Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP: strategia z wieloma niewiadomymi
Maria Wągrowska Komentarz Międzynarodowy Pułaskiego 2010-12-08 22:49:19
Czas, który przeżywa Polska w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa, jest szczególny. Nie ma wytyczonych celów strategicznych, aczkolwiek należy przyznać, iż nader skomplikowana sytuacja międzynarodowa nie sprzyja określeniu koncepcji, a cóż dopiero celów polityki narodowej - poza tak oczywistymi i wyznaczającymi dobro wspólne jak demokratyczny rozwój, stabilizacja, zakorzenienie w strukturach zachodnich. Polska - w stopniu chyba większym niż pozostałe kraje - może ucierpieć z powodu renacjonalizacji polityk bezpieczeństwa innych państw Sojuszu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, a także na rozluźnieniu więzi transatlantyckich, pomimo iż wyniki szczytu NATO w Lizbonie są dla strony polskiej zadawalające. Dopiero ponad 20 lat po zakończeniu zimnej wojny zaczynają uwidaczniać się pierwsze przesłanki, które, być może, za kolejnych kilka czy kilkanaście lat pozwolą na stwierdzenie, że powstał nowy system bezpieczeństwa na naszym kontynencie. Na razie mamy do czynienia ze zjawiskiem, które można by nazwać "dezorientacją" co do otoczenia bezpieczeństwa Polski. Zarazem jednak Polska jest bezpieczna jak nigdy w swojej historii. Paradoks? Nie. Raczej dwa równolegle zjawiska, każde z wieloma niewiadomymi, które składają się właśnie na trudność ujęcia ich w oficjalnym dokumencie.
Natomiast w polskiej polityce zagranicznej, bezpieczeństwa i obronności, a nie tylko w polityce wewnętrznej, coraz trudniej mówić o konsensusie różnych partii i środowisk politycznych. Polityka wobec Rosji czy polskie misje wojskowe za granicą są właściwie bardziej funkcją polityki wewnętrznej niż zagranicznej i bezpieczeństwa. W takich uwarunkowaniach stworzenie rzetelnej, wiarygodnej i długofalowej Strategii Bezpieczeństwa Narodowego, która odnosiłaby się do wyobrażeń i oczekiwań różnych kręgów w elicie politycznej i w społeczeństwie, a zarazem składałaby się na strategię sojuszniczą, jest przedsięwzięciem szalenie złożonym. Jak się wydaje, bardziej złożonym niż w przypadku dotychczasowych dokumentów.
Do wspomnianych uwarunkowań ogólnych dochodzą dwa nowe: Polską rządzi jedna, i to ciesząca się dużym poparciem, formacja partyjna, która jest zmuszona - ale też ma powinność - uwzględniać nastawienie mniejszych, a jednak znaczących ugrupowań. Usytuowanie opracowywanej właśnie Strategii Bezpieczeństwa Narodowego ma być odmienne od dotychczasowej praktyki. W tej chwili trudno jest jeszcze w pełni ocenić wpływ obu tych uwarunkowań na ostateczny kształt SBN, tym bardziej, że dochodzą nieoficjalne głosy o trudnościach formalnych, a nawet problemach merytorycznych między ośrodkiem prezydenckim a rządowym. (Główny problem, według doniesień medialnych, polega na tym, iż pierwszy z tych ośrodków preferowałby opracowanie najpierw Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa z uwzględnieniem militarnych i pozamilitarnych aspektów bezpieczeństwa i dopiero na jego podstawie - SBN. Tymczasem ośrodkom rządowym powierzono opracowanie Strategii Bezpieczeństwa Narodowego jako jednej z 9 strategii rozwoju państwa realizujących średnio- i długookresową strategię rozwoju kraju. Takie założenie zrównuje poniekąd SBN z pozostałymi 8 strategiami, podczas gdy poprzednie strategie bezpieczeństwa uważane były za nadrzędne i z nich wywodzono tzw. strategie sektorowe. Równocześnie w Ministerstwie Obrony Narodowej trwają prace nad Strategicznym Przeglądem Obronnym, a więc odnoszącym się głównie do aspektów wojskowych bezpieczeństwa, a w Rządowym Centrum Bezpieczeństwa powstaje Raport o Zagrożeniach Bezpieczeństwa - z naciskiem na zagrożenia wewnętrzne. W tej chwili można jedynie spekulować, na ile konkluzje z opracowywanych dokumentów będą się pokrywać i jak będzie wyglądała debata w środowisku osób zajmujących się problematyką bezpieczeństwa.) Będzie to można uczynić dopiero po zakończeniu prac, które potrwają zapewne kilka miesięcy, albo jeszcze dłużej, porównując założenia poczynione w SBN z praktyką polskiej polityki i działalności dyplomatycznej, wojskowej, antykryzysowej.
O ile czynniki zewnętrzne, kształtujące środowisko bezpieczeństwa naszego państwa, są dość znane każdemu obserwatorowi międzynarodowej sceny, o tyle zależności wewnętrzne - już niekoniecznie. Media poświęcają nieporównywalnie mniej uwagi "technice" powstawania dokumentów tej rangi co SBN - mimo, że jest ona dokumentem bardzo ważnym - niż na przykład relacjom NATO z UE. Tymczasem w praktyce warunki wewnętrzne mogą zaważyć na ostatecznym kształcie dokumentu. Dostrzegają to akademicy, pytając dlaczego właściwie - skoro koordynatorem Strategii Bezpieczeństwa Narodowego jest premier (patrz: decyzja Rady Ministrów z 24 listopada 2009 r. i Plan Uporządkowania Strategii Rozwoju z marca 2010 r.), to w praktyce opracowuje się ją pod egidą ministra obrony narodowej, a nie ministra spraw zagranicznych? Pozycja premiera jest tu niekwestionowana, gdyż, według artykułu 6 ustawy o powszechnym obowiązku obrony, to właśnie prezes Rady Ministrów inicjuje przygotowanie SBN, a prezydent ją podpisuje (artykuł 4a). I tu pada następne pytanie: czy jest dobrze, że przywołuje się ustawę pochodzącą jeszcze z 1967 r., powstałą więc w zupełnie odmiennych niż obecnie okolicznościach, tak wewnętrznych jak zewnętrznych? Czy - pomimo wielu nowelizacji, które ta ustawa przeszła, nie należałoby pokusić się o nadanie jej współczesnych treści, na przykład poprzez nowe podejście do bezpieczeństwa narodowego? O ile wcześniejsze Strategie (np. z 2007 r.) były takimi dokumentami-matkami, odnoszącymi się do bezpieczeństwa zewnętrznego i tylko w nieznacznym stopniu wewnętrznego czy publicznego, to teraz mówi się coraz powszechniej o "zintegrowanym bezpieczeństwie narodowym".
Stwierdzenie to zostało użyte przez prezydenta państwa, Bronisława Komorowskiego 15 sierpnia 2010 r. przy okazji Święta Wojska Polskiego. Stanowi swego rodzaju motto, uznając że wyzwania dla bezpieczeństwa mogą pochodzić z rożnych źródeł - z zewnątrz i z wewnątrz, że nie muszą się wyrażać w zmasowanym ataku, lecz mogą być asymetryczne, że nie muszą być tradycyjną agresją, ale na przykład powodować paraliż sieci cybernetycznych i całej energetyki. Projekt SBN powiada, że "Polska definiuje swe interesy narodowe posługując się całościową koncepcją bezpieczeństwa państwa. Obejmuje ona zewnętrzny i wewnętrzny aspekt bezpieczeństwa państwa i uwzględnia występujące między nimi powiązania. Uwzględnia też w należytym stopniu wszystkie jego wymiary, w tym polityczno-wojskowy, ekonomiczny, społeczno-kulturowy i ekologiczny. Pozwala dzięki temu zachować integralność prowadzonej polityki oraz umożliwia w jej toku synergiczne wykorzystanie instrumentów dyplomatycznych, ekonomicznych i wojskowych składających się na system bezpieczeństwa narodowego". Takie podejście to wielki walor SBN, czyniący z niej dokument nowoczesny i mogący proponować rozwiązania problemów adekwatne do wyzwań.
No i wreszcie ważne pytanie: jaka ma być moc obowiązująca nowej Strategii Bezpieczeństwa Narodowego, podobnie jak pozostałych ośmiu? Czy - jak w przeszłości - mają one pozostać "na papierze", to znaczy być zbiorem myśli i koncepcji znawców problematyki bezpieczeństwa umieszczonym na kilkudziesięciu stronach druku i pod internetowymi hasłami, czy raczej drogowskazami wyznaczającymi konkretne zamierzenia i przedsięwzięcia w polskiej polityce zagranicznej, bezpieczeństwa i obrony? W każdym razie SBN zostanie zaaprobowana po przyjęciu nowej Koncepcji Strategicznej NATO, powinna więc brać pod uwagę tendencje ujęte w tym dokumencie. To dobrze, bo można było spotkać się z opiniami, iż Polska nie musi uwzględniać w swych programowych dokumentach strategii sojuszniczej.
Projekt SBN należy potraktować jako "otwarty". Podkreśla się w nim zresztą, iż ponieważ "najbardziej fundamentalną cechą współczesnego środowiska bezpieczeństwa jest jego złożoność oraz współzależność, zarówno w wymiarach globalnym i regionalnym jak i w ujęciu międzyresortowym", to wymaga ono "ciągłej analizy prowadzonej w sposób całościowy, przy uwzględnieniu wszystkich istotnych powiązań i zależności, umożliwiającej identyfikację kluczowych uwarunkowań, wyzwań i zagrożeń bezpieczeństwa narodowego Polski, a także należyte przygotowanie na nie systemowej, zintegrowanej odpowiedzi".
Równocześnie dokument jest na tyle szczegółowy - w sensie dekalogu poruszanych spraw - że w trakcie dalszych prac powinien pozwolić na pełniejszą analizę i uzupełnienia. Bo, pomimo usytuowania SBN jako jednej z kliku strategii, trzeba uznać jej wyjątkowy charakter. To w SBN przeczytamy o interesach narodowych, o ewentualnych zagrożeniach bezpieczeństwa naszego kraju konfliktami lokalnymi, terroryzmem, katastrofami naturalnymi, o koncepcji oraz systemie zapewnienia bezpieczeństwa nam wszystkim.
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP: strategia z wieloma
-
Artur Rogóż
- Administrator
- Posty: 4635
- https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
- Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
- Kontakt:
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP: strategia z wieloma
Re: Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP: strategia z wiel
STRATEGIA BEZPIECZENSTWA NARODOWEGO
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Warszawa 2007
2
Wstep ............................................................................................................................3
1. Interesy narodowe i cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie
bezpieczenstwa..........................................................................................................4
1.1. Interesy narodowe...............................................................................................4
1.2. Cele strategiczne ................................................................................................5
2. Uwarunkowania bezpieczenstwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej .................6
2.1. Szanse dla bezpieczenstwa................................................................................7
2.2. Wyzwania i zagroenia bezpieczenstwa.............................................................8
3. Koncepcja bezpieczenstwa narodowego. Cele i zadania sektorowe.......................10
3.1. Bezpieczenstwo zewnetrzne.............................................................................10
3.2. Bezpieczenstwo militarne..................................................................................14
3.3. Bezpieczenstwo wewnetrzne ............................................................................15
3.4. Bezpieczenstwo obywatelskie...........................................................................16
3.5. Bezpieczenstwo społeczne...............................................................................16
3.6. Bezpieczenstwo ekonomiczne ..........................................................................17
3.7. Bezpieczenstwo ekologiczne ............................................................................19
3.8. Bezpieczenstwo informacyjne i telekomunikacyjne...........................................20
4. System Bezpieczenstwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej ...........................21
4.1. Strategiczne kierunki transformacji systemu bezpieczenstwa narodowego......21
4.2. Podsystem kierowania bezpieczenstwem narodowym .....................................22
4.3. Podsystemy wykonawcze .................................................................................23
Zakonczenie ................................................................................................................36
3
Wstep
1. W pierwszej dekadzie nowego stulecia Rzeczpospolita Polska jest krajem
bezpiecznym. Zawdziecza to głebokim przemianom geopolitycznym, które dokonały
sie w Europie w koncu dwudziestego wieku. Polacy w sposób szczególny przyczynili
sie do ich zainicjowania. Ruch „Solidarnosci", odwołujacy sie do wartosci
chrzescijanskich, które ukształtowały cywilizacje europejska oraz idei suwerennosci
narodów i niepodległosci panstw, odmienił Europe. W wyniku rozpadu bloku panstw
komunistycznych, przekreslony został jej sztuczny podział na czesc wolna
i zniewolona. Przystapienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. spowodowało
korzystna zmiane miedzynarodowych uwarunkowan jej bezpieczenstwa. Polska stała
sie podmiotem współkształtujacym proces integracji europejskiej.
2. Polska dobrze wykorzystała te najlepsza od dziesiecioleci miedzynarodowa
koniunkture. Wraz z innymi panstwami Europy Srodkowej przystapiła do Organizacji
Traktatu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, stajac sie czescia zachodniej
wspólnoty wolnych narodów. Zdołała zagwarantowac sobie nienaruszalnosc granic
i integralnosc terytorium, a Polacy odzyskali moliwosc stanowienia o swoim bycie
oraz uzyskali szanse cywilizacyjnego rozwoju i pełnego uczestnictwa w europejskiej
i globalnej społecznosci miedzynarodowej.
3. W yciu narodów, podobnie jak w yciu jednostek, nic nie jest dane raz na
zawsze. Porzadek miedzynarodowy nie jest zastygła, niewzruszalna forma. Rozwój
sytuacji miedzynarodowej, choc współczesnie korzystny, niesie ze soba nowe
wyzwania. Trzeba je umiec trafnie odczytywac i skutecznie stawiac im czoła. Ich
zmiennosc i dynamika zmusza panstwa i narody do stałego wysiłku. Podstawowym
zadaniem i główna troska kadego panstwa i jego obywateli jest zapewnienie sobie
bezpieczenstwa w warunkach zrównowaonego rozwoju.
4. Prezentowany dokument jest wyrazem nowego podejscia do sprawy
bezpieczenstwa narodowego. Okresla on interesy narodowe i formułuje cele
strategiczne w zgodzie z aktem rangi najwyszej, jakim jest Konstytucja RP. Jest
wyrazem troski konstytucyjnych organów panstwa o zapewnienie Polsce i Polakom
bezpieczenstwa i jednoczesnie okresla formy narodowego wysiłku w tej dziedzinie.
Urzeczywistnienie zawartych w nim kierunków działan jest obowiazkiem władz
Rzeczypospolitej Polskiej i całego społeczenstwa. Taki wysiłek zapewni Polsce
bezpieczenstwo dzisiaj i w przyszłosci oraz pozycje na arenie miedzynarodowej na
miare jej aspiracji.
5. Strategia Bezpieczenstwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej,
skorelowana ze strategiami sojuszniczymi - Koncepcja Strategiczna NATO
i Europejska Strategia Bezpieczenstwa - stanowi podstawe do opracowania
wykonawczych dyrektyw strategicznych, a w szczególnosci Polityczno-Strategicznej
Dyrektywy Obronnej RP, strategii poszczególnych dziedzin bezpieczenstwa
narodowego, strategicznych planów reagowania obronnego i zarzadzania
kryzysowego oraz wieloletnich programów transformacji systemu bezpieczenstwa
panstwa, w tym programów pozamilitarnych przygotowan obronnych i programów
rozwoju sił zbrojnych.
4
1. Interesy narodowe i cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej
w dziedzinie bezpieczenstwa
6. Polska jest suwerennym i demokratycznym panstwem w Europie Srodkowej
o znaczacym potencjale demograficznym, politycznym, wojskowym i ekonomicznym.
Pragnie realizowac swoje interesy narodowe i aspiracje obywateli do bezpiecznego
i godnego ycia w pokojowym i ustabilizowanym otoczeniu. Tworzy warunki dla
osiagania dobrobytu przez swoich obywateli przy poszanowaniu prawa
i demokratycznych wartosci. Zarazem chce wniesc wkład do utrwalenia wspólnych
wartosci i rozwoju mechanizmów współpracy w ramach Unii Europejskiej,
w przestrzeni euroatlantyckiej i w skali globalnej, celem zagwarantowania trwałego
bezpieczenstwa swiatowego.
7. Dzis Polska działa w złoonym i rozbudowanym srodowisku
miedzynarodowym. Jako panstwo członkowskie silnych politycznie, militarnie
i gospodarczo organizacji Sojuszu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej – staje
sie coraz bardziej liczacym sie uczestnikiem współpracy miedzynarodowej.
Członkostwo w NATO i UE oraz sojusz ze Stanami Zjednoczonymi zapewniły Polsce
wysoki poziom bezpieczenstwa i stały sie jednym z podstawowych gwarantów jej
rozwoju wewnetrznego i pozycji miedzynarodowej.
8. Rzeczpospolita Polska, bedac panstwem granicznym NATO i UE, zajmuje
wane miejsce w europejskim srodowisku bezpieczenstwa, a jej terytorium stanowi
obszar o istotnym znaczeniu strategicznym.
9. Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w UE spowodowało poszerzenie
i ewolucje pojecia interesu narodowego oraz potrzebe umocnienia tosamosci
narodowej i europejskiej Polski i jej obywateli w zjednoczonej Europie. Celowi temu
słuyc maja działania ukierunkowane na wzrost identyfikacji obywateli z panstwem
oraz rozwój wszechstronnej i równoprawnej integracji, opartej na poszanowaniu
wspólnych wartosci demokratycznych i społecznych.
1.1. Interesy narodowe
10. Podstawowe interesy narodowe sa niezmienne i oparte na całosciowej
koncepcji bezpieczenstwa panstwa, uwzgledniajacej aspekty polityczno-militarne,
ekonomiczne, społeczne i ekologiczne. Interesy narodowe wynikaja
z fundamentalnych i niezmiennych wartosci Polski, a ich realizacja stanowi dla
panstwa i jego mieszkanców potrzebe nadrzedna. Zgodnie z Konstytucja RP nalea
do nich: zapewnienie niepodległosci, nienaruszalnosci terytorialnej, wolnosci,
bezpieczenstwa, poszanowania praw człowieka i obywatela, a take zachowanie
dziedzictwa narodowego oraz ochrona srodowiska naturalnego w warunkach
zrównowaonego rozwoju.
11. Interesy narodowe mona podzielic na trzy grupy: ywotne, wane oraz inne
istotne. ywotne interesy narodowe Rzeczypospolitej Polskiej wiaa sie
z zapewnieniem przetrwania panstwa i jego obywateli. Obejmuja potrzebe
zachowania niepodległosci i suwerennosci panstwa, jego integralnosci terytorialnej
i nienaruszalnosci granic; zapewnienia bezpieczenstwa obywateli, praw człowieka
i podstawowych wolnosci, a take umacniania demokratycznego porzadku
politycznego. Ich realizacja to bezwzgledny priorytet polskiej polityki bezpieczenstwa.
5
12. Do wanych interesów narodowych Polski naley zagwarantowanie trwałego
i zrównowaonego rozwoju cywilizacyjnego oraz gospodarczego kraju, stworzenie
warunków do wzrostu dobrobytu społeczenstwa, do rozwoju nauki i techniki oraz do
naleytej ochrony dziedzictwa narodowego i tosamosci narodowej, a take
srodowiska naturalnego.
13. Inne istotne interesy narodowe Polski sa zwiazane z daeniem do
zapewnienia silnej pozycji miedzynarodowej panstwa oraz moliwosci skutecznego
promowania polskich interesów na arenie miedzynarodowej. Do istotnych interesów
naley równie umacnianie zdolnosci działania i skutecznosci najwaniejszych
instytucji miedzynarodowych, w których Polska uczestniczy, jak równie rozwój
stosunków miedzynarodowych opartych na poszanowaniu prawa oraz efektywnej
współpracy wielostronnej zgodnie z celami i zasadami okreslonymi w Karcie
Narodów Zjednoczonych.
14. Realizacja interesów narodowych oraz wynikajacych z nich celów odbywa sie
w ramach działan wewnetrznych panstwa oraz w jego relacjach z otoczeniem
zewnetrznym. Zdolnosc Polski do skutecznego działania na zewnatrz jest
uwarunkowana jakoscia wewnetrznego ładu politycznego, gospodarczego
i społecznego.
1.2. Cele strategiczne
15. Cele strategiczne wynikaja z interesów bezpieczenstwa i rozwoju
Rzeczypospolitej Polskiej, bedacej członkiem NATO i Unii Europejskiej, a take
z rosnacych współzalenosci miedzy panstwami i gospodarkami, jak równie coraz
intensywniejszymi kontaktami miedzy jednostkami i społeczenstwami.
