OBÓZ JEŃCÓW WOJENNYCH W TORUNIU
: 07 sty 2013, 00:25
"Międzynarodowe reguły walki zbrojnej ukształtowały się na gruncie prawa wojennego, a ich bezpośrednim celem jest ograniczenie stron wojujących w stosowaniu metod i środków zmierzających do pokonania przeciwnika. Ograniczenia te dotyczą ..."
... przeciwnika. Ograniczenia te dotyczą stosowania środków wojennych w czasie od rozpoczęcia do zakończenia wojny i przestrzenie oraz w odniesieniu do poszczególnych kategorii osób i obiektów. U podstawy leży troska o los człowieka, którą dotychczas w różnym stopniu oraz w różnych kręgach kulturowych podnoszono do rangi pewnych idei."
OBÓZ JEŃCÓW WOJENNYCH W TORUNIU
STALAG XX A
1939-1945
Władze III Rzeszy Niemieckiej równolegle do rozbudowy zbrojeń i przygotowań do agresji na Polskę i inne kraje Europy opracowały program postępowania wobec jeńców. Jednym z celem tego programu było wykorzystanie siły roboczej jeńców dla gospodarki Niemiec. Konwencja Genewska z 27.7.1929 r. Stanowiła w art. 2, pkt. 2 i 3, że: "...jeńcy wojenni winni być traktowani w sposób humanitarny, a w szczególności maja być chronieni przed atakami gwałtu, obrazy i ciekawości publicznej" oraz, "środki odwetowe względem ich są zabronione". Mimo zasad tej konwencji, przyjętych przez wszystkie rządy państw świata, zostały popełnione w okresie II wojny światowej przez cywilne i wojskowe władze III Rzeszy na jeńcach zbrodnie wojenne - także w Toruniu. Obozy dla jeńców podoficerów i szeregowych Stalag XX A Thorn i Stalag XX C ( Stalag 312, występujący również jako Stalag 357 Thorn-Sud lub Stalag 357- Kopernikuslager).
Organizacja i rozbudowa obozu w Toruniu odbywała się w dwóch etapach. W pierwszym etapie - wrzesień, październik 1939 - rozpoczęły się prace, wykonywane m.in. przez wziętych do niewoli żołnierzy polskich, mające na celu przystosowanie znajdujących się w Toruniu fortów artyleryjskich do pełnienia funkcji obozów jenieckich. Przystosowano następujące obiekty na lewym brzegu Wisły:
Fort XI- Stefana Batorego ( ul. Poznańska);
Fort XII- Władysława Jagiełły ( teren poligonu wojskowego);
Fort XIII- Karol Kniaziewicz ( przedłużenie ulicy Kniaziewicza - 1 BMT);
Fort XIV- Józefa Dwernickiego ( ul. Łódzka);
Fort XV- Jarosława Dąbrowskiego ( przedłużenie ul.Podgórskiej);
Fort XVI- Kolejowy ( ul.Rudacka za przejazdem kolejowym);
Fort XVII- Michała Żymirskiego ( przy dworcu kolejowym Toruń-Główny).
Jednocześnie z zamienieniem powyższych fortów na obozy kompletowano skład aparatu zarządzającego.
Pierwszą siedzibą organizowanego obozu był Fort XVII.
W pierwszej połowie 1940 roku władze obozowe zostały przeniesione z Fortu XVII do dwupiętrowej kamienicy, byłej siedziby 31 PAL, mieszczącej się naprzeciwko Fortu XIII. Budynek ten, znajdujący się przy obecnej ul. Okólnej, pozostał już do końca istnienia obozu siedzibą komendantury Stalagu XX A.
Oficjalną nazwę "M-Stammlager XX A Thorn Sud", obóz otrzymał prawdopodobnie po wspomnianej przeprowadzce. W momencie tym obejmował już swoim zasięgiem wszystkie wymienione forty i przetrwał w takiej postaci do połowy 1941 r.
