O potrzebie zmiany dotychczasowej konstytucji marcowej mówiło się w kręgach rządowych od momentu przewrotu majowego w 1926 r. Władzę przejęła sanacja; głównym celem tego obozu rządzącego była zmiana konstytucji. Problem dla sanacji stawał się pilny, gdyż stan zdrowia Piłsudskiego stale się pogarszał. Nie ukrywano też w jakim kierunku pójdą inicjatorzy nowej ustawy. Było oczywiste, że przyszła konstytucja zwiększy prerogatywy (czyli: uprawnień osobistych, które nie wymagały kontrasygnaty) prezydenta, jako głowy państwa. Niektórzy działacze opozycyjni wyrażali obawy, że nowa konstytucja wprowadzi znaczne ograniczenia swobód obywatelskich, korzystając ze wzorów faszystowskich w wydaniu włoskim.
Prace nad przygotowaniem projektu tej ustawy trwały kilka lat, a główne jej tezy przedłożono Sejmowi dnia 26 stycznia 1934 roku w sprawozdaniu z prac Komisji Konstytucyjnej. Referentem prawnym proponowanych zmian był Stanisław Car, przewodniczący tej komisji. Powszechnie było jednak wiadomo, że głównym ideologiem nowych propozycji ustrojowych był Walery Sławek, reprezentujący w tym zakresie poglądy marszałka Piłsudskiego. Opozycja posiadała dość mandatów, by nie dopuścić do uchwalenia tez, ale zamiast ich zwykłego oddalenia, część posłów opozycyjnych ostentacyjnie opuściła sale obrad. Obecna na posiedzeniu prorządowa większość uchwaliła tezy jako projekt konstytucji. W Senacie BBWR (Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem) dysponował większością zdolną do przeforsowania swej woli, niemniej jednak dyskusja trwała prawie rok. Działając przez zaskoczenie i naginając regulamin obrad parlamentarnych sanacji udało się doprowadzić do przeforsowania nowej konstytucji. Stało się to 23 marca 1935r., gdy projekt konstytucji powrócił pod obrady sejmu. Poprawki Senatu rozpatrywano jednak nie w trybie dyskusji nad projektem konstytucji, lecz w trybie poprawek do zwykłej ustawy, nie wymagającym większości 2/3, lecz 11/20 głosów. Posłowie sanacyjni odrzucili sprzeciwy opozycji i przegłosowali poprawki zwykłą większością. Opozycja miała zatem podstawy do twierdzenia, że nową konstytucję uchwalono niezgodnie z obowiązującą procedurą. W dniu 23 IV 1935r. Prezydent Ignacy Mościcki złożył swój podpis na sygnowanym uprzednio przez J. Piłsudskiego tekście Konstytucji. Tym oto sposobem konstytucja nazwana później kwietniową, weszła w życie.
Deklaracja Konstytucyjna, obejmująca pierwsze dziesięć jej artykułów, podkreślała nadrzędność państwa. Społeczeństwo miało kształtować swe losy w ramach państwa. Konstytucja ta moim zdaniem była całkowitym zaprzeczeniem ducha konstytucji marcowej, gdzie na plan pierwszy wysuwano „ naród polski”, który przy pomocy wybranych w oparciu o demokratyczną ordynację wyborczą posłów uchwalił konstytucję marcową i spełniał władzę najwyższą. Organami narodu były sejm i senat w zakresie władzy ustawodawczej, prezydent i rząd w zakresie władzy wykonawczej i niezawisłe sądy w zakresie wymiaru sprawiedliwości. Konstytucja kwietniowa na plan pierwszy wysuwała nie naród, lecz państwo. Spośród obywateli państwa wyodrębniała elitę, tzw. Najlepszych synów. Czołowe i nadrzędne miejsce w państwie zajmował prezydent skupiający „ jednolitą i niepodzielną władzę państwa” i który zgodnie z tekstem konstytucji, za swe akty urzędowe miał odpowiadać jedynie przed Bogiem i historią... Art. 15 i 19.
