Józef Baryła

[Artur Rogóż]

Józef Baryła (ur. 21 listopada 1924 w Zawierciu) – generał broni Wojska Polskiego, doktor nauk humanistycznych (1964), szef Głównego Zarządu Politycznego WP, wiceminister obrony narodowej, działacz partyjny i państwowy, członek Komitetu Centralnego PZPR (1980–1981 i 1985–1990), sekretarz KC PZPR (1985–1988), członek Biura Politycznego KC PZPR (1986–1988), członek Prezydium Rady Naczelnej ZBoWiD (1985–1990), ambasador PRL i RP w Syrii i Jordanii (1988–1990), poseł na Sejm PRL IX kadencji.
Życiorys

W czasie II wojny światowej pracował jako robotnik w hucie szkła. Do Wojska Polskiego wstąpił ochotniczo w maju 1945. W latach 1945–1947 brał czynny udział w walkach z oddziałami podziemia niepodległościowego. Ukończył Oficerską Szkołę Artylerii (1947).

Na początku swej kariery wojskowej służył w artylerii, następnie przeszedł do aparatu partyjno-politycznego. Absolwent Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego (1953). W latach 1955–1960 zastępca ds. politycznych dowódcy 8 Dywizji Artylerii Przełamania w Bemowie Piskim, w latach 1960–1967 – zastępca szefa Zarządu Propagandy i Agitacji Głównego Zarządu Politycznego WP. W 1964 obronił pracę doktorską w Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego. W latach 1967–1968 – szef Zarządu Propagandy i Agitacji GZP WP, w latach 1968–1972 – zastępca dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego ds. politycznych, w latach 1972–1980 I zastępca szefa GZP WP.

W październiku 1970 awansowany uchwałą Rady Państwa PRL do stopnia generała brygady, a w październiku 1974 - do stopnia generała dywizji.

W maju 1980 mianowany w miejsce odwołanego gen. Włodzimierza Sawczuka szefem Głównego Zarządu Politycznego WP, a w październiku 1980 wiceministrem obrony narodowej. W latach 1981–1983 był członkiem Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. W październiku 1983 awansowany uchwałą Rady Państwa PRL do stopnia generała broni. Odpowiadał za propagandę wojskową w okresie stanu wojennego (1981–1983).

Równolegle z karierą wojskową piastował szereg funkcji partyjnych: członek PPR od 1946, PZPR od 1948. Wielokrotnie był członkiem instancji partyjnych na różnych szczeblach w wojsku. Od VI Zjazdu PZPR (1971) wchodził w skład centralnych władz partyjnych: w latach 1971–1975 – członek Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR, w latach 1975–1980 – zastępca członka KC PZPR, w latach 1980–1981 – członek KC PZPR, w latach 1982–1985 – ponownie zastępca członka KC PZPR, w latach 1985–1990 – ponownie członek KC PZPR.
60-lecie urodzin gen. broni dr Józefa Baryły – życzenia od podwładnych z aparatu politycznego WP, przemawia gen. Tadeusz Szaciło, obok stoją (od lewej): gen. dyw. Władysław Polański - komendant WAP, gen. bryg. Albin Żyto - zastępca szefa GZP WP, gen. bryg. Henryk Kondas - zastępca dowódcy POW ds. politycznych, płk Stefan Rutkowski - przewodniczący Komisji Kontroli Partyjnej WP, płk Leon Morawski - szef Zarządu Wydawnictw i Drukarń GZP WP; Warszawa 21 listopada 1984.
Gen. broni dr Józef Baryła (pierwszy z prawej na pierwszym planie) na konferencji naukowej z okazji 90. rocznicy urodzin Marszałka Polski i Związku Radzieckiego Konstantego Rokossowskiego; grudzień 1986.

W grudniu 1985 urlopowany z wojska w związku z wyborem na sekretarza KC PZPR. Od tego momentu wchodził w skład ścisłych władz partyjnych. Jako sekretarz KC nadzorował pion organizacyjny KC oraz MON i MSW. W latach 1985–1986 – przewodniczący Komisji Prawa i Praworządności KC PZPR. Na X Zjeździe PZPR (lipiec 1986) wybrany na członka Biura Politycznego KC PZPR. Od lipca 1986 do marca 1989 przewodniczący Komisji ds. Wewnątrzpartyjnych oraz Działalności Partii w Organach Przedstawicielskich i Administracji Państwowej KC PZPR oraz przewodniczący Rady Redakcyjnej "Życia Partii".

