Mieczysław Boruta-Spiechowicz

Obszerny opis dziejów całości życia oraz dokonań wybitnej postaci.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Mieczysław Boruta-Spiechowicz

Post autor: Artur Rogóż »

Mieczysław Ludwik Boruta-Spiechowicz, ps. Kopa, Morawski (ur. 20 lutego 1894 w Rzeszowie, zm. 13 października 1985 w Zakopanem) – polski dowódca wojskowy, generał brygady Wojska Polskiego. Syn Stanisława i Anieli.

Dzieciństwo i młodość

Uczęszczał do Gimnazjum Realno-Filozoficznego im. Michała Kreczmara w Warszawie. Od wczesnej młodości związał się z polskim ruchem skautowym, najpierw był członkiem drużyny im. Romualda Traugutta, a potem instruktorem skautowym w Warszawie. Aby uniknąć powołania do służby w armii Armii Austro-Węgier, w 1913 wyjechał na studia do Akademii Handlowej w Antwerpii w Belgii. Tam wstąpił do Związku Strzeleckiego i ukończył kurs podoficerski.
I wojna światowa

Po wybuchu I wojny światowej, przedostał się do Krakowa i wstąpił w szeregi Drużyn Strzeleckich. W sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Służył w 1 kompanii 1 batalionu w 2 Pułku Piechoty II Brygady jako dowódca kolejno plutonu i kompanii. Następnie został zastępcą dowódcy 1 batalionu w 4 Pułku Piechoty. Został ranny w bitwie pod Rarańczą w czerwcu 1915.

Po zdradzieckim wobec Legionów Traktacie Brzeskim odegrał ważną rolę w przeprowadzeniu II Brygady na stronę rosyjską pod Rarańczą w nocy z 15 na 16 lutego 1918.[1] Od marca 1918 walczył w II Korpusie Polskim w Rosji. Po bitwie pod Kaniowem z Niemcami 11 maja 1918 i rozbrojeniu Korpusu, dostał się do niewoli niemieckiej, z której wkrótce zbiegł. Następnie działał w Polskiej Organizacji Wojskowej na terenie Ukrainy.
Wojna polsko-ukraińska i wojna polsko-bolszewicka

Od listopada 1918 służył w odrodzonym Wojsku Polskim. Do stycznia 1919 brał udział w obronie Lwowa jako dowódca odcinka, II Grupy Operacyjnej, a następnie Pułku Strzelców Lwowskich. Podlegały mu trzy odcinki obrony miasta: IV zwany Dworzec Główny, V zwany Szkołą Sienkiewicza i VI zwany "Podzamcze". Następnie został skierowany do Francji, gdzie pełnił obowiązki dowódcy 1 Pułku Strzelców Polskich, a potem 3 Pułku Strzelców Polskich w Armii Polskiej we Francji gen. Józefa Hallera. Po powrocie do kraju, w kwietniu 1919 został skierowany na front do walki z bolszewikami. Był przejściowo dowódcą batalionu, zastępcą dowódcy, a od października 1919 dowódcą 19 Pułku Strzelców Podhalańskich, przemianowanego później na 4 Pułk Strzelców Podhalańskich. Za udział w bitwie pod Grannem otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari.
Dwudziestolecie międzywojenne

W styczniu 1921, po zakończeniu wojny z bolszewikami skierowany został na II Kurs Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego. We wrześniu tego roku, po ukończeniu szkoły i uzyskaniu tytułu oficera Sztabu Generalnego objął stanowisko szefa sztabu 8 Dywizji Piechoty w Modlinie. W listopadzie 1922 wyznaczony został na stanowisko dowódcy 32 Pułku Piechoty w Modlinie. W październiku 1924 przeniesiony został do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu na stanowisko zastępcy szefa sztabu. Stanowisko to zajmował do maja następnego roku przy czym z dniem 14 lutego 1925 "odkomenderowany" został do Inspektoratu Armii Nr II.[2]

W maju 1925 objął dowództwo 71 Pułku Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Na czele pułku wziął udział po stronie rządowej, w wypadkach majowych 1926. W sierpniu 1926 powołany został do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych i wyznaczony I oficerem Sztabu Inspektora Armii gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, a następnie gen. Gustawa Orlicz-Dreszera. W grudniu 1928 przeniesiony został do Baranowicz na dowódcę piechoty dywizyjnej 20 Dywizji Piechoty. W 1934 został dowódcą 22 Dywizji Piechoty Górskiej w Przemyślu. W marcu 1939 powierzono mu dowództwo Grupy Operacyjnej "Bielsko" w składzie Armii "Kraków" gen. Antoniego Szyllinga. 16 marca 1939 dowodził oddziałami polskimi, które na nowej granicy polsko-węgierskiej, na Przełęczy Użockiej, witały armię węgierską.

