Był posłem, ministrem i senatorem. Z ramienia państwa Romanowów wziął udział w obradach kongresu wiedeńskiego (1815 r.). W powstaniu pełnił funkcję członka Rządu Tymczasowego, a później Rządu Narodowego. Po ogłoszeniu kapitulacji udał się na emigrację do Francji. Tutaj kierował jednym z ugrupowań politycznych Wielkiej Emigracji – Hotelem Lambert. Snuł plany dotyczące odrodzenia wolnej i niepodległej Polski. Według niego jej powstanie miało zależeć od korzystnej sytuacji międzynarodowej. Twierdził bowiem, iż w wyniku konfliktu, do którego dojdzie między państwami Europy zachodniej a Rosją, utworzenie niepodległej Polski będzie możliwe. Popierał wszelkie ruchy o charakterze narodowowyzwoleńczym rodzące się w okresie Wiosny Ludów (1848 r.) W czasie wojny krymskiej (1853 – 1856) organizował polskie formacje wojskowe. Był prezesem Towarzystwa Historyczno - Literackiego i jednym ze współzałożycieli Biblioteki Polskiej w Paryżu. Pozostawił po sobie wiele pism politycznych, wierszy, poematów i rozpraw.





Jan Stefan Krukowiecki (1772-1850), generał polski. Służbę w wojsku rozpoczął w 1792 r. Do 1794 r. służył w armii austriackiej, później we francuskiej (1806-1807), oraz w armii Księstwa Warszawskiego (1807-1814) i Królestwa Polskiego (1815-1831). Wziął udział w kampaniach napoleońskich w latach 1809-1812 i 1813.

W powstaniu listopadowym dowodził piechotą, następnie został mianowany gubernatorem Warszawy. W sierpniu 1831 Sejm wybrał go prezesem Rządu Narodowego. Był wielkim przeciwnikiem lewicy. Na jego żądanie rozwiązano Towarzystwo Patriotyczne, a on sam ogłosił się dyktatorem powstania. Nie wierząc w powodzenie i w zwycięstwo, robił wszystko aby walka powstańcza się nie rozwijała i nie przybierała na sile. Chciał zakończyć walkę, jednak Rosjanie nie zamierzali negocjować, żądając bezwarunkowej kapitulacji. Po zajęciu stolicy przez wojska feldmarszałka Iwana Paskiewicza, zdecydował od poddaniu stolicy. Był skrajnym konserwatystą, dlatego też został odsunięty od władzy, a ostatnim dyktatorem powstania mianowano Macieja Rybińskiego.





Ignacy Prądzyński (1792-1850), generał, znakomity strateg. Walczył w armii Księstwa Warszawskiego oraz kampanii napoleońskiej w 1809 i 1812 r.. W armii Kongresówki pracował w generalnym kwatermistrzostwie. Prowadził wykłady z taktyki walki i sztuki fortyfikacji. M. in. był autorem projektu budowy Kanału Augustowskiego (1822-1824). Jeden z założycieli Towarzystwa Patriotycznego (1821 r.). Więziony w latach 1826-1829.

Podczas powstania listopadowego pełnił funkcję podkomendanta twierdzy Zamość, a następnie kwatermistrza generalnego Sztabu Głównego i dowódcy korpusu inżynierów. Dał się poznać jako wybitny strateg. Postulował działania zaczepne, prowadzone przez polskie oddziały, bowiem tylko taki sposób prowadzenia walki mógł dać rezultaty. Stworzył plany dotyczące konfliktu z Rosją, które wykorzystał częściowo generał Jan Skrzynecki. Dowodził wojskami polskimi w zwycięskiej bitwie pod Iganiami (10 kwietnia 1831). Po ogłoszeniu kapitulacji znalazł się na zesłaniu w Wiatce (1832-1833). Stąd powrócił do Kongresówki w 1834 r.





Jan Zygmunt Skrzynecki (1787-1860), generał, naczelny wódz powstania listopadowego. Od 1806 r. służył w wojsku polskim. Wziął udział w wojnie z Austrią w 1809 r. Podobnie jak większość wymienionych powyżej osób był uczestnikiem wojny Napoleona I z Rosją w 1812 r. Swój talent wojskowy dał poznać w bitwie pod Możajskiem. Później wziął udział w kampaniach armii napoleońskiej w Niemczech i we Francji w latach 1812 – 1814. Od 1815 r. służył w wojsku Kongresówki. Tu otrzymał awans na pułkownika. W 1825 r. kiedy toczył się proces oficerów - członków Towarzystwa Patriotycznego generał Skrzynecki był jednym z członków sądu wojskowego.