Prezydenta wybierano na 7 lat w głosowaniu powszechnym. Jednakże Konstytucja dopuszczała możliwość wysunięcia tylko dwóch kandydatów. Jednego z nich zgłaszało specjalnie w tym celu powołane Zgromadzenie Elektorów, a drugiego ustępujący prezydent. Głosowanie powszechne było faktycznie plebiscytem na jednego z dwóch przedstawionych do wyboru kandydatów. W wypadku, jeśli ustępujący prezydent nie korzystał ze swego prawa i nie zgłaszał kandydata, głosowanie nie odbywało się, a prezydentem zostawał kandydat wyłoniony przez Zgromadzenie Elektorów. Zgromadzenie to składało się z osób związanych z ówczesnym systemem rządzenia. Określony Konstytucją sposób powoływanie prezydenta wykluczał możliwość powołania na to stanowisko osoby spoza obozu rządzącego.
Konstytucja wyposażała jednocześnie prezydenta w bardzo szerokie uprawnienia:
· wymagające kontrasygnaty (podpisu premiera lub resortowego ministra)
mianował wedgług swego uznania premiera
zwoływał i rozwiązywał Sejm i Senat
zarządzał otwarcie, odroczenie i zamknięcie sesji Sejmu i Senatu
był zwierzchnikiem sił zbrojnych państwa
reprezentował państwo na zewnątrz
stanowił o wojnie i pokoju
zawierał i ratyfikował umowy z innymi państwami
obsadzał wyższe urzędy państwowe
· prerogatywy osobiste
wskazanie jednego z kandydatów na prezydenta
zrządzenie głosowania powszechnego
wyznaczenie na czas wojny następcy prezydenta
mianowanie i odwoływanie prezesa Rady Ministrów, pierwszego prezesa Sądu Najwyższego i prezesa Najwyższej Izby Kontroli
mianowanie i zwalnianie naczelnego wodza, Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych
powoływanie sędziów Trybunału Stanu
powoływanie Senatorów, piastujących mandat z wyboru prezydenta
mianowanie i zwalnianie szefa i urzędników kancelarii prezydenta
rozwiązywanie Sejmu i Senatu przed upływem kadencji
oddawanie członków rządu pod sąd Trybunału Stanu
stosowanie prawa łaski
Rola Sejmu i Senatu została zredukowana do mniej istotnych funkcji kontrolnych i doradczczych, dodatkowo zmniejszeniu uległa rola Sejmu na rzecz Senatu.
Sejm mógł zgłaszać wnioski o ustąpienie rządu lub ministra, składać interpelacje zatwierdzać zamknięcie rachunkowe państwa (absolutorium). Decyzje w tych sprawach należały jednak do prezydenta! Posłów (208) na sejm wybiera się w głosowaniu powszechnym, tajnym, równym i bezpośrednim. Prawo czynne posiadały osoby, które ukończyły 24 lata ( z wyjątkiem wojskowych w służbie czynnej), a bierne osoby, które ukończyły 30 lat życia. Kadencja Sejmu trać miała 5 lat. Art. 31 „Sejm sprawuje funkcje ustawodawcze i kontrolę nad działalnością Rządu; nadto do Sejmu należy ustalanie budżetu i nakładanie ciężarów na obywateli”.
Senat, kosztem Sejmu, wzmocnił swoją pozycję. Zatwierdzał on uchwały Sejmu, współdecydował o odpowiedzialności rządu, wnosił poprawki do projektów ustaw, w przypadku wakatu na urzędzie prezydenta zastępował go marszałek Senatu, a nie jak dostąd Sejmu! Senat składał się z 96 senatorów z czego 32 było mianowanych przez prezydenta Czynne prawo wyborcze przysługiwało obywatelowi po ukończeniu 20 lat, natomiast bierne po ukończeniu lat 40.
Rada Ministrów nie stała się organem władzy wykonawczej, lecz organem kierowniczym, mającym pierwsze miejsce po prezydencie w struktur władzy. Rząd mianowany był i odwoływany przez prezydenta. Kierował sprawami nie zastrzeżonymi dla innych organów władzy, realizował ustawy i dekrety, posiadał prawo inicjatywy ustawodawczej. Ponosił także odpowiedzialność polityczną przed prezydentem, parlamentarną przed Sejmem i Senatem i konstytucyjną przed Trybunałem Stanu.