W okresie międzywojennym dał się także poznać jako teoretyk i publicysta wojskowy. Jego artykuły ogłaszane na łamach miesięcznika "Przegląd Piechoty" stanowiły materiał szkoleniowy dla młodszej kadry oficerskiej, były również przyczynkiem do rozważań i dyskusji nad ulepszaniem metod szkolenia w piechocie. Do jego ciekawszych publikacji zaliczyć można:

* Ujednostajnienie metody szkolenia podoficerów w oddziałach (w:) "Przegląd Piechoty", nr 11/1932,
* Wspomnienia dowódcy 11 kompanii 2 Pułku Piechoty Legionów (w:) w "Przegląd Piechoty", nr 2/1937.

Wojna obronna Polski w 1939

Podczas wojny obronnej dowodził Grupą Operacyjną "Bielsko" (od 3 września przemianowaną na GO "Boruta") w składzie: 6 Dywizja Piechoty, 21 Dywizja Piechoty Górskiej, 1 Brygada Górska, Batalion ON "Bielsko", Batalion ON "Zakopane" i Batalion ON "Żywiec". 2 września gen. M. Borucie-Spiechowiczowi podporządkowano także 10 Brygadę Kawalerii, dowodzoną przez płk. Stanisława Maczka. GO otrzymała zadanie osłony kierunku na Kraków od południowego zachodu. Oddziały gen. M. Boruty-Spiechowicza miały opóźniać i rozpoznać siły nieprzyjaciela działające na tym obszarze. W pierwszym dniu wojny siły GO powstrzymały niemieckie natarcie. 2 września 6 Dywizja Piechoty poniosła duże straty pod Pszczyną w walce z niemiecką 5 Dywizją Pancerną. 3 września GO wydatnie opóźniła marsz Niemców na Wieliczkę i Dunajec. Następnie w dniach 7-8 września toczyła ciężkie walki o przeprawy na Dunajcu. Po poważnych zmaganiach z przeważającymi siłami nieprzyjaciela i próbach zorganizowania obrony nad Sanem oddziały gen. M. Boruty-Spiechowicza wycofały się za Tanew, a w dniach 17-20 września uczestniczyły w walkach o przerwanie niemieckiego okrążenia w rejonie Tomaszowa Lubelskiego. Patrz: bitwa pod Tomaszowem Lubelskim. W czasie tych walk oddziały polskie zostały rozbite. Generał M. Boruta-Spiechowicz na czele jednego z oddziałów usiłował przebić się w kierunku Lwowa, pozostałe rozbite oddziały 20 września skapitulowały.

Zadanie, jakie powierzono gen. M. Borucie-Spiechowiczowi, było wyjątkowe. Długotrwałe walki odwrotowe przekraczały ludzkie siły fizyczne i psychiczne. Jak wspominał gen. Józef Kuropieska, momenty depresji przeżywał sam gen. M. Boruta-Spiechowicz. Po przełamaniu linii Dunajca przez wojska niemieckie, uznał, że wszystko stracone i postanowił odesłać sztab GO do Przemyśla, a sam przedzierać się do odciętych oddziałów, aby walczyć z nimi do końca, w tej – jak mu się wydawało – beznadziejnej sytuacji. Wielu historyków zarzuca gen. M. Borucie-Spiechowiczowi popełnienie poważnych błędów, szczególnie w ostatniej fazie kampanii, tzn. zbieranie oddziałów za Sanem i skierowanie się na Bełżec i Narol (18 września), wreszcie zbytni pośpiech, który przyczynił się do rozbicia najpierw 21 DP, a w końcu całej GO.
Niewola sowiecka

Udało mu się jednak przedostać się do Lwowa, gdzie był jednym z organizatorów konspiracji antysowieckiej. Został zastępcą gen. Mariana Żegoty-Januszajtisa, który stanął na czele Polskiej Organizacji Walki o Wolność. 12 grudnia 1939 opuścił miasto z zamiarem przedostania się do Francji, ale w nocy z 13 na 14 grudnia został aresztowany przez NKWD we wsi Sitno koło Nadwórnej. Więziony był w Stanisławowie, a następnie na Łubiance w Moskwie.
Armia Polska w ZSRR i Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie

Po zawarciu układu Sikorski-Majski, w sierpniu 1941 został zwolniony z więzienia. Na wniosek gen. Władysława Andersa, dowódcy Armii Polskiej w ZSRR, został przez Naczelnego Wodza mianowany dowódcą 5 Wileńskiej Dywizji Piechoty. Od marca 1942 do lutego 1943 był dowódcą wojsk ewakuowanych do Iranu. Następnie został przeniesiony do Londynu i do Szkocji, gdzie do lipca 1945 pełnił funkcję dowódcy 1 Korpusu Pancerno-Motorowego. Od lipca do grudnia 1945 znajdował się w dyspozycji Ministerstwa Obrony Narodowej Rządu RP na uchodźstwie.
Okres powojenny

W grudniu 1945 powrócił do Polski. Do lipca 1946 pełnił funkcję zastępcy szefa Departamentu Piechoty i Kawalerii w Ministerstwie Obrony Narodowej. Na skutek konfliktu z gen. Karolem Świerczewskim został przeniesiony do rezerwy, a następnie w stan spoczynku. Do 1964 prowadził gospodarstwo rolne w Skolwinie (północna część Szczecina). Przez pewien czas sprawował tam urząd sołtysa.

