Dolny Śląsk w XIXw.

[Artur Rogóż]

Kiedy zmęczona kampaniami wojennymi Napoleona Europa próbuje dźwigać się gospodarczo, sytuacja ludności w Kotlinie Jeleniogórskiej niewiele się poprawia. W połowie XIX wieku nędza na Śląsku staje się wyjątkowo jaskrawa. W roku 1848 wrzenie rewolucyjne ogarnęło również Kotlinę Jeleniogórską. Na wieść o wypadkach w Berlinie, 19 i 20 marca 1848 roku doszło do wystąpień ludności w Jeleniej Górze, 21 marca w Kowarach, a 22 marca w Cieplicach, gdzie zaatakowano pałac Schaffgotschów. Hrabia Schaffgotsch zmuszony był podpisać odpowiedni dokument gwarantujący ulgi dla ludności. Podobnie postąpić musiała hrabina Reden w Bukowcu i hrabia Matuszka w Miłkowie. 26 marca interweniowało wojsko, a dzień później rząd ogłosił nieważność wymuszonych dokumentów. Jednakże efektem rozruchów z lat 1848-49 był edykt uwłaszczeniowy ogłoszony w roku 1850, który prawie całkowicie znosił stosunki feudalne w państwie pruskim. Po roku 1850 następuje rosnące z wolna ożywienie gospodarcze, rodzi się przemysł. Oprócz małych fabryk maszyn w Łomnicy, Mysłakowicach, Miłkowie, powstaje w Jeleniej Górze odlewnia żelaza, zakład budowy maszyn i konstrukcji metalowych, fabryka porcelany i przędzy. W Kowarach uruchomiono fabrykę dywanów, a w Cieplicach fabrykę maszyn papierniczych (1845 r.). W roku 1866 Jelenia Góra uzyskuje połączenie kolejowe z Berlinem, a w rok później z Wrocławiem. Ożywiło to gospodarkę regionu, nastąpiła przy tym znacząca ekonomicznie intensyfikacja ruchu turystycznego. Rozrastająca się Jelenia Góra nie mogła rozwijać się w obrębie istniejących jeszcze murów obronnych. Na wniosek rady miejskiej w latach 1857-62 rozebrano fortyfikacje i zasypano fosy. Okres rozwoju gospodarczego trwał do I wojny światowej. W latach 1914-18 cała gospodarka Kotliny Jeleniogórskiej podporządkowana była potrzebom wojennym. Po zakończeniu wojny, decyzjami traktatu wersalskiego, region włączony został w skład państwa niemieckiego. Z większych inwestycji okresu międzywojennego wymienić można nowoczesny Dom Zdrojowy w Cieplicach, wybudowany na zlecenie hrabiego Schaffgotscha. W roku 1935 uzdrowisko Cieplice uzyskało prawa miejskie.