Społeczeństwo straciło prawo bezpośredniego zgłaszania kandydatów. Prawo to przysługiwano tzw. Okręgowym zgromadzeniom wyborczym, które składały się z przedstawicieli opanowanej przez sanację administracji, samorządu, zrzeszeń gospodarczych i związków zawodowych. Okręgowe zgromadzenia wyborcze ustalały okręgowe listy kandydatów, na których umieszczono po 2 kandydatów na 1 miejsce mandatowe. W ten sposób wybory faktycznie przekształciły się w wybory dwustopniowe, a wyborcy mieli tylko możność wybrania jednego z dwóch przedstawionych im kandydatów na posła. Ponadto reprezentujące większość społeczeństwa ugrupowania opozycyjne miały ograniczone możliwości umieszczenia nazwisk swych przedstawicieli na okręgowych listach wyborczych.
Nowa konstytucja utrwalała więc system rządów wprowadzany już stopniowo przez Piłsudskiego po zamachu majowym. Zarzucano jej przede wszystkim forsowanie nadrzędnej roli państwa kosztem swobód obywatelskich. Całkowicie odchodziła od tradycji demokratyczno - liberalnej, wysuwała idee tak zwanego dobra państwa i silnej władzy wykonawczej , nakazywał oceniać obywateli według „ wartości wysiłku i zasługi” na rzecz „ dobra powszechnego”. Konstytucję kwietniową krytykuję również za nieformalny tryb jej uchwalenia, lecz także za brak odpowiedzialności prezydenta. Ograniczano również w bardzo dużym stopniu uprawnienia Sejmu i Senatu, co godzi w ustrój demokratyczny i wprowadza tak zwaną hierarchizację tzn. tylko nieliczna elita jest zdolna do rządzenia państwem.
Tendencja ta, występująca nie tylko w konstytucji polskiej, była zgodna z ogólnymi tendencjami politycznymi zachodzącymi w większości krajów europejskich, zwłaszcza tych, które musiały borykać się z trudnościami narodowościowymi i gospodarczymi. Nadmiar demokracji wpływającej bezpośrednio, przy wspomnianych trudnościach, na niestabilności rządów, zmuszał do obrony stanu posiadania w centralizacji władzy państwowej. W przypadku Polski tendencje te wzmagane były rosnącym zagrożeniem zewnętrznym ze strony stale się wzmacniających po obu stronach granicy agresywnych systemów totalitarnych: niemieckiego hitleryzmu i radzieckiego komunizmu. Konstytucja ta została zdecydowanie negatywnie przyjęta przez społeczeństwo np. bojkot wyborów we wrześniu 1935 roku. Należy odnotować, ze konstytucja kwietniowa stała się podstawą funkcjonowania władz polskich po klęsce wrześniowej. Tak więc rząd premiera Władysława Sikorskiego (1939 - 1943) opierał swoje działania właśnie na tym akcie prawnym.
Konstytucja ta różniła się mocno od swej poprzedniczki. Była aktem prawnym krótszym, pozbawionym preambuły; główna jednak zmiana polegała na tym, że w ogromnym stopniu wzmacniała władzę prezydencką, podporządkowując tej instytucji władzę ustawodawczą, sądowniczą, urzędy kontroli państwowej itp. Konstytucja kwietniowa, obowiązująca już do końca okresu międzywojennego, a z pewnymi zmianami i w tzw. polskim państwie podziemnym, spowodowała, iż w kraju upowszechnił się model władzy autorytarnej, z bardzo silną egzekutywą, czyli ładzą wykonawczą. Konstytucja kwietniowa zatwierdziła formalnie istniejący już w praktyce system rządów autorytarnych. Na jej treść obok J. Piłsudskiego duży wpływ mieli: Stanisław Car, Walery Sławek, Kazimierz Świtalski.
Kostytucja kwietniowa 23 kwietnia 1935r - opracowanie
Głównym zadaniem II RP było umacnianie swej pozycji na arenie międzynarodowej – minister Aleksander Skrzyński podkreślał, że polityka zagraniczna ma dla Polski ogromne znaczenie. Największym dylematem było położenie pomiędzy Niemcami a ZSRR – osłabienie tych państw po I wojnie było zjawiskiem tylko przejściowym. Z tego względu Polska z uwagą śledziła wzajemne relacje między Niemcami a ZSRR.