W drugim etapie rozbudowy Stalag XX A powiększony został w drugiej połowie 1941 roku o nowy obszar, rozciągający się od Torunia - Podgórza w kierunku wsi Glinki.
Stało się tak bynajmniej nie dlatego, że w zajmowanych już obiektach brak było pomieszczeń. Przyczyna była inna: zaplanowana agresja Niemiec na Związek Radziecki i spodziewany, w związku z nią dalszy napływ nowych jeńców.
Zgodnie z planem, obszar pod przyszły obóz dla żołnierzy Armii Czerwonej zlokalizowano na terenach leżących już poza granicami administracyjnymi miasta Torunia, w narożniku dróg prowadzących do Inowrocławia i Bydgoszczy przeciętych torem kolejowym Inowrocław - Toruń (zazwyczaj zwany był obozem w Glinkach.
Jego budowę rozpoczęli Niemcy na początku 1941 r, zaczynając od ogrodzenia wyznaczonego obszaru kolczastym drutem, a zatrudniając przy tym m.in. "komando" robocze złożone z 40 jeńców angielskich, 11 Polaków - pracowników cywilnych oraz 10 żołnierzy Wehrmachtu ze starszego rocznika (tych ostatnich chyba nie tyle do pracy ile w charakterze nadzorców). Zasadniczy okres budowy przypadł na drugą połowę 1941r., kiedy przybyły do Torunia pierwsze transporty jeńców radzieckich. Niemieccy okupanci, mając wtedy wystarczającą ilość rąk do pracy, rozpoczęli jednocześnie zabudowę samego obozu, a także części (znajdującego się naprzeciwko) poligonu wojskowego. Na ogrodzonym wcześniej terenie przystąpiono najpierw do budowania pomieszczeń dla władz obozowych i budynków gospodarczych, natomiast na poligonie- mieszkań dla niemieckiej służby nadzorczej oraz pozostałych obiektów tzw. obozowego zaplecza. Urządzenie części zasadniczej, tj. budowę baraków dla jeńców rozpoczęto na szerszą skalę jesienią 1941 r. i kontynuowano ją w latach następnych, przy czym nigdy nie wybudowano ich w wystarczającej liczbie. W konsekwencji często zdarzało się, że jeńcy "mieszkali pod gołym niebem" i to niezależnie od pory roku.
Na terenie przeznaczonym pod budowę obozu dla jeńców radzieckich prace budowlane rozpoczęto już na początku 1941 roku jednak zasadniczy okres budowy przypadł na drugą połowę tegoż roku, kiedy to przybyły do Torunia pierwsze transporty jeńców radzieckich. Zbudowano wówczas baraki dla jeńców. 14 sierpnia 1941 roku obóz otrzymał oficjalną nazwę M- Stammlager 312/ XX C. Został on administracyjnie podporządkowany komendanturze Stalagu XX A.
Obóz dla jeńców radzieckich zajmował obszar około 92 ha, z czego na część zabudowaną przypadło około 36 ha. Otoczony był podwójnymi zasiekami z drutu kolczastego, zakończonymi u dołu tzw. jeżami. Wokół znajdowały się wierze wartownicze z ustawionymi na nich karabinami maszynowymi z reflektorami. Główna brama wejściowa umieszczona była od strony ulicy Poznańskiej.
W części pierwszej, leżącej najbliżej rozwidlenia dróg, znajdowały się zabudowania władz obozowych i budynki gospodarcze. W części środkowej usytuowano "szpital obozowy", złożony z zespołu kilku baraków, łaźnię, część baraków jenieckich oraz kuchnię centralną - od strony ulicy Szubińskiej. W trzeciej części znajdował się zasadniczy zespół baraków dla jeńców. Poszczególne pola barakowe były ogrodzone. Przez teren obozu przebiegały drogi dojazdowe, których fragmenty zachowane są do dziś.
