Trochę o mitologii słowiańskiej

W efekcie zderzenia kultury słowiańskiej z chrześcijańską, od VI wieku następował stopniowy proces wypierania pierwotnych wierzeń przez chrystianizm, ostatecznie zakończony na poziomie państw wraz z podbojem Połabia przez Niemców (XIII wiek), zaś na poziomie wierzeń prywatnych około XV-XVI wieku. Pewne relikty religii pogańskiej przetrwały w folklorze do dziś, choć forma i skala tego zachowania budzą liczne wątpliwości, a oparte na nowoczesnych metodach badań religioznawczych (np. morfologia świętości Mircei Eliadego, indoeuropeistyka Georges'a Dumézila) wnioski rzadko uzyskują powszechne uznanie.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Trochę o mitologii słowiańskiej

Post autor: Artur Rogóż »

Wierzenia te są stosunkowo słabo zachowane w tradycji pisanej, gdyż w trakcie wprowadzania wśród Słowian chrześcijaństwa zostały one w większości wyplenione przez misjonarzy wspieranych zbrojnie przez władze państwowe. Wiele wzmianek, jakie mamy na ten temat, pochodzi z zapisków chrześcijańskich kronikarzy i misjonarzy, którzy najczęściej odnosili się do opisywanych wierzeń z pogardą.
W Polsce po roku 1031 nastąpiła tak zwana reakcja pogańska, czyli trwające w niektórych zakątkach Polski aż kilkadziesiąt lat, powstanie ludowe przeciw władzy królewskiej i kościelnej. Powstanie zostało ogólnie zdławione przez Kazimierza Odnowiciela za pomocą zbrojnych rycerzy cesarza niemieckiego. Przystąpiono wówczas do energicznego zwalczania kultu pogańskiego, niszczenia świątyń, posągów, a także dowodów pisemnych. Innymi słowy, specyficzny brak źródeł jest spowodowany historią, czyli mniej lub bardziej gwałtowną chrystianizacją danego
kraju.
Tak jak i w reszcie pogańskiej Europy, na miejscach gontyn (kącin) zostały pobudowane kościoły, ludność została masowo ochrzczona, a wiedźmy-szamanki i Żyrzcy - zgładzeni, jeśli nie udało im się uciec lub zakamuflować. Święte gaje i drzewa wycięto, posągi zniszczono. Huczne święta pogańskie, odzwierciedlające cykle przyrody, starano się zastąpić świętami kościelnymi. Dlatego np. przesilenie letnie zostało oficjalnie przemianowane na święto Jana Chrzciciela, chociaż nic nie wskazuje na to, że urodził się on akurat w tym czasie
.
Wierzenia uchroniły się przede wszystkim w baśniach, pieśniach i przekazach ustnych w tradycji ludowej. Po obrzędach pogańskich pozostały też mimo wszystko bogate obrzędy ludowe, których Kościołowi chrześcijańskiemu nie udało się zabronić. Bóstwa i stworzenia mitologiczne zostały za to zdegradowane do roli demonów i przejawów szatana, czyli starożytnego zła czczonego przez ciemnych i nieokrzesanych przodków. Najstaranniej wyklęte były bóstwa związane ze swobodną seksualnością - uznawaną przez Kościół za jedną z głównych przyczyn grzechu.
Tak, jak różni się historia krajów i plemion słowiańskich, tak może się również wydawać, że różni się ich mitologia. W rzeczywistości są to zazwyczaj szczegóły nazewnictwa, polegające na różnicach międzyjęzykowych (np. Rodzanice po bułgarsku nazywają się Sudjenice). Mitologia słowiańska jest starsza od zjednoczenia poszczególnych plemion w centralnie rządzone kraje.
Badacze ustalili, że wierzenia słowiańskie, podobnie jak i wierzenia innych kultur przedchrześcijańskich, odzwierciedlały trzy aspekty:

* konflikt i współpraca Światła
z Ciemnością
o słowiańskie bóstwa i stworzenia miewały równocześnie pożyteczne i twórcze, oraz destrukcyjne pola działania (np. Jaryło, jednocześnie bóg wiosny i śmierci) - tak jak przyroda (co się urodzi, musi też umrzeć, ale co umrze, również się odrodzi). Ta wielofunkcyjność została wykorzystana przez Kościół do określenia chrześcijaństwa jako dobra i światła, a wszystkich wcześniejszych wierzeń jako złej ciemności, którą należy unicestwić
* kult zmarłych i przodków
o bogactwo
skomplikowanych rytuałów pogrzebowych wskazuje na rozbudowany szamanizm i kontaktowanie się Słowian z zaświatami
* bóstwa żywiołów
o personifikacje wszechmocnej przyrody, od której łaski zależało przeżycie człowieka; przepowiadanie pogody mogło się równać z przepowiadaniem losu całej społeczności
ODPOWIEDZ

Wróć do „Kultura i wierzenia Słowian”