Karol Fryderyk Libelt (ur. 8 kwietnia 1807 r. w Poznaniu-Chwaliszewie, zm. 9 czerwca 1875 r. w Brdowie) – polski filozof mesjanistyczny, działacz polityczny i społeczny, prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Był synem szewca. Ukończył Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, w latach 1826-1830 studiował w Berlinie filologię klasyczną, filozofię i nauki matematyczno-przyrodnicze. Był tam ulubionym uczniem Hegla. W 1830 obronił doktorat i odbył krótką podróż poznawczą po Europie. Po powrocie do Polski wziął udział w powstaniu listopadowym jako artylerzysta, co zamknęło mu na kilka lat drogę do pracy nauczyciela. Postawa w kilku powstańczych bitwach przyniosła mu awans na podporucznika i krzyż Orderu Virtuti Militari.
Działalność społeczna i polityczna
W 1840 mógł otworzyć w Poznaniu pensjonat dla uczniów, podjął także pracę nauczyciela w gimnazjum. Zaangażował się w działalność publicystyczną, publikował na łamach pism poznańskich (Tygodnik Literacki) i warszawskich, zainicjował wydawanie Dziennika Domowego i Roku ... pod względem oświaty, przemysłu i wypadków czasowych (1843-1846).
W latach 1841-1843 brał udział w cyklu wykładów - odczytów publicznych, zorganizowanych z inicjatywy Tytusa Działyńskiego w Sali Czerwonej Pałacu Działyńskich w Poznaniu, gdzie prowadził wykłady z zakresu estetyki. Teodor Teofil Matecki wykładał fizykę i chemię, Jędrzej Moraczewski – historię Polski i Słowiańszczyzny, Jakub Krotowski-Krauthofer – metodologię prawa, I. Lipski – agronomię, a Fabian Sarnecki uczył malarstwa.
Działał w kilku organizacjach, m.in. Towarzystwie Naukowej Pomocy (od 1841). Od 1838 należał do komitetu współpracującego z Towarzystwem Demokratycznym Polskim (tzw. Komitet Libelta), zajmującego się przygotowaniami powstania w Wielkopolsce. Był wyznaczony na reprezentanta Poznania w przyszłym Rządzie Narodowym. W związku z tym opracował powstańczą proklamację, będącą później podstawą manifestu krakowskiego. Aresztowany przez władze pruskie i postawiony przed sądem, został w procesie berlińskim skazany na 20 lat twierdzy (1847).
Libelt na prośbę Edwarda Raczyńskiego opracował również instrukcję dla pracownika planowanego przez Raczyńskiego przysionka śmierci- kostnicy przeznaczonej dla osób obawiających się pogrzebania żywcem.
Uwolniony przez wydarzenia rewolucji 1848 powrócił do Poznania i został członkiem Komitetu Narodowego. Początkowo był zwolennikiem porozumienia z Prusami i wojny z Rosją, ale widząc fiasko tej opcji poparł tzw. wojnę ludową. Po niepowodzeniu walki zbrojnej zaangażował się w działalność Ligi Polskiej (1848-1850) oraz reprezentował poznańskie w parlamencie we Frankfurcie. Brał także udział w zjeździe polskim we Wrocławiu i Kongresie Słowiańskim w Pradze (1848), gdzie wystąpił z koncepcją niepodległej Polski jako państwa federacyjnego. Był jednym z autorów Manifestu zboru słowiańskiego do ludów Europy. W 1849 został wybrany do parlamentu pruskiego i kierował Kołem Polskim, ale wkrótce złożył mandat i skoncentrował się na pracy wydawniczej i publicystycznej w Dzienniku Polskim.
Po 1850 ograniczył działalność, chociaż ponownie pełnił mandat poselski i kierował Kołem Polskim, wielokrotnie występując w sprawach polskich. Aktywność polityczną zastąpił pracą organiczną. Był w gronie założycieli Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i od 1868 pełnił funkcję jego prezesa. Działał także w innych organizacjach.
Był dwukrotnie żonaty. Pierwsza żona Elżbieta z Jaworskich zmarła krótko po ślubie, z drugą, Marią z Szumanów, miał sześcioro dzieci – cztery córki i dwóch synów. Syn Karol zginął w bitwie pod Brdowem w powstaniu styczniowym w 1863.
Zmarł w czerwcu 1875 i został pochowany w Czeszewie.
