Jan Raczkowski
: 03 mar 2011, 17:33
Jan Raczkowski (ur. 22 sierpnia 1922 w Zajezierzu w pow. nieświeskim, zm. 31 stycznia 2003 w Warszawie) – polski dowódca wojskowy, generał dywizji pilot Wojska Polskiego, dowódca Wojsk Lotniczych (1967–1972), poseł na Sejm PRL V kadencji (1969–1972), konsul generalny PRL w Mińsku na Białorusi.
Życiorys
Urodził się w Zajezierzu, w powiecie Nieśwież, na terytorium obecnej Białorusi, które po wybuchu II wojny światowej zostało wcielone do ZSRR. W latach 1942–1944 służył w partyzantce radzieckiej na Zachodniej Białorusi, jako dowódca zwiadu Oddziału "Żukow", a następnie "Szczors" Brygady im. Czapajewa. Od czerwca do grudnia 1944 służył w 193 Dywizji Piechoty Armii Czerwonej. 15 grudnia 1944 wstąpił do Wojska Polskiego.
W 1945 ukończył Oficerską Szkołę Lotniczą w Dęblinie w stopniu podporucznika, a następnie w latach 1946–1947 kurs dowódców pułków przy OSL. W 1946 awansował na stopień porucznika. W marcu 1949 został dowódcą 5 Pułku Lotnictwa Szturmowego w Bydgoszczy. Już w 7 lat po wstąpieniu do wojska w 1952 został dowódcą 8 Dywizji Lotnictwa Szturmowego, którą dowodził do 1955. Studiował następnie w Akademii Lotniczej w Monino w ZSRR. Po powrocie z ZSRR zajmował kluczowe stanowiska w lotnictwie: w grudniu 1956 został dowódcą 3 Korpusu Lotnictwa Mieszanego w Poznaniu, stanowiącego podstawę Lotnictwa Operacyjnego.
W latach 1957–1963 był dowódcą Lotnictwa Operacyjnego. W 1963, po usunięciu z wojska gen. dyw. pil. Jana Freya-Bieleckiego był Głównym Inspektorem Lotnictwa. Po połączeniu Lotnictwa Operacyjnego i Głównego Inspektoratu Lotnictwa (w 1967) i utworzeniu Wojsk Lotniczych jako odrębnego, obok Wojsk Lądowych, Wojsk Obrony Powietrznej Kraju i Marynarki Wojennej, rodzaju Sił Zbrojnych został dowódcą Wojsk Lotniczych. Funkcję tę sprawował w latach 1967–1972. Był współorganizatorem wielkich parad lotniczych w latach 1966 (defilada 1000-lecia) oraz 1969 (defilada 25-lecia PRL).
W 1957, w wieku zaledwie 35 lat, został najmłodszym generałem w polskim lotnictwie. Był również dopiero trzecim, po Michale Jakubiku i Janie Frey-Bieleckim Polakiem, który otrzymał ten stopień w korpusie osobowym lotnictwa. Nominację wręczył prezes Rady Ministrów Józef Cyrankiewicz. W 1963 został awansowany do stopnia generała dywizji. Nominację wręczył przewodniczący Rady Państwa PRL Aleksander Zawadzki. Posiadał tytuł pilota wojskowego pierwszej klasy.
W latach 1943–1944 był członkiem radzieckiej partii komunistycznej WKP(b), od 1944 – PPR, a od 1948 – PZPR. W latach 1964–1975 był zastępcą członka KC PZPR. W latach 1969–1972 był posłem na Sejm PRL V kadencji z ramienia PZPR. W latach 1974–1983 był wiceprzewodniczącym Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.
Urlopowany z wojska w 1972 zajmował drugoplanowe stanowiska w hierarchii władzy PRL. Pełnił funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Komunikacji nadzorującego lotnictwo cywilne (1972–1982), a następnie Konsula Generalnego PRL w Mińsku na Białorusi (1982–1987). Po powrocie do kraju w 1987 był przewodniczącym Komisji Braterstwa Broni Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. 23 grudnia 1987 został oficjalnie pożegnany przez ministra obrony narodowej gen. armii Floriana Siwickiego w związku z zakończeniem zawodowej służby wojskowej. 30 marca 1988 został przeniesiony w stan spoczynku.
