„ Przejęci niezłomną ufnością w ostateczne zwycięstwo ich broni i życzeniem powodowani , by ziemie polskie , przez waleczne ich wojska ciężkimi ofiarami panowaniu rosyjskiemu wydarte , do szczęśliwej wywieść przyszłości , Jego Cesarska i Królewska Mość , Cesarz Austrii i Apostolski Król Węgier oraz Jego Cesarska Mość , Cesarz Niemiecki , ułożyli się , by z ziem tych utworzyć państwo samodzielne z dziedziczną monarchią i konstytucyjnym ustrojem . Dokładniejsze oznaczenie granic zastrzega się. Nowe Królestwo znajdzie w łączności z obu sprzymierzonymi mocarstwami rękojmie , potrzebne do swobodnego sił swych rozwoju . We własnej armii nadal żyć będą pełne sławy tradycje wojsk polskich dawniejszych czasów i pamięć walecznych polskich towarzyszy broni w wielkiej obecnej wojnie . Jej organizacja , wykształcenie i kierownictwo uregulowane będą we wspólnym porozumieniu .
Sprzymierzeni monarchowie , biorąc należyty wzgląd na ogólne warunki polityczne Europy , jako też na dobro i bezpieczeństwo własnych krajów i ludów , żywią niepłonną nadzieję , że obecnie spełnią się życzenia państwowego i narodowego rozwoju Królestwa Polskiego .
Wielkie zaś od zachodu z Królestwem Polskim sąsiadujące mocarstwa z radością ujrzą u swych granic wschodnich wskrzeszenie i rozkwit wolnego , szczęśliwego i własnym narodowym życiem cieszącego się państwa .
Z Najwyższego Rozkazu Jego Cesarskiej i Królewskiej Mości , Cesarza Austrii i Apostolskiego Króla Węgier
Kuk
Jeneralny Gubernator Wojskowy .”
Dokument zacytowany wyżej znany ogólnie jest jako Akt 5 Listopada został proklamowany w 1916 roku , na polecenie rządów Niemiec i Austrii , ogłoszony równocześnie w Lublinie przez austriackie władze okupacyjne i w Warszawie przez niemieckie władze okupacyjne .
Co zmusiło dwa zaborcze państwa , aby głośno wypowiedzieć się w sprawie Polski po ponad 120 letniej okupacji ?
Witold Pronobis twierdzi , że pierwsze dwa lata wojny do-prowadziły do tak znacznego wykrwawienia armii biorących w niej udział , że zmusiło to strony wojujące do szukania nowych rezerw ludzkich , które można by było powołać pod broń . Ogromne możliwości byłego zaboru rosyjskiego, szacowane z górą na milion potencjalnych żołnierzy , dla Niemcom były bardzo potrzebne . Stefan Kieniewicz zgadza się tym , że na pewno był to istotny czynnik ogłoszenia tegoż aktu , dodaje też że Polska skorzystała na rozbieżności zdań pomiędzy rządami Austrii i Niemiec co do przyszłości okupowanych ziem polskich byłego zaboru rosyjskiego.
Austro – węgierskie dowództwo wypowiadało się za złączeniem Królestwa z Galicją w ramach monarchii habsburskiej. Poza strategicznymi względami Austriacy widzieli w Kongresówce bazę surowcową i rynek zbytu dla własnego przemysłu . Tą politykę pro austriacką popierali liczni politycy galicyjscy . Zmieniły się te sympatię w drugim roku wojny , kiedy to austriaccy okupanci zaczęli się zachowywać coraz bardziej brutalnie wobec ludności Galicji , wieszano masowo ludzi podejrzanych o sprzyjanie Rosjanom . Także fakt , że na namiestnika Galicji w 1915 roku został wybrany Niemiec , gen. Colard , podczas gdy urząd ten od 50 lat zawsze sprawowany był przez Polaka nie przyczynił się do popularyzacji polityki pro austriackiej.
Okupanci niemieccy nie byli także zbyt popularni na ziemiach polskich , dewastowali kraj , niszczyli przemysł wywożąc urządzenia fabryczne , rekwirowali żywność , stosowali przymusowe branki na roboty. Jednak Niemcy sprzeciwiły się rozwiązaniom austro-polskim , nie byli oni zainteresowani wzmocnieniem terytorialnym i gospodarczym swego sojusznika . W Berlinie rozważano dwie koncepcje : albo anektować zachodnią i północną najcenniejszą część Polski albo utworzyć buforowe państewko polskie , ściśle podporządko-wane Niemcom . Dzięki poparciu Kwatery Głównej potrzebującej pilnie polskiego rekruta , zwyciężyła koncepcja druga . Jednak w Berlinie zakładano z góry , że nowe „ Królestwo Polskie ” , pod władzą niemieckiego monarchy , zosta-nie pozbawione politycznej , wojskowej i gospodarczej samo-dzielności , a także jego obszar zostanie okrojony na rzecz Niemiec.