16. Nadrzednym celem strategicznym Rzeczypospolitej Polskiej jest zapewnienie
korzystnych i bezpiecznych warunków realizacji interesów narodowych poprzez
eliminacje zewnetrznych i wewnetrznych zagroen, redukowanie ryzyka oraz
odpowiednie oszacowanie podejmowanych wyzwan i umiejetne wykorzystywanie
pojawiajacych sie szans. Za główne cele strategiczne naley uznac:
- zapewnienie niepodległosci i nienaruszalnosci terytorialnej Rzeczypospolitej
Polskiej oraz suwerennosci w decydowaniu o wewnetrznych sprawach ycia
narodu, jego organizacji oraz ustroju panstwa;
- stworzenie warunków rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego, decydujacych
o moliwosciach działania narodu i panstwa;
- zapewnienie moliwosci korzystania przez obywateli z konstytucyjnych wolnosci,
praw człowieka i obywatela oraz stworzenie bezpiecznych warunków do
godziwego ycia obywateli i rozwoju całego narodu, w wymiarze materialnym
i duchowym;
- zapewnienie moliwosci aktywnego kształtowania stosunków w otoczeniu
miedzynarodowym i zdolnosci skutecznego działania poprzez obrone interesów
narodowych i promowanie wizerunku wiarygodnego uczestnika stosunków
miedzynarodowych, a take realizacji zobowiazan sojuszniczych, stanowiacych
o wiarygodnosci Polski;
- zapewnienie bezpieczenstwa, ochrony i opieki nad obywatelami polskimi
przebywajacymi poza granicami kraju;
6
- promocja polskiej gospodarki i wspieranie polskich przedsiebiorców oraz budowa
prestiu Polski w otoczeniu miedzynarodowym;
- zapewnienie poczucia bezpieczenstwa prawnego obywateli Rzeczypospolitej
Polskiej;
- ochrone duchowego i materialnego dziedzictwa narodowego (bogactw
naturalnych, majatku indywidualnego obywateli i zbiorowego majatku
narodowego) oraz zapewnienie moliwosci jego bezpiecznego rozwijania we
wszystkich sferach aktywnosci narodowej, w tym zwłaszcza ekonomicznej,
społecznej i intelektualnej;
- ochrone srodowiska naturalnego i ochrone przed skutkami klesk ywiołowych,
a take katastrof spowodowanych poprzez działalnosc człowieka;
- zapewnienie szerokiego dostepu do informacji, podniesienie poziomu edukacji
narodowej oraz stworzenie silnego zaplecza naukowo-badawczego, połaczonego
z potencjałem wytwórczym, poprawiajacym konkurencyjnosc gospodarki.
17. W ramach realizowanej polityki bezpieczenstwa powysze cele przekładane
sa na zadania i konkretne działania, stosownie do uwarunkowan, uwzgledniajac
potrzeby i moliwosci ich wykonania samodzielnie lub z innymi partnerami.
2. Uwarunkowania bezpieczenstwa narodowego Rzeczypospolitej
Polskiej
18. Na bezpieczenstwo Polski oddziałuja przede wszystkim procesy i zjawiska
w jej otoczeniu – w regionie, w Europie i w ramach wspólnoty euroatlantyckiej.
Znaczacy wpływ na bezpieczenstwo ma dynamika stosunków w Sojuszu
Północnoatlantyckim i Unii Europejskiej. Członkostwo Polski w UE stwarza warunki
sprzyjajace jej rozwojowi gospodarczemu i postepowi cywilizacyjnemu, jednoczesnie
przyczyniajac sie do zwiekszenia bezpieczenstwa kraju.
19. W wymiarze globalnym kluczowa role odgrywaja Stany Zjednoczone, które sa
gwarantem bezpieczenstwa miedzynarodowego. Ich pozycja uległa jednak pewnemu
osłabieniu na skutek trudnosci zwiazanych z operacja w Iraku i wojna z terroryzmem.
Korzystnym zjawiskiem jest poprawa stosunków transatlantyckich oraz zblienie
pogladów sojuszników w najwaniejszych kwestiach bezpieczenstwa
miedzynarodowego, zwalczania terroryzmu i powstrzymania proliferacji broni
masowego raenia.
20. Federacja Rosyjska, wykorzystujac koniunkture na surowce energetyczne,
intensywnie zabiega o umocnienie swojej pozycji w wymiarze ponadregionalnym.
Rosyjskim daeniom do zaciesnienia kontaktów z wybranymi panstwami zachodnimi
towarzyszy wprowadzanie selektywnych ograniczen i dyskryminowanie niektórych
członków NATO i UE.
21. Niekorzystnym zjawiskiem jest pogarszanie sie bezpieczenstwa na Bliskim
i Srodkowym Wschodzie na skutek umacniania sie wpływów sił
fundamentalistycznych, zagroen aktami terrorystycznymi, destabilizacji Iraku
i Afganistanu oraz nuklearnych ambicji Iranu. Fundamentalizm islamski oddziałuje
równie negatywnie na sytuacje w panstwach Azji i Afryki, a take w niektórych
panstwach europejskich.
7
22. Wzrasta znaczenie ekonomicznego wymiaru bezpieczenstwa, zwłaszcza
bezpieczenstwa energetycznego. Do zwiekszenia zagroen w tej dziedzinie
przyczynia sie wykorzystywanie przez niektóre panstwa zasobów surowców
energetycznych jako instrumentów nacisku politycznego oraz narastanie rywalizacji
o pozyskanie nosników energii. Jednoczesnie rosnie przekonanie o potrzebie
miedzynarodowego współdziałania dla zapewnienia bezpieczenstwa
energetycznego, poszukiwania alternatywnych zródeł energii i powstrzymania
niekorzystnych zmian klimatu ziemi.
23. Siły militarne wielu panstw w coraz wiekszym stopniu biora udział
w zwalczaniu zagroen o charakterze asymetrycznym, w misjach pokojowych oraz
operacjach stabilizacyjnych. Zródłem zagroenia sa podmioty pozapanstwowe,
czesto trudne do zidentyfikowania oraz nierozwiazane konflikty regionalne i lokalne,
które sa katalizatorami napiec obejmujacych swym zasiegiem rozległe obszary.
Zródłem zagroenia sa take panstwa upadłe, które nie sa w stanie kontrolowac
swego terytorium. Ich suwerennosc ma charakter jedynie formalny, sprzyjajacy
rozwojowi terroryzmu i przestepczosci zorganizowanej. Kontynent afrykanski jest
wyniszczany przez lokalne wojny i konflikty a take epidemie HIV/AIDS, co powoduje
masowe migracje do krajów rozwinietych. Wzrasta grozba katastrof ekologicznych,
maleje dostepnosc wody pitnej.
24. Dystans rozwojowy miedzy poszczególnymi regionami swiata ulega
powiekszeniu, co przyczynia sie do wzrostu napiec w stosunkach
miedzynarodowych. Tym niekorzystnym tendencjom towarzyszy narastanie poczucia
współodpowiedzialnosci za losy swiata oraz przekonanie, e walka z zagroeniami
i wyzwaniami wymaga wspólnych działan. Instytucje miedzynarodowe dysponuja
jednak ograniczonymi moliwosciami adaptacji do zmieniajacych sie uwarunkowan
i sprostania wyzwaniom.
2.1. Szanse dla bezpieczenstwa
25. Polska jest panstwem dobrze umocowanym w strukturach europejskich
i euroatlantyckich. Jestesmy aktywnym i solidarnym członkiem NATO oraz
tworzacych sie europejskich struktur obronnych. W polskim interesie ley, aby Sojusz
Północnoatlantycki pozostał instrumentem zbiorowej obrony panstw członkowskich,
adaptujac jednoczesnie swe zdolnosci cywilne i wojskowe do zwalczania nowych
zagroen. Interesom polskim słuy umacnianie transatlantyckiej wspólnoty,
zaciesnianie stosunków miedzy Stanami Zjednoczonymi i Unia Europejska,
zwłaszcza ich kooperatywnosci oraz komplementarnosci w dziedzinie
bezpieczenstwa. Polsce, jako bliskiemu sojusznikowi Stanów Zjednoczonych, zaley
na umacnianiu zaangaowania tego panstwa w Europie, jako siły gwarantujacej
bezpieczenstwo i stabilizujacej relacje polityczno - militarne na kontynencie.
26. Integracja Unii Europejskiej stwarza warunki dla rozwijania stosunków
z partnerami w oparciu o wspólnote wartosci i interesów. Biorac udział
w kształtowaniu procesu integracji Polska ma wpływ na jego wymiar funkcjonalny
i instytucjonalny. Uzyskane dzieki członkostwu w Unii Europejskiej dogodne warunki
polityczne i ekonomiczne wykorzystywane sa do zmniejszenia rónic w poziomie
rozwoju miedzy Polska a czołowymi panstwami swiata zachodniego. Przynalenosc
8
do Unii Europejskiej stwarza nowe moliwosci oddziaływania na arenie
miedzynarodowej oraz przyczynia sie do umocnienia pozycji Polski w swiecie.
27. Dynamika procesów demokratyzacji i transformacji gospodarczej w Europie
Srodkowej, Wschodniej i Południowej oraz wola wielu panstw tego regionu zblienia
z Sojuszem Północnoatlantyckim i Unia Europejska przyczyniaja sie do umocnienia
pokoju i stabilizacji na kontynencie europejskim. Wspierajac te procesy, zwłaszcza
w stosunkach z Ukraina, Mołdowa oraz panstwami Bałkanów Zachodnich i Kaukazu
Południowego, Polska rozwija partnerska współprace z tymi panstwami w celu
wzmocnienia ich daen do demokratycznego rozwoju. Pozytywny wpływ na
umocnienie bezpieczenstwa Polski miałaby demokratyzacja Białorusi.
2.2. Wyzwania i zagroenia bezpieczenstwa
28. W perspektywie długofalowej bezpieczenstwo Polski w znacznej mierze
zaley od zdolnosci panstwa do stawienia czoła wyzwaniom, które wykraczaja poza
tradycyjnie rozumiane zagroenia bezpieczenstwa. Wyzwania te sa konsekwencja
sprzeonych ze soba procesów politycznych, ekonomiczno - społecznych,
demograficznych i ekologicznych o zasiegu czesto wykraczajacym daleko poza
granice kraju. O zdolnosci Polski do stawienia im czoła zadecyduje zasieg i przebieg
procesu zmniejszania dystansu technologicznego miedzy Polska a rozwinietymi
panstwami europejskimi.
29. W tym kontekscie niepokój budza zmiany demograficzne w Polsce,
a szczególnie charakter i skala migracji z Polski do innych panstw w poszukiwaniu
pracy i lepszych warunków ycia, a take malejacy przyrost naturalny
i w konsekwencji starzenie sie społeczenstwa. Długofalowo spowoduje to
niekorzystne przekształcenia struktury społecznej, które moga prowadzic do
załamania systemu emerytalnego. Ponadto zwiekszajace sie rónice w zamonosci
i poziomie ycia obywateli oraz dystans miedzy poszczególnymi regionami Polski
moga wywołac napiecia, przyczyniajac sie do zmniejszenia spójnosci społeczenstwa.
Malejacy poziom zastepowalnosci pokolen spowoduje, e aby utrzymac tempo
rozwoju gospodarczego, Polska i inne kraje UE beda musiały w perspektywie
długookresowej przyjmowac znaczne ilosci imigrantów. Wymusi to koniecznosc
wypracowywania skutecznych polityk i działan właczajacych nowo przybyłych do
społeczenstw poszczególnych krajów, z pełnym poszanowaniem ich odrebnosci
kulturowej i religijnej, aby uniknac negatywnych zjawisk obserwowanych w niektórych
krajach Europy Zachodniej. Pogłebiajace sie dysproporcje w poziomie ycia
pomiedzy panstwami UE a innymi obszarami swiata, jak równie niestabilna sytuacja
polityczna i konflikty zbrojne, moga stac sie przyczyna masowych ruchów
migracyjnych. Zagroeniem dla Polski moe byc nielegalna migracja, a zwłaszcza jej
zorganizowane formy.
30. Do wyzwan o charakterze wewnetrznym naley zaliczyc koniecznosc
dokonczenia transformacji polskiego systemu prawnego, ze szczególnym
uwzglednieniem prawa własnosci i wynikajacych z tego konsekwencji. Wyzwaniem
pozostaje równie poprawa stanu infrastruktury, w szczególnosci stworzenie
nowoczesnej sieci transportowej, telekomunikacyjnej i sieci słuacej do przesyłu
i magazynowania nosników energii. Niezbedne jest zwiekszenie sprawnosci struktur
9
administracyjnych w celu optymalnego wykorzystania moliwosci rozwojowych, które
oferuje uczestnictwo w Unii Europejskiej i w innych instytucjach miedzynarodowych.
31. Wsród zagroen bezpieczenstwa o charakterze zewnetrznym najwieksze
znaczenie ma uzalenienie polskiej gospodarki od dostaw surowców energetycznych
- ropy naftowej i gazu ziemnego - z jednego zródła. Aby przeciwdziałac temu
zagroeniu naley dayc do zapewnienia alternatywnych zródeł energii
i zrónicowanego zaopatrzenia w surowce energetyczne. Niezbedna jest nie tylko
dywersyfikacja dostaw, ale i zwiekszanie zdolnosci kraju do reagowania na
niekorzystne zmiany na rynku, w tym równie poprzez zaciesnienie współdziałania
w ramach NATO i UE.
32. Potencjalnym zagroeniem dla interesów Polski byłoby załamanie procesu
integracji europejskiej na skutek powrotu panstw do podejmowania działan wyłacznie
przez pryzmat interesów narodowych oraz ambicji traktowania UE jako przeciwwagi
dla Stanów Zjednoczonych, a take niezdolnosci UE do kreowania wspólnej polityki.
Zagroeniem byłoby take osłabienie wiezów łaczacych wspólnote transatlantycka,
co spowodowałoby oddalanie sie od siebie panstw połoonych po obu brzegach
Atlantyku.
33. Niekorzystnym zjawiskiem dla Polski byłoby umocnienie porzadków
autorytarnych na kontynencie oraz nasilenie sie postaw konfrontacyjnych. Pewien
potencjał destabilizujacy kryja w sobie napiecia w Naddniestrzu i na Kaukazie
Południowym, które wcia czekaja na trwałe rozwiazania pokojowe. Nie w pełni
uregulowane sa take kwestie sporne na Bałkanach, aczkolwiek obecnie
niebezpieczenstwo powrotu do otwartego konfliktu jest niewielkie.
34. Zagroeniem dla Europy, w tym i dla Polski, jest zorganizowany terroryzm
miedzynarodowy. Polska musi sie liczyc z moliwoscia działan skierowanych
przeciwko niej w zwiazku z udziałem w kampanii antyterrorystycznej. Nie mona
wykluczyc akcji odwetowych bedacych konsekwencja prowadzonych przez NATO
lub UE operacji stabilizacyjnych i pokojowych. Szczególnym zagroeniem dla
polskich podmiotów, realizujacych zadania poza granicami panstwa, sa działania
zbrojne prowadzone przez ugrupowania terrorystyczne na obszarze
odpowiedzialnosci Polskich Kontyngentów Wojskowych.
35. Obecny poziom zintegrowania swiatowego ycia ekonomicznego oraz rynków
finansowych powoduje, i gwałtowne zmiany i kryzysy zachodzace nie tylko
w najbliszym otoczeniu Polski, ale i w innych rejonach swiata, moga oddziaływac
negatywnie na stabilnosc, konkurencyjnosc i moliwosci rozwojowe polskiej
gospodarki, a tym samym i bezpieczenstwo panstwa.
36. Zagroeniem dla Polski jest równie zorganizowana przestepczosc
miedzynarodowa. Wynika ono z tranzytowego połoenia Polski oraz charakteru
i sposobów działania miedzynarodowych grup przestepczych. Przystapienie Polski
do pełnej realizacji Układu z Schengen, a co za tym idzie, zniesienie kontroli
granicznej na odcinkach wewnetrznej granicy UE, moe skutkowac ograniczeniem
barier dla przepływu osób poszukiwanych, utrudnieniem przeciwdziałania
zagroeniom terrorystycznym, a take ułatwieniem wwozu na teren Polski odpadów
zanieczyszczajacych srodowisko, substancji odurzajacych z panstw UE, w których
dozwolone jest ich posiadanie czy te nielegalnym wywozem z Polski dóbr kultury.
10
Innym zagroeniem moe byc oddziaływanie w cyberprzestrzeni, skierowane
w systemy i sieci teleinformatyczne infrastruktury krytycznej. Skutkiem takich działan
moga byc zarówno straty materialne, jak i sparaliowanie istotnych sfer ycia
publicznego.
37. Polska moe podlegac równie zagroeniom o charakterze ekologicznym,
bedacym nastepstwem niewłasciwego wykorzystania postepu technicznego
i technologicznego oraz naruszenia równowagi pomiedzy człowiekiem a przyroda.
Zagroenia te moga byc take zwiazane z potencjalnymi awariami przestarzałych
elektrowni atomowych, handlem materiałami rozczepialnymi, ze składowaniem
i transportem materiałów radioaktywnych, substancji chemicznych i odpadów
organicznych, z awariami rurociagów transportujacych rope naftowa i paliwa.
3. Koncepcja bezpieczenstwa narodowego. Cele i zadania
sektorowe
38. Warunkiem osiagniecia celów strategicznych jest wykorzystanie całego
zakresu dostepnych instrumentów i działan politycznych, gospodarczych,
wojskowych i dyplomatycznych. Zacieranie sie rónic miedzy wewnetrznymi
i zewnetrznymi aspektami bezpieczenstwa narodowego wymaga całosciowego
podejscia. Naley przy tym maksymalnie wykorzystac szanse, jakie stwarza
członkostwo Polski w NATO i Unii Europejskiej oraz partnerstwo ze Stanami
Zjednoczonymi. Trzeba konsekwentnie realizowac działania, umacniajace
bezpieczenstwo panstwa i jego obywateli oraz polepszajace warunki rozwoju
społeczenstwa. Nalea do nich w szczególnosci:
- wzmacnianie suwerennosci politycznej i ekonomicznej Polski,
- zapewnienie wzrostu dobrobytu społeczenstwa i poprawy jakosci ycia obywateli,
- unowoczesnianie sił zbrojnych i rozwijanie ich zdolnosci współdziałania
z armiami sojuszniczymi,
- umacnianie miedzynarodowej pozycji i wizerunku Polski oraz zwiekszanie jej
udziału w kształtowaniu srodowiska miedzynarodowego.
39. Realizacja celów i zadan strategicznej koncepcji bezpieczenstwa narodowego
bedzie sie odbywac z wykorzystaniem działan politycznych, gospodarczych,
wojskowych i innych przedsiewziec, angaujacych administracje publiczna,
organizacje pozarzadowe i obywateli.
3.1. Bezpieczenstwo zewnetrzne
40. Obowiazkiem panstwa jest konsekwentne zabieganie o tworzenie jak
najkorzystniejszego miedzynarodowego otoczenia kraju i umacnianie jego
miedzynarodowej pozycji, wizerunku i prestiu. Naley tworzyc i rozwijac zdolnosci
do osiagania narodowych celów strategicznych w dziedzinie bezpieczenstwa
w bezposrednim sasiedztwie, przestrzeni europejskiej, euroatlantyckiej i globalnej,
a take tworzyc warunki dla umacniania skutecznych powiazan i mechanizmów
wspólnotowych i sojuszniczych. Naley wspierac procesy transformacyjne w Europie
Wschodniej i Południowej. W wymiarze globalnym, głównym zadaniem jest rozwój
przyjaznych stosunków z partnerami i przeciwdziałanie negatywnym skutkom
konfliktów, dysproporcji rozwojowych i naruszen miedzynarodowego porzadku
prawnego.
11
41. Sojusz Północnoatlantycki jest dla Polski najwaniejsza forma współpracy
wielostronnej w polityczno-wojskowym wymiarze bezpieczenstwa oraz filarem
stabilnosci na kontynencie, a take główna płaszczyzna stosunków transatlantyckich.
Priorytetem pozostaje zwiekszanie zdolnosci NATO do pełnienia jego podstawowych
funkcji - zbiorowej obrony oraz tworzenia płaszczyzny konsultacji
miedzysojuszniczych w razie zagroenia. Polska w pełni popiera wszechstronny
rozwój potencjału Sojuszu w zakresie zapobiegania kryzysom oraz prowadzenia
operacji stabilizacyjnych. Uznaje równie potrzebe doskonalenia zdolnosci Sojuszu
do zwalczania zagroen nietradycyjnych, w tym spowodowanych przez terroryzm
i inne zagroenia asymetryczne oraz niebezpieczenstw wynikajacych z proliferacji
broni masowego raenia. Polska opowiada sie za kontynuowaniem transformacji
wojskowej NATO. Popiera selektywne zaangaowanie w misje stabilizacyjne na
obszarze pozaeuropejskim, jednak pod warunkiem zachowania przez Sojusz
wiarygodnego potencjału i pełnej zdolnosci do zbiorowej obrony panstw
członkowskich, jak równie uwzglednienia wpływu pozaeuropejskiej aktywnosci
NATO na przebieg, tempo oraz koszty modernizacji i transformacji sił zbrojnych
sojuszników, w tym Polski.
42. Polska bedzie zabiegac o zwiekszenie roli NATO jako forum strategicznego
dialogu transatlantyckiego. Wzmocni to wiezi sojusznicze oraz przyczyni sie do
zwiekszenia spoistosci NATO. Uznaje przy tym, uwzgledniajac sojusznicza dyskusje
na temat nowej koncepcji strategicznej, e zmiany dokonujace sie w misjach NATO
powinny znalezc w tej koncepcji odzwierciedlenie. Polska bedzie te aktywnie
uczestniczyc w innych działaniach na rzecz umocnienia spoistosci Sojuszu, w tym
w harmonizowaniu interesów panstw członkowskich na arenie miedzynarodowej oraz
daeniu do zmniejszenia dystansów technologicznych miedzy sojusznikami.