W powstaniu listopadowym był dowódcą brygady, a następnie dywizji piechoty. Sławę przyniosły mu bitwy pod Dębem Wielkim i Grochowem. 26 lutego 1831 Sejm powołał go na stanowisko wodza naczelnego. Niestety podobnie jak jego poprzednik na tym stanowisku nie był przekonany, że Polacy mogą odnieść zwycięstwo. Dlatego też swoje siły skoncentrował na rokowaniach z feldmarszałkiem Iwanem Dybiczem. Robił wszystko by nie doszło do decydującej bitwy. Zniweczył w ten sposób plan strategiczny szefa sztabu generała Ignacego Prądzyńskiego. Jego obarczamy za klęskę armii polskiej pod Ostrołęką (26 maja 1831). 12 sierpnia 1831 odwołano go ze stanowiska dyktatora, by pięć dni później wydalić go z wojska. Do 1839 r. Skrzynecki przebywał na emigracji, m.in. to był organizatorem armii belgijskiej w czasie tamtejszej rewolucji. Po powrocie na ziemie dawnej Polski osiedlił się w Krakowie.





Józef Longin Sowiński (1777-1831), generał; absolwent Szkoły Rycerskiej w Warszawie. Wziął udział w powstaniu kościuszkowskim (1794 r.) w randze podporucznika kawalerii narodowej m. in. walczył podczas obrony Warszawy i brał udział w wyprawie pod dowództwem Jana Henryka Dąbrowskiego do Wielkopolski. Po zakończeniu powstania służył w wojsku pruskim (1799-1811), a później w armii Księstwa Warszawskiego. W czasie kampanii napoleońskiej roku 1812, w bitwie pod Możajskiem trafił do niewoli (stracił nogę w trakcie walk). W 1813 r. został zwolniony.

Był dyrektorem Arsenału (od 1815 r.) i komendantem Szkoły Aplikacyjnej (od 1820 r.)

W powstaniu listopadowym pełnił funkcję szefa Wydziału Artylerii Komisji Rządowej Wojny i dowódcy artylerii warszawskiego garnizonu. Poniósł śmierć 6 listopada 1831 r. podczas rosyjskiego natarcia na Warszawę. Dowodził wówczas obroną Woli.



Piotr Wysocki (1797-1874), podporucznik Szkoły Podchorążych w Warszawie, pomysłodawca i twórca tajnego, zawiązanego w tejże szkole, Sprzysiężenia; służył w armii Królestwa Polskiego (od 1818 r.);

W 1828 roku z jego inicjatywy powstała w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie tajna organizacja niepodległościowa (nazwa potoczna – Sprzysiężenie Piotra Wysockiego). W jej skład weszli podchorążowie i inteligencja warszawska. Spisek został wykryty przez Rosjan. Rozpoczęły się aresztowania. W tej sytuacji członkowie Sprzysiężenia podjęli decyzję, aby przyspieszyć wybuch planowanego powstania.

W nocy z 29 na 30 listopada 1830 rozpoczęły się w Warszawie działania zbrojne (od ataku na Belweder).Później ruszono na Arsenał, gdzie przechowywana była broń. W czasie działań militarnych podporucznik Wysocki wziął udział w bitwie pod Grochowem (25 lutego 1831) oraz brał udział w ekspedycji generała Józefa Dwernickiego na Wołyń (kwiecień 1831). Razem z tym oddziałem przekroczył austriacką granicę. Później wrócił do Kongresówki, by tutaj wspomóc przygotowania do obrony Warszawy, a później uczestniczyć w samej akcji (wrzesień 1831). Po upadku powstania listopadowego trafił do niewoli. Skazano go na śmierć, a potem zamieniono wyrok na wywózkę na Syberię. Z zesłania powrócił w 1857 r.

[solec1]

Niemal sami generałowie, oprócz Wysockiego. Warto nadmienić, że dużą rolę w powstaniu odegrały również kobiety. Jest nawet cała książka o ich udziale: Anna Barańska "Kobiety w powstaniu listopadowym 1830-1831", Towarzystwo Naukowe KUL.
A w biografii Chłopickiego wdarł się błąd w dacie, gdy został on dyktatorem: miało być 5 XII 1830.

[Warka]

Niemal sami generałowie, oprócz Wysockiego. Warto nadmienić, że dużą rolę w powstaniu odegrały również kobiety. Jest nawet cała książka o ich udziale: Anna Barańska "Kobiety w powstaniu listopadowym 1830-1831", Towarzystwo Naukowe KUL.
A w biografii Chłopickiego wdarł się błąd w dacie, gdy został on dyktatorem: miało być 5 XII 1830.

Dzięki za sprostowanie. Czy możesz podzielić się swoją wiedzą na temat kobiet w powstaniu listopadowym? Z góry dzięki.