Adam Epler

Obszerny opis dziejów całości życia oraz dokonań wybitnej postaci.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Adam Epler

Post autor: Artur Rogóż »

Adam Józef Aleksander Epler (ur. 1 grudnia 1891 we Lwowie, zm. 24 października 1965 w Londynie) – pułkownik artylerii Wojska Polskiego.
Życiorys
Rodzina i młodość

Był synem Marii i Edwarda, inżyniera kolejowego i wiceprezydenta miasta Lwowa. Żonaty z Zofią z Murczyńskich. Miał syna Zbigniewa (ur. 18 sierpnia 1919).

W 1909 uzyskał maturę w Gimnazjum Klasycznym w Chyrowie, po czym podjął studia na Uniwersytecie Lwowskim – w sumie zaliczył osiem semestrów w latach 1909–1912 i 1913–1914.
Służba w Cesarskiej i Królewskiej Armii

W 1912 odbył jednoroczną obowiązkową służbę w C.K. Armii, gdzie ukończył szkołę oficerów rezerwy w XI Brygadzie Artylerii. 1 maja 1915 otrzymał stopień podporucznika rezerwy. W czasie I wojny światowej służył na frontach wschodnim i włoskim, awansując we wrześniu 1916 do stopnia porucznika. W 1918 ukończył kurs dowódców baterii, zorganizowany w 10 Armii, stacjonującej w Trydencie.
Służba w Wojsku Polskim

Po upadku monarchii austro-węgierskiej zgłosił się 13 listopada 1918 do Stacji Zbornej Oficerów Artylerii w Krakowie i w kilka dni potem otrzymał przydział do 1 Krakowskiego Pułku Artylerii Polowej na stanowisko dowódcy baterii. Z tym pułkiem przeszedł szlak bojowy w czasie wojny o granice wschodnie w 1919, następnie walczył jako dowódca baterii i dywizjonu w 3 Pułku Artylerii Polowej Legionów w wojnie bolszewickiej 1920.

Po wojnie ukończył półroczny kurs dowódców dywizjonów w Toruniu i został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919. W okresie od 15 czerwca 1922 do 15 lipca 1924 był dowódcą I dywizjonu w 3 PAP Leg. w Zamościu, a następnie z dniem 15 lipca 1924 objął w tym pułku stanowisko kwatermistrza i pełnił je do połowy 1926[1]. Do 4 kwietnia 1929 był zastępcą dowódcy i p.o. dowódcy tego pułku. W tym czasie otrzymał od dowódcy 3 DP Leg. pułkownika (a w niedługim czasie generała brygady) Stanisława Kwaśniewskiego następująca opinię służbową: "Podpułkownik Epler posiada bardzo wybitne wartości taktyczne, bardzo dobry artylerzysta. Nadzwyczajnie sprytny, posiada szerokie horyzonty, szybko się orientuje, bardzo dobry prelegent. Inteligencja nadzwyczajna, podobnie i bystrość umysłu."

4 grudnia 1929 objął dowództwo 28 PAP w Zajezierzu koło Dęblina i sprawował je do 15 października 1935. W międzyczasie ukończył VII Kurs Wyższych Dowódców Artylerii przy Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie.

Po odejściu z Zajezierza – gdzie miał wielkie zasługi jako organizator koszar, parku przykoszarowego i bazy socjalnej dla kadry i żołnierzy – objął stanowisko II dowódcy Piechoty Dywizyjnej 20 Dywizji Piechoty w Baranowiczach, gdzie służył do wybuchu II wojny światowej.

W czasie kampanii wrześniowej zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym objął dowództwo Ośrodka Zapasowego 20 DP w Słonimie, gdzie w dość krótkim czasie zorganizował zgrupowanie "Kobryń" w sile prawie pełnej dywizji piechoty, walczące następnie pod rozkazami gen. Franciszka Kleeberga w SGO "Polesie" i znanej pod nazwą 60 Dywizji Piechoty (Rezerwowa). Wraz ze swą dywizją walczył pod Kockiem, a jego udział w tej bitwie uznawany jest jako wybitny.

Po złożeniu broni 6 października 1939 płk Epler dostał się do niewoli niemieckiej, a Niemcy pozwolili mu zatrzymać szablę. Przebywał w obozie przejściowym w Dęblinie, potem w Radomiu, skąd z pomocą radomskich harcerzy (rodzina porucznika Jończyka) zbiegł i włączył się do ruchu konspiracyjnego Organizacji Orła Białego w Krakowie pod pseudonimem "Kobylański". Zagrożony aresztowaniem, zdecydował się na ucieczkę z Krakowa przez Słowację, Węgry i państwa bałkańskie na Bliski Wschód, gdzie do końca grudnia 1940 dowodził stacjonującą wówczas w Egipcie Legią Oficerską. Po wojnie osiadł w Londynie, gdzie zmarł 24 października 1965.

Był autorem pracy pt. Ostatni żołnierz polski kampanii 1939 roku wydanej w 1942 w Tel Awiwie przez Sekcję Oświaty i Kultury Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie. W 1989 ARS-HIT Spółka z o.o. Centrum Wydawniczo-Handlowe Wydawnictwo i Galeria opublikowała reprint wydania z 1942.

Postanowieniem Nr W.111-48-94 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsy z dnia 28 września 1994 mianowany został za szczególne zasługi w działalności konspiracyjnej i w walce zbrojnej z niemieckim okupantem, pośmiertnie, do stopnia generała brygady[2].
Awanse

* podpułkownik 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 12 lokatą w korpusie oficerów zawodowych artylerii
* pułkownik ze starszeństwem z 1 stycznia 1931
* generał brygady 28 września 1994 pośmiertnie

Ordery i odznaczenia

* Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 11)
* Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 14)
* Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari[3]
* Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[4]
* Krzyż Walecznych – czterokrotnie
* Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)
* łotewski Medal Pamiątkowy 1918–1928

oraz krzyże i medale C.K. Armii.
Przypisy

1. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 67 z 17.07.1924 r.
2. ↑ Postanowienie Nr W.111-48-94 Prezydenta RP z dnia 28 września 1994 r.
3. ↑ Nr 774 w: Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 20 z 17.05.1921 r., nr 13672 za kampanię wrześniową 1939 r., nr 14419 także za kampanię wrześniową 1939 r.
4. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 15 z 11.11.1928 r.

Bibliografia

* Rocznik Oficerski z 1924, s. 642, 738.
* Rocznik Oficerski z 1932, s. 176, 696.
ODPOWIEDZ

Wróć do „Biografie”