Partnerstwo z Rosja powinno słuyc zwiekszeniu zaangaowania tego kraju we
współprace transatlantycka, w ponoszenie odpowiedzialnosci za bezpieczenstwo
i stabilnosc regionu, a tym samym słuyc zwiekszeniu skutecznosci NATO.
Szczególna wage bedzie przywiazywac do rozwijania wszechstronnej współpracy
Sojuszu i Unii Europejskiej. Jako czesc sojuszniczego systemu obronnego, Polska
bedzie rzetelnie wykonywac swe zobowiazania oraz aktywnie uczestniczyc
w prowadzonych przez NATO operacjach.
43. Polska popiera rozwój współpracy Sojuszu z panstwami partnerskimi, uznajac
ja za istotny czynnik wzmacniajacy bezpieczenstwo całego obszaru
euroatlantyckiego, a take wpływajacy stabilizujaco na rejony Morza Sródziemnego
i Bliskiego Wschodu. Opowiada sie za umacnianiem Rady Partnerstwa
Euroatlantyckiego i Partnerstwa dla Pokoju, a take za dalszym rozwojem Dialogu
Sródziemnomorskiego oraz Stambulskiej Inicjatywy Współpracy. Priorytetowym
zadaniem pozostaje utrzymanie zainteresowania Sojuszu rozwojem stosunków
z jego partnerami z Europy Wschodniej i z Zakaukazia. Polska uznaje wyjatkowa
wage współpracy NATO z Rosja i bedzie aktywnie uczestniczyc w jej pogłebianiu.
Partnerstwo z Rosja powinno słuyc wiekszemu zaangaowaniu tego kraju we
współprace euroatlantycka, sprzyjajac umocnieniu bezpieczenstwa i stabilnosci
regionu. Szczególnie intensywnie Polska bedzie działac na rzecz pogłebiania
wszechstronnej współpracy z Ukraina i Gruzja.
44. Członkostwo w Unii Europejskiej w istotnym stopniu determinuje podstawy
bezpieczenstwa Polski. Radykalnie zwiekszyło moliwosci realizacji polskiej polityki
bezpieczenstwa i zdolnosci oddziaływania miedzynarodowego. Wzmocniło pozycje
12
Polski w swiecie, ale jednoczesnie spowodowało wzrost jej odpowiedzialnosci za
kształt porzadku miedzynarodowego. Dzieki takim instrumentom, jak: Wspólna
Polityka Zagraniczna i Bezpieczenstwa, Europejska Polityka Bezpieczenstwa
i Obrony, Jednolity Rynek Europejski, wspólna polityka handlowa, Fundusz
Spójnosci oraz inne mechanizmy wspierania rozwoju, współpraca w zakresie
sadownictwa i spraw wewnetrznych, udział Polski w UE wpływa pozytywnie na
bezpieczenstwo i moliwosci rozwojowe panstwa we wszystkich wymiarach ycia
politycznego, gospodarczego i społecznego. Zarazem bezpieczenstwo Polski
w coraz wiekszym stopniu stanowi integralna czesc bezpieczenstwa UE. Polska
winna opowiadac sie za pogłebianiem procesów integracyjnych w Unii przy
zachowaniu spoistosci i solidarnosci jej członków. Polska bedzie aktywnie
uczestniczyc w działaniach słuacych tym celom, w tym w kształtowaniu nowych
form instytucjonalnych integracji i jej podstaw traktatowych. Szczególnie wanym
zadaniem dla Polski jest uzgodnienie w ramach Unii Europejskiej solidarnych
mechanizmów bezpieczenstwa energetycznego, majacych na celu udzielenie
wszelkiej niezbednej pomocy w przypadku zagroenia lub naruszenia
bezpieczenstwa energetycznego któregokolwiek z Panstw Członkowskich.
45. W interesie bezpieczenstwa Polski jest umacnianie pozycji Unii w swiecie
i zwiekszanie jej miedzynarodowego zaangaowania zarówno w skali regionalnej, jak
i globalnej. Polska bedzie aktywnie uczestniczyc w rozwoju Wspólnej Polityki
Zagranicznej i Bezpieczenstwa, daac do zaciesniania współpracy panstw
członkowskich, zbliania ich stanowisk i harmonizowania interesów oraz
wypracowania nowych instrumentów wspólnej polityki. Szczególna uwaga
poswiecona bedzie działaniom na rzecz zwiekszania aktywnosci Unii w Europie
Wschodniej, m.in. przez aktywny udział w rozwoju Europejskiej Polityki Sasiedztwa.
Polska popiera zaangaowanie UE w łagodzenie napiec i rozwiazywanie konfliktów
zwłaszcza w najbliszym sasiedztwie Unii, w tym w Mołdowie, panstwach Kaukazu
Południowego i na Bałkanach. Bedzie aktywnie uczestniczyc w formułowaniu
i realizacji wspólnej polityki UE wobec innych regionów swiata, take w okreslaniu roli
Unii w stabilizacji Bliskiego Wschodu. Polska stopniowo zwiekszy swój udział
w pomocy rozwojowej UE, uznajac ja za wany instrument przyczyniajacy sie do
likwidacji zródeł wielu współczesnych zagroen. Polska pozostanie zwolennikiem
dalszego rozszerzania UE, widzac w nim skuteczny sposób budowy stabilnosci
ogólnoeuropejskiej.
46. Polska opowiada sie za rozwojem Europejskiej Polityki Bezpieczenstwa
i Obrony. Wniesie znaczacy wkład w rozwój wojskowych i cywilnych zdolnosci UE
w zakresie reagowania kryzysowego. Bedzie stopniowo zwiekszac zaangaowanie
w tworzenie europejskich sił szybkiego reagowania, take przez udział w tworzeniu
grup bojowych. Bedzie dayc do realizacji pozostałych zamierzen okreslonych przez
Europejski Cel Operacyjny 2010. Polska bedzie te wnosic znaczacy wkład ludzki
i materialny w organizowane przez Unie misje stabilizacyjne, pokojowe, humanitarne,
ratownicze i szkoleniowe. Opowiada sie równie za dalszym rozwojem współpracy
w zakresie przemysłów obronnych, harmonizacji zakupów i wspólnych wojskowych
programów badawczych, a take za stopniowa budowa europejskiego rynku
uzbrojenia. Polska uznaje istotna role Europejskiej Agencji Obrony w tych procesach.
Zarazem zdecydowanie popiera rozwój stałej i zinstytucjonalizowanej współpracy
w sprawach bezpieczenstwa i obrony miedzy NATO i UE, tak aby zapewnic
13
komplementarnosc działan tych instytucji oraz maksymalna skutecznosc
wykorzystania pozostajacych w ich dyspozycji srodków.
47. Polska zabiega o dalszy rozwój współdziałania w Unii w dziedzinach istotnych
dla bezpieczenstwa wewnetrznego, w tym sadownictwa i spraw wewnetrznych,
zwalczania przestepczosci zorganizowanej i terroryzmu oraz przeciwdziałania innym
nietradycyjnym zagroeniom i wyzwaniom. Ze wzgledu na graniczne połoenie
Polski i jej rychłe przystapienie do strefy Schengen, szczególna wage przywiazuje sie
do zaciesniania współpracy członków Unii w zakresie polityki imigracyjnej, azylowej
i ochrony granic przy zachowaniu kompetencji panstw członkowskich. Członkostwo
Polski w Unii stwarza take moliwosci zwiekszenia bezpieczenstwa granicy
panstwowej RP. Tworzone w ramach UE mechanizmy finansowe oraz współpraca
w ramach agencji wspólnotowych zapewnia dodatkowe wsparcie dla słub
ochraniajacych zewnetrzne granice UE.
48. Szczególne znaczenie w polskiej polityce bezpieczenstwa zachowuja stosunki
dwustronne ze Stanami Zjednoczonymi. Polska uznaje, i maja one strategiczny
charakter i bedzie zabiegac o dalszy ich rozwój w duchu solidarnego
i zrównowaonego partnerstwa. Polska bedzie działac na rzecz utrwalania
amerykanskiej obecnosci na kontynencie europejskim, take w wymiarze
pozamilitarnym. Rozbudowa wszechstronnej współpracy bilateralnej z głównym
sojusznikiem Polski powinna byc czynnikiem umacniajacym wiezi transatlantyckie,
pozytywnie wpływajacym na kształt i jakosc współpracy NATO z Unia Europejska
i Stanami Zjednoczonymi.
49. Polska rozwija intensywna współprace i przyjazne stosunki ze wszystkimi
sasiadami. Wanym dla nas partnerem w polityce europejskiej jest Republika
Federalna Niemiec. Rozwiazanie problemów we wzajemnych stosunkach bedzie
sprzyjac zdynamizowaniu współpracy w wymiarze dwustronnym i wielostronnym.
Polska bedzie dayc do rozwoju równoprawnych i partnerskich stosunków
z Federacja Rosyjska, liczac na jej współprace w rozwiazywaniu trudnych spraw
obciaajacych nasze relacje. Bedziemy utrwalac dobre relacje z Litwa i innymi
panstwami bałtyckimi, zarówno w kontaktach dwustronnych jak i na forum UE.
Wanymi partnerami sa nasi południowi sasiedzi: Czechy, Słowacja i Wegry.
Uznajac znaczenie Ukrainy dla bezpieczenstwa kontynentu europejskiego i regionu,
Polska bedzie zabiegac o dalszy rozwój strategicznego partnerstwa z tym krajem
oraz o pogłebienie zwiazków Ukrainy, a take Mołdowy, z instytucjami
euroatlantyckimi. Liczymy na przemiany demokratyczne na Białorusi i zwiazanie jej
ze wspólnota swiata zachodniego.
50. Polska rozwija równie współprace dwustronna i wielostronna z pozostałymi
panstwami Europy Srodkowej i Wschodniej, widzac w niej szanse na umocnienie
bezpieczenstwa w tej czesci kontynentu. Polska day do zaciesnienia współpracy
w ramach Trójkata Weimarskiego oraz Grupy Wyszehradzkiej, a take wspiera
rozwój innych instytucji subregionalnych, przyczyniajacych sie do demokratyzacji
regionu oraz zwiekszenia bezpieczenstwa i stabilnosci. Szczególna waga
przywiazywana jest do stosunków z panstwami, które przygotowuja sie do
członkostwa w Sojuszu Północnoatlantyckim i Unii Europejskiej lub te deklaruja
wole wstapienia do tych organizacji.
14
51. Polska niezmiennie opowiada sie za zachowaniem przewidzianej w Karcie
Narodów Zjednoczonych odpowiedzialnosci ONZ za utrzymanie pokoju
i bezpieczenstwa miedzynarodowego oraz umacnianiem roli pełnionej w tym
wzgledzie przez Rade Bezpieczenstwa. Czynione sa wysiłki w celu adaptacji ONZ do
zmieniajacych sie realiów miedzynarodowych i do nowych wyzwan. Polska bedzie
sie angaowac w podejmowane przez ONZ działania majace na celu rozwiazywanie
konfliktów, a take zgłaszac kadry wojskowe, policyjne oraz cywilne do udziału
w operacjach pokojowych i stabilizacyjnych. Bedzie te dayc do zwiekszenia
skutecznosci ONZ w przeciwdziałaniu zagroeniom, które wynikaja z niedorozwoju
gospodarczego i nierozwiazanych problemów społecznych.
52. Polska popiera rozwój prawa miedzynarodowego i zapewnienie jego
powszechnego poszanowania. Bedzie zabiegac o rozwój norm prawnych, które beda
skutecznymi narzedziami w zwalczaniu nowych zagroen, zwłaszcza zwiazanych
z proliferacja broni masowego raenia, terroryzmem i przestepczoscia
zorganizowana oraz zjawiskiem panstw upadłych. Polska bedzie udzielac poparcia
umacnianiu odpowiedzialnosci panstw za ochrone swoich obywateli. Bedzie te
wspierac inne działania na rzecz obrony praw człowieka i fundamentalnych wartosci,
a take właczac sie w przedsiewziecia pomocowe oraz zabiegac o rozwój dialogu
kultur i cywilizacji.
53. Polska działa na rzecz powstrzymania proliferacji broni masowego raenia
oraz kontroli miedzynarodowego handlu bronia i materiałami podwójnego
zastosowania. Bedzie dbac o skutecznosc kontroli zbrojen i rozbrojenia oraz srodków
budowy zaufania i bezpieczenstwa. Istotne znaczenie ma pełna realizacja
obowiazujacych porozumien miedzynarodowych w tych dziedzinach. Wyzwanie dla
bezpieczenstwa Polski stwarza wstrzymanie sie innych panstw od realizacji tych
porozumien. Polska bedzie zabiegac o dalszy rozwój wielostronnych mechanizmów
kontrolnych w tym zakresie, take przez poszukiwanie nowych, jeszcze bardziej
elastycznych i skutecznych rozwiazan oraz instrumentów współdziałania.
54. Polska utrzyma swe zaangaowanie w prace Organizacji Bezpieczenstwa
i Współpracy w Europie, Rady Europy, Organizacji Współpracy Gospodarczej
i Rozwoju oraz innych instytucji wielostronnych.
3.2. Bezpieczenstwo militarne
55. Nadrzednym celem działan w obszarze bezpieczenstwa militarnego jest
gotowosc do obrony terytorium i niepodległosci Polski oraz sojuszników, eliminacja
zagroen o charakterze zbrojnym, a take przeciwdziałanie ewentualnym,
niekorzystnym zmianom równowagi wojskowej w regionie. Polska buduje swoja
polityke obronna w powiazaniu z zasada solidarnosci i lojalnosci sojuszniczej.
Gotowosc przyjscia z pomoca kademu członkowi Sojuszu Północnoatlantyckiego
wzmacnia potencjał odstraszania, zapewniajacy bezpieczenstwo panstw
członkowskich i NATO jako całosci.
56. W dajacej sie przewidziec perspektywie istnieje małe prawdopodobienstwo
wybuchu konfliktu zbrojnego na dua skale. Bardziej prawdopodobne beda konflikty
o charakterze regionalnym oraz lokalnym, w których Polska nie bedzie bezposrednio
zaangaowana. Ich przebieg i skutki moga stwarzac sytuacje kryzysowe, niosace
grozbe rozszerzenia sie i przerodzenia w wojne. Polska musi byc gotowa do
15
reagowania na kryzysy, które moga wywołac konflikty wymagajace realizacji zadan
obronnych w swietle artykułu V Traktatu Waszyngtonskiego.
57. Udział Polski w obronie kolektywnej zgodnie z artykułem V Traktatu
Waszyngtonskiego oraz wspieranie polityki ONZ, NATO, UE w dziedzinie
reagowania kryzysowego i w działaniach stabilizacyjnych, wiazał sie bedzie
z potrzeba uwzglednienia w planowaniu strategicznym rozszerzonego spektrum
zagroen, zwłaszcza o charakterze asymetrycznym, oraz nowego kontekstu
technologicznego. Warunkami powodzenia operacji wojskowych beda przede
wszystkim: uzyskanie przewagi informacyjnej; uycie struktur zadaniowych sił
zbrojnych, wyposaonych w nowoczesniejszy sprzet techniczny od sprzetu
przeciwnika; zastosowanie zaawansowanych technologii w zakresie dowodzenia;
posiadanie moliwosci skutecznego raenia, dokonywania manewru i ochrony przed
raeniem przeciwnika; umiejetne stosowanie symetrycznej strategii wobec działan
przeciwnika, pełne wykorzystanie zasobów logistycznych kraju oraz współpracy
cywilno-wojskowej.
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Warszawa 2007
2
Wstep ............................................................................................................................3
1. Interesy narodowe i cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie
bezpieczenstwa..........................................................................................................4
1.1. Interesy narodowe...............................................................................................4
1.2. Cele strategiczne ................................................................................................5
2. Uwarunkowania bezpieczenstwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej .................6
2.1. Szanse dla bezpieczenstwa................................................................................7
2.2. Wyzwania i zagroenia bezpieczenstwa.............................................................8
3. Koncepcja bezpieczenstwa narodowego. Cele i zadania sektorowe.......................10
3.1. Bezpieczenstwo zewnetrzne.............................................................................10
3.2. Bezpieczenstwo militarne..................................................................................14
3.3. Bezpieczenstwo wewnetrzne ............................................................................15
3.4. Bezpieczenstwo obywatelskie...........................................................................16
3.5. Bezpieczenstwo społeczne...............................................................................16
3.6. Bezpieczenstwo ekonomiczne ..........................................................................17
3.7. Bezpieczenstwo ekologiczne ............................................................................19
3.8. Bezpieczenstwo informacyjne i telekomunikacyjne...........................................20
4. System Bezpieczenstwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej ...........................21
4.1. Strategiczne kierunki transformacji systemu bezpieczenstwa narodowego......21
4.2. Podsystem kierowania bezpieczenstwem narodowym .....................................22
4.3. Podsystemy wykonawcze .................................................................................23
Zakonczenie ................................................................................................................36
3
Wstep
1. W pierwszej dekadzie nowego stulecia Rzeczpospolita Polska jest krajem
bezpiecznym. Zawdziecza to głebokim przemianom geopolitycznym, które dokonały
sie w Europie w koncu dwudziestego wieku. Polacy w sposób szczególny przyczynili
sie do ich zainicjowania. Ruch „Solidarnosci", odwołujacy sie do wartosci
chrzescijanskich, które ukształtowały cywilizacje europejska oraz idei suwerennosci
narodów i niepodległosci panstw, odmienił Europe. W wyniku rozpadu bloku panstw
komunistycznych, przekreslony został jej sztuczny podział na czesc wolna
i zniewolona. Przystapienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. spowodowało
korzystna zmiane miedzynarodowych uwarunkowan jej bezpieczenstwa. Polska stała
sie podmiotem współkształtujacym proces integracji europejskiej.
2. Polska dobrze wykorzystała te najlepsza od dziesiecioleci miedzynarodowa
koniunkture. Wraz z innymi panstwami Europy Srodkowej przystapiła do Organizacji
Traktatu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, stajac sie czescia zachodniej
wspólnoty wolnych narodów. Zdołała zagwarantowac sobie nienaruszalnosc granic
i integralnosc terytorium, a Polacy odzyskali moliwosc stanowienia o swoim bycie
oraz uzyskali szanse cywilizacyjnego rozwoju i pełnego uczestnictwa w europejskiej
i globalnej społecznosci miedzynarodowej.
3. W yciu narodów, podobnie jak w yciu jednostek, nic nie jest dane raz na
zawsze. Porzadek miedzynarodowy nie jest zastygła, niewzruszalna forma. Rozwój
sytuacji miedzynarodowej, choc współczesnie korzystny, niesie ze soba nowe
wyzwania. Trzeba je umiec trafnie odczytywac i skutecznie stawiac im czoła. Ich
zmiennosc i dynamika zmusza panstwa i narody do stałego wysiłku. Podstawowym
zadaniem i główna troska kadego panstwa i jego obywateli jest zapewnienie sobie
bezpieczenstwa w warunkach zrównowaonego rozwoju.
4. Prezentowany dokument jest wyrazem nowego podejscia do sprawy
bezpieczenstwa narodowego. Okresla on interesy narodowe i formułuje cele
strategiczne w zgodzie z aktem rangi najwyszej, jakim jest Konstytucja RP. Jest
wyrazem troski konstytucyjnych organów panstwa o zapewnienie Polsce i Polakom
bezpieczenstwa i jednoczesnie okresla formy narodowego wysiłku w tej dziedzinie.
Urzeczywistnienie zawartych w nim kierunków działan jest obowiazkiem władz
Rzeczypospolitej Polskiej i całego społeczenstwa. Taki wysiłek zapewni Polsce
bezpieczenstwo dzisiaj i w przyszłosci oraz pozycje na arenie miedzynarodowej na
miare jej aspiracji.
5. Strategia Bezpieczenstwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej,
skorelowana ze strategiami sojuszniczymi - Koncepcja Strategiczna NATO
i Europejska Strategia Bezpieczenstwa - stanowi podstawe do opracowania
wykonawczych dyrektyw strategicznych, a w szczególnosci Polityczno-Strategicznej
Dyrektywy Obronnej RP, strategii poszczególnych dziedzin bezpieczenstwa
narodowego, strategicznych planów reagowania obronnego i zarzadzania
kryzysowego oraz wieloletnich programów transformacji systemu bezpieczenstwa
panstwa, w tym programów pozamilitarnych przygotowan obronnych i programów
rozwoju sił zbrojnych.
4
1. Interesy narodowe i cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej
w dziedzinie bezpieczenstwa
6. Polska jest suwerennym i demokratycznym panstwem w Europie Srodkowej
o znaczacym potencjale demograficznym, politycznym, wojskowym i ekonomicznym.