Ponadto w latach 1985–1989 był posłem na Sejm PRL IX kadencji, członkiem Prezydium Klubu Poselskiego PZPR oraz członkiem Sejmowej Komisji Edukacji Narodowej. W latach 1984–1989 był przewodniczącym Komitetu Redakcyjnego "Wojskowego Przeglądu Historycznego". W latach 1985–1990 – członek Prezydium Rady Naczelnej ZBoWiD. W latach 1983–1989 członek Prezydium Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.

W czerwcu 1988 odwołany z funkcji sekretarza KC PZPR. W dniach 20–21 grudnia 1988, na I części X Plenum KC PZPR, gen. Wojciech Jaruzelski przeprowadził głęboką rekonstrukcję kierownictwa PZPR. Z Biura Politycznego KC odeszło sześciu z piętnastu członków: Józef Baryła oraz Jan Główczyk, Tadeusz Porębski, Zbigniew Messner, Zygmunt Murański i Zofia Stępień (po ich odejściu awansowali w strukturach PZPR m.in. Stanisław Ciosek, Leszek Miller i Zygmunt Czarzasty), co umożliwiło podczas II części tego Plenum, która odbyła się w styczniu 1989, podjęcie decyzji o rozpoczęciu rozmów z Solidarnością, które zakończyły się likwidacją PZPR-owskiego systemu władzy w PRL.

Od grudnia 1988 do września 1990 Józef Baryła pełnił funkcję ambasadora PRL i RP w Syrii i Haszemidzkim Królestwie Jordanii. Od 1991 w stanie spoczynku.
Publikacje
Książki i opracowania

* Charakter stosunków międzyludzkich i ich społeczne uwarunkowanie w armiach kapitalistycznych i socjalistycznych, Wydawnictwo MON, Warszawa 1966, materiały nr 5 do szkolenia politycznego;
* Zainteresowania kadry oficerskiej w świetle współczesnej cywilizacji, Warszawa 1965;
* Zawsze tam skąd Ojczyzny wołanie dobiega, Biblioteczka Wojska Ludowego, Warszawa 1983.

Artykuły

* Budżet wolnego czasu kadry oficerskiej tzw. leśnego garnizonu i sposób jego spożytkowania (w) Zeszyty Naukowe WAP, 1961 nr 5
* Być członkiem partii - znaczy być w centrum życia /w/ Wojsko Ludowe, 1984, nr 5 (408)
* Czas ocalenia, czas odrodzenia (w) Żołnierz Wolności 1982 nr 193
* Czas porozumienia, czas walki (w) Żołnierz Wolności 1983 nr 33
* Czas nadziei, czas tworzenia (w) Żołnierz Wolności 1983 nr 200
* Jubileusz znaczony walką, pracą i służbą /w/ Wojsko Ludowe, 1984, nr 8 (411), ss. 11-15
* Linia skuteczności i konsekwencji (w) Nowe Drogi 1987, nr 2, ss. 18-28
* Literatura w służbie obronności kraju (w) F. Kulej, J. Lewicki Wojsko w literaturze, Wydawnictwo MON, Warszawa 1984, ss. 224-232
* Polska myśl niepodległościowa i rewolucyjna 1794–1918 (w) Wojskowy Przegląd Historyczny 1988 nr 3, ss. 3-16
* Socjalizmu będziemy bronić tak jak niepodległości /w/ Wojsko Ludowe, 1981, nr 8
* Sprawie partii i narodu żołnierze oddani są całym sercem /w/ Wojsko Ludowe, 1981, nr 1
* Wciąż lepiej służyć socjalistycznej ojczyźnie (w) Wojsko Ludowe 1976 nr 8 ss. 4—13
* Wyższa jakość działalności kulturalnej - ważnym zadaniem ZSM w Siłach Zbrojnych PRL (w) Kultura i oświata w WP, 1977 nr 1, ss. 8-15
* Znaczenie historii w patriotycznym wychowaniu młodzieży (w) Wojskowy Przegląd Historyczny, 1983, nr 2-3, s. 12
* Związki i zależności między polityką a wychowaniem (w) Z. Misztal, Rada Ministerstwa Obrony Narodowej do Spraw Nauk Społecznych, Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych, Wojskowa Akademia Polityczna im. Feliksa Dzierżyńskiego, Polityka i Wychowanie, Wydawnictwo MON, Warszawa 1986, s. 7