W stanie spoczynku działał w Stowarzyszeniu Seniorów Lotnictwa Wojskowego, Warszawskim Klubie Seniorów Lotnictwa, Klubie Generałów WP, Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Ordery i odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – 1946
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 1977
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – 1972
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 1958
Order Sztandaru Pracy I klasy – 1986
Order Sztandaru Pracy II klasy – 1964
Krzyż Walecznych – 1946
Krzyż Partyzancki
Złoty Krzyż Zasługi – 1954
Medal 10-lecia Polski Ludowej
Medal 30-lecia Polski Ludowej
Złoty Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
Srebrny Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
Brązowy Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
Złoty Medal "Za zasługi dla obronności kraju"
Srebrny Medal "Za zasługi dla obronności kraju"
Brązowy Medal "Za zasługi dla obronności kraju"
Złoty Medal "Za Zasługi dla Obrony Cywilnej"
Złoty Medal "Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju"
Odznaka Tysiąclecia Państwa Polskiego
Odznaka "Zasłużony Działacz Lotnictwa Sportowego"
Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej
Odznaka "Zasłużony Działacz TPPR"
Order Lenina (ZSRR)
Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (ZSRR)
Medal za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR)
Medal "20-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (ZSRR)
Odznaka "25 lat Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (ZSRR)
Medal "40-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (ZSRR)
Medal "50-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (Rosja)
Medal 50-lecia Sił Zbrojnych ZSRR (ZSRR)
Medal "60 lat Radzieckich Sił Zbrojnych" (ZSRR)
Złoty Medal "Virtutea Ostaseasca" – 1971 (Rumunia)
Medal "Za umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych" II stopnia (CSSR)
Tytuł Honorowy i Odznaka "Zasłużony Pilot Wojskowy PRL"
Bibliografia
W. Biegański, M. Juchniewicz, St. Okęcki, Polacy w ruchu oporu narodów Europy: 1939-1945, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977
S. Czmur, W. Wójcik, Generałowie w stalowych mundurach, Redakcja Czasopism WLOP - Dom Wydawniczy Bellona, Poznań - Warszawa 2003
S. Czmur, W. Wójcik, Dowódcy Lotnictwa i Obrony Powietrznej, Redakcja Czasopism WLOP, Poznań 2000
Leksykon Historii Polski, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1995
L. Grot, T. Konecki, E. Nalepa, Pokojowe dzieje Wojska Polskiego, Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej, Warszawa 1988
M. Juchniewicz, Polacy w radzieckim ruchu podziemnym i partyzanckim, 1941-1944, Wojskowy Instytut Historyczny, Warszawa 1972
H.P. Kosk, Generalicja polska, t. 2, Wyd. Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001, ISBN 83-87103-81-0
J. Marszałek, H. Jankowski, Ukrzyżować księdza Jankowskiego!: obrona konieczna, tom I, Polska Oficyna Wydawnicza, 1998, s. 27
J. Tobiasz, W jednym szeregu: wspomnienia uczestników walk partyzanckich na Białorusi, 1941-1944, Wydawnictwo MON, Warszawa 1969
J. Zieliński: Ostatni lot dowódcy w: Wiraże 5/2003
Wojskowy Przegląd Historyczny, kwartalnik, Wojskowy Instytut Historyczny, roczniki 1960-1988
Żołnierz Wolności, 24 grudnia 1987, str. 2
Źródło „http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Raczkowski”
Życiorys
Urodził się w Zajezierzu, w powiecie Nieśwież, na terytorium obecnej Białorusi, które po wybuchu II wojny światowej zostało wcielone do ZSRR. W latach 1942–1944 służył w partyzantce radzieckiej na Zachodniej Białorusi, jako dowódca zwiadu Oddziału "Żukow", a następnie "Szczors" Brygady im. Czapajewa. Od czerwca do grudnia 1944 służył w 193 Dywizji Piechoty Armii Czerwonej. 15 grudnia 1944 wstąpił do Wojska Polskiego.
W 1945 ukończył Oficerską Szkołę Lotniczą w Dęblinie w stopniu podporucznika, a następnie w latach 1946–1947 kurs dowódców pułków przy OSL. W 1946 awansował na stopień porucznika. W marcu 1949 został dowódcą 5 Pułku Lotnictwa Szturmowego w Bydgoszczy. Już w 7 lat po wstąpieniu do wojska w 1952 został dowódcą 8 Dywizji Lotnictwa Szturmowego, którą dowodził do 1955. Studiował następnie w Akademii Lotniczej w Monino w ZSRR. Po powrocie z ZSRR zajmował kluczowe stanowiska w lotnictwie: w grudniu 1956 został dowódcą 3 Korpusu Lotnictwa Mieszanego w Poznaniu, stanowiącego podstawę Lotnictwa Operacyjnego.
W latach 1957–1963 był dowódcą Lotnictwa Operacyjnego. W 1963, po usunięciu z wojska gen. dyw. pil. Jana Freya-Bieleckiego był Głównym Inspektorem Lotnictwa. Po połączeniu Lotnictwa Operacyjnego i Głównego Inspektoratu Lotnictwa (w 1967) i utworzeniu Wojsk Lotniczych jako odrębnego, obok Wojsk Lądowych, Wojsk Obrony Powietrznej Kraju i Marynarki Wojennej, rodzaju Sił Zbrojnych został dowódcą Wojsk Lotniczych. Funkcję tę sprawował w latach 1967–1972. Był współorganizatorem wielkich parad lotniczych w latach 1966 (defilada 1000-lecia) oraz 1969 (defilada 25-lecia PRL).