Pragnie realizowac swoje interesy narodowe i aspiracje obywateli do bezpiecznego
i godnego ycia w pokojowym i ustabilizowanym otoczeniu. Tworzy warunki dla
osiagania dobrobytu przez swoich obywateli przy poszanowaniu prawa
i demokratycznych wartosci. Zarazem chce wniesc wkład do utrwalenia wspólnych
wartosci i rozwoju mechanizmów współpracy w ramach Unii Europejskiej,
w przestrzeni euroatlantyckiej i w skali globalnej, celem zagwarantowania trwałego
bezpieczenstwa swiatowego.
7. Dzis Polska działa w złoonym i rozbudowanym srodowisku
miedzynarodowym. Jako panstwo członkowskie silnych politycznie, militarnie
i gospodarczo organizacji Sojuszu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej – staje
sie coraz bardziej liczacym sie uczestnikiem współpracy miedzynarodowej.
Członkostwo w NATO i UE oraz sojusz ze Stanami Zjednoczonymi zapewniły Polsce
wysoki poziom bezpieczenstwa i stały sie jednym z podstawowych gwarantów jej
rozwoju wewnetrznego i pozycji miedzynarodowej.
8. Rzeczpospolita Polska, bedac panstwem granicznym NATO i UE, zajmuje
wane miejsce w europejskim srodowisku bezpieczenstwa, a jej terytorium stanowi
obszar o istotnym znaczeniu strategicznym.
9. Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w UE spowodowało poszerzenie
i ewolucje pojecia interesu narodowego oraz potrzebe umocnienia tosamosci
narodowej i europejskiej Polski i jej obywateli w zjednoczonej Europie. Celowi temu
słuyc maja działania ukierunkowane na wzrost identyfikacji obywateli z panstwem
oraz rozwój wszechstronnej i równoprawnej integracji, opartej na poszanowaniu
wspólnych wartosci demokratycznych i społecznych.
1.1. Interesy narodowe
10. Podstawowe interesy narodowe sa niezmienne i oparte na całosciowej
koncepcji bezpieczenstwa panstwa, uwzgledniajacej aspekty polityczno-militarne,
ekonomiczne, społeczne i ekologiczne. Interesy narodowe wynikaja
z fundamentalnych i niezmiennych wartosci Polski, a ich realizacja stanowi dla
panstwa i jego mieszkanców potrzebe nadrzedna. Zgodnie z Konstytucja RP nalea
do nich: zapewnienie niepodległosci, nienaruszalnosci terytorialnej, wolnosci,
bezpieczenstwa, poszanowania praw człowieka i obywatela, a take zachowanie
dziedzictwa narodowego oraz ochrona srodowiska naturalnego w warunkach
zrównowaonego rozwoju.
11. Interesy narodowe mona podzielic na trzy grupy: ywotne, wane oraz inne
istotne. ywotne interesy narodowe Rzeczypospolitej Polskiej wiaa sie
z zapewnieniem przetrwania panstwa i jego obywateli. Obejmuja potrzebe
zachowania niepodległosci i suwerennosci panstwa, jego integralnosci terytorialnej
i nienaruszalnosci granic; zapewnienia bezpieczenstwa obywateli, praw człowieka
i podstawowych wolnosci, a take umacniania demokratycznego porzadku
politycznego. Ich realizacja to bezwzgledny priorytet polskiej polityki bezpieczenstwa.
5
12. Do wanych interesów narodowych Polski naley zagwarantowanie trwałego
i zrównowaonego rozwoju cywilizacyjnego oraz gospodarczego kraju, stworzenie
warunków do wzrostu dobrobytu społeczenstwa, do rozwoju nauki i techniki oraz do
naleytej ochrony dziedzictwa narodowego i tosamosci narodowej, a take
srodowiska naturalnego.
13. Inne istotne interesy narodowe Polski sa zwiazane z daeniem do
zapewnienia silnej pozycji miedzynarodowej panstwa oraz moliwosci skutecznego
promowania polskich interesów na arenie miedzynarodowej. Do istotnych interesów
naley równie umacnianie zdolnosci działania i skutecznosci najwaniejszych
instytucji miedzynarodowych, w których Polska uczestniczy, jak równie rozwój
stosunków miedzynarodowych opartych na poszanowaniu prawa oraz efektywnej
współpracy wielostronnej zgodnie z celami i zasadami okreslonymi w Karcie
Narodów Zjednoczonych.
14. Realizacja interesów narodowych oraz wynikajacych z nich celów odbywa sie
w ramach działan wewnetrznych panstwa oraz w jego relacjach z otoczeniem
zewnetrznym. Zdolnosc Polski do skutecznego działania na zewnatrz jest
uwarunkowana jakoscia wewnetrznego ładu politycznego, gospodarczego
i społecznego.
1.2. Cele strategiczne
15. Cele strategiczne wynikaja z interesów bezpieczenstwa i rozwoju
Rzeczypospolitej Polskiej, bedacej członkiem NATO i Unii Europejskiej, a take
z rosnacych współzalenosci miedzy panstwami i gospodarkami, jak równie coraz
intensywniejszymi kontaktami miedzy jednostkami i społeczenstwami.
16. Nadrzednym celem strategicznym Rzeczypospolitej Polskiej jest zapewnienie
korzystnych i bezpiecznych warunków realizacji interesów narodowych poprzez
eliminacje zewnetrznych i wewnetrznych zagroen, redukowanie ryzyka oraz
odpowiednie oszacowanie podejmowanych wyzwan i umiejetne wykorzystywanie
pojawiajacych sie szans. Za główne cele strategiczne naley uznac:
- zapewnienie niepodległosci i nienaruszalnosci terytorialnej Rzeczypospolitej
Polskiej oraz suwerennosci w decydowaniu o wewnetrznych sprawach ycia
narodu, jego organizacji oraz ustroju panstwa;
- stworzenie warunków rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego, decydujacych
o moliwosciach działania narodu i panstwa;
- zapewnienie moliwosci korzystania przez obywateli z konstytucyjnych wolnosci,
praw człowieka i obywatela oraz stworzenie bezpiecznych warunków do
godziwego ycia obywateli i rozwoju całego narodu, w wymiarze materialnym
i duchowym;
- zapewnienie moliwosci aktywnego kształtowania stosunków w otoczeniu
miedzynarodowym i zdolnosci skutecznego działania poprzez obrone interesów
narodowych i promowanie wizerunku wiarygodnego uczestnika stosunków
miedzynarodowych, a take realizacji zobowiazan sojuszniczych, stanowiacych
o wiarygodnosci Polski;
- zapewnienie bezpieczenstwa, ochrony i opieki nad obywatelami polskimi
przebywajacymi poza granicami kraju;
6
- promocja polskiej gospodarki i wspieranie polskich przedsiebiorców oraz budowa
prestiu Polski w otoczeniu miedzynarodowym;
- zapewnienie poczucia bezpieczenstwa prawnego obywateli Rzeczypospolitej
Polskiej;
- ochrone duchowego i materialnego dziedzictwa narodowego (bogactw
naturalnych, majatku indywidualnego obywateli i zbiorowego majatku
narodowego) oraz zapewnienie moliwosci jego bezpiecznego rozwijania we
wszystkich sferach aktywnosci narodowej, w tym zwłaszcza ekonomicznej,
społecznej i intelektualnej;
- ochrone srodowiska naturalnego i ochrone przed skutkami klesk ywiołowych,
a take katastrof spowodowanych poprzez działalnosc człowieka;
- zapewnienie szerokiego dostepu do informacji, podniesienie poziomu edukacji
narodowej oraz stworzenie silnego zaplecza naukowo-badawczego, połaczonego
z potencjałem wytwórczym, poprawiajacym konkurencyjnosc gospodarki.
17. W ramach realizowanej polityki bezpieczenstwa powysze cele przekładane
sa na zadania i konkretne działania, stosownie do uwarunkowan, uwzgledniajac
potrzeby i moliwosci ich wykonania samodzielnie lub z innymi partnerami.
2. Uwarunkowania bezpieczenstwa narodowego Rzeczypospolitej
Polskiej
18. Na bezpieczenstwo Polski oddziałuja przede wszystkim procesy i zjawiska
w jej otoczeniu – w regionie, w Europie i w ramach wspólnoty euroatlantyckiej.
Znaczacy wpływ na bezpieczenstwo ma dynamika stosunków w Sojuszu
Północnoatlantyckim i Unii Europejskiej. Członkostwo Polski w UE stwarza warunki
sprzyjajace jej rozwojowi gospodarczemu i postepowi cywilizacyjnemu, jednoczesnie
przyczyniajac sie do zwiekszenia bezpieczenstwa kraju.
19. W wymiarze globalnym kluczowa role odgrywaja Stany Zjednoczone, które sa
gwarantem bezpieczenstwa miedzynarodowego. Ich pozycja uległa jednak pewnemu
osłabieniu na skutek trudnosci zwiazanych z operacja w Iraku i wojna z terroryzmem.
Korzystnym zjawiskiem jest poprawa stosunków transatlantyckich oraz zblienie
pogladów sojuszników w najwaniejszych kwestiach bezpieczenstwa
miedzynarodowego, zwalczania terroryzmu i powstrzymania proliferacji broni
masowego raenia.
20. Federacja Rosyjska, wykorzystujac koniunkture na surowce energetyczne,
intensywnie zabiega o umocnienie swojej pozycji w wymiarze ponadregionalnym.
Rosyjskim daeniom do zaciesnienia kontaktów z wybranymi panstwami zachodnimi
towarzyszy wprowadzanie selektywnych ograniczen i dyskryminowanie niektórych
członków NATO i UE.
21. Niekorzystnym zjawiskiem jest pogarszanie sie bezpieczenstwa na Bliskim
i Srodkowym Wschodzie na skutek umacniania sie wpływów sił
fundamentalistycznych, zagroen aktami terrorystycznymi, destabilizacji Iraku
i Afganistanu oraz nuklearnych ambicji Iranu. Fundamentalizm islamski oddziałuje
równie negatywnie na sytuacje w panstwach Azji i Afryki, a take w niektórych
panstwach europejskich.
7
22. Wzrasta znaczenie ekonomicznego wymiaru bezpieczenstwa, zwłaszcza
bezpieczenstwa energetycznego. Do zwiekszenia zagroen w tej dziedzinie
przyczynia sie wykorzystywanie przez niektóre panstwa zasobów surowców
energetycznych jako instrumentów nacisku politycznego oraz narastanie rywalizacji
o pozyskanie nosników energii. Jednoczesnie rosnie przekonanie o potrzebie
miedzynarodowego współdziałania dla zapewnienia bezpieczenstwa
energetycznego, poszukiwania alternatywnych zródeł energii i powstrzymania
niekorzystnych zmian klimatu ziemi.
23. Siły militarne wielu panstw w coraz wiekszym stopniu biora udział
w zwalczaniu zagroen o charakterze asymetrycznym, w misjach pokojowych oraz
operacjach stabilizacyjnych. Zródłem zagroenia sa podmioty pozapanstwowe,
czesto trudne do zidentyfikowania oraz nierozwiazane konflikty regionalne i lokalne,
które sa katalizatorami napiec obejmujacych swym zasiegiem rozległe obszary.
Zródłem zagroenia sa take panstwa upadłe, które nie sa w stanie kontrolowac
swego terytorium. Ich suwerennosc ma charakter jedynie formalny, sprzyjajacy
rozwojowi terroryzmu i przestepczosci zorganizowanej. Kontynent afrykanski jest
wyniszczany przez lokalne wojny i konflikty a take epidemie HIV/AIDS, co powoduje
masowe migracje do krajów rozwinietych. Wzrasta grozba katastrof ekologicznych,
maleje dostepnosc wody pitnej.
24. Dystans rozwojowy miedzy poszczególnymi regionami swiata ulega
powiekszeniu, co przyczynia sie do wzrostu napiec w stosunkach
miedzynarodowych. Tym niekorzystnym tendencjom towarzyszy narastanie poczucia
współodpowiedzialnosci za losy swiata oraz przekonanie, e walka z zagroeniami
i wyzwaniami wymaga wspólnych działan. Instytucje miedzynarodowe dysponuja
jednak ograniczonymi moliwosciami adaptacji do zmieniajacych sie uwarunkowan
i sprostania wyzwaniom.
2.1. Szanse dla bezpieczenstwa
25. Polska jest panstwem dobrze umocowanym w strukturach europejskich
i euroatlantyckich. Jestesmy aktywnym i solidarnym członkiem NATO oraz
tworzacych sie europejskich struktur obronnych. W polskim interesie ley, aby Sojusz
Północnoatlantycki pozostał instrumentem zbiorowej obrony panstw członkowskich,
adaptujac jednoczesnie swe zdolnosci cywilne i wojskowe do zwalczania nowych
zagroen. Interesom polskim słuy umacnianie transatlantyckiej wspólnoty,
zaciesnianie stosunków miedzy Stanami Zjednoczonymi i Unia Europejska,
zwłaszcza ich kooperatywnosci oraz komplementarnosci w dziedzinie
bezpieczenstwa. Polsce, jako bliskiemu sojusznikowi Stanów Zjednoczonych, zaley
na umacnianiu zaangaowania tego panstwa w Europie, jako siły gwarantujacej
bezpieczenstwo i stabilizujacej relacje polityczno - militarne na kontynencie.
26. Integracja Unii Europejskiej stwarza warunki dla rozwijania stosunków
z partnerami w oparciu o wspólnote wartosci i interesów. Biorac udział
w kształtowaniu procesu integracji Polska ma wpływ na jego wymiar funkcjonalny
i instytucjonalny. Uzyskane dzieki członkostwu w Unii Europejskiej dogodne warunki
polityczne i ekonomiczne wykorzystywane sa do zmniejszenia rónic w poziomie
rozwoju miedzy Polska a czołowymi panstwami swiata zachodniego. Przynalenosc
8
do Unii Europejskiej stwarza nowe moliwosci oddziaływania na arenie
miedzynarodowej oraz przyczynia sie do umocnienia pozycji Polski w swiecie.
27. Dynamika procesów demokratyzacji i transformacji gospodarczej w Europie
Srodkowej, Wschodniej i Południowej oraz wola wielu panstw tego regionu zblienia
z Sojuszem Północnoatlantyckim i Unia Europejska przyczyniaja sie do umocnienia
pokoju i stabilizacji na kontynencie europejskim. Wspierajac te procesy, zwłaszcza
w stosunkach z Ukraina, Mołdowa oraz panstwami Bałkanów Zachodnich i Kaukazu
Południowego, Polska rozwija partnerska współprace z tymi panstwami w celu
wzmocnienia ich daen do demokratycznego rozwoju. Pozytywny wpływ na
umocnienie bezpieczenstwa Polski miałaby demokratyzacja Białorusi.
2.2. Wyzwania i zagroenia bezpieczenstwa
28. W perspektywie długofalowej bezpieczenstwo Polski w znacznej mierze
zaley od zdolnosci panstwa do stawienia czoła wyzwaniom, które wykraczaja poza
tradycyjnie rozumiane zagroenia bezpieczenstwa. Wyzwania te sa konsekwencja
sprzeonych ze soba procesów politycznych, ekonomiczno - społecznych,
demograficznych i ekologicznych o zasiegu czesto wykraczajacym daleko poza
granice kraju. O zdolnosci Polski do stawienia im czoła zadecyduje zasieg i przebieg
procesu zmniejszania dystansu technologicznego miedzy Polska a rozwinietymi
panstwami europejskimi.
29. W tym kontekscie niepokój budza zmiany demograficzne w Polsce,
a szczególnie charakter i skala migracji z Polski do innych panstw w poszukiwaniu
pracy i lepszych warunków ycia, a take malejacy przyrost naturalny
i w konsekwencji starzenie sie społeczenstwa. Długofalowo spowoduje to
niekorzystne przekształcenia struktury społecznej, które moga prowadzic do
załamania systemu emerytalnego. Ponadto zwiekszajace sie rónice w zamonosci
i poziomie ycia obywateli oraz dystans miedzy poszczególnymi regionami Polski
moga wywołac napiecia, przyczyniajac sie do zmniejszenia spójnosci społeczenstwa.
Malejacy poziom zastepowalnosci pokolen spowoduje, e aby utrzymac tempo
rozwoju gospodarczego, Polska i inne kraje UE beda musiały w perspektywie
długookresowej przyjmowac znaczne ilosci imigrantów. Wymusi to koniecznosc
wypracowywania skutecznych polityk i działan właczajacych nowo przybyłych do
społeczenstw poszczególnych krajów, z pełnym poszanowaniem ich odrebnosci
kulturowej i religijnej, aby uniknac negatywnych zjawisk obserwowanych w niektórych
krajach Europy Zachodniej. Pogłebiajace sie dysproporcje w poziomie ycia
pomiedzy panstwami UE a innymi obszarami swiata, jak równie niestabilna sytuacja
polityczna i konflikty zbrojne, moga stac sie przyczyna masowych ruchów
migracyjnych. Zagroeniem dla Polski moe byc nielegalna migracja, a zwłaszcza jej
zorganizowane formy.
30. Do wyzwan o charakterze wewnetrznym naley zaliczyc koniecznosc
dokonczenia transformacji polskiego systemu prawnego, ze szczególnym
uwzglednieniem prawa własnosci i wynikajacych z tego konsekwencji. Wyzwaniem
pozostaje równie poprawa stanu infrastruktury, w szczególnosci stworzenie
nowoczesnej sieci transportowej, telekomunikacyjnej i sieci słuacej do przesyłu
i magazynowania nosników energii. Niezbedne jest zwiekszenie sprawnosci struktur
9
administracyjnych w celu optymalnego wykorzystania moliwosci rozwojowych, które
oferuje uczestnictwo w Unii Europejskiej i w innych instytucjach miedzynarodowych.
31. Wsród zagroen bezpieczenstwa o charakterze zewnetrznym najwieksze
znaczenie ma uzalenienie polskiej gospodarki od dostaw surowców energetycznych
- ropy naftowej i gazu ziemnego - z jednego zródła. Aby przeciwdziałac temu
zagroeniu naley dayc do zapewnienia alternatywnych zródeł energii
i zrónicowanego zaopatrzenia w surowce energetyczne. Niezbedna jest nie tylko
dywersyfikacja dostaw, ale i zwiekszanie zdolnosci kraju do reagowania na
niekorzystne zmiany na rynku, w tym równie poprzez zaciesnienie współdziałania
w ramach NATO i UE.
32. Potencjalnym zagroeniem dla interesów Polski byłoby załamanie procesu
integracji europejskiej na skutek powrotu panstw do podejmowania działan wyłacznie
przez pryzmat interesów narodowych oraz ambicji traktowania UE jako przeciwwagi
dla Stanów Zjednoczonych, a take niezdolnosci UE do kreowania wspólnej polityki.
Zagroeniem byłoby take osłabienie wiezów łaczacych wspólnote transatlantycka,
co spowodowałoby oddalanie sie od siebie panstw połoonych po obu brzegach
Atlantyku.
33. Niekorzystnym zjawiskiem dla Polski byłoby umocnienie porzadków
autorytarnych na kontynencie oraz nasilenie sie postaw konfrontacyjnych. Pewien
potencjał destabilizujacy kryja w sobie napiecia w Naddniestrzu i na Kaukazie
Południowym, które wcia czekaja na trwałe rozwiazania pokojowe. Nie w pełni
uregulowane sa take kwestie sporne na Bałkanach, aczkolwiek obecnie
niebezpieczenstwo powrotu do otwartego konfliktu jest niewielkie.
34. Zagroeniem dla Europy, w tym i dla Polski, jest zorganizowany terroryzm
miedzynarodowy. Polska musi sie liczyc z moliwoscia działan skierowanych
przeciwko niej w zwiazku z udziałem w kampanii antyterrorystycznej. Nie mona
wykluczyc akcji odwetowych bedacych konsekwencja prowadzonych przez NATO
lub UE operacji stabilizacyjnych i pokojowych. Szczególnym zagroeniem dla
polskich podmiotów, realizujacych zadania poza granicami panstwa, sa działania
zbrojne prowadzone przez ugrupowania terrorystyczne na obszarze
odpowiedzialnosci Polskich Kontyngentów Wojskowych.
35. Obecny poziom zintegrowania swiatowego ycia ekonomicznego oraz rynków
finansowych powoduje, i gwałtowne zmiany i kryzysy zachodzace nie tylko
w najbliszym otoczeniu Polski, ale i w innych rejonach swiata, moga oddziaływac
negatywnie na stabilnosc, konkurencyjnosc i moliwosci rozwojowe polskiej
gospodarki, a tym samym i bezpieczenstwo panstwa.
36. Zagroeniem dla Polski jest równie zorganizowana przestepczosc
miedzynarodowa. Wynika ono z tranzytowego połoenia Polski oraz charakteru
i sposobów działania miedzynarodowych grup przestepczych. Przystapienie Polski
do pełnej realizacji Układu z Schengen, a co za tym idzie, zniesienie kontroli
granicznej na odcinkach wewnetrznej granicy UE, moe skutkowac ograniczeniem
barier dla przepływu osób poszukiwanych, utrudnieniem przeciwdziałania
zagroeniom terrorystycznym, a take ułatwieniem wwozu na teren Polski odpadów
zanieczyszczajacych srodowisko, substancji odurzajacych z panstw UE, w których
dozwolone jest ich posiadanie czy te nielegalnym wywozem z Polski dóbr kultury.