Obóz w Glinkach nazywany był przez Niemców :"Sowietheide"; rzadziej "Koprernikus Lager Thorn". Były to określenia nieoficjalne, potoczne, a nawet, szczególnie w pierwszym przypadku, nieco ironicznie, zawierające aluzję do rzekomej dzikości Rosjan (Heide - to tyle co puszcza, step; właściwe miejsce ludzi mało cywilizowanych, dzikich, a takimi w pojęciu Niemców byli jeńcy radzieccy.
Oficjalną natomiast nazwę, "M - Stammlager 312 (XX C)", otrzymał obóz ten 14 VIII 1941 r., co zbiegło się chyba z jego definitywnym uruchomieniem. Jednocześnie podporządkowano go, zarówno administracyjnie jak i rzeczowo, Naczelnej Komendanturze Stalagu XX A. Potwierdzają to następujące fakty:
awizy o nadejściu transportów jeńców radzieckich przysyłane były na adres kierownictwa obozu w Glinkach, lecz do komendy Stalagu XX A (budynek naprzeciwko Fortu XIII);
w komendanturze prowadzono ewidencję jeńców radzieckich z Glinek;
tam też składano raporty ze stanu dziennego jeńców Stalagu 312;
w komendanturze uwzględniano "Glinki" w rozliczeniach gospodarczych (zaopatrzenie, aprowizacja itp.);
w rozkazach dziennych komendanta Stalagu XX A umieszczane były, od końca 1942 r., "całe kolumny nazwisk zmarłych i ukaranych jeńców radzieckich".
Stalag XX A obejmował w drugiej połowie 1941 roku rozległy obszar, rozciągający się przez Stawki, Rudak i Podgórz do pobliskich Glinek. W jego skład wchodziło 7 fortów i Stalag 312. Funkcję obozów jenieckich pełniło 5 fortów: XI, XII, XIII, XV, i XVII oraz Stalag 312.
W Forcie XIV zorganizowano szpital obozowy, a Fort XVI pełnił funkcję aresztu.
Stalag XX A był obozem wielonarodowościowym.
Przebywali w nim jeńcy polscy, francuscy, belgijscy, brytyjscy, radzieccy, jugosłowiańscy, włoscy i amerykańscy a także żołnierze państw kolonialnych wchodzących w skład niektórych armii alianckich - m.in. Marokańczycy.
Pierwszymi jeńcami byli Polacy, którzy wypełnili pomieszczenia (organizowanego wówczas) obozu bezpośrednio po załamaniu się walk obronnych na ziemiach polskich. Przebywali oni w Toruniu do końca 1939 roku. W grudniu część z nich została zwolniona, większość okupanci wywieźli do Rzeszy. Zwolnione przez Polaków miejsca zajmowali żołnierze wymienionych państw. Kolejność napływu poszczególnych narodowości odpowiada wydarzeniom na frontach natomiast ich liczby były mocno zróżnicowane.
Zasadniczy skład Stalagu XX A stanowili Brytyjczycy, Francuzi, Rosjanie i później Włosi. Zdecydowanie mniejszą grupę tworzyli Belgowie. Jeńców pozostałych państw było nie wielu. Przetrzymywano ich w Toruniu ze względu na specyficzne wykształcenie zawodowe (lekarze, mechanicy itp.).
Napływające transporty jeńców awizowano na adres Naczelnej komendantury. Stacją docelową każdego z nich była rampa kolejowa na Rudaku lub bocznica obok Dworca Głównego, skąd przeprowadzano przybyszów do Fortu XVII, który pełnił zawsze funkcję obozu przejściowego, tzw. Dulagu (Durchgangslager). Tam ich rejestrowano, selekcjonowano i rozdzielano do właściwych miejsc zakwaterowania lub po krótkim przetrzymywaniu przekazywano dalej, poza Toruń.