Od 1958 zaangażował się w działalność Związku Inwalidów Wojennych, był wiceprezesem i prezesem okręgu szczecińskiego, ale odszedł z niego po roku z powodu partyjnej ingerencji. Równie krótko był radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie, złożył mandat protestując przeciw oczernianiu przedwojennego korpusu oficerskiego w lokalnej prasie.

W 1964 zamieszkał w Zakopanem, gdzie prowadził głównie działalność kombatancką. Zajmował się sprawami bytowymi swoich byłych żołnierzy, odznaczeniami oraz opieką nad grobami żołnierskimi i pomnikami ku czci poległych. Bardzo mocno zaangażował się także wraz z gen. Romanem Abrahamem w akcję protestacyjną przeciwko sowieckiej dewastacji Cmentarza Orląt we Lwowie. Cieszył się ogromnym szacunkiem w środowiskach kombatanckich, był również członkiem Senioratu Wojska Polskiego, czyli nieformalnej rady najstarszych rangą i dowodzeniem oficerów II Rzeczypospolitej.
Pomnik Mieczysława Boruty-Spiechowicza w Szczecinie Skolwinie

W proteście przeciw odznaczeniu przez władze PRL sowieckiego przywódcy Leonida Breżniewa Krzyżem Wielkim Orderu Wojennego Virtuti Militari zorganizował w 1976 uroczystość złożenia na Jasnej Górze Orderów Virtuti Militari przez żyjących jeszcze przedwojennych dowódców wojskowych. Jako jeden z pierwszych poparł swoim podpisem słynny List 14 (lub inaczej List 18) z 14 stycznia 1976, sprzeciwiający się wpisaniu do Konstytucji PRL zapisu o nienaruszalności więzi ze Związkiem Sowieckim. Jednocześnie związał się z opozycją demokratyczną. W 1977 był jednym z założycieli ROPCiO i podpisał tekst jego apelu Do społeczeństwa polskiego, ogłoszonego oficjalnie 26 marca 1977 Należał do utworzonej w grudniu 1978 Rady Sygnatariuszy ROPCiO, a kiedy 10 lutego 1979 zawiązano Komitet Porozumienia na rzecz Samostanowienia Narodu, wśród 28 osób podpisujących deklarację Komitetu na czołowym miejscu widniało też jego nazwisko. 27 września 1981 wziął udział w drugiej turze I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność". Zmarł 13 października 1985 w Zakopanem i został pochowany w kwaterze legionowej.

27 maja 2002 Rada Miasta Szczecina podjęła uchwałę o wyrażeniu zgody na wzniesienie pomnika upamiętniającego gen. Mieczysława Borutę-Spiechowicza. Został on odsłonięty 17 września 2005, przy ulicy Inwalidzkiej 15, w obrębie terenu przykościelnego, należącego do parafii rzymskokatolickiej pw. Chrystusa Króla.
Awanse

* chorąży – 1915
* podporucznik – 1916
* kapitan – 1918
* podpułkownik – 1919
* pułkownik – 1924
* generał brygady – 1936

Odznaczenia

* Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Vituti Militari
* Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
* Krzyż Niepodległości z Mieczami
* Krzyż Walecznych (siedmiokrotnie)
* Złoty Krzyż Zasługi
* I inne



Przypisy

1. ↑ Wywiad z Generałem w 1980
2. ↑ Dziennik Personalny Nr 29 z 08 marca 1925 r. W tym samym dzienniku anulowano zarządzenie ogłoszone w Dzienniku Personalnym Nr 18 z 17 lutego 1925 r. o przydzieleniu płk SG Mieczysława Boruty-Spiechowicza do Inspektoratu Armii Nr II na stanowisko I referenta. Różnica pomiędzy przydzieleniem, a odkomenderowaniem była taka, że wykonując obowiązki w Inspektoracie Armii Nr II w dalszym ciągu pozostawał zastępcą szefa Sztabu D.O.K. Nr VII.

Bibliografia

* Tadeusz Krawczak. Pro fide et patria: generał Mieczysław Boruta-Spiechowicz. Szczecin: "Pogranicze". 2004 ISBN 83-89341-15-8
* Wojciech Grobelski - Generał brygady Ludwik Mieczysław Boruta-Spiechowicz (1894-1985), Warszawa, 2010 ISBN 978-83-235-0793-2
ODPOWIEDZ

Wróć do „Biografie”