10
Innym zagroeniem moe byc oddziaływanie w cyberprzestrzeni, skierowane
w systemy i sieci teleinformatyczne infrastruktury krytycznej. Skutkiem takich działan
moga byc zarówno straty materialne, jak i sparaliowanie istotnych sfer ycia
publicznego.
37. Polska moe podlegac równie zagroeniom o charakterze ekologicznym,
bedacym nastepstwem niewłasciwego wykorzystania postepu technicznego
i technologicznego oraz naruszenia równowagi pomiedzy człowiekiem a przyroda.
Zagroenia te moga byc take zwiazane z potencjalnymi awariami przestarzałych
elektrowni atomowych, handlem materiałami rozczepialnymi, ze składowaniem
i transportem materiałów radioaktywnych, substancji chemicznych i odpadów
organicznych, z awariami rurociagów transportujacych rope naftowa i paliwa.
3. Koncepcja bezpieczenstwa narodowego. Cele i zadania
sektorowe
38. Warunkiem osiagniecia celów strategicznych jest wykorzystanie całego
zakresu dostepnych instrumentów i działan politycznych, gospodarczych,
wojskowych i dyplomatycznych. Zacieranie sie rónic miedzy wewnetrznymi
i zewnetrznymi aspektami bezpieczenstwa narodowego wymaga całosciowego
podejscia. Naley przy tym maksymalnie wykorzystac szanse, jakie stwarza
członkostwo Polski w NATO i Unii Europejskiej oraz partnerstwo ze Stanami
Zjednoczonymi. Trzeba konsekwentnie realizowac działania, umacniajace
bezpieczenstwo panstwa i jego obywateli oraz polepszajace warunki rozwoju
społeczenstwa. Nalea do nich w szczególnosci:
- wzmacnianie suwerennosci politycznej i ekonomicznej Polski,
- zapewnienie wzrostu dobrobytu społeczenstwa i poprawy jakosci ycia obywateli,
- unowoczesnianie sił zbrojnych i rozwijanie ich zdolnosci współdziałania
z armiami sojuszniczymi,
- umacnianie miedzynarodowej pozycji i wizerunku Polski oraz zwiekszanie jej
udziału w kształtowaniu srodowiska miedzynarodowego.
39. Realizacja celów i zadan strategicznej koncepcji bezpieczenstwa narodowego
bedzie sie odbywac z wykorzystaniem działan politycznych, gospodarczych,
wojskowych i innych przedsiewziec, angaujacych administracje publiczna,
organizacje pozarzadowe i obywateli.
3.1. Bezpieczenstwo zewnetrzne
40. Obowiazkiem panstwa jest konsekwentne zabieganie o tworzenie jak
najkorzystniejszego miedzynarodowego otoczenia kraju i umacnianie jego
miedzynarodowej pozycji, wizerunku i prestiu. Naley tworzyc i rozwijac zdolnosci
do osiagania narodowych celów strategicznych w dziedzinie bezpieczenstwa
w bezposrednim sasiedztwie, przestrzeni europejskiej, euroatlantyckiej i globalnej,
a take tworzyc warunki dla umacniania skutecznych powiazan i mechanizmów
wspólnotowych i sojuszniczych. Naley wspierac procesy transformacyjne w Europie
Wschodniej i Południowej. W wymiarze globalnym, głównym zadaniem jest rozwój
przyjaznych stosunków z partnerami i przeciwdziałanie negatywnym skutkom
konfliktów, dysproporcji rozwojowych i naruszen miedzynarodowego porzadku
prawnego.
11
41. Sojusz Północnoatlantycki jest dla Polski najwaniejsza forma współpracy
wielostronnej w polityczno-wojskowym wymiarze bezpieczenstwa oraz filarem
stabilnosci na kontynencie, a take główna płaszczyzna stosunków transatlantyckich.
Priorytetem pozostaje zwiekszanie zdolnosci NATO do pełnienia jego podstawowych
funkcji - zbiorowej obrony oraz tworzenia płaszczyzny konsultacji
miedzysojuszniczych w razie zagroenia. Polska w pełni popiera wszechstronny
rozwój potencjału Sojuszu w zakresie zapobiegania kryzysom oraz prowadzenia
operacji stabilizacyjnych. Uznaje równie potrzebe doskonalenia zdolnosci Sojuszu
do zwalczania zagroen nietradycyjnych, w tym spowodowanych przez terroryzm
i inne zagroenia asymetryczne oraz niebezpieczenstw wynikajacych z proliferacji
broni masowego raenia. Polska opowiada sie za kontynuowaniem transformacji
wojskowej NATO. Popiera selektywne zaangaowanie w misje stabilizacyjne na
obszarze pozaeuropejskim, jednak pod warunkiem zachowania przez Sojusz
wiarygodnego potencjału i pełnej zdolnosci do zbiorowej obrony panstw
członkowskich, jak równie uwzglednienia wpływu pozaeuropejskiej aktywnosci
NATO na przebieg, tempo oraz koszty modernizacji i transformacji sił zbrojnych
sojuszników, w tym Polski.
42. Polska bedzie zabiegac o zwiekszenie roli NATO jako forum strategicznego
dialogu transatlantyckiego. Wzmocni to wiezi sojusznicze oraz przyczyni sie do
zwiekszenia spoistosci NATO. Uznaje przy tym, uwzgledniajac sojusznicza dyskusje
na temat nowej koncepcji strategicznej, e zmiany dokonujace sie w misjach NATO
powinny znalezc w tej koncepcji odzwierciedlenie. Polska bedzie te aktywnie
uczestniczyc w innych działaniach na rzecz umocnienia spoistosci Sojuszu, w tym
w harmonizowaniu interesów panstw członkowskich na arenie miedzynarodowej oraz
daeniu do zmniejszenia dystansów technologicznych miedzy sojusznikami.
Partnerstwo z Rosja powinno słuyc zwiekszeniu zaangaowania tego kraju we
współprace transatlantycka, w ponoszenie odpowiedzialnosci za bezpieczenstwo
i stabilnosc regionu, a tym samym słuyc zwiekszeniu skutecznosci NATO.
Szczególna wage bedzie przywiazywac do rozwijania wszechstronnej współpracy
Sojuszu i Unii Europejskiej. Jako czesc sojuszniczego systemu obronnego, Polska
bedzie rzetelnie wykonywac swe zobowiazania oraz aktywnie uczestniczyc
w prowadzonych przez NATO operacjach.
43. Polska popiera rozwój współpracy Sojuszu z panstwami partnerskimi, uznajac
ja za istotny czynnik wzmacniajacy bezpieczenstwo całego obszaru
euroatlantyckiego, a take wpływajacy stabilizujaco na rejony Morza Sródziemnego
i Bliskiego Wschodu. Opowiada sie za umacnianiem Rady Partnerstwa
Euroatlantyckiego i Partnerstwa dla Pokoju, a take za dalszym rozwojem Dialogu
Sródziemnomorskiego oraz Stambulskiej Inicjatywy Współpracy. Priorytetowym
zadaniem pozostaje utrzymanie zainteresowania Sojuszu rozwojem stosunków
z jego partnerami z Europy Wschodniej i z Zakaukazia. Polska uznaje wyjatkowa
wage współpracy NATO z Rosja i bedzie aktywnie uczestniczyc w jej pogłebianiu.
Partnerstwo z Rosja powinno słuyc wiekszemu zaangaowaniu tego kraju we
współprace euroatlantycka, sprzyjajac umocnieniu bezpieczenstwa i stabilnosci
regionu. Szczególnie intensywnie Polska bedzie działac na rzecz pogłebiania
wszechstronnej współpracy z Ukraina i Gruzja.
44. Członkostwo w Unii Europejskiej w istotnym stopniu determinuje podstawy
bezpieczenstwa Polski. Radykalnie zwiekszyło moliwosci realizacji polskiej polityki
bezpieczenstwa i zdolnosci oddziaływania miedzynarodowego. Wzmocniło pozycje
12
Polski w swiecie, ale jednoczesnie spowodowało wzrost jej odpowiedzialnosci za
kształt porzadku miedzynarodowego. Dzieki takim instrumentom, jak: Wspólna
Polityka Zagraniczna i Bezpieczenstwa, Europejska Polityka Bezpieczenstwa
i Obrony, Jednolity Rynek Europejski, wspólna polityka handlowa, Fundusz
Spójnosci oraz inne mechanizmy wspierania rozwoju, współpraca w zakresie
sadownictwa i spraw wewnetrznych, udział Polski w UE wpływa pozytywnie na
bezpieczenstwo i moliwosci rozwojowe panstwa we wszystkich wymiarach ycia
politycznego, gospodarczego i społecznego. Zarazem bezpieczenstwo Polski
w coraz wiekszym stopniu stanowi integralna czesc bezpieczenstwa UE. Polska
winna opowiadac sie za pogłebianiem procesów integracyjnych w Unii przy
zachowaniu spoistosci i solidarnosci jej członków. Polska bedzie aktywnie
uczestniczyc w działaniach słuacych tym celom, w tym w kształtowaniu nowych
form instytucjonalnych integracji i jej podstaw traktatowych. Szczególnie wanym
zadaniem dla Polski jest uzgodnienie w ramach Unii Europejskiej solidarnych
mechanizmów bezpieczenstwa energetycznego, majacych na celu udzielenie
wszelkiej niezbednej pomocy w przypadku zagroenia lub naruszenia
bezpieczenstwa energetycznego któregokolwiek z Panstw Członkowskich.
45. W interesie bezpieczenstwa Polski jest umacnianie pozycji Unii w swiecie
i zwiekszanie jej miedzynarodowego zaangaowania zarówno w skali regionalnej, jak
i globalnej. Polska bedzie aktywnie uczestniczyc w rozwoju Wspólnej Polityki
Zagranicznej i Bezpieczenstwa, daac do zaciesniania współpracy panstw
członkowskich, zbliania ich stanowisk i harmonizowania interesów oraz
wypracowania nowych instrumentów wspólnej polityki. Szczególna uwaga
poswiecona bedzie działaniom na rzecz zwiekszania aktywnosci Unii w Europie
Wschodniej, m.in. przez aktywny udział w rozwoju Europejskiej Polityki Sasiedztwa.
Polska popiera zaangaowanie UE w łagodzenie napiec i rozwiazywanie konfliktów
zwłaszcza w najbliszym sasiedztwie Unii, w tym w Mołdowie, panstwach Kaukazu
Południowego i na Bałkanach. Bedzie aktywnie uczestniczyc w formułowaniu
i realizacji wspólnej polityki UE wobec innych regionów swiata, take w okreslaniu roli
Unii w stabilizacji Bliskiego Wschodu. Polska stopniowo zwiekszy swój udział
w pomocy rozwojowej UE, uznajac ja za wany instrument przyczyniajacy sie do
likwidacji zródeł wielu współczesnych zagroen. Polska pozostanie zwolennikiem
dalszego rozszerzania UE, widzac w nim skuteczny sposób budowy stabilnosci
ogólnoeuropejskiej.
46. Polska opowiada sie za rozwojem Europejskiej Polityki Bezpieczenstwa
i Obrony. Wniesie znaczacy wkład w rozwój wojskowych i cywilnych zdolnosci UE
w zakresie reagowania kryzysowego. Bedzie stopniowo zwiekszac zaangaowanie
w tworzenie europejskich sił szybkiego reagowania, take przez udział w tworzeniu
grup bojowych. Bedzie dayc do realizacji pozostałych zamierzen okreslonych przez
Europejski Cel Operacyjny 2010. Polska bedzie te wnosic znaczacy wkład ludzki
i materialny w organizowane przez Unie misje stabilizacyjne, pokojowe, humanitarne,
ratownicze i szkoleniowe. Opowiada sie równie za dalszym rozwojem współpracy
w zakresie przemysłów obronnych, harmonizacji zakupów i wspólnych wojskowych
programów badawczych, a take za stopniowa budowa europejskiego rynku
uzbrojenia. Polska uznaje istotna role Europejskiej Agencji Obrony w tych procesach.
Zarazem zdecydowanie popiera rozwój stałej i zinstytucjonalizowanej współpracy
w sprawach bezpieczenstwa i obrony miedzy NATO i UE, tak aby zapewnic
13
komplementarnosc działan tych instytucji oraz maksymalna skutecznosc
wykorzystania pozostajacych w ich dyspozycji srodków.
47. Polska zabiega o dalszy rozwój współdziałania w Unii w dziedzinach istotnych
dla bezpieczenstwa wewnetrznego, w tym sadownictwa i spraw wewnetrznych,
zwalczania przestepczosci zorganizowanej i terroryzmu oraz przeciwdziałania innym
nietradycyjnym zagroeniom i wyzwaniom. Ze wzgledu na graniczne połoenie
Polski i jej rychłe przystapienie do strefy Schengen, szczególna wage przywiazuje sie
do zaciesniania współpracy członków Unii w zakresie polityki imigracyjnej, azylowej
i ochrony granic przy zachowaniu kompetencji panstw członkowskich. Członkostwo
Polski w Unii stwarza take moliwosci zwiekszenia bezpieczenstwa granicy
panstwowej RP. Tworzone w ramach UE mechanizmy finansowe oraz współpraca
w ramach agencji wspólnotowych zapewnia dodatkowe wsparcie dla słub
ochraniajacych zewnetrzne granice UE.
48. Szczególne znaczenie w polskiej polityce bezpieczenstwa zachowuja stosunki
dwustronne ze Stanami Zjednoczonymi. Polska uznaje, i maja one strategiczny
charakter i bedzie zabiegac o dalszy ich rozwój w duchu solidarnego
i zrównowaonego partnerstwa. Polska bedzie działac na rzecz utrwalania
amerykanskiej obecnosci na kontynencie europejskim, take w wymiarze
pozamilitarnym. Rozbudowa wszechstronnej współpracy bilateralnej z głównym
sojusznikiem Polski powinna byc czynnikiem umacniajacym wiezi transatlantyckie,
pozytywnie wpływajacym na kształt i jakosc współpracy NATO z Unia Europejska
i Stanami Zjednoczonymi.
49. Polska rozwija intensywna współprace i przyjazne stosunki ze wszystkimi
sasiadami. Wanym dla nas partnerem w polityce europejskiej jest Republika
Federalna Niemiec. Rozwiazanie problemów we wzajemnych stosunkach bedzie
sprzyjac zdynamizowaniu współpracy w wymiarze dwustronnym i wielostronnym.
Polska bedzie dayc do rozwoju równoprawnych i partnerskich stosunków
z Federacja Rosyjska, liczac na jej współprace w rozwiazywaniu trudnych spraw
obciaajacych nasze relacje. Bedziemy utrwalac dobre relacje z Litwa i innymi
panstwami bałtyckimi, zarówno w kontaktach dwustronnych jak i na forum UE.
Wanymi partnerami sa nasi południowi sasiedzi: Czechy, Słowacja i Wegry.
Uznajac znaczenie Ukrainy dla bezpieczenstwa kontynentu europejskiego i regionu,
Polska bedzie zabiegac o dalszy rozwój strategicznego partnerstwa z tym krajem
oraz o pogłebienie zwiazków Ukrainy, a take Mołdowy, z instytucjami
euroatlantyckimi. Liczymy na przemiany demokratyczne na Białorusi i zwiazanie jej
ze wspólnota swiata zachodniego.
50. Polska rozwija równie współprace dwustronna i wielostronna z pozostałymi
panstwami Europy Srodkowej i Wschodniej, widzac w niej szanse na umocnienie
bezpieczenstwa w tej czesci kontynentu. Polska day do zaciesnienia współpracy
w ramach Trójkata Weimarskiego oraz Grupy Wyszehradzkiej, a take wspiera
rozwój innych instytucji subregionalnych, przyczyniajacych sie do demokratyzacji
regionu oraz zwiekszenia bezpieczenstwa i stabilnosci. Szczególna waga
przywiazywana jest do stosunków z panstwami, które przygotowuja sie do
członkostwa w Sojuszu Północnoatlantyckim i Unii Europejskiej lub te deklaruja
wole wstapienia do tych organizacji.
14
51. Polska niezmiennie opowiada sie za zachowaniem przewidzianej w Karcie
Narodów Zjednoczonych odpowiedzialnosci ONZ za utrzymanie pokoju
i bezpieczenstwa miedzynarodowego oraz umacnianiem roli pełnionej w tym
wzgledzie przez Rade Bezpieczenstwa. Czynione sa wysiłki w celu adaptacji ONZ do
zmieniajacych sie realiów miedzynarodowych i do nowych wyzwan. Polska bedzie
sie angaowac w podejmowane przez ONZ działania majace na celu rozwiazywanie
konfliktów, a take zgłaszac kadry wojskowe, policyjne oraz cywilne do udziału
w operacjach pokojowych i stabilizacyjnych. Bedzie te dayc do zwiekszenia
skutecznosci ONZ w przeciwdziałaniu zagroeniom, które wynikaja z niedorozwoju
gospodarczego i nierozwiazanych problemów społecznych.
52. Polska popiera rozwój prawa miedzynarodowego i zapewnienie jego
powszechnego poszanowania. Bedzie zabiegac o rozwój norm prawnych, które beda
skutecznymi narzedziami w zwalczaniu nowych zagroen, zwłaszcza zwiazanych
z proliferacja broni masowego raenia, terroryzmem i przestepczoscia
zorganizowana oraz zjawiskiem panstw upadłych. Polska bedzie udzielac poparcia
umacnianiu odpowiedzialnosci panstw za ochrone swoich obywateli. Bedzie te
wspierac inne działania na rzecz obrony praw człowieka i fundamentalnych wartosci,
a take właczac sie w przedsiewziecia pomocowe oraz zabiegac o rozwój dialogu
kultur i cywilizacji.
53. Polska działa na rzecz powstrzymania proliferacji broni masowego raenia
oraz kontroli miedzynarodowego handlu bronia i materiałami podwójnego
zastosowania. Bedzie dbac o skutecznosc kontroli zbrojen i rozbrojenia oraz srodków
budowy zaufania i bezpieczenstwa. Istotne znaczenie ma pełna realizacja
obowiazujacych porozumien miedzynarodowych w tych dziedzinach. Wyzwanie dla
bezpieczenstwa Polski stwarza wstrzymanie sie innych panstw od realizacji tych
porozumien. Polska bedzie zabiegac o dalszy rozwój wielostronnych mechanizmów
kontrolnych w tym zakresie, take przez poszukiwanie nowych, jeszcze bardziej
elastycznych i skutecznych rozwiazan oraz instrumentów współdziałania.
54. Polska utrzyma swe zaangaowanie w prace Organizacji Bezpieczenstwa
i Współpracy w Europie, Rady Europy, Organizacji Współpracy Gospodarczej
i Rozwoju oraz innych instytucji wielostronnych.
3.2. Bezpieczenstwo militarne
55. Nadrzednym celem działan w obszarze bezpieczenstwa militarnego jest
gotowosc do obrony terytorium i niepodległosci Polski oraz sojuszników, eliminacja
zagroen o charakterze zbrojnym, a take przeciwdziałanie ewentualnym,
niekorzystnym zmianom równowagi wojskowej w regionie. Polska buduje swoja
polityke obronna w powiazaniu z zasada solidarnosci i lojalnosci sojuszniczej.
Gotowosc przyjscia z pomoca kademu członkowi Sojuszu Północnoatlantyckiego
wzmacnia potencjał odstraszania, zapewniajacy bezpieczenstwo panstw
członkowskich i NATO jako całosci.
56. W dajacej sie przewidziec perspektywie istnieje małe prawdopodobienstwo
wybuchu konfliktu zbrojnego na dua skale. Bardziej prawdopodobne beda konflikty
o charakterze regionalnym oraz lokalnym, w których Polska nie bedzie bezposrednio
zaangaowana. Ich przebieg i skutki moga stwarzac sytuacje kryzysowe, niosace
grozbe rozszerzenia sie i przerodzenia w wojne. Polska musi byc gotowa do
15
reagowania na kryzysy, które moga wywołac konflikty wymagajace realizacji zadan
obronnych w swietle artykułu V Traktatu Waszyngtonskiego.
57. Udział Polski w obronie kolektywnej zgodnie z artykułem V Traktatu
Waszyngtonskiego oraz wspieranie polityki ONZ, NATO, UE w dziedzinie
reagowania kryzysowego i w działaniach stabilizacyjnych, wiazał sie bedzie
z potrzeba uwzglednienia w planowaniu strategicznym rozszerzonego spektrum
zagroen, zwłaszcza o charakterze asymetrycznym, oraz nowego kontekstu
technologicznego. Warunkami powodzenia operacji wojskowych beda przede
wszystkim: uzyskanie przewagi informacyjnej; uycie struktur zadaniowych sił
zbrojnych, wyposaonych w nowoczesniejszy sprzet techniczny od sprzetu
przeciwnika; zastosowanie zaawansowanych technologii w zakresie dowodzenia;
posiadanie moliwosci skutecznego raenia, dokonywania manewru i ochrony przed
raeniem przeciwnika; umiejetne stosowanie symetrycznej strategii wobec działan
przeciwnika, pełne wykorzystanie zasobów logistycznych kraju oraz współpracy
cywilno-wojskowej.
