Samuel Różycki

[Otton III]

Samuel Różycki (ur. 19 czerwca 1781 w Zagorzycach, powiat wiślicki, zm. 2 marca 1834 w Bernie), generał brygady wojsk polskich, dowódca w powstaniu listopadowym.

Urodził się w starej rodzinie ziemiańskiej wyznania ewangelicko-reformowanego (kalwińskiego) jako syn Michała (podstolego czernihowskiego) i Anny Wołk-Łaniewskiej i daleki krewny Jana Henryka Dąbrowskiego. Rozpoczął studia prawnicze w Krakowie. W 1807 znalazł się w armii Księstwa Warszawskiego, brał udział w kampaniach napoleońskich 1807, 1809, 1812-1813. Walczył pod Słupskiem, Gdańskiem, Smoleńskiem, Możajskiem (Borodino), Woronowem, Lipskiem, Gabel. W 1813 dostał się do niewoli. Od 1815 w armii Królestwa Polskiego, służył w 8 pułku piechoty liniowej w stopniu podpułkownika, ale już w lutym 1816 złożył dymisję. Gospodarował w majątku Żurawniki koło Pińczowa. W latach 1817-1821 był komisarzem wydziału wojny w województwie krakowskim, później komisarzem obwodu stopnickiego.

Działał w Wolnomularstwie Narodowym i Towarzystwie Patriotycznym. Walczył w powstaniu listopadowym. 13 czerwca 1831 zajął Kock, a potem walczył pod Drohoczynem, Łagowem, Skalmierzem. Po upadku powstania na emigracji we Francji. Przyjaciel ks. Adama Czartoryskiego, od 1833 przebywał w Szwajcarii w Bernie. Opublikował relację z powstania Zdanie sprawy narodowi z czynności w roku 1831 (1832), kilka prac o charakterze autobiograficznym pozostawił w rękopisie.

Został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Virtuti Militari, krzyżem kawalerskim Legii Honorowej, Orderem św. Stanisława. Z małżeństwa z Emilią Teklą z Szasterów (córką Antoniego, lekarza, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego) miał trzy córki, m.in. Annę, więzioną za działalność spiskową.