Od wspólnot plemiennych do powstania państwa polskiego

[Warka]

Olbrzymie obszary Europy Środkowej i Wschodniej we wczesnym średniowieczu zamieszkiwali Słowianie. Ich pochodzenie i pierwotne siedziby są do dziś przedmiotem dyskusji i sporów pomiędzy historykami. Słowian należy zaliczyć do grupy ludów indoeuropejskich.

Wśród Słowian możemy wyodrębnić trzy grupy:

* Słowianie południowi – tą grupę tworzyły plemiona Słoweńców, Bułgarów, Serbów i Macedończyków
* Słowianie wschodni – z tej grupy wyłoniły się w ciągu wieków narody Rosjan, Ukraińców i Białorusinów
* Słowianie zachodni – grupę tę tworzyli przodkowie dzisiejszych Polaków, czechów, Słowaków oraz Słowianie zamieszkujący w średniowieczu tereny pomiędzy Odra a Łabą – Obodryci, Wieleci, Serbowie Łużyccy.

Teren wczesnopiastowskie Polski zamieszkiwały plemiona słowiańskie takie jak:

Pyrzyczanie, Wolinianie, Pomorzanie (zajmowali tereny Pomorza)

* Ślężanie, Dziadoszanie, Opolanie, Golęszyce (teren Śląska)
* Wiślanie (Małopolska)
* Goplanie, Polanie (teren Wielkopolski)
* Mazowszanie (Mazowsze)
* Lędzice (teren Lubelszczyzny).

Słowianie w okresie wczesnego średniowiecza przeżywali rozkład wspólnoty plemiennej i powstawanie pierwszych prymitywnych jeszcze organizacji państwowych, które miały charakter demokracji wojennych. Wraz z rozkładem wspólnoty plemiennej postępował rozkład rodów patriarchalnych. Do większego znaczenia w tych okolicznościach zaczęła dochodzić rodzina. Wspólnotę rodową Słowian zastąpiła z czasem wspólnota terytorialna. Występowała ona pod różnymi nazwami. Źródła ruskie przekazały ją pod nazwą – mir lub wierw, polskie – opole, czeskie – obina, wreszcie źródła południowosłowiańskie jako – żupa. W najważniejszych sprawach dla plemienia decydowała wspólnota plemienna, czyli zgromadzenie jej dorosłych, pełnoprawnych członków (mężczyzn). Był to tzw. wiec. To on powoływał naczelnika plemienia, który sprawował władzę podczas wojny, później także w czasie pokoju.

W okresie wczesnego średniowiecza postępował proces łączenia się wspólnot terytorialnych w jednostki wyższego rzędu – plemiona.



Na terenie dzisiejszej Polski, istniały dwa ośrodki wokół których zaczęło się skupiać życie polityczne. Jednym z nich był kraj Wiślan, drugim kraj Polan. Ten ostatni ośrodek zdołał rozszerzyć swoje wpływy na dorzecze Warty, a do połowy X wieku udało się Polanom opanować cały obszar pomiędzy Odrą i Wisłą. Dzieła zjednoczenia plemion polskich dokonał Mieszko dynastii polańskiej Piastów. Był on pierwszym zanotowanym przez źródła władcą. Część historyków uznaje także za wiarygodne istnienie, wskazanych przez Galla Anonima, jako poprzedników – Siemowita, Leszka i Siemomysła. W latach 90-tych X wieku Piastowie sprawowali władzę na obszarze zbliżonym do dzisiejszego terytorium Polski (poza obszarem północno-wschodnim zamieszkiwanym prze Prusów).



Mieszko, aby wzmocnić nowe państwo i zabezpieczyć go przed chrystianizacją, prowadzoną mieczem, zdecydował się w 966 r. przyjąć chrzest. Wraz z nim uczyniła to jego drużyna, a w ciągu kolejnych lat akcję chrystianizacyjną przeprowadzono także na terenie całego podległego Piastom obszaru. Chrzest został poprzedzony sojusze z Czechami oraz ślubem z czeską księżniczką Dobrawą. Przyjęcie wiary chrześcijańskiej wzmacniało władzę Mieszka wewnątrz państwa, a powstanie organizacji kościelnej utrwaliło słabe jeszcze struktury państwowe.