W czasie pertraktacji Wiednia z Berlinem , legioniści polscy manifestowali na rzecz utworzenia państwa i rządu polskiego . Piłsudski demonstracyjnie podał się do dymisji oświadczając , że może odtąd służyć tylko pod władzą na-rodową .Dowództwo austro – węgierskie poszło więc na pozorne ustępstwa : przemianowano legiony na Polski Korpus Posiłkowy i obiecano mu polskie sztandary . Austriakom chodziło o wzmocnienie własnej pozycji w Polsce , w przetargach z Niemcami . Ci ostatni zaś myśleli obejść się bez pomocy obozu „ niepodległościowego ”. Wyznaczona przez Beselera „ deputacja ” udała się do Berlina i Wiednia, by prosić „ w imieniu narodu ” o wskrzeszenie niepodległego państwa polskiego . Rzekomo na tę prośbę generałowie Beseler i Kuk ogłosili Akt 5 Listopada . W którym powoływano do życia Królestwo Polskie – samodzielne państwo , z dziedziczną monarchią , konstytucyjnym ustrojem i wojskiem podległym jednak obu sprzymierzonym mocarstwom . Manifest nic nie mówił o powołaniu rządu polskie-go ani też o granicach państwa , zastrzegając sobie ich późniejsze ustalenie . Akt 5 Listopada nie został nawet , formalnie rzecz biorąc , wydany przez obu monarchów i ich rządy , a tylko w ich imieniu . Można by nazwać ten akt obietnicą utworzenia państwa , które według niemieckich zamierzeń nie miało być ani rozległe , ani samodzielne .
W uzupełnieniu swego manifestu dwaj gubernatorzy ogłosili już 9 Listopada , że zatrzymują na razie w swych rękach zarząd kraju , lecz dają za to narodowi wojsko polskie i wzywają do ochotniczego zaciągu . Nie wzbudziło to wielkiego entuzjazmu w społeczeństwie polskim . Niemniej jednak większość stronnictw burżuazyjnych poparła Akt 5 Listopada . Także poparła akt większość ziemiaństwa i kler . Centralny Komitet Narodowy w imieniu obozu niepodległościowego ogłosił odezwę , w której napisał , że przyszłą armię „ musi powołać sejm polski , jedyny uprawniony szafarz krwi polskiej ”. Jedynie lewica ( SDKPiL ) robotnicza nazwała akt 5 XI „ Krwawym szyderstwem ” .
Dla państw zachodnich był to , jak określił Roman Dmow-ski „piorun z jasnego nieba” . Perspektywa wystawienia przez Niemców kilkusettysięcznej armii polskiej zaniepokoiła Anglię i Francję , które zaczęły naciskać Rosję , by ta prze-licytowała te obietnice. Rzeczywiście car Mikołaj II 25 grudnia w noworocznym rozkazie dziennym do armii i floty postawił wśród celów wojennych „ stworzenie Polski wolnej, złożonej z wszystkich trzech części , dotąd rozdzielonych i nadanie jej ustroju państwa z własnymi izbami prawodawczymi i własną armią ”. Półoficjalny komentarz tłumaczył , że Polska miałaby osobny ustrój i armię , ale pod zwierzchnością caratu . Ponadto car zaprotestował , odmawiając państwom centralnym prawa do tworzenia państwa polskiego i do brania rekruta . Rządy Francji i Anglii przyłączyły się do rosyjskiego protestu przeciw Aktowi 5 .XI , publicznie wypowiadając sympatie dla „ szlachetnego narodu polskiego ” , w poufnych , jednak zostawiając caratowi wolną rękę .