Re: Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP: strategia z wiel
3.3. Bezpieczenstwo wewnetrzne
58. Nadrzednym celem działan panstwa w dziedzinie bezpieczenstwa
wewnetrznego jest utrzymanie zdolnosci do reagowania - odpowiednio do zaistniałej
sytuacji - w przypadku wystapienia zagroen bezpieczenstwa publicznego oraz
bezpieczenstwa powszechnego, zwiazanych z ochrona porzadku prawnego, ycia
i zdrowia obywateli oraz majatku narodowego przed bezprawnymi działaniami oraz
skutkami klesk ywiołowych, katastrof naturalnych i awarii technicznych.
59. Osiagniecie tego celu wymaga tworzenia spójnych przepisów prawnych,
kształtowania postaw społecznych, doskonalenia działalnosci wszystkich podmiotów
panstwowych i społecznych, których aktywnosc zwiazana jest z bezpieczenstwem
wewnetrznym panstwa. Bedzie to moliwe poprzez zwiekszenie efektywnosci
działania administracji publicznej oraz systematyczne podnoszenie poziomu
profesjonalizmu funkcjonariuszy i pracowników instytucji panstwowych realizujacych
zadania w tej sferze funkcjonowania panstwa, a take upowszechnianie wiedzy
o zagroeniach bezpieczenstwa wewnetrznego panstwa.
60. Wszelkie działania w zakresie zapewnienia odpowiedniego, akceptowanego
przez społeczenstwo, poziomu bezpieczenstwa wewnetrznego panstwa winny byc
skierowane na realizacje zadan w zakresie wdroenia systemu zarzadzania
kryzysowego, budowy Systemu Ochrony Ludnosci poprzez zapewnienie
funkcjonowania Systemu Ostrzegania i Alarmowania Ludnosci oraz Zintegrowanego
Systemu Ratowniczego, a take integracji i konsolidacji z działaniami NATO, UE
i ONZ oraz innych organizacji miedzynarodowych, których Polska, badz polskie
instytucje panstwowe sa członkiem. Pierwszy z nich dotyczy budowy nowoczesnego
zintegrowanego systemu zarzadzania kryzysowego. Drugi - integracji i konsolidacji
z działaniami NATO i UE oraz innych organizacji miedzynarodowych, których Polska,
badz polskie instytucje panstwowe sa członkiem.
61. Kształtujac bezpieczenstwo wewnetrzne, naley stale uwzgledniac moliwosc
wystapienia zagroen terrorystycznych i przeciwdziałac ich ewentualnemu
powstaniu. Trzeba przy tym zapewniac prawidłowa mobilnosc, sprawna organizacje
oraz umiejetnosc własciwego zachowania sie obywateli w przypadku wystapienia
16
realnego zagroenia terrorystycznego. Zagroenie to naley okreslac w sposób
szeroki, majac na uwadze nie samo zagroenie atakiem, lecz wystepujace grupy
wsparcia, jego miedzynarodowy charakter, zródła finansowania, miedzynarodowe
zaangaowanie kraju oraz techniczne metody realizacji. Dlatego te wanym
pozostaje prawidłowe współdziałanie słub i organów odpowiedzialnych za
przeciwdziałanie zagroeniom terrorystycznym oraz profesjonalizm w wykonywaniu
zadan ustawowych. Ponadto naley zapobiegac innym działaniom godzacym
w bezpieczenstwo wewnetrzne panstwa, w tym naruszajacym porzadek
konstytucyjny oraz promujacym totalitarne ideologie, nienawisc rasowa
i narodowosciowa.
3.4. Bezpieczenstwo obywatelskie
62. Nadrzednym celem działan Rzeczypospolitej Polskiej jako demokratycznego
panstwa prawa jest zapewnienie wszystkim obywatelom poczucia bezpieczenstwa
i sprawiedliwosci. Szczególny nacisk naley połoyc na usprawnienie
funkcjonowania sadów i prokuratury, skrócenie postepowan i zagwarantowanie
skutecznego wykonania orzeczen. Wanym elementem zapewnienia
bezpieczenstwa obywatelom jest równie zagwarantowanie bezpieczenstwa obrotu
gospodarczego, dzieki uproszczeniu i uelastycznieniu procedur prawnych.
Konstytucyjne gwarancje ochrony praw i wolnosci beda w pełni realizowane, gdy
instytucje wymiaru sprawiedliwosci stana sie powszechnie dostepne, szybkie
w działaniu oraz przyjazne dla obywateli.
3.5. Bezpieczenstwo społeczne
63. Praca i polityka społeczna. Nadrzednym celem działan panstwa
w dziedzinie bezpieczenstwa społecznego jest zapewnienie szybkiej
i odczuwalnej poprawy jakosci ycia obywateli. Wymaga to prowadzenia aktywnej
polityki społecznej – przede wszystkim radykalnego ograniczania sfery ubóstwa
i zmniejszenia obszarów wykluczenia społecznego poprzez wzrost realnych
dochodów wszystkich grup społecznych oraz zmniejszenie stopy bezrobocia.
Działania instytucji panstwowych winny miec równie na celu zapobieenie
nadmiernemu rozwarstwieniu społecznemu i polityke wyrównywania rónic
w rozwoju społecznym poszczególnych regionów.
64. Aktywna polityka społeczna powinna równie zmierzac do zapewnienia
wzrostu bezpieczenstwa socjalnego obywateli. Priorytetami w tym zakresie bedzie
wzrost zatrudnienia, ze szczególnym uwzglednieniem aktywizacji grup społecznych
znajdujacych sie w trudnej sytuacji yciowej; wzrost integracji społecznej
i doskonalenie systemu zabezpieczenia społecznego; niwelowanie rónic
cywilizacyjnych pomiedzy miastem i wsia; przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom
demograficznym oraz migracji obywateli młodego pokolenia.
65. Nauka i edukacja. Polska day do budowy społeczenstwa opartego na
wiedzy. W tym celu zabiega o wysoka jakosc kształcenia na wszystkich szczeblach
systemu edukacyjnego, podniesienie poziomu wiedzy ogólnej w społeczenstwie, jak
równie o dalszy rozwój nauczania specjalistycznego, upowszechnianie wsród
obywateli innowacyjnosci i nowych technologii, a take wspieranie badan
naukowych. Przedmiotem wyjatkowej troski panstwa musi byc system szkolnictwa
17
wyszego, a zwłaszcza jego powiazanie z rynkiem pracy, kierunkami rozwoju
gospodarki oraz potrzebami administracji publicznej.
66. Aktywne i sprawne społeczenstwo. W zakresie zapewnienia
bezpieczenstwa społecznego priorytetowym zadaniem jest tworzenie w panstwie
warunków zapewniajacych rozwój szeroko rozumianej bazy sportowej i zapewnienie
dostepu do niej jak najszerszym kregom społeczenstwa. Stały rozwój kultury
fizycznej i zwiazanej z nia wiedzy o celowosci podnoszenia sprawnosci fizycznej,
a tym samym stanu zdrowia społeczenstwa, jest wanym czynnikiem wpływajacym
równie na bezpieczenstwo narodowe. Naley promowac aktywnosc fizyczna, jako
szczególny walor w szeroko pojmowanym systemie wartosci indywidualnych
i społecznych, słuacy wszechstronnemu rozwojowi człowieka.
3.6. Bezpieczenstwo ekonomiczne
67. Bezpieczenstwo panstwa oraz jego stabilnosc musza miec trwałe podstawy
gospodarcze. Silna i konkurencyjna gospodarka to jeden z podstawowych atutów
w polityce wewnetrznej i zewnetrznej, a take czynnik słuacy umacnianiu narodowej
tosamosci. Przezwycieajaca skutki wieloletniej degradacji, rozwijajaca sie
w szybkim tempie polska gospodarka decyduje o miedzynarodowej pozycji panstwa.
68. Energetyka. Priorytetem w zakresie polityki energetycznej jest zapewnienie
stabilnych i nieprzerwanych dostaw nosników energii na podstawie
długoterminowych kontraktów przy pomocy niezalenej infrastruktury przemysłowej
bezposrednio łaczacej zródła dostaw (w tym złoa) z terytorium Polski. Działania
podejmowane w tym zakresie musza połaczyc interesy bezpieczenstwa narodowego
z wymogami efektywnosci ekonomicznej. Polska strategia bezpieczenstwa
energetycznego zakłada scisła współprace z producentami gazu ziemnego i ropy
naftowej na Morzu Północnym i Szelfie Norweskim. Trwałe połaczenie Polski
gazociagami ze Skandynawia ley w interesie Polski i całej Europy, dla której wane
sa drogi transportu surowców energetycznych na osi Północ-Południe. W te strategie
wpisuja sie te projekty uruchomienia korytarza transportowego z regionu Morza
Kaspijskiego, przez Morze Czarne, do Polski i Europy Srodkowej. Budowa terminala
LNG w Swinoujsciu w połaczeniu z realizacja projektu importu gazu rurociagiem
Baltic Pipe zapewni konieczna dywersyfikacje dostaw gazu ziemnego do Polski.
Bardzo wanym elementem bezpieczenstwa energetycznego jest równie uzyskanie
przez Polske członkostwa w Miedzynarodowej Agencji Energetycznej. Dodatkowo
due znaczenie ma wypracowanie wspólnego stanowiska w zakresie solidarnosci
energetycznej Unii Europejskiej co pozwoli na lepsza reakcje w sytuacjach
kryzysowych zwiazanych z bezpieczenstwem infrastruktury i dostaw nosników
energii.
69. W interesie bezpieczenstwa narodowego Polski jest przeprowadzenie procesu
konsolidacji krajowej elektroenergetyki. Utworzenie w miejsce dotychczasowej,
rozdrobnionej i słabej struktury kilku duych grup kapitałowych pozwoli zwiekszyc
konkurencyjnosc tego sektora gospodarki i moe zapobiec jego przejeciu przez
podmioty działajace na szkode bezpieczenstwa panstwa. Niezbedny jest rozwój
alternatywnych sposobów uzyskiwania energii poprzez zwiekszanie stopnia
wykorzystania zródeł odnawialnych i alternatywnych. Ponadto Polska zamierza
zainicjowac w najbliszych latach program rozwoju energetyki jadrowej oraz dokonac
próby wdroenia programu „czystych” technologii wykorzystania wegla. Za
18
szczególnie wane naley uznac rozwój i wdraanie technologii energooszczednych
i podnoszacych wydajnosc wykorzystania energii w przemysle i budownictwie.
Wanym zadaniem pozostaje poprawa stanu technicznego krajowej infrastruktury,
rozbudowa jej zdolnosci przesyłowych, zwiekszenie wydajnosci obiektów dystrybucji
paliw i energii, a take zwiekszenie zdolnosci do magazynowania nosników energii
pierwotnej oraz utrzymywania rezerw strategicznych ropy naftowej i gazu ziemnego.
70. Finanse. Polityka budetowa w zakresie finansów publicznych zapewni
stabilnosc nakładów na wydatki zwiazane z zagwarantowaniem bezpieczenstwa
narodowego oraz trwałego rozwoju gospodarczego. Wymaga to przede wszystkim
utrzymania równowagi budetowej oraz zadłuenia wewnetrznego i zagranicznego
na odpowiednim, bezpiecznym poziomie. Panstwo musi stworzyc warunki
umoliwiajace stabilne obroty płatnicze z zagranica, w tym szczególnie dayc do
osiagania i utrzymywania trwałej równowagi bilansu płatniczego i naleytej swobody
przepływów kapitałowych. Stan finansów panstwa powinien gwarantowac ciagły
napływ zagranicznych inwestycji bezposrednich. Konieczne jest równie
odpowiedzialne dysponowanie rezerwami walutowymi. Polska bedzie kontynuowac
swoje zaangaowanie w pracach miedzynarodowych instytucji finansowych
i gospodarczych.
71. Przemysłowy potencjał obronny. Istotnym elementem gospodarczej sfery
bezpieczenstwa Polski jest rozwój przemysłu obronnego. Wymaga on uwzglednienia
charakteru i intensywnosci powiazan z pozostałymi gałeziami gospodarki oraz
z moliwosciami naukowo-technicznymi. Musi pozostawac w symbiozie z potrzebami
obronnymi, okreslonymi w programach modernizacji sił zbrojnych, a take byc
w zgodzie z przyjetymi zobowiazaniami sojuszniczymi w NATO. Trzeba dayc do
zagwarantowania udziału krajowego przemysłu obronnego w długoterminowych
kontraktach zbrojeniowych o znaczeniu strategicznym oraz zabiegac
o maksymalizacje korzysci płynacych dla przedsiebiorstw. Za istotne uznaje sie
zapewnienie napływu do Polski innowacyjnych technologii oraz rozwój powiazan
kapitałowych miedzy rodzimymi i zagranicznymi przedsiebiorstwami. Do szczególnie
wanych zagadnien naley obrót towarami i usługami o znaczeniu strategicznym
oraz zapewnienie bezpieczenstwa technologicznego. Uwzgledniajac działania
prowadzone w ramach UE, naley usprawniac narodowy system kontroli eksportu
tych towarów, technologii i usług.
72. Polska bedzie zmierzac do zwiekszenia udziału własnego przemysłu
obronnego w miedzynarodowej kooperacji, a zwłaszcza w programach rozwojowobadawczych.
Szczególna role w tych wysiłkach odegra aktywnosc Polski
w Europejskiej Agencji Obrony, jak i w realizacji programów NATO. W tym celu
niezbedne jest podjecie działan na rzecz zwiekszenia konkurencyjnosci przemysłu
obronnego oraz rozwój jego zdolnosci eksportowych. Kontynuacji wymaga jego
restrukturyzacja i dalsza konsolidacja oraz daenie do scislejszego powiazania
z zapleczem naukowo-technicznym i prowadzonymi w kraju badaniami. Polska
bedzie dayc do stworzenia systemu kompleksowego wsparcia dla sektora
obronnego, w celu zagwarantowania jego stabilnego finansowania, zgodnego
z wymogami wspólnego rynku UE.
73. Infrastruktura transportowa i łacznosci. Nieodzowne jest ukształtowanie
i rozwój, zrównowaonego pod wzgledem społecznym, ekonomicznym
i ekologicznym, krajowego sektora transportu, osadzonego na nowoczesnych
19
sieciach zapewniajacych efektywna, terytorialna i gałeziowa integracje działalnosci
transportowej, niezbedna dla osiagniecia wysokiego poziomu jakosci
i bezpieczenstwa usług transportowych. Wymaga to miedzy innymi: budowy sieci
autostrad i dróg ekspresowych, przystosowania dróg krajowych do europejskiej
normy naciskowej dla pojazdów ciearowych oraz zdecydowanej poprawy stanu
utrzymania ogółu dróg; modernizacji linii kolejowych z zastosowaniem nowoczesnych
systemów sterowania ruchem kolejowym, rozwoju szybkich linii kolei
konwencjonalnych przystosowanych do przewozów pasaerskich oraz rozpoczecia
wdraania systemu kolei duych predkosci; rozwoju sieci lotnisk i lotniczych
urzadzen naziemnych oraz modernizacji infrastruktury portowej poprawiajacej dostep
do portów i jakosc eglugi; tworzenia ladowo-morskich łancuchów transportowych,
m.in. dla obsługi transportu intermodalnego; przyspieszenia integracji transportu
miejskiego, m.in. poprzez modernizacje wezłów komunikacyjnych oraz infrastruktury
i taboru tramwajowego, a take szybkiej kolei aglomeracyjnej. Priorytetowa range
beda miały działania słuace integrowaniu polskiej sieci transportowej, zarówno
z infrastruktura UE, jak równie z infrastruktura ogólnoeuropejska. Potrzebne
inwestycje wymagaja wysokiego poziomu finansowania transportu, a tym samym
efektywnego wykorzystania przeznaczanych na te cele srodków krajowych oraz
unijnych. Zintensyfikowania wymaga równie budowa sieci łacznosci specjalnej
niezbednej dla skutecznego funkcjonowania systemu zarzadzania i reagowania
kryzysowego, a take Zintegrowanego Systemu Ratowniczego.
74. Naley kontynuowac rozwój nowoczesnej, zintegrowanej struktury łacznosci
elektronicznej, która byłaby odporna na awarie i potencjalne ataki przestepczosci
cybernetycznej. Bedzie to wymagac naleytego współdziałania własciwych resortów
i agend, a take podmiotów prywatnych.
3.7. Bezpieczenstwo ekologiczne
75. Nadrzednym celem działan panstwa w obszarze bezpieczenstwa
ekologicznego jest zapewnienie obywatelom warunków do lepszego ycia
w zdrowym srodowisku poprzez ochrone przyrody, w tym stymulowanie procesów
zrównowaonego rozwoju.
76. Osiagniecie tego wymagac bedzie w szczególnosci pełnego wdroenia
standardów europejskich w sferze polityki ekologicznej, a zwłaszcza
w odniesieniu do kompletnosci i stabilnosci regulacji prawnych, spójnosci
i efektów działan w zakresie monitoringu i kontroli, zakresu i efektów działan
edukacyjnych oraz opracowywania i realizowania przez grupy i organizacje
pozarzadowe projektów na rzecz ochrony srodowiska. W gospodarce naley tak
kształtowac makroekonomiczne wskazniki, aby sprzyjały one przyblianiu rozwoju
kraju do modelu rozwoju zrównowaonego. Finansowanie ochrony srodowiska
bedzie realizowane ze zródeł oraz za pomoca mechanizmów okreslonych w Polityce
Ekologicznej Panstwa.
77. Polska bedzie kontynuowac działania na rzecz ochrony srodowiska, tak aby
zachowywac równowage przyrodnicza oraz trwałosc podstawowych procesów
przyrodniczych w biosystemie. Szczególnie wanymi zadaniami sa poprawa
czystosci wód, zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, zapobieganie degradacji
gleb, a take ograniczanie ryzyka wystapienia katastrof ekologicznych, wywołanych
przyczynami naturalnymi badz spowodowanych przez człowieka oraz minimalizacja
20
ich skutków poprzez rozwój ratownictwa chemicznego i ekologicznego. Realizacji
tych zadan posłuy kompleksowa polityka ekologiczna zgodna w swych załoeniach
z odpowiednimi regulacjami i programami UE oraz prowadzona z wykorzystaniem
srodków własnych i unijnych. Polska bedzie nadal angaowac sie w regionalna
i globalna współprace miedzynarodowa na rzecz ochrony srodowiska, w tym
w przeciwdziałanie efektowi cieplarnianemu.
3.8. Bezpieczenstwo informacyjne i telekomunikacyjne
78. Naley skutecznie zapobiegac próbom destrukcyjnego oddziaływania na
infrastrukture telekomunikacyjna panstwa poprzez redukowanie jej podatnosci na to
oddziaływanie, minimalizowanie skutków ewentualnych ataków oraz przywrócenie
w krótkim czasie stanu pełnej jej funkcjonalnosci.
79. Naley tworzyc i rozwijac długofalowe plany ochrony kluczowych systemów
teleinformatycznych przed uzyskiwaniem dostepu do danych przez podmioty do tego
niepowołane, zakłócaniem normalnego ich funkcjonowania, kradziea tosamosci
i sabotaem. Trzeba stale oceniac moliwosci wtargniecia do systemów
teleinformatycznych, przygotowac moliwe formy odpowiedzi na ataki oraz rozwijac
metody ewaluacji poniesionych strat informacyjnych. Priorytetem panstwa bedzie
wspieranie narodowych programów i technologii informacyjnych.
80. Zwalczanie zagroen rzadowych systemów teleinformatycznych i sieci
telekomunikacyjnych ma na celu przeciwdziałanie przestepczosci komputerowej oraz
innym wrogim działaniom wymierzonym w infrastrukture telekomunikacyjna, w tym
zapobieganie atakom na elementy tej infrastruktury. Szczególne znaczenie ma
ochrona informacji niejawnych przechowywanych lub przekazywanych w postaci
elektronicznej. Wanym zadaniem jest opracowanie i wdroenie przejrzystych zasad
dostepu uprawnionych organów panstwa do tresci przesyłanych droga elektroniczna.
Wymaga to ciagłego dostosowywania przepisów prawa telekomunikacyjnego, by
- mimo szybkiego postepu technologicznego - stale odpowiadały współczesnym
realiom, uwzgledniajac bezpieczenstwo Polski.
81. Zapewnienie naleytego poziomu bezpieczenstwa telekomunikacyjnego
wymaga rozwoju srodków zapobiegania zakłóceniom, jakie moga wystapic w tej
sferze, a take zwiekszania zdolnosci do koordynacji procesów dochodzeniowych
w ramach instytucji posiadajacych elementy rzadowej infrastruktury
telekomunikacyjnej. Wyznaczone słuby beda podejmowac odpowiednie działania
samodzielnie lub wspólnie z analogicznymi strukturami w innych panstwach,
zwłaszcza krajach członkowskich NATO i UE, a take z producentami i dostawcami
urzadzen informatycznych oraz oprogramowania, krajowymi operatorami
telekomunikacyjnymi, dostawcami usług internetowych, osrodkami badawczymi
i szkoleniowymi. Szczególna uwage naley zwracac na zapewnienie bezawaryjnego
funkcjonowania infrastruktury informatycznej systemu bankowego. Polska powinna
w pełnym moliwym wymiarze uczestniczyc w pracach NATO nad przeciwdziałaniem
próbom destrukcji infrastruktury informacyjnej panstwa.