Filozofia
Jako filozof Libelt dążył do stworzenia systemu filozofii narodowej (por. mesjanizm polski). Miała ona stanowić kompilację różnych współczesnych mu kierunków umysłowych, w oparciu o polską kulturę epoki romantyzmu. System filozoficzny Libelta przypomina intuicjonizm Henri Bergsona. Filozofia ta oparta jest na mesjanizmie i heglizmie. Centralnym punktem jej oparcia jest stwierdzenie, że dialektyka rzeczywistości nie polega na logosie, sile rozumowej, fenomenie rozumu, ale na jednostce czucia – umie. Dialektyka zbudowana na umie (pochodzi od słowa umieć, umysł i końcówki rodzaju nijakiego w łacinie- "-um", dlatego filozofia nazywana jest umicką, bądź umysłową) budzi ontologię czucia - owo czuję więc jestem. Jest więc to filozofia irracjonalna. Oparta na fenomenologii budzi przekonanie, że byty są formami umu i przejawiają się jako odczuwalne siły życiowo-egzystencjalne. Libelt jednak nie buduje egzystencjalizmu na takim umownym Élan vital, ale sięga do historiozofii Hegla i Wrońskiego. Przejawianie się umu w historii przypada na okres właśnie jego pracy. W epokach poprzednich wedle Libelta dominowali Niemcy - była to epoka rozumu, racjonalizmu i empiryzmu. Ludy słowiańskie włączając się do światowej kultury tworzyć mają w jego czasach filozofię dotąd nieznaną - opartą nie na doświadczeniu czy rozumie, ale na uczuciu, które jest właściwym świadectwem osobistym każdego bytu. Wedle Libelta epoka Słowian, głównie Polaków, będzie tą, w której ci ostatni udowodnią istnienie Boga, tak iż będzie to niewątpliwe, bo oparte o świadectwo umu. Mesjanistyczna nauka obudzić miała ducha narodu, zainicjować nowe prądy polityczne i Polska jako nauczyciel narodów miała zunifikować myśl ludzką w umie.
Poważnym zarzutem może być fakt, że byty Libelta są antropomorficzne. Bóg mesjanizmu był osobowy - byty też. Byt tu istotnie określa świadomość. Byt odczuwa. Metafizyka czującego bytu określa ontologię narodową Polaków. Nie trudno doszukać się paraleli – Libelt był tylko jednym z piewców owej filozofii czucia. Bez trudu odnaleźć można byt czujący w Wielkiej Improwizacji Dziadów Mickiewicza. Czucie przejawia się we wszystkich filozoficznych tekstach tego poety. Czucie i bezbrzeżność bytu i niebytu wobec czucia jest obecne w Balladach i romansach. Chwałę czucia głoszą główni twórcy romantyzmu polskiego – Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Antoni Malczewski, a także Cyprian Kamil Norwid, zaliczający się do klasycyzmu, romantyzmu i parnasizmu europejskiego jednocześnie. Objawia się to nawet w muzyce Chopina – muzyczne subtelności i teoria powstawania dźwięku melodycznego opisywane są przez tegoż kompozytora jako wyrażenie ducha tak by były one odczuwalne, a nie odbierane rozumem, jak pragnie przy swoich dziełach na przykład Ludwig van Beethoven. Libelt był więc niejako koneserem i inicjatorem powstającego zjawiska kultury polskiej. Jeśli chodzi o ową filozofię słowiańską – istotnie zainicjował Libelt irracjonalizm słowiański, lub zwyczajnie rozpropagował. Irracjonalną filozofię będą głosić nie tylko August Cieszkowski, Kazimierz Twardowski (fenomenologia Brentano), czy Bergson (którego ze względu na pochodzenie i gloryfikowanie tradycji słowiańskich można uznać za prekursora odmiany filozofii słowiańskiej), ale także Lew Tołstoj, Lew Szestow i Nikołaj Bierdiajew. Szestow powracając do paradoksu Epimenidesa uznał, że możliwe jest uchwycenie tylko nieoczywistości. Ta z kolei będzie najlepszym sposobem dowodzenia prawdy, która logicznie w czasach Szestowa, czy Libelta nie istniała (paradoks Epimenidesa rozwiązał dopiero Alfred Tarski). Wkład Libelta w filozofię europejską jest więc ogromny tym bardziej, że obok Cieszkowskiego i Towiańskiego jest twórcą polskiej filozofii narodowej.
