Piotr Jaroszewicz

[Artur Rogóż]

Piotr Jaroszewicz (ur. 8 października 1909 w Nieświeżu, zm. 1 września 1992 w Aninie w Warszawie) – polski polityk komunistyczny, generał dywizji Wojska Polskiego, premier PRL w latach 1970–1980. Ojciec Andrzeja Jaroszewicza.

Kariera wojskowa

Syn księdza prawosławnego. Ukończył liceum ogólnokształcące w Jaśle. W latach trzydziestych nauczyciel i kierownik szkoły powszechnej w Michałówce, Pilawie i w Borowiu w powiecie garwolińskim.

Po wybuchu II wojny światowej znalazł się w sowieckiej strefie okupacyjnej. W 1940 został deportowany w okolice Archangielska, a następnie Stalingradu i do Kazachstanu. Tam zatrudniony został w "lesopunkcie" Kuziel, w rejonie Jaszkino.

28 sierpnia 1943 przyjęty został do 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, przydzielony do 4 Pułku Piechoty i wyznaczony na stanowisko pisarza-magazyniera. Następnie jako "oficer bez stopnia" został zastępcą dowódcy 7 kompanii 4 pp. W okresie od 20 września do 15 listopada 1943 był słuchaczem kursu oficerskiego 2 Dywizji Piechoty i kursu oficerów polityczno-wychowawczych 1 Korpusu PSZ w ZSRR. Po ukończeniu kursów powrócił do 4 pp, w którym objął stanowisko zastępcy dowódcy III batalionu do spraw polityczno-wychowawczych. W tym momencie rozpoczęła się jego błyskotliwa kariera wojskowa. 1 grudnia 1943 przeniesiony został do Wydziału Polityczno-Wychowawczego 2 DP na stanowisko instruktora propagandy wśród ludności cywilnej i wojsk nieprzyjaciela. 15 kwietnia 1944 został zastępcą szefa tego wydziału, 21 lipca szefem wydziału, a 19 sierpnia wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy 2 DP ds polit.-wych.

13 września 1944 powołany został na stanowisko szefa Zarządu Polityczno-Wychowawczego 1 Armii WP. 16 października tego roku powierzono mu pełnienie obowiązków zastępcy dowódcy 1 Armii WP do spraw polityczno-wychowawczych. 25 listopada 1944 został zatwierdzony na tym stanowisku. 14 czerwca 1945 został zastępcą szefa Głównego Zarządu Politycznego WP. W okresie od sierpnia do października 1945 pełnił obowiązki szefa tej instytucji.

29 października 1945 powołany został na stanowisko głównego kwatermistrza WP – III wiceministra obrony narodowej. 14 grudnia 1945 awansował na generała brygady. W latach 1950–1952 był zastępcą przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego do spraw planowania wojskowego. 11 listopada 1950 mianowany generałem dywizji. Następnie wyznaczony został do prac poza wojskiem. Z dniem 6 czerwca 1960 przeniesiony został do rezerwy.

28 sierpnia 1943 z chwilą przyjęcia do 1 Korpusu PSZ w ZSRR otrzymał stopień szeregowca. 1 lutego 1944 awansował na chorążego, a 1 maja tego roku na porucznika z pominięciem stopnia podporucznika. 17 czerwca 1944 dowódca 1 Armii WP ustalił okresy wysługi w stopniach oficerskich. Zgodnie z rozkazem dowódcy armii minimalny okres wysługi dla oficerów liniowych, pełniących służbę w oddziałach walczących, do sztabu korpusu włącznie wynosił: porucznika i kapitana – 3 miesiące, a dla oficerów liniowych, pełniących służbę w oddziałach walczących, do sztabu armii i frontu włącznie wynosił: majora 8 miesięcy i podpułkownika – 10 miesięcy.

Piotr Jaroszewicz awans na kapitana otrzymał 27 lipca, a więc po przesłużeniu prawie trzech miesięcy w stopniu porucznika. We wrześniu 1944 przeniesiony został z Dowództwa 2 DP do Dowództwa 1 Armii WP. Majorem został w dniu 1 października 1944, dwa miesiące i trzy dni od ostatniego awansu. 3 listopada 1944 mianowany został do stopnia podpułkownika. 2 grudnia 1944 Naczelny Dowódca WP ustalił nowe zasady nadawania stopni oficerskich. Zgodnie z tymi zasadami okres wysługi w stopniu dla podpułkownika korpusu polityczno-wychowawczego pełniącego służbę w sztabie armii wynosił 18 miesięcy i mógł zostać skrócony do połowy. Piotr Jaroszewicz awans na pułkownika otrzymał 18 kwietnia 1945, a więc po przesłużeniu w stopniu podpułkownika niespełna sześciu miesięcy. Generałem został w wieku 36 lat (po przesłużeniu w wojsku jedynie 28 miesięcy).
Działalność polityczna w PRL

Od 1944 był członkiem PPR. Poseł na Sejm w latach 1947–1985 (na Sejm Ustawodawczy oraz I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII kadencji). Od 1956 stały przedstawiciel PRL w RWPG oraz członek Komitetu Wykonawczego RWPG. W latach 1952–1970 wicepremier, w okresie 1954–1956 minister górnictwa. Od 1957 wiceprzewodniczący Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów oraz przewodniczący Komitetu Współpracy Gospodarczej z Zagranicą. W latach 60. poseł regionu krośnieńskiego. Członek Komitetu Centralnego PZPR (1948–1980). W latach 1964–1980 członek Biura Politycznego KC PZPR.
Prezes Rady Ministrów (1970–1980)

Premier od grudnia 1970 do lutego 1980. Odznaczony m.in. Orderem Budowniczych Polski Ludowej. Od 1972 prezes Rady Naczelnej ZBoWiD. Współautor tzw. manewru gospodarczego z 1976 polegającego na podwyżce cen żywności połączonej z wprowadzeniem rekompensat, co doprowadziło do protestu robotników w Ursusie i Radomiu. W lutym 1980 usunięty przez Edwarda Gierka z funkcji premiera oraz z Biura Politycznego KC PZPR. W 1981 usunięty z PZPR. W stanie wojennym internowany jako członek ekipy Edwarda Gierka.
Okoliczności śmierci

Zamordowany razem z żoną Alicją Solską w niewyjaśnionych okolicznościach, w nocy z 31 sierpnia na 1 września 1992, w swoim domu w Aninie. Sprawców ani motywu nie wykryto, proces domniemanych zabójców zakończył się uniewinnieniem. Część materiału dowodowego w śledztwie została wykradziona z akt policyjnych, co stwierdzono w 2005[1][2].

W 2007 Biuro Wywiadu Kryminalnego Komendy Głównej Policji postawiło tezę, że zabójstwo Jaroszewiczów miało związek z archiwum hitlerowskim, którego część Jaroszewicz zatrzymał w Radomierzycach w 1945 jako pułkownik LWP, gdzie dotarł wraz z Tadeuszem Steciem i generałem Jerzym Fonkowiczem. Według analityków policji dokumenty, które trafiły później do prywatnego archiwum Jaroszewicza zawierały informacje kompromitujące polityków z różnych krajów[3].

Przypisy

1. ↑ Nie ma szans na znalezienie zabójców byłego premiera. wp.pl, 7 kwietnia 2008.
2. ↑ Zamordowane śledztwo. "Rzeczpospolita", 12–13 kwietnia 2008.
3. ↑ Jaroszewiczowie zginęli przez hitlerowskie akta?. wp.pl, 31 sierpnia 2007.