Jan XV Puzyna

[Artur Rogóż]

Jan Maurycy Paweł Puzyna książę herbu Oginiec (ur. 13 września 1842 w Gwoźdźcu, zm. 8 września 1911 w Krakowie), kardynał, sufragan lwowski, biskup krakowski.

Studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim i w Pradze, gdzie uzyskał doktorat w 1868. Pracował w sądownictwie galicyjskim, w 1876 wstąpił do seminarium w Przemyślu. Po uzyskaniu święceń kapłańskich w 1878 pozostał w Przemyślu, gdzie w 1880 został mianowany kanonikiem.

Od 1886 był sufraganem lwowskim. W 1894 mianowany biskupem krakowskim, urząd pełnił od 1895. Ingres do katedry odbył 17 lutego 1895. 15 kwietnia 1901 mianowany kardynałem.

28 września 1901 założył, a później zatroszczył się także o wzniesienie budynku nowego seminarium diecezjalnego w Krakowie przy ul. Podzamcze. Dokończył odnowę konserwatorską katedry wawelskiej (nie zrealizował projektu Akropolis wawelskiego Stanisława Wyspiańskiego), przerwał prace nad dekoracją skarbca katedralnego Józefowi Mehofferowi. Po śmierci papieża Leona XIII w 1903 na konklawe zgłosił w imieniu cesarza Franciszka Józefa I protest zwany ekskluzywą wobec próby wyboru na papieża kardynała Rampolliego, wobec takiej sytuacji wybrano kardynała Giuseppe Sarto, który jako papież Pius X zniósł prawo ekskluzywy. Protest zgłoszony przez kardynała Puzynę był ostatnim w historii Kościoła. W 1908 koronował obraz Matki Bożej Bolesnej znajdujący się u OO Franciszkanów. Odzyskał dla biskupstwa i odnowił kościół Benedyktynów w Tyńcu. Wdał się w spór na temat obsady katedr wydziału teologicznego na UJ. Mieszkańców Krakowa zbulwersował odmową pogrzebu Juliusza Słowackiego w katedrze w 1909 oraz odmową odprawienia mszy św. na Błoniach 15 lipca 1910 w 500. rocznicę bitwy grunwaldzkiej. Tłumaczył, że jest przeciwnikiem patriotyzmu ulicznego.

Pochowany został w katedrze wawelskiej w kaplicy pw. Niepokalanego Poczęcia NMP.
Bibliografia

* Ks. Bolesław Przybyszewski, Zarys dziejów diecezji krakowskiej, cz.III, Kraków 1998.