Jeńców kierowanych do Stalagu XX A rozmieszczano zwykle następująco:
Żołnierze radzieccy do Stalagu 312 C (Glinki), a pozostałe narodowości w fortach. Podział taki nie zawsze był konsekwentnie przestrzegany, a został szczególnie naruszony jesienią 1943 r., kiedy to do Torunia przysłano jeńców włoskich, z którymi - jak się wydaje przywódcy III Rzeszy, a tym bardziej władze obozowe nie wiedziały co zrobić.
Napływających jeńców włoskich umieszczano w Stalagu 312 wespół z jeńcami radzieckimi , część Włochów zakwaterowano w fortach, stwarzając im lepsze warunki bytowe. Pod koniec 1943 r., po siedmiotygodniowym przetrzymywaniu, Włochów wywieziono do Rzeszy.
Ostatecznie rozmieszczenie grup jenieckich w Stalagu XX A wyglądało następująco:
Brytyjczycy- rozlokowani początkowo we wszystkich fortach zostali w pierwszej połowie 1941 roku umieszczeni przeważnie w Forcie XIII, który zyskał przez to miano obozu "angielskiego". Część jeńców brytyjskich umieszczono ponadto w Forcie XV (oficerów) i w Forcie XIV ( chorych);
Francuzi- kilkuset z nich przebywało w Forcie XV. Nie znane bliżej grupy ulokowano też w Forcie XIII i w XI - generałowie z lekarzem, służbą sanitarną i ordynansami;
Rosjanie- w zasadniczej liczbie zakwaterowani byli w Stalagu 312, a także częściowo w Forcie XII (tzw. Politrucy) i w Forcie XVII;
Włosi- część rozlokowano w Stalagu 312, a reszta w Forcie XIII jako "internowanych" (byli to przeważnie zwolennicy monarchicznej formy rządów w Italii).
Rozmieszczenie pozostałych grup jenieckich nie jest bliżej znane. Kilku Norwegów przebywało w Forcie XII, a z czasem przekazano ich do Stalagu 312, do pracy w "lazarecie" (byli lekarzami).
W obozie przebywali również jeńcy amerykańscy i Serbowie.
... przeciwnika. Ograniczenia te dotyczą stosowania środków wojennych w czasie od rozpoczęcia do zakończenia wojny i przestrzenie oraz w odniesieniu do poszczególnych kategorii osób i obiektów. U podstawy leży troska o los człowieka, którą dotychczas w różnym stopniu oraz w różnych kręgach kulturowych podnoszono do rangi pewnych idei."
OBÓZ JEŃCÓW WOJENNYCH W TORUNIU
STALAG XX A
1939-1945
Władze III Rzeszy Niemieckiej równolegle do rozbudowy zbrojeń i przygotowań do agresji na Polskę i inne kraje Europy opracowały program postępowania wobec jeńców. Jednym z celem tego programu było wykorzystanie siły roboczej jeńców dla gospodarki Niemiec. Konwencja Genewska z 27.7.1929 r. Stanowiła w art. 2, pkt. 2 i 3, że: "...jeńcy wojenni winni być traktowani w sposób humanitarny, a w szczególności maja być chronieni przed atakami gwałtu, obrazy i ciekawości publicznej" oraz, "środki odwetowe względem ich są zabronione". Mimo zasad tej konwencji, przyjętych przez wszystkie rządy państw świata, zostały popełnione w okresie II wojny światowej przez cywilne i wojskowe władze III Rzeszy na jeńcach zbrodnie wojenne - także w Toruniu. Obozy dla jeńców podoficerów i szeregowych Stalag XX A Thorn i Stalag XX C ( Stalag 312, występujący również jako Stalag 357 Thorn-Sud lub Stalag 357- Kopernikuslager).
