Jerzy Grobicki

[Warka]

Jerzy Grobicki (ur. 4 stycznia 1891 w majątku Piastów k. Grójca, zm. 22 września 1972 w Toronto) – generał brygady WP, uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej, wojnie polsko-bolszewickiej i II wojnie światowej, „zagończyk”.

Młodość i służba w C.K. Armii
uczestnik strajku szkolnego, pozbawiony prawa do matury państwowej
uczeń Ritter Akademie w Legnicy
żołnierz Legii Cudzoziemskiej 1906 – 1907
serbski partyzant w Macedonii, walczył przeciwko Turkom 1908
słuchacz Szkoły Oficerów Kawalerii w Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt
oficer zawodowy kawalerii w armii austriackiej
dowódca dywizjonu kawalerii w stopniu rotmistrza
szef sztabu 6 Brygady Górskiej (austriackiej)
Przebieg służby w WP[edytuj]
oficer Dowództwa Frontu Galicyjskiego
szef sztabu 8 Dywizji Piechoty,
szef sztabu 9 Dywizji Piechoty,
szef sztabu Grupy Operacyjnej gen. Stanisława Pruszyńskiego
zastępca dowódcy Pułku Jazdy „Obrony Wilna” (bardziej znanego, jako Jazda rotmistrza Jerzego Dąbrowskiego do 24.VII.1920
szef sztabu IV Brygady Jazdy 24.VII – VIII.1920
dowódca 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie 15.VIII.1920 – 8.V.1921
attache wojskowy w Budapeszcie V lub X.1921 – VI.1924
zastępca dowódcy 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich w Bydgoszczy VI – IX.1924
słuchacz kursu doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie IX.1924 – 1925
oficer Generalnego Inspektoratu Kawalerii w Warszawie 1925 – 1926
dowódca 22 Pułku Ułanów Podkarpackich w Brodach XII.1926 – I.1930
pełniący obowiązki dowódcy 6 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Stanisławowie 1928 – I.1930
kierownik katedry taktyki kawalerii w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie I.1930 – XI.1931
Z dniem 16 listopada 1931 przeniesiony z WSWoj. do dyspozycji szefa Biura Personalnego MSWojsk., a następnie, z dniem 1 lutego 1932 do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie, po czym z dniem 31 marca 1932 przeniesiony w stan spoczynku[1]. Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski podają, że Jerzy Grobicki w okresie od listopada 1931 do maja 1939 pełnił służbę jako attache wojskowy w Teheranie, Stambule, Bejrucie, Atenach i Madrycie, co stoi w sprzeczności z ustaleniami Piotra Staweckiego, który nie wymienia płk Grobickiego wśród oficerów pełniących w latach 1932-1939 funkcję attaché wojskowego. Konrad Bugajak w przypisie redakcyjnym na s. 548 wspomnień Mariana Romeyki wyjaśnia, że usunięcie płk. Grobickiego z WSWoj. i przeniesienie do rezerwy (sic!) pozostaje w bezpośrednim związku z podjęciem przez niego służby w Oddziale II SG oraz zaangażowaniem w ruchu prometejskim na polecenie Piłsudskiego.

W maju 1939 przyjęty do wojska jako oficer kontraktowy. Powierzono mu organizację i dowództwo Sieradzkiej Brygady Obrony Narodowej w Łodzi. W kampanii wrześniowej dowodził Oddziałem Wydzielonym Nr 2 10 Dywizji Piechoty w składzie Armii „Łódź”. 4 września został dowódcą Kresowej Brygady Kawalerii. Od 27 września 1939 do 25 sierpnia 1941 przebywał w niewoli sowieckiej.

zastępca dowódcy 5 Dywizji Piechoty PSZ w ZSRR w m. Tatiszczewo IX.1941
oficer Dowództwa Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie I – IV.1942
komendant Centrum Wyszkolenia Broni i Służb w Egipcie (od V.1942 w Palestynie) IV – IX.1942
dowódca 6 Lwowskiej Brygady Strzelców IX.1942 – III.1943
oficer Dowództwa Armii Polskiej na Wschodzie III – XII.1943
oficer łącznikowy dowódcy II Korpusu Polskiego przy Korpusie Francuskim XII.1943 – VII.1944
oficer Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Wielkiej Brytanii VII.1944 – III.1945
oficer Dowództwa Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie od III.1945
attache wojskowy przy rządzie Czang Kaj-szeka
komendant obozu Quassasin w Egipcie do 1947
na emigracji w Kanadzie.
Opinie
Marian Romeyko: "Kawalerzysta, zasłużony, bojowy dowódca pułku, naukowiec i historyk, typ kawaleryjskiego „zagończyka” z dużym temperamentem, należał do znanych postaci w wojsku. Karierę zaczął jeszcze podczas wojny bałkańskiej, w charakterze komitadży. W czasie wielkiej wojny służył w kawalerii austriackiej, był podczas wojny domowej nad Donem, gdzie Kozacy nadali mu tytuł „honorowego atamana”. W WP należał do antyreżimowców, z czym się zbytnio nie krył ; pozostał jednak lojalnym oficerem. Mówiono, że przyczyną przejścia tego wybitnego oficera na emeryturę stał się fakt następujący: w WSWoj. w Warszawie bawiła delegacja estońskiej Wyższej Szkoły Wojennej; należało ją rewizytować. Gen. Kutrzeba wyznaczył w skład delegacji płk. Grobickiego, nakazując mu uprzednio porozumieć się z Oddziałem II Sztabu Głównego w celu otrzymania szczegółowych instrukcji. Tam poinformowano go, że ma zabrać ze sobą prezent, i sugerowano popiersie Piłsudskiego. Grobicki natomiast kupił miniaturę pomnika „dowborczyka” i wręczył ją w Tallinnie".
Awanse
major kawalerii – 1.VI.1919 (starszeństwo po weryfikacji)
podpułkownik Sztabu Generalnego – 15.VIII.1924
pułkownik dyplomowany – 1.I.1930 lokata 3
gen. bryg. – 19.III.1965 (awansowany przez Prezydenta RP Augusta Zaleskiego)
Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari,
Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (dekret L. 3126 Naczelnego Wodza z dnia 30.VI.1921),
Order Odrodzenia Polski,
Krzyż Walecznych – czterokrotnie,
Ciekawostki
Jerzy Grobicki to imię głównego bohatera trylogii WWW Marcina Ciszewskiego.

Bibliografia
Narcyz Klatka "Wieluński Wrzesień 1939", Wydawnictwo Komandor, Wieluń-Gdynia 2006, ISBN 83-912842-0-4.
Kryska-Karski Tadeusz i Żurakowski Stanisław, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991,
Leżeński Cezary i Kukawski Lesław, O kawalerii polskiej XX wieku, Zakład naukowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1991, ISBN 83-04-03364-X, s. 67,
Pindel Kazimierz, Obrona narodowa 1937-1939, Warszawa 1979, ISBN 83-11-06301-X,
Koral Marian, biogram plk dypl. Jerzego Grobickiego zmarłego 22 września 1972 r. w Toronto, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (63) z 1972 r., s. 358,
Romeyko Marian, Przed i po maju, Wydawnictwo MON, Warszawa 1983, wyd. III, ISBN 83-11-06884-4, s. 548,
Stawecki Piotr, Attaché wojskowi Drugiej Rzeczypospolitej, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 2 (202) z 2004 r., ss. 107-138,
Przypisy
↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 6 z 23.03.1932 r., s. 257 i 259