Konferencja w Teheranie: 28 listopada – 1 grudnia 1943 roku

Kontynuacją władzy II RP stał się Polski Rząd na Uchodźstwie, który miał reprezentować interes polski jako oficjalna władza okupowanego przez siły III Rzeszy państwa. Dzięki zabiegom rządu udało się podpisać m.in. w 1940 umowę wojskową z Wielką Brytanią, zaś w 1941 układ Sikorski-Majski. Rząd istniał aż do chwili wybrania Lecha Wałęsy na prezydenta Polski.
MaciekWielki
Posty: 171
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 18 mar 2011, 17:39

Konferencja w Teheranie: 28 listopada – 1 grudnia 1943 roku

Post autor: MaciekWielki »

Po trudnym dla Wielkiej Koalicji 1942 roku oraz bezskutecznym domaganiu się przez Józefa Stalina od zachodnich aliantów otwarcia drugiego frontu, w 1943 roku sytuacja dla aliantów zaczęła się diametralnie zmieniać. Armia Czerwona rozbiła wojska niemieckie pod Stalingradem, przeszła do ofensywy.

Sytuacja dla Wielkiej Koalicji zmieniła się jednak już w kwietniu 1943 roku. Niemcy ujawnili wówczas zbrodnię w Katyniu. Wystąpienie przez rząd polski w Londynie do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża o przeprowadzenie dochodzenia w tej sprawie, przywódca Związku Radzieckiego uznał jako pretekst do zerwania 25 kwietnia 1943 roku stosunków dyplomatycznych. W nocie rządu radzieckiego do ambasadora polskiego w Moskwie, Rosjanie oskarżali Polaków, że ”wykorzystując oszczerczy falsyfikat, chce wymusić ustępstwa terytorialne kosztem radzieckiej Ukrainy, Białorusi i Litwy”. Rząd radziecki nie tylko nie przyznał się do tej potwornej zbrodni ale obciążył ją nazistowskie Niemcy. Ponadto 21 kwietnia 1943 roku Stalin w liście do Churchilla uznał żądania polskie dotyczące pomocy Międzynarodowego Czerwonego Krzyża za „naruszające wszelkie zasady i normy przyjęte w stosunkach między dwoma państwami sojuszniczymi”. Kwestia katyńska była kolejną już kwestią sporną na linii rząd polski – rząd radziecki. Do spornej sytuacji w stosunkach polsko-radzieckich doszło w sprawie wycofania do Iranu na wiosnę 1942 roku armii polskiej generała Andersa oraz w kwestii przyszłej granicy polsko-radzieckiej. Powyższe sporne zagadnienia nie zjednywały polskiemu rządowi przychylności pozostałych państw Wielkiej Trójki, bowiem stały się jedną z poważnych przyczyn rozbieżności między ZSRR, USA a Wielką Brytanią.

Pierwsza z trzech konferencji Wielkiej Trójki odbyła się w Teheranie (dzisiejszy Iran) między 28 listopada a 1 grudnia. Wzięli w niej udział: Józef Stalin, Winston Churchill oraz Franklin Delano Roosvelt. Wówczas Niemcy wspierane były przez Japonię, Bułgarię, Rumunię, Węgry, Finlandię, Włochy – ściśle od 13 października 1943 roku rząd Mussoliniego, bowiem rząd królewski Generała Pietro Badoglio był w stanie wojny z Niemcami. Wojna wciąż jednak nie była rozstrzygnięta. Wojska niemieckie ich sojusznicy nadal zajmowali większą część kontynentu europejskiego, zaś na Dalekim Wschodzie cesarskie wojska japońskie nadal stanowiły poważne zagrożenie dla polityki Stanów Zjednoczonych.

Podczas konferencji w Teheranie głównie omawiano sprawy europejskie. W jej trakcie wszystkie kraje Wielkiej Trójki potwierdziły chęć dalszego kontynuowania współpracy podczas wojny i zniszczenia sił niemieckich oraz przywrócenia pokoju. Mocarstwa zapowiedziały po wojnie współpracę wielkich i małych narodów oraz omówiono sprawę otwarcia drugiego frontu, co nastąpiło ostatecznie 6 czerwca 1944 roku.

W kwestii granic powojennej Polski ustalono, na wniosek Winstona Churchilla, że na zachodzie granica Polski będzie przebiegać na Odrze (ale nie Nysie Łużyckiej), a na wschodzie na tzw. linii Curzona. Przebieg granicy został ustalony przez mocarstwa bez konsultacji z rządem polskim w Londynie, co było sprzeczne z zasadami określonymi w Karcie Atlantyckiej. Minister Spraw Zagranicznych Związku Radzieckiego Wiaczesław Mołotow nie omieszkał podczas spotkania przypomnieć, że sprawa granicy opartej o linię Curzona po raz pierwszy pojawiła się jeszcze przed konferencją wersalską i była pomysłem Brytyjczyków. Stalin zapewniał nie tylko, że ludność polska mieszkająca za linią Curzona będzie mogła zostać przesiedlona, z kolei Wielka Brytania i Stany Zjednoczone dążyły do ponownego nawiązania stosunków dyplomatycznych między rządem polskim na emigracji a Związkiem Radzieckim.

Kolejną sprawą omawianą podczas konferencji był pomysł Roosvelta dotyczący nowej organizacji międzynarodowej, późniejszego ONZ, która strzegłaby międzynarodowego bezpieczeństwa. Według jego koncepcji: ZSRR, USA, Wielka Brytania i Chiny miały stać na straży światowego pokoju. W kwestii Niemiec podjęto decyzję o ich osłabieniu po wojnie i podzieleniu. Roosvelt proponował stworzenie na terenie Niemiec aż pięciu państwa, z kolei Churchill – dwóch. Józef Stalin sceptycznie odnosił się do tych pomysłów, jednak wszyscy przywódcy zgodnie potwierdzili chęć surowego ukarania niemieckich przestępców wojennych, co później nastąpiło podczas procesu w Norymberdze, gdzie stanęli przed sądem czołowi przywódcy III Rzeszy Niemieckiej.

Kolejne już bardziej szczegółowe decyzji zapadły już na kolejnej konferencji Wielkich Mocarstw w Jałcie między 4 a 11 lutego 1945 roku. Jej postanowienia były kluczowe dla powojennego świata, w tym również i przyszłości Polski.

27 lutego 2013 r.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Polityka, dyplomacja”