Organizacja i rozbudowa obozu w Toruniu odbywała się w dwóch etapach. W pierwszym etapie - wrzesień, październik 1939 - rozpoczęły się prace, wykonywane m.in. przez wziętych do niewoli żołnierzy polskich, mające na celu przystosowanie znajdujących się w Toruniu fortów artyleryjskich do pełnienia funkcji obozów jenieckich. Przystosowano następujące obiekty na lewym brzegu Wisły:
Fort XI- Stefana Batorego ( ul. Poznańska);
Fort XII- Władysława Jagiełły ( teren poligonu wojskowego);
Fort XIII- Karol Kniaziewicz ( przedłużenie ulicy Kniaziewicza - 1 BMT);
Fort XIV- Józefa Dwernickiego ( ul. Łódzka);
Fort XV- Jarosława Dąbrowskiego ( przedłużenie ul.Podgórskiej);
Fort XVI- Kolejowy ( ul.Rudacka za przejazdem kolejowym);
Fort XVII- Michała Żymirskiego ( przy dworcu kolejowym Toruń-Główny).
Jednocześnie z zamienieniem powyższych fortów na obozy kompletowano skład aparatu zarządzającego.
Pierwszą siedzibą organizowanego obozu był Fort XVII.
W pierwszej połowie 1940 roku władze obozowe zostały przeniesione z Fortu XVII do dwupiętrowej kamienicy, byłej siedziby 31 PAL, mieszczącej się naprzeciwko Fortu XIII. Budynek ten, znajdujący się przy obecnej ul. Okólnej, pozostał już do końca istnienia obozu siedzibą komendantury Stalagu XX A.
Oficjalną nazwę "M-Stammlager XX A Thorn Sud", obóz otrzymał prawdopodobnie po wspomnianej przeprowadzce. W momencie tym obejmował już swoim zasięgiem wszystkie wymienione forty i przetrwał w takiej postaci do połowy 1941 r.
W drugim etapie rozbudowy Stalag XX A powiększony został w drugiej połowie 1941 roku o nowy obszar, rozciągający się od Torunia - Podgórza w kierunku wsi Glinki.
Stało się tak bynajmniej nie dlatego, że w zajmowanych już obiektach brak było pomieszczeń. Przyczyna była inna: zaplanowana agresja Niemiec na Związek Radziecki i spodziewany, w związku z nią dalszy napływ nowych jeńców.
Zgodnie z planem, obszar pod przyszły obóz dla żołnierzy Armii Czerwonej zlokalizowano na terenach leżących już poza granicami administracyjnymi miasta Torunia, w narożniku dróg prowadzących do Inowrocławia i Bydgoszczy przeciętych torem kolejowym Inowrocław - Toruń (zazwyczaj zwany był obozem w Glinkach.
Jego budowę rozpoczęli Niemcy na początku 1941 r, zaczynając od ogrodzenia wyznaczonego obszaru kolczastym drutem, a zatrudniając przy tym m.in. "komando" robocze złożone z 40 jeńców angielskich, 11 Polaków - pracowników cywilnych oraz 10 żołnierzy Wehrmachtu ze starszego rocznika (tych ostatnich chyba nie tyle do pracy ile w charakterze nadzorców). Zasadniczy okres budowy przypadł na drugą połowę 1941r., kiedy przybyły do Torunia pierwsze transporty jeńców radzieckich. Niemieccy okupanci, mając wtedy wystarczającą ilość rąk do pracy, rozpoczęli jednocześnie zabudowę samego obozu, a także części (znajdującego się naprzeciwko) poligonu wojskowego. Na ogrodzonym wcześniej terenie przystąpiono najpierw do budowania pomieszczeń dla władz obozowych i budynków gospodarczych, natomiast na poligonie- mieszkań dla niemieckiej służby nadzorczej oraz pozostałych obiektów tzw. obozowego zaplecza. Urządzenie części zasadniczej, tj. budowę baraków dla jeńców rozpoczęto na szerszą skalę jesienią 1941 r. i kontynuowano ją w latach następnych, przy czym nigdy nie wybudowano ich w wystarczającej liczbie. W konsekwencji często zdarzało się, że jeńcy "mieszkali pod gołym niebem" i to niezależnie od pory roku.