W 1957, w wieku zaledwie 35 lat, został najmłodszym generałem w polskim lotnictwie. Był również dopiero trzecim, po Michale Jakubiku i Janie Frey-Bieleckim Polakiem, który otrzymał ten stopień w korpusie osobowym lotnictwa. Nominację wręczył prezes Rady Ministrów Józef Cyrankiewicz. W 1963 został awansowany do stopnia generała dywizji. Nominację wręczył przewodniczący Rady Państwa PRL Aleksander Zawadzki. Posiadał tytuł pilota wojskowego pierwszej klasy.
W latach 1943–1944 był członkiem radzieckiej partii komunistycznej WKP(b), od 1944 – PPR, a od 1948 – PZPR. W latach 1964–1975 był zastępcą członka KC PZPR. W latach 1969–1972 był posłem na Sejm PRL V kadencji z ramienia PZPR. W latach 1974–1983 był wiceprzewodniczącym Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.
Urlopowany z wojska w 1972 zajmował drugoplanowe stanowiska w hierarchii władzy PRL. Pełnił funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Komunikacji nadzorującego lotnictwo cywilne (1972–1982), a następnie Konsula Generalnego PRL w Mińsku na Białorusi (1982–1987). Po powrocie do kraju w 1987 był przewodniczącym Komisji Braterstwa Broni Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. 23 grudnia 1987 został oficjalnie pożegnany przez ministra obrony narodowej gen. armii Floriana Siwickiego w związku z zakończeniem zawodowej służby wojskowej. 30 marca 1988 został przeniesiony w stan spoczynku.
W stanie spoczynku działał w Stowarzyszeniu Seniorów Lotnictwa Wojskowego, Warszawskim Klubie Seniorów Lotnictwa, Klubie Generałów WP, Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Ordery i odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – 1946
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 1977
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – 1972
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 1958
Order Sztandaru Pracy I klasy – 1986
Order Sztandaru Pracy II klasy – 1964
Krzyż Walecznych – 1946
Krzyż Partyzancki
Złoty Krzyż Zasługi – 1954
Medal 10-lecia Polski Ludowej
Medal 30-lecia Polski Ludowej
Złoty Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
Srebrny Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
Brązowy Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
Złoty Medal "Za zasługi dla obronności kraju"
Srebrny Medal "Za zasługi dla obronności kraju"
Brązowy Medal "Za zasługi dla obronności kraju"
Złoty Medal "Za Zasługi dla Obrony Cywilnej"
Złoty Medal "Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju"
Odznaka Tysiąclecia Państwa Polskiego
Odznaka "Zasłużony Działacz Lotnictwa Sportowego"
Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej
Odznaka "Zasłużony Działacz TPPR"
Order Lenina (ZSRR)
Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (ZSRR)
Medal za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR)
Medal "20-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (ZSRR)
Odznaka "25 lat Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (ZSRR)
Medal "40-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (ZSRR)
Medal "50-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (Rosja)
Medal 50-lecia Sił Zbrojnych ZSRR (ZSRR)
Medal "60 lat Radzieckich Sił Zbrojnych" (ZSRR)
Złoty Medal "Virtutea Ostaseasca" – 1971 (Rumunia)
Medal "Za umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych" II stopnia (CSSR)
Tytuł Honorowy i Odznaka "Zasłużony Pilot Wojskowy PRL"
Bibliografia
W. Biegański, M. Juchniewicz, St. Okęcki, Polacy w ruchu oporu narodów Europy: 1939-1945, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977
S. Czmur, W. Wójcik, Generałowie w stalowych mundurach, Redakcja Czasopism WLOP - Dom Wydawniczy Bellona, Poznań - Warszawa 2003
S. Czmur, W. Wójcik, Dowódcy Lotnictwa i Obrony Powietrznej, Redakcja Czasopism WLOP, Poznań 2000
Leksykon Historii Polski, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1995
L. Grot, T. Konecki, E. Nalepa, Pokojowe dzieje Wojska Polskiego, Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej, Warszawa 1988
M. Juchniewicz, Polacy w radzieckim ruchu podziemnym i partyzanckim, 1941-1944, Wojskowy Instytut Historyczny, Warszawa 1972
H.P. Kosk, Generalicja polska, t. 2, Wyd. Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001, ISBN 83-87103-81-0
J. Marszałek, H. Jankowski, Ukrzyżować księdza Jankowskiego!: obrona konieczna, tom I, Polska Oficyna Wydawnicza, 1998, s. 27
J. Tobiasz, W jednym szeregu: wspomnienia uczestników walk partyzanckich na Białorusi, 1941-1944, Wydawnictwo MON, Warszawa 1969
J. Zieliński: Ostatni lot dowódcy w: Wiraże 5/2003
Wojskowy Przegląd Historyczny, kwartalnik, Wojskowy Instytut Historyczny, roczniki 1960-1988
Żołnierz Wolności, 24 grudnia 1987, str. 2
Źródło „http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Raczkowski”