Odznaczenia

* Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
* Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
* Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
* Order Budowniczych Polski Ludowej (1984) – z okazji 40-lecia PRL
* Order Sztandaru Pracy I klasy (1973)
* Złoty Krzyż Zasługi
* Medal Za udział w walkach w obronie władzy ludowej
* Medal 10-lecia Polski Ludowej (1954)
* Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)
* Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)
* Złoty Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
* Srebrny Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
* Brązowy Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
* Złoty Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
* Srebrny medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
* Brązowy medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
* Medal Komisji Edukacji Narodowej
* Złota Odznaka "Za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego"
* Złota Odznaka "Za Zasługi w Ochronie Granic PRL"
* Złoty Medal "Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju"
* Złota Odznaka im. Janka Krasickiego (ZSMP)
* Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
* Odznaka "Za Zasługi dla Związku Bojowników o Wolność i Demokrację"
* Złota Odznaka Kół Młodzieży Wojskowej
* Złota Odznaka Socjalistycznego Związku Młodzieży Wojskowej
* Medal pamiątkowy "40 lat Zjednoczenia Polskiego Ruchu Robotniczego" (1988)
* Order Przyjaźni Narodów (1973, ZSRR)
* Order Czerwonej Gwiazdy (1984, ZSRR)
* Medal "Braterstwa Broni" (1980, ZSRR)
* Medal "20-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (1972, ZSRR)
* Medal "30-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (1975, ZSRR)
* Medal "40-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (1985, ZSRR)
* Medal "60 lat Radzieckich Sił Zbrojnych" (1978, ZSRR)
* Medal "70 lat Radzieckich Sił Zbrojnych" (1988, ZSRR)
* Medal "Za umacnianie Braterstwa Broni" (Bułgaria)
* Medal "30 lat Bułgarskich Sił Zbrojnych" (Bułgaria)
* Order Czerwonej Gwiazdy (1985, CSSR) – order wręczał Prezydent Czechosłowacji Gustáv Husák
* Medal "40 lat Wyzwolenia Czechosłowacji przez Armię Radziecką" (1985, CSSR)
* Medal "Braterstwa Broni" Republiki Kuby (1983, Republika Kuby)
* Złoty Order Zasług dla Ojczyzny (1984, NRD)
* Medal "30 lat Narodowej Armii Ludowej NRD" (1986, NRD)
* Złoty medal "Virtutea Ostaseasca" (1971, Rumunia)
* I inne

Bibliografia

* A. Dudek "Reglamentowana rewolucja. Rozpad dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990", Wydawnictwo Arcana, Kraków 2005
* "Leksykon Historii Polski", Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1995
* "Encyklopedia Powszechna PWN", tom IV – suplement, PWN, Warszawa 1989
* L. Grot, T. Konecki, E. Nalepa, Pokojowe dzieje Wojska Polskiego, Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej, Warszawa 1988
* M. Jędrzejko, M. Paszkowski, M. Krogulski, "Generałowie i admirałowie III Rzeczypospolitej (1989-2002)" Wydawnictwo Von Borowiecky, Warszawa 2002, ISBN 83-87689-46-7
* T. Mołdawa "Ludzie władzy 1944–1991", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991
* H. P. Kosk "Generalicja Polska", tom I, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 1999
* "Kto jest kim w Polsce 1984", Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984
* "Kto jest kim w Polsce 1989", Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989
* A. Paczkowski, "Pół wieku dziejów Polski", PWN, Warszawa 1996
* G. Sanford, Military Rule in Poland: The Rebuilding of Communist Power, 1981-1983, New York St. Martin's, 1986
* J. Stroynowski, ed., "Who is who in the Socialist countries of Europe: a biographical encyclopedia of more than 12,600 leading personalities in Albania, Bulgaria, Czechoslovakia, German Democratic Republic, Hungary, Poland, Romania, Yugoslavia 1989"
* "VII Kongres ZBoWiD", Wydawnictwo ZG ZBoWiD, Warszawa 1985
* "Trybuna Ludu", 4 lipca 1986, ss. 1-2
* Dane o odznaczeniach na podstawie kroniki w kwartalniku "Wojskowy Przegląd Historyczny"