Na terenie przeznaczonym pod budowę obozu dla jeńców radzieckich prace budowlane rozpoczęto już na początku 1941 roku jednak zasadniczy okres budowy przypadł na drugą połowę tegoż roku, kiedy to przybyły do Torunia pierwsze transporty jeńców radzieckich. Zbudowano wówczas baraki dla jeńców. 14 sierpnia 1941 roku obóz otrzymał oficjalną nazwę M- Stammlager 312/ XX C. Został on administracyjnie podporządkowany komendanturze Stalagu XX A.
Obóz dla jeńców radzieckich zajmował obszar około 92 ha, z czego na część zabudowaną przypadło około 36 ha. Otoczony był podwójnymi zasiekami z drutu kolczastego, zakończonymi u dołu tzw. jeżami. Wokół znajdowały się wierze wartownicze z ustawionymi na nich karabinami maszynowymi z reflektorami. Główna brama wejściowa umieszczona była od strony ulicy Poznańskiej.
W części pierwszej, leżącej najbliżej rozwidlenia dróg, znajdowały się zabudowania władz obozowych i budynki gospodarcze. W części środkowej usytuowano "szpital obozowy", złożony z zespołu kilku baraków, łaźnię, część baraków jenieckich oraz kuchnię centralną - od strony ulicy Szubińskiej. W trzeciej części znajdował się zasadniczy zespół baraków dla jeńców. Poszczególne pola barakowe były ogrodzone. Przez teren obozu przebiegały drogi dojazdowe, których fragmenty zachowane są do dziś.
Obóz w Glinkach nazywany był przez Niemców :"Sowietheide"; rzadziej "Koprernikus Lager Thorn". Były to określenia nieoficjalne, potoczne, a nawet, szczególnie w pierwszym przypadku, nieco ironicznie, zawierające aluzję do rzekomej dzikości Rosjan (Heide - to tyle co puszcza, step; właściwe miejsce ludzi mało cywilizowanych, dzikich, a takimi w pojęciu Niemców byli jeńcy radzieccy.
Oficjalną natomiast nazwę, "M - Stammlager 312 (XX C)", otrzymał obóz ten 14 VIII 1941 r., co zbiegło się chyba z jego definitywnym uruchomieniem. Jednocześnie podporządkowano go, zarówno administracyjnie jak i rzeczowo, Naczelnej Komendanturze Stalagu XX A. Potwierdzają to następujące fakty:
awizy o nadejściu transportów jeńców radzieckich przysyłane były na adres kierownictwa obozu w Glinkach, lecz do komendy Stalagu XX A (budynek naprzeciwko Fortu XIII);
w komendanturze prowadzono ewidencję jeńców radzieckich z Glinek;
tam też składano raporty ze stanu dziennego jeńców Stalagu 312;
w komendanturze uwzględniano "Glinki" w rozliczeniach gospodarczych (zaopatrzenie, aprowizacja itp.);
w rozkazach dziennych komendanta Stalagu XX A umieszczane były, od końca 1942 r., "całe kolumny nazwisk zmarłych i ukaranych jeńców radzieckich".
Stalag XX A obejmował w drugiej połowie 1941 roku rozległy obszar, rozciągający się przez Stawki, Rudak i Podgórz do pobliskich Glinek. W jego skład wchodziło 7 fortów i Stalag 312. Funkcję obozów jenieckich pełniło 5 fortów: XI, XII, XIII, XV, i XVII oraz Stalag 312.
W Forcie XIV zorganizowano szpital obozowy, a Fort XVI pełnił funkcję aresztu.
Stalag XX A był obozem wielonarodowościowym.