Także w tej sprawie wystąpił prezydent Stanów Zjednoczonych Thomas Woodrow Wilson , który 22 stycznia 1917 roku w mowie do kongresu stwierdził :
„ Mężowie stanu wszędzie są zgodnego zdania , że po-winna powstać Polska zjednoczona , niepodległa i samoistna”
Akt 5 listopada
W następstwie rozbiorów ziemie Rzeczypospolitej zostały wcielone do państw zaborczych jako ich prowincje: z terenów zaboru austriackich utworzono Galicję, z kolejnych zaborów pruskich: Prusy Zachodnie, Prusy Południowe i Prusy Nowowschodnie, obszary zagarnięte przez Rosję podzielono na gubernie. Wszędzie wprowadzono własne ustawodawstwo i scentralizowaną biurokrację. W kraju i na emigracji podejmowano przygotowania do walki o niepodległość.
-
- Posty: 1570
- https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
- Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38
Wróć do „Ziemie polskie pod zaborami ogólnie”
Przejdź do
- Historia Polski
- ↳ Regulamin oraz ogłoszenia
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego
- ↳ Ziemie polskie przed przybyciem Słowian
- ↳ Plemiona słowiańskie na ziemiach polskich
- ↳ Kultura i wierzenia Słowian
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego ogólnie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Piastów
- ↳ Państwo pierwszych Piastów
- ↳ Polska dzielnicowa
- ↳ Zjednoczone Królestwo
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Piastów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Jagiellonów
- ↳ Rządy Andegawenów w Polsce
- ↳ Polityka wewnętrzna i przemiany ustrojowe
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Stosunki polsko-litewskie
- ↳ Konflikt polsko-krzyżacki
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Jagiellonów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska króli elekcyjnych
- ↳ Pierwsi władcy elekcyjni
- ↳ Wazowie na tronie polskim
- ↳ Wiśniowecki i Sobieski
- ↳ Sasi na tronie polskim
- ↳ Stanisław August Poniatowski
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Polska króli elekcyjnych ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami
- ↳ Epoka napoleońska
- ↳ Powstania
- ↳ I Wojna Światowa
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Życie polityczne na emigracji
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Ustrój, polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ II Wojna Światowa (1939-1945)
- ↳ Kampania wrześniowa
- ↳ Polacy na wojennych frontach
- ↳ Państwo podziemne i okupacja
- ↳ Powstanie Warszawskie
- ↳ Polityka, dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ II Wojna Światowa ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia PRL
- ↳ Wprowadzenie demokracji ludowej 1945-1956
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Opozycja i protesty w PRL
- ↳ Polityka, ustrój i dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia PRL ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia III Rzeczypospolitej
- ↳ Życie polityczne III RP
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Polska polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia III RP ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia Polski ogólnie
- ↳ Inne zagadnienia dotyczące historii Polski
- ↳ Alternatywna historia Polski
- ↳ Teksty źródłowe
- ↳ Zamki i pałace
- ↳ Tablice historyczne
- ↳ Słownik historyczny
- ↳ Drzewa genealogiczne
- ↳ Artykuły historyczne
- ↳ Historia lokalna
- ↳ Historia Polski na YouTube
- ↳ Ciekawostki historyczne na HistoriaPolski.eu
- ↳ Aktualności historyczne
- Działy specjalne powiązane z historią Polski
- ↳ Numizmatyka
- ↳ Heraldyka
- ↳ Archeologia Polski
- ↳ HistoriaPolski.eu for english users
- Recenzje
- ↳ Książki historyczne
- ↳ Filmy historyczne
- ↳ Gry komputerowe
- ↳ Strony internetowe o historii Polski
- ↳ Wolna Polska - prawdziwe informacje
- Pozostałe sekcje
- ↳ Hyde Park
- ↳ Pomoc dla użytkowników
- ↳ KONKURSY, PLEBISCYTY, QUIZY
- ↳ Humor
- Zaprzyjaźnione strony
- ↳ Artur Rogóż - Złote Finanse
- ↳ Serwis www.kliniska.com
- ↳ Wydawnictwo Bellona
- ↳ Polskie Dzieje - Historia Polski w Internecie
- ↳ Godło.pl
- ↳ II WOJNA ŚWIATOWA - największa baza danych dotyczących światowego konfliktu
- ↳ Nieznana historia
- ↳ Archiwa historyczne Videofact po polsku
- ↳ DENARY Władców Polski. Najstarsze polskie monety
- ↳ Historyczne bitwy
- ↳ historia-news.pl
- ↳ Ale Historia
- ↳ Forum Historyczne - historyk.eu
- ↳ Temida i Klio - historia prawa
- ↳ Wlochy.edu.pl: Włochy - Portal edukacyjno informacyjny
- ↳ Porty lotnicze i informacje o portach lotniczych
- ↳ historiami.pl Historia, tajemnice, opowieści, zagadki, fakty