82. Krytycznym dla bezpieczenstwa panstwa jest zapewnienie systemu łacznosci
dla administracji rzadowej, sił zbrojnych i innych kluczowych instytucji panstwowych,
opartego na najnowoczesniejszych technologiach telekomunikacyjnych
i najwyszych standardach bezpieczenstwa. Panstwo polskie powinno jak
21
najszybciej zbudowac własny system łacznosci satelitarnej, wykorzystujac w tym celu
przyznane geostacjonarne pozycje orbitalne.
4. System Bezpieczenstwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej
4.1. Strategiczne kierunki transformacji systemu bezpieczenstwa
narodowego
83. Rozwój sprawnego, wydajnego, własciwie zorganizowanego systemu
bezpieczenstwa panstwa pozostaje podstawowym zadaniem polskiej polityki
bezpieczenstwa. Na system ten składaja sie wszystkie odpowiedzialne za
bezpieczenstwo w swietle Konstytucji RP i własciwych ustaw organy oraz instytucje
naleace do władz ustawodawczych, wykonawczych i sadowniczych, w tym
Parlament, Prezydent RP, Rada Ministrów i centralne organy administracji rzadowej.
Wanymi jego elementami sa siły zbrojne oraz słuby i instytucje rzadowe
zobowiazane do zapobiegania i przeciwdziałania zagroeniom zewnetrznym,
zapewnienia bezpieczenstwa publicznego, prowadzenia działan ratowniczych oraz
ochrony ludnosci i mienia w sytuacjach nadzwyczajnych, a take - w zakresie
przewidzianym w Konstytucji RP i własciwych ustawach - władze samorzadowe oraz
inne podmioty prawne, w tym przedsiebiorcy tworzacy potencjał przemysłowoobronny.
84. Leaca u podstaw niniejszej strategii całosciowa wizja bezpieczenstwa,
odpowiadajaca współczesnym realiom miedzynarodowym oraz charakterowi
zagroen i wyzwan, a take swiadczaca o woli maksymalizacji rezultatów działan na
rzecz bezpieczenstwa panstwa i jego obywateli, wskazuje na potrzebe
podejmowania przez Polske wysiłków w kadej sferze ycia społecznego. Rodzi to
koniecznosc rozwoju zdolnosci do koordynacji i integracji wysiłków podejmowanych
przez poszczególne organy, instytucje i słuby panstwowe. Dlatego wyjatkowo
pilnym zadaniem jest nadanie Systemowi Bezpieczenstwa Narodowego RP
charakteru w pełni zintegrowanej, spójnej i uporzadkowanej całosci. Słuyc temu
bedzie wypracowanie mechanizmów kompleksowego i długofalowego planowania
rozwoju systemu bezpieczenstwa opierajacego sie na celach i potrzebach wspólnych
dla wszystkich jego składników oraz wynikajacych z całosciowo ujmowanych
interesów narodowych. Skuteczna integracja systemu bezpieczenstwa wymagac
bedzie take modyfikacji niektórych rozwiazan prawnych, co powinno prowadzic do
uporzadkowania jego konstrukcji, precyzyjnego okreslenia kompetencji
poszczególnych jego składników, w tym organów kierujacych oraz zwiekszenia
moliwosci współdziałania miedzyresortowego. Polska bedzie dayc do podnoszenia
zdolnosci poszczególnych elementów krajowego systemu bezpieczenstwa do
współpracy z odpowiednimi strukturami pozostałych członków UE i sojuszników, przy
zachowaniu moliwosci skutecznego działania samodzielnego.
85. System bezpieczenstwa narodowego musi byc zorganizowany
i wyposaony w sposób gwarantujacy jego szybkie i sprawne działanie
w kadych warunkach oraz w reakcji na wszelkiego typu zagroenia i kryzysy.
Zdolnosc ta bedzie weryfikowana w szczególnosci przez regularne cwiczenia,
prowadzone w ramach całego systemu bezpieczenstwa narodowego lub okreslonych
jego czesci. System bezpieczenstwa narodowego bedzie podlegał równie
cyklicznym przegladom słuacym ocenie jego skutecznosci, gotowosci do działania
22
oraz odpowiedniosci wzgledem najwaniejszych w danym czasie potrzeb oraz
moliwosci kraju. Naley zwrócic uwage na rozwój zdolnosci całego systemu
i poszczególnych jego składników do prowadzenia działan prewencyjnych oraz
reagowania na powstajace problemy, wyzwania i zagroenia w jak najwczesniejszej
fazie. Wymagac to bedzie umacniania zdolnosci własciwych instytucji i organów
panstwa, wchodzacych w skład systemu, do prognozowania rozwoju sytuacji
miedzynarodowej i wewnetrznej oraz do wczesnego wykrywania wszelkich zmian
negatywnie wpływajacych na bezpieczenstwo Polski.
86. Wyjatkowe znaczenie dla sprawnosci działania systemu bezpieczenstwa maja
kompetencje, umiejetnosci i wiedza specjalistyczna osób uczestniczacych
w poszczególnych jego podsystemach. Szczególna uwage naley zwrócic na
rozwijanie u pracowników, a zwłaszcza kadry kierowniczej, umiejetnosci
współdziałania w skali miedzyresortowej, a take - przede wszystkim w zwiazku
z postepem integracji europejskiej oraz zaciesnianiem wiezów sojuszniczych
- miedzynarodowej. Polska powinna rozwijac swe zdolnosci do promocji
i wdraania - w ramach wszystkich własciwych organów, instytucji i słub
- najbardziej wydajnych rozwiazan w zakresie zarzadzania personelem, równie
dzieki systemowi miedzyinstytucjonalnej wymiany doswiadczen.
87. Daenie do stworzenia w pełni zintegrowanego systemu bezpieczenstwa
narodowego wymaga, oprócz opracowania i wdroenia odpowiednich rozwiazan
prawnych i organizacyjnych oraz zapewnienia wysokiej jakosci personelu, ciagłego
usprawniania komunikacji miedzy wszystkimi elementami systemu. Istotne znaczenie
ma w tym wzgledzie dalsza informatyzacja i unowoczesnianie sieci
telekomunikacyjnych własciwych słub i organów, a zwłaszcza administracji
panstwowej oraz instytucji odpowiedzialnych za porzadek publiczny.
4.2. Podsystem kierowania bezpieczenstwem narodowym
88. Podsystem kierowania tworza organy władzy publicznej i kierownicy jednostek
organizacyjnych, które wykonuja zadania zwiazane z bezpieczenstwem narodowym
oraz organy dowodzenia Sił Zbrojnych RP. Szczególna rola w kierowaniu
bezpieczenstwem narodowym przypada Parlamentowi, Prezydentowi
Rzeczypospolitej Polskiej i Radzie Ministrów. Naczelnym zadaniem podsystemu
kierowania jest zapewnienie ciagłosci podejmowania decyzji i działan w celu
utrzymania bezpieczenstwa narodowego.
89. Podsystem kierowania bezpieczenstwem narodowym realizuje ponadto
przedsiewziecia zwiazane z monitorowaniem zródeł, rodzajów, kierunków i skali
zagroen; zapobieganiem powstawaniu zagroen bezpieczenstwa narodowego na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami; zapobieganiem
skutkom tych zagroen oraz ich usuwaniem, a take kierowaniem obrona narodowa.
90. Dla zapewnienia sprawnego przekazu informacji w ramach procesów
zwiazanych z kierowaniem bezpieczenstwem narodowym organy władzy rzadowej
wykorzystuja w tym celu miedzy innymi dedykowany wydzielony system łacznosci,
bedacy w dyspozycji ministra własciwego do spraw wewnetrznych. System ten
zapewnia bezpieczna i niezawodna komunikacje pomiedzy podmiotami realizujacymi
zadania w zakresie kierowania bezpieczenstwem narodowym.
23
4.3. Podsystemy wykonawcze
91. Podsystemy wykonawcze tworza siły i srodki pozostajace we własciwosciach
ministrów kierujacych działami administracji rzadowej, centralnych organów
administracji rzadowej, wojewodów, organów samorzadu terytorialnego oraz innych
podmiotów odpowiedzialnych za realizacje ustawowo okreslonych zadan w zakresie
bezpieczenstwa narodowego.
92. Podstawowym zadaniem podsystemów wykonawczych jest wczesne
rozpoznawanie wyzwan i zapobieganie zagroeniom bezpieczenstwa kraju,
a w razie ich wystapienia - przeciwdziałanie negatywnym nastepstwom. Równie
istotnym zadaniem tych słub jest zwiekszanie potencjału panstwa i jego zdolnosci
do realizacji interesów narodowych. Efektywnosc podejmowanych wysiłków zapewni
harmonijne i sprawne współdziałanie wszystkich instytucji panstwowych, a take
podmiotów prywatnych istotnych dla bezpieczenstwa kraju. Równie istotne jest
społeczne poparcie dla działan struktur panstwowych, co wymaga od własciwych
instytucji publicznych naleytego informowania obywateli o miedzynarodowej sytuacji
bezpieczenstwa oraz o podejmowanych w tej sferze przez panstwo inicjatywach.
Sprawy zagraniczne
93. Zapewnienie bezpieczenstwa panstwa wymaga aktywnosci jego organów
w sferze polityki zagranicznej. Członkostwo w Sojuszu Północnoatlantyckim i Unii
Europejskiej zwiekszyło zadania polskiej dyplomacji. Objeły one swym zasiegiem
wiele sfer ycia politycznego, wojskowego, gospodarczego i społecznego. Charakter
współpracy w dziedzinie bezpieczenstwa i stosunków z wieloma panstwami uległ
zmianie. Wzrosło znaczenie działalnosci analitycznej i promocyjnej słuby
dyplomatycznej. W mniejszym natomiast stopniu dyplomacja posredniczy
w miedzynarodowych kontaktach polskich instytucji z ich odpowiednikami
zagranicznymi i instytucjami wspólnotowymi. W tej sytuacji coraz bardziej palaca jest
koniecznosc sprawnego koordynowania działan zewnetrznych polskich instytucji
rzadowych. Niezbedna jest dalsza rozbudowa i poprawa efektywnosci słuby
konsularnej. Aktywna polityka panstwa w dziedzinie bezpieczenstwa wymaga
zwiekszenia ochrony Polaków za granica oraz kontroli wjazdów cudzoziemców na
terytorium Polski i do strefy Schengen.
94. Wzrost znaczenia kwestii ekonomicznych w polityce bezpieczenstwa panstwa
powinien przekładac sie na rozwój dyplomacji ekonomicznej oraz systemu promocji
gospodarczej Polski i polskich podmiotów gospodarczych. W działalnosci
promocyjnej niezbedne jest wpływanie na kształtowanie pozytywnych opinii o Polsce
i wspieranie korzystnych procesów decyzyjnych z punktu widzenia polskiej racji
stanu i bezpieczenstwa kraju. Istotnym zadaniem pozostaje umacnianie prawa
miedzynarodowego i rozbudowa stosunków traktatowych Polski.
Obrona narodowa
95. Zasadniczym elementem obrony narodowej sa Siły Zbrojne RP. Ich
podstawowym zadaniem jest zapewnienie zdolnosci panstwa do obrony oraz
utrzymywanie gotowosci do przeciwstawienia sie agresji w ramach zobowiazan
sojuszniczych. Polska bedzie rozwijac zdolnosci bojowe sił zbrojnych dla
zapewnienia skutecznej obrony i ochrony polskich granic w ramach działan
24
prowadzonych samodzielnie oraz w ramach obrony kolektywnej, jak równie poza jej
granicami, zgodnie z artykułem V Traktatu Waszyngtonskiego. Siły Zbrojne RP beda
utrzymywały gotowosc do udziału w działaniach o charakterze asymetrycznym,
w tym w wielonarodowych, połaczonych operacjach zwalczania terroryzmu,
prowadzonych zgodnie z prawem miedzynarodowym, organizowanych przez NATO,
UE lub dorazna koalicje panstw.
96. Siły Zbrojne RP współuczestnicza w stabilizowaniu sytuacji miedzynarodowej.
Pozostaja one w gotowosci do udziału w wielonarodowych połaczonych operacjach
stabilizacyjnych, pokojowych oraz humanitarnych poza terytorium kraju. W celu
skutecznego wykonywania tego typu zadan powinny one posiadac zdolnosci
operacyjne, które pozwola na znaczacy udział w operacjach reagowania
kryzysowego prowadzonych przez NATO i UE oraz wsparcie tego typu operacji
organizowanych przez ONZ. Siły Zbrojne RP beda kontynuowac dwustronna
i wielostronna współprace wojskowa ze wszystkim zainteresowanymi partnerami,
a zwłaszcza panstwami sasiedzkimi.
97. Istotnym zadaniem Sił Zbrojnych RP jest równie wspieranie pozostałych
organów panstwa w zapewnianiu bezpieczenstwa wewnetrznego Polski
i udzielanie niezbednej pomocy wojskowej własciwym instytucjom i słubom
rzadowym oraz samorzadowym, organizacjom cywilnym i społeczenstwu
w reagowaniu na zagroenia. Tego rodzaju działania obejmuja obserwacje
i kontrole przestrzeni powietrznej Polski, wsparcie ochrony granicy ladowej
i wód terytorialnych, a take działalnosc rozpoznawcza i wywiadowcza,
monitorowanie skaen promieniotwórczych, chemicznych i biologicznych na
terytorium kraju oraz prowadzenie akcji oczyszczania terenu z materiałów
wybuchowych i przedmiotów niebezpiecznych pochodzenia wojskowego. Oprócz
tego siły zbrojne utrzymuja gotowosc do prowadzenia - samodzielnie badz we
współpracy z innymi organami i słubami panstwowymi - operacji poszukiwawczoratowniczych.
Beda nadal uczestniczyc w narodowym systemie zarzadzania
kryzysowego, stale rozwijajac swa zdolnosc do udzielania pomocy odpowiednim
organom administracji publicznej oraz społeczenstwu w wypadku klesk ywiołowych,
katastrof spowodowanych przez człowieka i zagroen terrorystycznych.
98. Zapewnienie Siłom Zbrojnym RP skutecznosci w wykonywaniu
konstytucyjnych zadan oraz zdolnosci do wspólnych działan z wojskami sojuszników,
a take umoliwienie im osiagniecia i utrzymywania standardów nowoczesnych armii,
nastepowac bedzie poprzez ich ciagła transformacje, ukierunkowana ocenami
i rekomendacjami przegladów obronnych, realizowanych w ramach Strategicznego
Przegladu Bezpieczenstwa. Transformacja sił zbrojnych bedzie obejmowac przede
wszystkim konieczna wymiane uzbrojenia i wyposaenia oraz reorganizacje struktur,
zwiekszajaca gotowosc do działania i mobilnosc wojsk. Transformacja polskich sił
zbrojnych bedzie równie prowadzic do uelastycznienia oraz wewnetrznego
zintegrowania systemu dowodzenia, w celu zapewnienia jego efektywnego działania
w czasie pokoju, kryzysu i wojny.
99. Liczebnosc Sił Zbrojnych RP w najbliszej przyszłosci nie bedzie ulegac
istotnym zmianom. Dokonujace sie od około dwudziestu lat redukcje sprowadziły
rozmiary sił zbrojnych do poziomu, w którym kontynuacja tego trendu moe niesc
niepoadane ryzyko. Bedzie natomiast postepował proces profesjonalizacji sił
zbrojnych. Struktura sił zbrojnych: Wojska Ladowe, Siły Powietrzne, Marynarka
25
Wojenna, Wojska Specjalne oraz Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych jako
organizator systemu wsparcia logistycznego sił zbrojnych, jest własciwie
dostosowana do wypełniania zadan. W kontekscie trwajacej wojny z terroryzmem
szczególnego znaczenia nabieraja Wojska Specjalne, jako najlepiej przygotowane do
działan przeciwko zagroeniom asymetrycznym oraz do współpracy z innymi
wyspecjalizowanymi instytucjami i organami działajacymi w systemie bezpieczenstwa
panstwa. Naley wspierac rozwiazania majace na celu efektywne wykorzystanie tego
rodzaju wojsk.
100. W wyniku transformacji, oprócz istniejacych wojsk operacyjnych, powinny
zostac utworzone wysoce efektywne, nowoczesne i dobrze wyposaone Narodowe
Siły Rezerwowe, przygotowane do realizacji zadan w okresie stanów
nadzwyczajnych i stwarzajace moliwosci zwielokrotnienia potencjału obronnego
panstwa. Naley doskonalic system wieloletniego planowania rozwoju technicznego
oraz ustawicznie modernizowac wojskowy sprzet techniczny zgodnie z wymogami
innowacyjnosci i rozwoju technologicznego w kontekscie wizji przyszłych operacji.
Istotnym zadaniem jest przygotowanie i przeprowadzenie reformy szkolnictwa
wojskowego, w celu własciwego dostosowania go do potrzeb kształcenia kadr
wojskowych i cywilnych dla sił zbrojnych oraz całosci systemu bezpieczenstwa
narodowego.
Słuby specjalne
101. Charakter współczesnego srodowiska bezpieczenstwa Polski wymaga
spójnego oraz całosciowego podejscia, uwzgledniajacego współprace, koordynacje
oraz wymiane informacji pomiedzy instytucjami i słubami odpowiedzialnymi za
bezpieczenstwo narodowe. Władze Rzeczypospolitej Polskiej, działajac z woli
i w interesie narodu, postrzegaja słuby specjalne jako wany instrument ochrony
bezpieczenstwa narodowego. Skomplikowana natura obecnych zagroen powoduje,
e skutecznosc słub specjalnych pozostaje kluczowa dla ochrony bezpieczenstwa
wewnetrznego i zewnetrznego, praw obywateli i porzadku konstytucyjnego panstwa.
Jednoczesnie niezwykle istotna staje sie potrzeba efektywnej cywilnej,
demokratycznej kontroli nad działalnoscia tych słub.
102. Wywiadowcze i kontrwywiadowcze zadania słub specjalnych dotycza
rozpoznania i przeciwdziałania zjawiskom zewnetrznym oraz wewnetrznym, które
zagraaja interesom kraju. Podstawowa rola słub specjalnych polega na
uzyskiwaniu, analizowaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu własciwym organom
informacji, które moga miec istotne znaczenie dla bezpieczenstwa panstwa we
wszystkich wymiarach, jak równie na wyprzedzajacym informowaniu
o potencjalnych i istniejacych zagroeniach dla kraju. Szczególnej uwadze podlega
zapobieganie i przeciwdziałanie terroryzmowi, ochrona zdolnosci obronnych
i ekonomicznych kraju warunkujacych jego miedzynarodowa pozycje, eliminowanie
badz zmniejszanie ryzyka zakłócenia bezpieczenstwa wewnetrznego i porzadku
konstytucyjnego oraz korupcji, jak równie przeciwdziałanie niepoadanym
działaniom obcych słub specjalnych. Słuby specjalne zapewniaja
kontrwywiadowcza ochrone kraju, zwłaszcza w odniesieniu do funkcjonowania
głównych elementów infrastruktury krytycznej, gospodarki panstwa i jego systemu
obronnego.
26
103. Za wana uznaje sie aktywnosc słub specjalnych w zakresie prognozowania
rozwoju sytuacji miedzynarodowej pod katem wystepowania wszelkiego rodzaju
zagroen dla bezpieczenstwa Polski i jej obywateli. Do najwaniejszych zadan słub,
przede wszystkim wojskowych, naley ochrona polskich sił zbrojnych
uczestniczacych w operacjach poza granicami kraju. Wsród szeregu wyzwan, które
stoja obecnie przed słubami specjalnymi znajduje sie te rozpoznanie
i zapobieganie proliferacji broni masowego raenia i srodków jej przenoszenia.
Zjawisko to jest szczególnie grozne w kontekscie nasilenia i łatwosci
przemieszczania sie w skali globalnej zagroenia terrorystycznego. Do zadan słub
specjalnych naley ponadto ochrona panstwa i krajowej władzy, ochrona informacji
niejawnych, w tym wymienianych w toku współpracy sojuszniczej i miedzynarodowej,
jak równie udział w zapewnianiu bezpieczenstwa teleinformatycznego kraju.
104. Przynalenosc Polski do struktur NATO i UE stanowi dodatkowa przesłanke
dla stałego podnoszenia efektywnosci działan słub specjalnych w zakresie ochrony
krajowego systemu informacji niejawnych. Szczególne znaczenie ma w tym
wzgledzie ochrona informacji niejawnych przechowywanych lub przekazywanych
w postaci elektronicznej. Przeciwdziałanie przestepczosci komputerowej oraz innym
wrogim działaniom wymierzonym w infrastrukture telekomunikacyjna, staje sie coraz
wieksza potrzeba w kontekscie rozwoju technik komputerowych oraz postepujacej
informatyzacji.
105. Istotna sfere działalnosci polskich słub specjalnych stanowi zwalczanie
działan wymierzonych w zasadnicze interesy ekonomiczne i społeczne panstwa.