Przebywali w nim jeńcy polscy, francuscy, belgijscy, brytyjscy, radzieccy, jugosłowiańscy, włoscy i amerykańscy a także żołnierze państw kolonialnych wchodzących w skład niektórych armii alianckich - m.in. Marokańczycy.
Pierwszymi jeńcami byli Polacy, którzy wypełnili pomieszczenia (organizowanego wówczas) obozu bezpośrednio po załamaniu się walk obronnych na ziemiach polskich. Przebywali oni w Toruniu do końca 1939 roku. W grudniu część z nich została zwolniona, większość okupanci wywieźli do Rzeszy. Zwolnione przez Polaków miejsca zajmowali żołnierze wymienionych państw. Kolejność napływu poszczególnych narodowości odpowiada wydarzeniom na frontach natomiast ich liczby były mocno zróżnicowane.
Zasadniczy skład Stalagu XX A stanowili Brytyjczycy, Francuzi, Rosjanie i później Włosi. Zdecydowanie mniejszą grupę tworzyli Belgowie. Jeńców pozostałych państw było nie wielu. Przetrzymywano ich w Toruniu ze względu na specyficzne wykształcenie zawodowe (lekarze, mechanicy itp.).
Napływające transporty jeńców awizowano na adres Naczelnej komendantury. Stacją docelową każdego z nich była rampa kolejowa na Rudaku lub bocznica obok Dworca Głównego, skąd przeprowadzano przybyszów do Fortu XVII, który pełnił zawsze funkcję obozu przejściowego, tzw. Dulagu (Durchgangslager). Tam ich rejestrowano, selekcjonowano i rozdzielano do właściwych miejsc zakwaterowania lub po krótkim przetrzymywaniu przekazywano dalej, poza Toruń.
Jeńców kierowanych do Stalagu XX A rozmieszczano zwykle następująco:
Żołnierze radzieccy do Stalagu 312 C (Glinki), a pozostałe narodowości w fortach. Podział taki nie zawsze był konsekwentnie przestrzegany, a został szczególnie naruszony jesienią 1943 r., kiedy to do Torunia przysłano jeńców włoskich, z którymi - jak się wydaje przywódcy III Rzeszy, a tym bardziej władze obozowe nie wiedziały co zrobić.
Napływających jeńców włoskich umieszczano w Stalagu 312 wespół z jeńcami radzieckimi , część Włochów zakwaterowano w fortach, stwarzając im lepsze warunki bytowe. Pod koniec 1943 r., po siedmiotygodniowym przetrzymywaniu, Włochów wywieziono do Rzeszy.
Ostatecznie rozmieszczenie grup jenieckich w Stalagu XX A wyglądało następująco:
Brytyjczycy- rozlokowani początkowo we wszystkich fortach zostali w pierwszej połowie 1941 roku umieszczeni przeważnie w Forcie XIII, który zyskał przez to miano obozu "angielskiego". Część jeńców brytyjskich umieszczono ponadto w Forcie XV (oficerów) i w Forcie XIV ( chorych);
Francuzi- kilkuset z nich przebywało w Forcie XV. Nie znane bliżej grupy ulokowano też w Forcie XIII i w XI - generałowie z lekarzem, służbą sanitarną i ordynansami;
Rosjanie- w zasadniczej liczbie zakwaterowani byli w Stalagu 312, a także częściowo w Forcie XII (tzw. Politrucy) i w Forcie XVII;
Włosi- część rozlokowano w Stalagu 312, a reszta w Forcie XIII jako "internowanych" (byli to przeważnie zwolennicy monarchicznej formy rządów w Italii).
Rozmieszczenie pozostałych grup jenieckich nie jest bliżej znane. Kilku Norwegów przebywało w Forcie XII, a z czasem przekazano ich do Stalagu 312, do pracy w "lazarecie" (byli lekarzami).
W obozie przebywali również jeńcy amerykańscy i Serbowie.