Józef Mroziński

[Artur Rogóż]

Józef Mroziński herbu Prus III (ur. 19 marca 1784 w Koniuchach, zm. 16 stycznia 1839 w Warszawie) – generał brygady, językoznawca.

Syn Tomasza i Brygidy Białkowskiej. Od 1807 w armii Księstwa Warszawskiego. Służył w Legii Nadwiślańskiej i walczył w Hiszpanii pod Saragossą (w stopniu kapitana), Epilą, Saguntoem i Lleidą. Był również adiutantem marszałka Sucheta. W 1809 otrzymał francuski krzyż Legii Honorowej, a w 1812 został mianowany kawalerem państwa francuskiego. Po upadku Napoleona wrócił do Polski i wstąpił w 1815 do armii Królestwa Polskiego. Był w nim szefem sztabu piechoty.

Napisał wspomnienia Oblężenie i obrona Saragossy w latach 1808 i 1809, ze względem szczególnym na czynności korpusu polskiego, w której Feliks Bentkowski wytknął mu wiele błędów stylistycznych. Aby rzetelnie odpowiedzieć na krytykę, Mroziński zajął się studiowaniem gramatyki polskiej. Wydał w 1822 Pierwsze zasady, grammatyki języka polskiego, a w 1824 Odpowiedź na umieszczoną w Gazecie Literackiej recenzyę dzieła pt. Pierwsze zasady, grammatyki języka polskiego. Zenon Klemensiewicz pisze w Historii języka polskiego "...w obu tych pracach okazuje się Mroziński bardzo wybitnym gramatykiem /.../ ze stanowiska historycznego trzeba uznać w Mrozińskim pierwszego naszego nowoczesnego gramatyka, który stanowczo góruje nad Kopczyńskim przygotowaniem językoznawczym, umiejętnością spostrzegania faktów, ich analizy oraz formułowania uogólnień".

W powstaniu listopadowym został szefem sztabu głównego i uczestniczył w bitwie pod Grochowem, następnie został inspektorem rezerw i dyrektorem w Rządowej Komisji Wojny.

Po upadku powstania złożył przysięgę wierności Mikołajowi I i został zesłany do Wołogdy. Wrócił do kraju w 1833 i osiadł w Warszawie, gdzie zmarł. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie w katakumbach.
Odznaczenia [edytuj]

* Krzyż Kawalerski Legii Honorowej
* Order św. Włodzimierza IV klasy [1]

Bibliografia [edytuj]

* R. Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, t.2,Warszawa 1995, ISBN 83-86842-11-3

Przypisy

1. ↑ Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 9.