-
- Posty: 1570
- https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
- Rejestracja: 16 paź 2010, 03:38
Wróć do „Ustrój, polityka zagraniczna”
Przejdź do
- Historia Polski
- ↳ Regulamin oraz ogłoszenia
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego
- ↳ Ziemie polskie przed przybyciem Słowian
- ↳ Plemiona słowiańskie na ziemiach polskich
- ↳ Kultura i wierzenia Słowian
- ↳ Czasy przed powstaniem państwa polskiego ogólnie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Piastów
- ↳ Państwo pierwszych Piastów
- ↳ Polska dzielnicowa
- ↳ Zjednoczone Królestwo
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Piastów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska Jagiellonów
- ↳ Rządy Andegawenów w Polsce
- ↳ Polityka wewnętrzna i przemiany ustrojowe
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Stosunki polsko-litewskie
- ↳ Konflikt polsko-krzyżacki
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Polska Jagiellonów ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Polska króli elekcyjnych
- ↳ Pierwsi władcy elekcyjni
- ↳ Wazowie na tronie polskim
- ↳ Wiśniowecki i Sobieski
- ↳ Sasi na tronie polskim
- ↳ Stanisław August Poniatowski
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Polska króli elekcyjnych ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami
- ↳ Epoka napoleońska
- ↳ Powstania
- ↳ I Wojna Światowa
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Życie polityczne na emigracji
- ↳ Ziemie polskie pod zaborami ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej
- ↳ Bitwy, wojny i kampanie
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Ustrój, polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Dzieje II Rzeczypospolitej ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ II Wojna Światowa (1939-1945)
- ↳ Kampania wrześniowa
- ↳ Polacy na wojennych frontach
- ↳ Państwo podziemne i okupacja
- ↳ Powstanie Warszawskie
- ↳ Polityka, dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ II Wojna Światowa ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia PRL
- ↳ Wprowadzenie demokracji ludowej 1945-1956
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Opozycja i protesty w PRL
- ↳ Polityka, ustrój i dyplomacja
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia PRL ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia III Rzeczypospolitej
- ↳ Życie polityczne III RP
- ↳ Gospodarka, kultura i społeczeństwo
- ↳ Polska polityka zagraniczna
- ↳ Wojsko, technika i uzbrojenie
- ↳ Historia III RP ogólnie
- ↳ Biografie
- ↳ Ciekawe tematy dot. historii Polski na innych forach
- ↳ Historia Polski ogólnie
- ↳ Inne zagadnienia dotyczące historii Polski
- ↳ Alternatywna historia Polski
- ↳ Teksty źródłowe
- ↳ Zamki i pałace
- ↳ Tablice historyczne
- ↳ Słownik historyczny
- ↳ Drzewa genealogiczne
- ↳ Artykuły historyczne
- ↳ Historia lokalna
- ↳ Historia Polski na YouTube
- ↳ Ciekawostki historyczne na HistoriaPolski.eu
- ↳ Aktualności historyczne
- Działy specjalne powiązane z historią Polski
- ↳ Numizmatyka
- ↳ Heraldyka
- ↳ Archeologia Polski
- ↳ HistoriaPolski.eu for english users
- Recenzje
- ↳ Książki historyczne
- ↳ Filmy historyczne
- ↳ Gry komputerowe
- ↳ Strony internetowe o historii Polski
- ↳ Wolna Polska - prawdziwe informacje
- Pozostałe sekcje
- ↳ Hyde Park
- ↳ Pomoc dla użytkowników
- ↳ KONKURSY, PLEBISCYTY, QUIZY
- ↳ Humor
- Zaprzyjaźnione strony
- ↳ Artur Rogóż - Złote Finanse
- ↳ Serwis www.kliniska.com
- ↳ Wydawnictwo Bellona
- ↳ Polskie Dzieje - Historia Polski w Internecie
- ↳ Godło.pl
- ↳ II WOJNA ŚWIATOWA - największa baza danych dotyczących światowego konfliktu
- ↳ Nieznana historia
- ↳ Archiwa historyczne Videofact po polsku
- ↳ DENARY Władców Polski. Najstarsze polskie monety
- ↳ Historyczne bitwy
- ↳ historia-news.pl
- ↳ Ale Historia
- ↳ Forum Historyczne - historyk.eu
- ↳ Temida i Klio - historia prawa
- ↳ Wlochy.edu.pl: Włochy - Portal edukacyjno informacyjny
- ↳ Porty lotnicze i informacje o portach lotniczych
- ↳ historiami.pl Historia, tajemnice, opowieści, zagadki, fakty