Juliusz Hibner

[Artur Rogóż]

Juliusz Hibner, pierwotnie Dawid Szwarc (ur. 12 października 1912 w Grzymałowie, zm. 13 listopada 1994 w Warszawie) – działacz komunistyczny, uczestnik hiszpańskiej wojny domowej, generał brygady Wojska Polskiego, dowódca Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (KBW), wiceminister spraw wewnętrznych PRL, doktor fizyki, Bohater Związku Radzieckiego.
Życiorys

Urodził się w niezamożnej rodzinie żydowskiego sklepikarza i najemnego robotnika; jego ojciec w czasie wojny polsko-bolszewickiej wstąpił do organizowanej przez bolszewików Rady Regionu Zarudzia, czynnie opowiadając się za władzą sowiecką. W 1931 ukończył naukę w 3. Państwowym Gimnazjum w Tarnopolu; latem wstąpił do Komunistycznego Związku Młodzieży Zachodniej Ukrainy (KZMZU) (autonomicznej sekcji Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej), gdzie aktywnie działał w komórce propagandowej; działalność w KZMZU kontynuował również podczas rozpoczętych w 1932 studiów na Politechnice we Lwowie – pracował m.in. w tzw. "technice" Związku, potem został przydzielony do komórki w Gródku Jagiellońskim, następnie na Zamarstynowie (dzielnica Lwowa).

W 1933 wrócił do Tarnopola, gdzie kontynuował działalność w KZMZU, działając zarazem na rzecz Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy (KPZU) – reorganizował m.in. komórki partyjne rozbite przez policję. Aresztowany we wrześniu 1934, został wkrótce zwolniony z braku dowodów i kontynuował działalność komunistyczną; ponownie aresztowany w styczniu 1935, uciekł i po krótkim pobycie na fałszywych dokumentach we Lwowie wyjechał do Warszawy, gdzie w 1936, pracując w fabryce "Elzaw", nawiązał kontakt z Komunistyczną Partią Polski (KPP). W lutym 1937 jako ochotnik przybył do Hiszpanii, aby walczyć w szeregach wojsk republikańskich przeciwko antyrepublikańskiemu buntowi generała Franco; został przydzielony do 20. Batalionu Brygad Międzynarodowych; w maju 1937 został przyjęty do Komunistycznej Partii Hiszpanii. W swojej jednostce szybko awansował, już we wrześniu 1937 będąc komisarzem politycznym batalionu. W marcu 1938 przeniesiono go do jednostek liniowych; wkrótce został awansowany do stopnia kapitana, obejmując stanowisko dowódcy batalionu. W lutym 1939, wraz z pozostałymi członkami Brygad Międzynarodowych, został internowany we Francji, gdzie wszedł w skład kierownictwa "partorganizacji polskiej grupy". W marcu 1939 polska grupa partyjna wraz z Hibnerem podjęła inicjatywę powrotu do Polski, wobec grożącej jej agresji niemieckiej; było to działanie zgodne z ówczesną antyfaszystowską jeszcze polityką ZSRR; w swoim partyjnym życiorysie z 1944 ocenił to posunięcie jako błąd: "Realizując tę słuszną linię (...) niedostatecznie jasno podkreśliliśmy faszystowski, zdradziecki charakter rządu"; jednak po podpisaniu paktu Ribbentrop-Mołotow (23 sierpnia 1939) przebywający we Francji polscy komuniści zachowali "właściwą" postawę, bowiem wg Hibnera jego grupa "wykonała wielką, pozytywną pracę polityczną, dzięki której praktycznie 100% grupy nie poszło ani do Legionu Cudzoziemskiego, ani do Legionu Sikorskiego"; w ten sposób komuniści wypełniali we Francji sojusz niemiecko-sowiecki, działając przeciw wysiłkowi wojennemu Francji w wojnie z Niemcami. W końcu 1939, jako urodzony na "Zachodniej Ukrainie" (wg własnego stwierdzenia) przeszedł z polskiej do ogólnosowieckiej grupy partyjnej, wchodząc wkrótce w skład jej kierownictwa. Od 1941 służył w Armii Czerwonej. 29 sierpnia 1943 w stopniu kapitana skierowany do 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki na stanowisko zastępcy dowódcy pułku ds. politycznych. Po bitwie pod Lenino uznany za zaginionego i "pośmiertnie" uhonorowany tytułem bohatera Związku Radzieckiego. W rzeczywistości został ranny i – długo nierozpoznany – był leczony w szpitalu wojskowym. Po wyleczeniu wrócił do służby i jako dowódca pułku – podpułkownik, przeszedł szlak bojowy 2 Armii Wojska Polskiego. 8 maja 1944 został słuchaczem Akademii Wojskowej im. Frunzego w Moskwie, a następnie zastępcą dowódcy 37 Pułku Piechoty i dowódcą 32 Pułku Piechoty 8 Dywizji Piechoty 2 Armii WP, w którym brał udział w walkach m.in. pod Budziszynem. We wrześniu 1946 został mianowany zastępcą dowódcy ds. liniowych Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (polski odpowiednik Wojsk Wewnętrznych NKWD), a 27 kwietnia 1949 dowódcą KBW – generałem. 29 kwietnia 1951 został dowódcą Wojsk Wewnętrznych (KBW i WOP). 23 sierpnia 1956 został podsekretarzem stanu w MSW nadzorującym Wojska Wewnętrzne; dzierżąc te stanowiska kierował zwalczaniem podziemia oraz prowadzeniem akcji propagandowych i pacyfikacyjnych, utrwalając władzę komunistów w Polsce. W 1947 brał udział w Akcji "Wisła" jako zastępca dowódcy Grupy Operacyjnej gen. Stefana Mossora; dowodzone przez Hibnera oddziały KBW są obciążone licznymi zbrodniami i represjami stosowanymi wobec działaczy opozycji i ludności cywilnej; szybki awans Hibnera w KBW i MBP świadczy o zaufaniu żywionym do niego przez kierownictwo PZPR i władze sowieckie.

Od 1959 r. w stanie spoczynku. W latach 1960-1969 Zdobył stopień doktora nauk fizycznych i pracował w Instytucie Techniki Jądrowej w Świerku.Autor traktatu filozoficznego O rozstrzygalności dwóch nierozstrzygalnych kontrowersji (Wydawnictwo Literackie, 1987)[1].

Po przejściu na emeryturę mieszkał w Warszawie i Paryżu, gdzie prowadził wykłady z fizyki jądrowej na wyższych uczelniach. W 1988 roku wystąpił z PZPR.

Żona – Irena Hibner – pracuje we Francji, w Akademii Nauk, na etacie profesora. Córka – dr biochemik – pracuje w Instytucie Pasteura w Paryżu.

Odznaczony ponadto Krzyżem Złotym oraz Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy i Orderem Lenina.

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Przypisy

1. ↑ Apel Antygony - Zeszyty Literackie
Bibliografia

* Henryk P. Kosk "Generalicja Polska", t. 1 str. 179, wyd.: Oficyna Wydawnicza Ajaks Pruszków 1998.
* L. Kowalski – "Generałowie", Wyd. PAX, Warszawa 1992 r., s. 89.
* H. Piecuch – "Rozstrzelany grudzień", Wyd. Warszawa 1990 r., s. 165.
* E. Ginalski – "Dziewiąta Drezdeńska", s. 382.
* St. Rzepski – "Szlakiem 32 pułku piechoty", Wyd. MON 1968 r., WIH, s. 207, 64-65, 257.