Niektóre prace
-"O odwadze cywilnej",
-"O miłości ojczyzny",
-"Kwestia żywotna filozofii",
-"System umnictwa czyli filozofii umysłowej",
-"Estetyka czyli umnictwo piękne",
-"Pisma różne",
-"Listy",
-"Mowa dr. Karola Fryderyka Libelta, którą miał na obronę swoją przed Królewskim Kameralnym Sądem w Berlinie na posiedzeniu dnia 7go września 1847".
Karol Libelt
Obszerny opis dziejów całości życia oraz dokonań wybitnej postaci.
-
- Moderator
- Posty: 524
- https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
- Rejestracja: 10 paź 2010, 17:48
Przejdź do
- Historia Polski
- ↳ Regulamin oraz ogłoszenia
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego
- ↳ Ziemie polskie przed przybyciem Słowian
- ↳ Plemiona słowiańskie na ziemiach polskich
- ↳ Kultura i wierzenia Słowian
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego ogólnie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Piastów
- ↳ Państwo pierwszych Piastów
- ↳ Polska dzielnicowa
- ↳ Zjednoczone Królestwo
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Piastów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Jagiellonów
- ↳ Rządy Andegawenów w Polsce
- ↳ Polityka wewnętrzna i przemiany ustrojowe
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Stosunki polsko-litewskie
- ↳ Konflikt polsko-krzyżacki
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Jagiellonów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska króli elekcyjnych
- ↳ Pierwsi władcy elekcyjni
- ↳ Wazowie na tronie polskim
- ↳ Wiśniowecki i Sobieski
- ↳ Sasi na tronie polskim
- ↳ Stanisław August Poniatowski
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Polska króli elekcyjnych ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami
- ↳ Epoka napoleońska
- ↳ Powstania
- ↳ I Wojna Światowa
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Życie polityczne na emigracji
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Ustrój, polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ II Wojna Światowa (1939-1945)
- ↳ Kampania wrześniowa
- ↳ Polacy na wojennych frontach
- ↳ Państwo podziemne i okupacja
- ↳ Powstanie Warszawskie
- ↳ Polityka, dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ II Wojna Światowa ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia PRL
- ↳ Wprowadzenie demokracji ludowej 1945-1956
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Opozycja i protesty w PRL
- ↳ Polityka, ustrój i dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia PRL ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia III Rzeczypospolitej
- ↳ Życie polityczne III RP
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Polska polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia III RP ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia Polski ogólnie
- ↳ Inne zagadnienia dotyczące historii Polski
- ↳ Alternatywna historia Polski
- ↳ Teksty źródłowe
- ↳ Zamki i pałace
- ↳ Tablice historyczne
- ↳ Słownik historyczny
- ↳ Drzewa genealogiczne
- ↳ Artykuły historyczne
- ↳ Historia lokalna
- ↳ Historia Polski na YouTube
- ↳ Ciekawostki historyczne na HistoriaPolski.eu
- ↳ Aktualności historyczne
- Działy specjalne powiązane z historią Polski
- ↳ Numizmatyka
- ↳ Heraldyka
- ↳ Archeologia Polski
- ↳ HistoriaPolski.eu for english users
- Recenzje
- ↳ Książki historyczne
- ↳ Filmy historyczne
- ↳ Gry komputerowe
- ↳ Strony internetowe o historii Polski
- ↳ Wolna Polska - prawdziwe informacje
- Pozostałe sekcje
- ↳ Hyde Park
- ↳ Pomoc dla użytkowników
- ↳ KONKURSY, PLEBISCYTY, QUIZY
- ↳ Humor
- Zaprzyjaźnione strony
- ↳ Artur Rogóż - Złote Finanse
- ↳ Serwis www.kliniska.com
- ↳ Wydawnictwo Bellona
- ↳ Polskie Dzieje - Historia Polski w Internecie
- ↳ Godło.pl
- ↳ II WOJNA ŚWIATOWA - największa baza danych dotyczących światowego konfliktu
- ↳ Nieznana historia
- ↳ Archiwa historyczne Videofact po polsku
- ↳ DENARY Władców Polski. Najstarsze polskie monety
- ↳ Historyczne bitwy
- ↳ historia-news.pl
- ↳ Ale Historia
- ↳ Forum Historyczne - historyk.eu
- ↳ Temida i Klio - historia prawa
- ↳ Wlochy.edu.pl: Włochy - Portal edukacyjno informacyjny
- ↳ Porty lotnicze i informacje o portach lotniczych
- ↳ historiami.pl Historia, tajemnice, opowieści, zagadki, fakty