Heliodor Cepa

[Artur Rogóż]

Heliodor Cepa (ur. 29 listopada 1895 w Mieszkowie, zm. 16 kwietnia 1974 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys
Urodził się w Mieszkowie pod Jarocinem, gdzie jego ojciec był piekarzem. W latach 1907–1914 uczęszczał do gimnazjum w Jarocinie, gdzie ukończył siedem klas. 24 września 1914, po wybuchu I wojny światowej, wcielony został do Armii Cesarstwa Niemieckiego. Początkowo w oddziale telegrafistów w Poznaniu i Korpusie Poznańskim, gdzie ukończył kurs aspirantów oficerskich. W maju 1915 został skierowany do Oddziału Telegraficznego Nr 83 wchodzącego w skład niemieckiej 83 Dywizji Piechoty. W składzie tej dywizji wziął udział w walkach na froncie wschodnim i zachodnim. W grudniu 1918 został zdemobilizowany i w dniu 15 grudnia 1918 powrócił do Polski.

Po wybuchu powstania wielkopolskiego w dniu 1 stycznia 1919 zgłosił się na ochotnika do organizującego się w Jarocinie oddziału piechoty 3 Dywizji Strzelców Wielkopolskich. Następnie brał udział w walkach tej dywizji w trakcie powstania, a ze względu na swoje wojskowe przeszkolenie był organizatorem łączności w oddziałach powstańczych na froncie południowym. W dniu 25 marca 1919 roku otrzymał awans na stopień podporucznika wojsk powstańczych, a w dniu 25 czerwca 1919 roku został przeniesiony do Wydziału Łączności Głównego Dowództwa Sił Zbrojnych Wielkopolski.

Po połączeniu wojsk powstańczych z Wojskiem Polskim został dowódcą kompanii łączności a następnie szefem łączności w Syberyjskiej Brygady Piechoty. Funkcję tę pełni do 1921. W tym czasie wraz z dywizją wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej.

12 lutego 1921 został kierownikiem referatu w Wydziale Łączności Departamentu VI Ministerstwa Spraw Wojskowych, gdzie służył do 1926. W tym czasie ukończył szereg kursów dla oficerów łączności w tym w Szkole Łączności w Paryżu (1923). Następnie w latach 1926–1927 był dowódcą batalionu w 1 Pułku Łączności. Z tego stanowiska skierowany został na studia w Wyższej Szkoły Wojennej, gdzie studiował w latach 1927–1929. Po ukończeniu studiów został mianowany dyrektorem nauk w Obozu Szkolnego Wojsk Łączności w Zegrzu, a później także pełnił w zastępstwie obowiązki komendanta obozu. W 1930 wyjechał na staż we Francji. 1 lipca 1930, po powrocie ze stażu, został wykładowcą i kierownikiem katedry łączności w Wyższej Szkole Wojennej, którą to funkcję pełni do 1932. Z dniem 8 czerwca 1932 został mianowany komendantem Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu i pełni ją do 10 stycznia 1934.

W 1934 został mianowany dowódcą wojsk łączności Ministerstwa Spraw Wojskowych i funkcję tę pełni do wybuchu II wojny światowej. W momencie powstania Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego został w nim naczelnym dowódcą łączności i funkcję tę sprawował do momentu przekroczenia granicy rumuńskiej przez Naczelne Dowództwo w dniu 18 września 1939 roku. Z Rumunii przedostał się do Francji i w dniu 10 listopada 1939 został dowódcą wojsk łączności w dowództwie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Funkcję tę sprawował do 12 sierpnia 1945, kiedy został zdemobilizowany i wrócił do Polski.

22 maja 1946 został zmobilizowany do Wojska Polskiego i mianowany szefem Oddziału VI (Planowania Materiałowego) Sztabu Generalnego WP, którą to funkcje pełni do 1948. Następnie objął stanowisko szefa Oddziału VIII (Łączności) Sztabu Generalnego WP, a potem szefem Katedry Łączności Akademii Sztabu Generalnego. Zwolniony z pełnionych funkcji w lutym 1949.

16 lipca 1950 aresztowany pod zarzutem udziału w konspiracji mającej na celu obalenia władz państwowych. W areszcie przebywa do 8 lutego 1955, a dochodzenie w jego sprawie umorzono z braku jakichkolwiek dowodów winy. Po zwolnieniu został przeniesiony do rezerwy.

W 1956 podjął pracę jako naczelny inżynier w Instytucie Łączności a następnie na takim samym stanowisku w Polskiej Agencji Prasowej. W 1966 przechodzi na emeryturę.

Po przejściu na emeryturę włączył się w działalność społeczną, był członkiem Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację i Głównej Komisji Ligi Obrony Kraju. W 1967 był założycielem Klubu Kombatantów Wojsk Łączności, który skupiał byłych żołnierzy wojsk łączności z okresu II Rzeczypospolitej i żołnierzy z Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, którzy powrócili do Polski.

Zmarł w dniu 16 kwietnia 1974 w Warszawie. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze powstańców wielkopolskich.
Awanse służbowe

* podporucznik – 25 marca 1919
* porucznik – 1920
* kapitan – 21 grudnia 1920
* major – 3 maja 1926
* podpułkownik – starszeństwo z 1 stycznia 1931
* pułkownik – 1936
* generał brygady – 10 lipca 1948

Ordery i odznaczenia

* Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1964)
* Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
* Krzyż Niepodległości
* Order Krzyża Grunwaldu III klasy
* Krzyż Walecznych
* Złoty Krzyż Zasługi
* Krzyż Żelazny II klasy (niemieckie odznaczenie z okresu I wojny światowej)

Bibliografia

* Rocznik Oficerski 1932, ss. 267, 798
* W. Czyżewski, Barwy życia i walki, część II, Wydawnictwo Projekt, Warszawa 2000
* H. P. Kosk, Generalicja Polska, tom I, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 1999
* J. Poksiński, "TUN": Tatar-Utnik-Nowicki, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1992