W trosce o jakosc ycia publicznego w panstwie podejmuje sie czynnosci
zmierzajace do zwalczania korupcji osób pełniacych wane funkcje publiczne oraz
zaangaowanych w działania zorganizowanych grup przestepczych. Słuby
specjalne współuczestnicza w zwalczaniu szczególnie ciekich form przestepczosci,
w tym zwiazanych z produkcja towarów, technologii i usług o strategicznym
znaczeniu oraz z obrotem nimi, nielegalnym wytwarzaniem broni, amunicji
i materiałów wybuchowych, ich posiadaniem i handlem nimi, a take przestepstw
narkotykowych.
Administracja publiczna i sprawy wewnetrzne
106. Działania na rzecz poprawy bezpieczenstwa wewnetrznego stanowia jedno
z podstawowych zadan administracji rzadowej nie tylko szczebla centralnego, ale
równie wojewódzkiego i organów samorzadu terytorialnego.
107. Nadrzednym celem działan Policji jest słuba społeczenstwu poprzez
skuteczna ochrone bezpieczenstwa ludzi, mienia oraz utrzymywanie bezpieczenstwa
i porzadku publicznego. Policja zapobiega przestepstwom i zjawiskom
kryminogennym, w tym o charakterze transgranicznym, współdziałajac z innymi
straami, słubami i inspekcjami krajowymi oraz policjami innych panstw
i organizacjami miedzynarodowymi. Policja przygotowywana jest równie do
szerszego wsparcia misji realizowanych przez inne podmioty panstwowe
i pozarzadowe, a take Siły Zbrojne RP. Zapobieganie i skuteczne reagowanie na
zjawisko przestepczosci zorganizowanej powinno pozostawac troska nie tylko Policji,
ale i innych słub i resortów. Działania Policji powinny byc wspierane przez inicjatywy
obywatelskie, programy poprawy bezpieczenstwa obywateli realizowane na szczeblu
samorzadowym, zwłaszcza w zakresie edukacji i profilaktyki, we współdziałaniu
27
z innymi słubami panstwowymi działajacymi w sferze bezpieczenstwa publicznego.
We współdziałaniu z policja uczestniczyc powinny równie organizacje pozarzadowe,
gremia i fora obywatelskie. Naley wzmocnic współprace Policji na forum
miedzynarodowym oraz rozwijac jej zdolnosci do udziału w miedzynarodowych
operacjach o charakterze policyjnym na obszarach kryzysowych. Polska policja
winna aktywnie uczestniczyc i inicjowac rozwiazania w miedzynarodowych
instytucjach współpracy policyjnej, jak Interpol czy Europol, oraz rozwijac siec swoich
oficerów łacznikowych, w sposób czynny reprezentujacych polska policje poza
granicami kraju. Za działania priorytetowe naley uznac współdziałanie organów
scigania Policji, Agencji Bezpieczenstwa Wewnetrznego z Centralnym Biurem
Antykorupcyjnym, w celu eliminowania zjawisk korupcjogennnych, majacych
destrukcyjny wpływ na morale i poczucie uczciwosci społecznej.
108. Nadrzednym celem działan Stray Granicznej jest skuteczna ochrona granicy
panstwowej oraz kontrola ruchu granicznego zgodnie z interesami bezpieczenstwa
narodowego. Szczególna jej rola wynika z ochrony jednego z najdłuszych odcinków
ladowej zewnetrznej granicy zarówno Unii Europejskiej, jak i NATO oraz przyjecia
przez Polske w najbliszym czasie zobowiazan zawartych w Układzie z Schengen.
Naley kontynuowac transformacje struktur Stray Granicznej, aby uzyskac jeszcze
wieksza racjonalizacje organizacyjno-funkcjonalna tej formacji oraz znaczaco
zwiekszyc jej zdolnosci operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-sledcze, a take
zapewnic efektywna współprace ze słubami panstw członkowskich UE i krajów
sasiadujacych. Niezbednym jest kontynuowanie i doskonalenie współpracy pomiedzy
Straa Graniczna a Policja i innymi słubami. Inny, wany obszar wymagajacy
zintensyfikowania form współdziałania tych słub stanowi monitoring i kontrola
migracyjna cudzoziemców na terytorium całego kraju, która powinna miec równie
charakter prewencyjny. Zarówno Policja jak i Stra Graniczna, w ramach działan
ustawowych, powinny stale monitorowac zagroenia o charakterze terrorystycznym,
współpracujac w tym zakresie z innymi słubami.
109. Nadrzednym celem działan Biura Ochrony Rzadu jest efektywna ochrona
osób, obiektów i urzadzen wanych ze wzgledu na dobro i interes panstwa.
Działalnosc BOR, skupiona bedzie na zintensyfikowaniu rozpoznania i analizy
potencjalnych zagroen oraz zapobieganiu im poprzez doskonalenie wyszkolenia
funkcjonariuszy, wyposaenie w nowoczesny sprzet oraz scisła współprace z policja,
ABW i innymi wyspecjalizowanymi instytucjami panstwowymi. Istotnym zadaniem
BOR pozostaje zapewnienie własciwego bezpieczenstwa polskim placówkom
dyplomatycznym, w szczególnosci przed zagroeniami terrorystycznymi. W tym
zakresie niezbedne jest stałe współdziałanie wszystkich organów panstwa,
w kompetencjach których pozostaje szeroko rozumiane bezpieczenstwo placówek
dyplomatycznych.
110. Nadrzednym celem działan Panstwowej Stray Poarnej jest rozpoznawanie
zagroen oraz przygotowanie i prowadzenie działan ratowniczych. PSP posiada
zdolnosc do natychmiastowego reagowania podczas wystapienia nagłego
zagroenia ycia i zdrowia, a take srodowiska i mienia oraz w przypadkach
nadzwyczajnych zagroen, katastrof i klesk ywiołowych. Panstwowa Stra
Poarna jest równie organizatorem Krajowego Systemu Ratowniczo-Gasniczego,
który jest aktualnie w procesie przekształcania w Zintegrowany System
Ratowniczy, o charakterze powszechnym. PSP współdziała ze wszystkimi
słubami i podmiotami ratowniczymi oraz organizacjami pozarzadowymi w zakresie
28
rozwoju ratownictwa w Polsce oraz organizowania działan ratowniczych, akcji
poszukiwawczo-ratowniczych i akcji humanitarnych poza granicami panstwa.
Stanowiska kierowania PSP analizuja bieaca gotowosc operacyjna słub
i podmiotów ratowniczych, rozdzielaja siły i srodki ratownicze, a take koordynuja
działania ratownicze. Istotnym celem PSP jest równie szkolenie na potrzeby
ochrony ludnosci. Panstwowa Stra Poarna wspiera take panstwowe słuby
i inspekcje oraz organizacje pozarzadowe w zakresie realizowania zadan w sferze
ochrony ludnosci. Niezbednym jest doskonalenie funkcjonowania PSP jako słuby
wiodacej w tworzonym Zintegrowanym Systemie Ratowniczym, bedacym integralna
czescia Systemu Ochrony Ludnosci.
111. Pojawienie sie nowych form zagroen, w szczególnosci zagroen
asymetrycznych oraz zwiazanych z rozwojem cywilizacyjnym, napieciami
politycznymi i społecznymi, wymusza bardziej zdecydowane poszukiwanie nowych
rozwiazan celem sprawniejszej realizacji zadan z zakresu zarzadzania kryzysowego
i ochrony ludnosci, w tym obrony cywilnej. Budowa systemu zarzadzania
kryzysowego wymaga współpracy administracji publicznej wszystkich szczebli oraz
podmiotów spoza tego obszaru. Funkcjonowanie systemu zarzadzania kryzysowego
musi miec silne podstawy prawne. Jedna z nich jest ustawa o zarzadzaniu
kryzysowym, która stanowi zasadniczy krok w kierunku wprowadzenia w kraju
systemowych rozwiazan w obszarze zarzadzania kryzysowego.
112. System Ochrony Ludnosci rozumiany jako zbiór zadan przypisanych
poszczególnym organom i jednostkom administracji publicznej, słubom zawodowym
oraz organizacjom pozarzadowym, w tym społecznym organizacjom ratowniczym,
powinien byc skorelowany z systemem zarzadzania kryzysowego. W sytuacjach
wymagajacych wsparcia i zaangaowania dodatkowych sił i srodków niezbednych do
ochrony ludnosci, wsparcie to powinno byc udzielane przy zaangaowaniu struktur
zarzadzania kryzysowego. System ten powinien charakteryzowac sie elastycznoscia
reagowania na sytuacje kryzysowe, a do konfliktu zbrojnego włacznie. W ramach
budowy Systemu Ochrony Ludnosci naley dayc do: stworzenia i zapewnienia
funkcjonowania Sytemu Ostrzegania i Alarmowania Ludnosci oraz Zintegrowanego
Systemu Ratowniczego funkcjonujacego w oparciu i przy wykorzystaniu Panstwowej
Stray Poarnej i jej moliwosci organizacyjno – technicznych, w skład którego
wchodza zawodowe podmioty ratownicze oraz współpracujace podmioty społeczne
zdolne do realizacji zadan z zakresu ratownictwa. Zintegrowany System Ratowniczy
powinien działac w oparciu o siec Centrów Powiadamiania Ratunkowego,
obsługujacych telefoniczny numer alarmowy „112”. Wprowadzenie i stosowanie
standardów w zakresie organizacji systemu powiadamiania ratunkowego oraz
sposobu jego finansowania przyczyni sie do utworzenia jednolitego (kompatybilnego)
systemu powiadamiania ratunkowego dla całego kraju, zapewniajacego take
obsługe osób obcojezycznych.
113. Odpowiedzia na wzrastajacy poziom zagroen wobec obiektów
i systemów infrastruktury, która ma kluczowe znaczenie dla bezpieczenstwa panstwa
i jego mieszkanców powinny byc działania ukierunkowane na stworzenie
mechanizmu ochrony narodowej infrastruktury krytycznej. Naley dayc do
opracowania narodowego planu ochrony infrastruktury krytycznej oraz
zaangaowania w proces budowy mechanizmu - poza administracja i słuba
publiczna - take operatorów i włascicieli infrastruktury, w tym prywatnych. Majac
swiadomosc ponadnarodowego wymiaru funkcjonowania infrastruktury krytycznej
29
naley zapewnic aktywny udział Polski w pracach nad jej ochrona, toczacych sie na
forum NATO i UE.
Informatyzacja i telekomunikacja
114. Nadrzednym zadaniem w zakresie informatyzacji w Polsce jest powszechna
implementacja rozwiazan podnoszacych stan techniczny systemów i sieci
teleinformatycznych oraz poziom swiadczenia usług droga elektroniczna do
przecietnego poziomu ich rozwoju w krajach UE. W zwiazku z powyszym naley
rozwijac system powszechnie dostepnych usług elektronicznych w administracji
publicznej, biznesie i ochronie zdrowia; stymulowac tworzenie i rozwój polskich
zasobów w Internecie, istotnych dla konkurencyjnej pozycji polskiej gospodarki
i rozwoju przedsiebiorczosci; rozwijac sieci telekomunikacyjne panstwa, zapewniajac
powszechny szerokopasmowy dostep do Internetu, usług swiadczonych droga
elektroniczna i dostepnych w nim tresci; rozwijac umiejetnosci niezbedne do
aktywnego i twórczego uczestnictwa w usługach społeczenstwa informacyjnego oraz
adaptowac system edukacji do potrzeb gospodarki opartej na wiedzy. Wana role
w procesie regulacji działalnosci telekomunikacyjnej i gospodarki czestotliwosciowej
odgrywa Urzad Komunikacji Elektronicznej, który wykonuje równie istotne zadania
na rzecz obronnosci, bezpieczenstwa panstwa i porzadku publicznego.
Sprawiedliwosc
115. Podstawa systemu prawnego Rzeczpospolitej Polskiej powinna byc troska
o ochrone bezpieczenstwa i spokoju obywateli. Poprawie bezpieczenstwa obywateli
słuyc beda zmiany w zakresie prawa karnego zmierzajace do zmiany filozofii
karania i prowadzenia racjonalnej polityki karnej. Poczucie sprawiedliwosci wymaga,
aby sprawcy najpowaniejszych przestepstw byli karani surowiej. Przewiduje sie
równie szereg moliwosci bardziej elastycznego podejscia sadów do sprawców
drobnych przestepstw popełnianych po raz pierwszy. W celu usprawnienia
postepowan karnych naley wprowadzic instrumenty procesowego dyscyplinowania
przez sad uczestników postepowania. Nowatorskim rozwiazaniem jest take
wprowadzenie procedury przyspieszonej w stosunku do spraw dotyczacych
przestepstw o drobnej i sredniej wadze, w tym o charakterze chuliganskim. Wanym
elementem jest równie zapewnienie bezpieczenstwa obrotowi gospodarczemu
i ułatwienie podejmowania działalnosci gospodarczej. Słuyc temu powinna
kompleksowa informatyzacja wydziałów gospodarczych sadów, szkolenie sedziów
specjalizujacych sie w zagadnieniach ekonomicznych oraz zmiany dotyczace całej
procedury cywilnej, majace na celu znaczne przyspieszenie i uproszczenie
postepowania cywilnego. Zmiany w zakresie działania komorników sadowych oraz
postepowania egzekucyjnego powinny doprowadzic do znacznego wzrostu
efektywnosci i szybkosci przeprowadzanych egzekucji. Bardzo wanym elementem
zapewnienia bezpieczenstwa obywatelom jest równie otwarcie dostepu do
zawodów prawniczych.
116. Priorytetowe znaczenie dla powszechnych jednostek prokuratury powinna
miec ochrona bezpieczenstwa i spokoju zwykłych obywateli. Ich bezpieczenstwo
i spokój jest zagroony zarówno przez drobna przestepczosc i zachowania o
charakterze chuliganskim, jak równie poprzez działania zorganizowanych grup
przestepczych czy organizacji terrorystycznych. W tym celu naley zwiekszac
30
sprawnosc i skutecznosc postepowan, ze szczególnym uwzglednieniem walki
z przestepczoscia zorganizowana i korupcja.
117. Wanym elementem zapewnienia bezpieczenstwa obywatelom jest równie
reforma wieziennictwa. Poza pozyskiwaniem nowych miejsc w zakładach karnych,
miedzy innymi poprzez przejecie i adaptacje obiektów wojskowych, naley rozwayc
budowe nowych wiezien w systemie partnerstwa publiczno-prywatnego. Podstawa
sukcesu w tym zakresie jest równie stworzenie nowoczesnej i dobrze wyszkolonej
formacji mundurowej. Oblicze wieziennictwa zmieni take wdroenie alternatywnego
wobec tradycyjnej izolacji wieziennej systemu wykonywania kary pozbawienia
wolnosci - w formie dozoru elektronicznego skazanych.
118. Realizacja zobowiazan Polski wynikajacych z członkowstwa w Unii
Europejskiej wymaga rozwijania współpracy pomiedzy polskimi i europejskimi organami
wymiaru sprawiedliwosci, szczególnie w zakresie zwalczania przestepczosci
zorganizowanej i terroryzmu. Nieodzowne jest równie kontynuowanie prac
zwiazanych z procesem implementacji norm wspólnotowych do polskiego porzadku
prawnego.
Gospodarka
119. Nadrzednym celem polityki gospodarczej jest utrzymanie równowagi
finansowej, stabilnosci energetycznej i surowcowej oraz zdolnosci rozwojowych
w przemysle i usługach. Pierwszoplanowymi zadaniami w tym zakresie sa:
dywersyfikacja bazy paliwowo-energetycznej, nadzór i wpływ panstwa na stan
strategicznej infrastruktury energetycznej, modernizacja i rozwój zródeł wytwórczych
oraz krajowego systemu elektroenergetycznego, budowa nowych połaczen
transgranicznych i zwiekszenie mocy przesyłowych, budowa nowoczesnej sieci
teleinformatycznej do monitorowania eksploatowanego systemu elektroenergetycznego.
120. Nowe wyzwania staja przed przemysłowym potencjałem obronnym. Jego
pozycja rynkowa w duej mierze zaleec bedzie od dokonczenia przekształcen
strukturalnych sektora, w tym zrealizowania drugiego etapu konsolidacji kapitałowej
oraz stworzenia efektywnego systemu wspierania sektora. W celu zintensyfikowania
działalnosci badawczo-rozwojowej na potrzeby obronnosci, a take zapewnienia
scisłej współpracy producentów uzbrojenia i sprzetu wojskowego z jednostkami
badawczo-rozwojowymi, naley utworzyc skonsolidowane zaplecze badawczorozwojowe
przemysłowego potencjału obronnego.
121. Naley zmierzac w kierunku tworzenia konsorcjum polskiego przemysłu
obronnego, tworzyc warunki wzrostu jego konkurencyjnosci i zapewnienia
opłacalnosci produkcji zbrojeniowej. Równoczesnie naley podejmowac
zdecydowane działania na rzecz szerszego właczania firm zbrojeniowych do
systemu współpracy w rozwoju i produkcji uzbrojenia, obejmujacej kraje NATO i UE
oraz ustawicznie poprawiac ich sytuacje ekonomiczno finansowa przez zamówienia
krajowe oraz stały wzrost nakładów na modernizacje sił zbrojnych. Niezbedne jest
równie tworzenie sprzyjajacych warunków wzrostu eksportu produkcji przemysłu
obronnego.
58. Nadrzednym celem działan panstwa w dziedzinie bezpieczenstwa
wewnetrznego jest utrzymanie zdolnosci do reagowania - odpowiednio do zaistniałej
sytuacji - w przypadku wystapienia zagroen bezpieczenstwa publicznego oraz
bezpieczenstwa powszechnego, zwiazanych z ochrona porzadku prawnego, ycia
i zdrowia obywateli oraz majatku narodowego przed bezprawnymi działaniami oraz
skutkami klesk ywiołowych, katastrof naturalnych i awarii technicznych.
59. Osiagniecie tego celu wymaga tworzenia spójnych przepisów prawnych,
kształtowania postaw społecznych, doskonalenia działalnosci wszystkich podmiotów
panstwowych i społecznych, których aktywnosc zwiazana jest z bezpieczenstwem
wewnetrznym panstwa. Bedzie to moliwe poprzez zwiekszenie efektywnosci
działania administracji publicznej oraz systematyczne podnoszenie poziomu
profesjonalizmu funkcjonariuszy i pracowników instytucji panstwowych realizujacych
zadania w tej sferze funkcjonowania panstwa, a take upowszechnianie wiedzy
o zagroeniach bezpieczenstwa wewnetrznego panstwa.
60. Wszelkie działania w zakresie zapewnienia odpowiedniego, akceptowanego
przez społeczenstwo, poziomu bezpieczenstwa wewnetrznego panstwa winny byc
skierowane na realizacje zadan w zakresie wdroenia systemu zarzadzania
kryzysowego, budowy Systemu Ochrony Ludnosci poprzez zapewnienie
funkcjonowania Systemu Ostrzegania i Alarmowania Ludnosci oraz Zintegrowanego
Systemu Ratowniczego, a take integracji i konsolidacji z działaniami NATO, UE
i ONZ oraz innych organizacji miedzynarodowych, których Polska, badz polskie
instytucje panstwowe sa członkiem. Pierwszy z nich dotyczy budowy nowoczesnego
zintegrowanego systemu zarzadzania kryzysowego. Drugi - integracji i konsolidacji
z działaniami NATO i UE oraz innych organizacji miedzynarodowych, których Polska,
badz polskie instytucje panstwowe sa członkiem.
61. Kształtujac bezpieczenstwo wewnetrzne, naley stale uwzgledniac moliwosc
wystapienia zagroen terrorystycznych i przeciwdziałac ich ewentualnemu
powstaniu. Trzeba przy tym zapewniac prawidłowa mobilnosc, sprawna organizacje
oraz umiejetnosc własciwego zachowania sie obywateli w przypadku wystapienia
16
realnego zagroenia terrorystycznego. Zagroenie to naley okreslac w sposób
szeroki, majac na uwadze nie samo zagroenie atakiem, lecz wystepujace grupy
wsparcia, jego miedzynarodowy charakter, zródła finansowania, miedzynarodowe
zaangaowanie kraju oraz techniczne metody realizacji. Dlatego te wanym
pozostaje prawidłowe współdziałanie słub i organów odpowiedzialnych za
przeciwdziałanie zagroeniom terrorystycznym oraz profesjonalizm w wykonywaniu
zadan ustawowych. Ponadto naley zapobiegac innym działaniom godzacym
w bezpieczenstwo wewnetrzne panstwa, w tym naruszajacym porzadek
konstytucyjny oraz promujacym totalitarne ideologie, nienawisc rasowa
i narodowosciowa.
3.4. Bezpieczenstwo obywatelskie
62. Nadrzednym celem działan Rzeczypospolitej Polskiej jako demokratycznego
panstwa prawa jest zapewnienie wszystkim obywatelom poczucia bezpieczenstwa
i sprawiedliwosci. Szczególny nacisk naley połoyc na usprawnienie
funkcjonowania sadów i prokuratury, skrócenie postepowan i zagwarantowanie
skutecznego wykonania orzeczen. Wanym elementem zapewnienia
bezpieczenstwa obywatelom jest równie zagwarantowanie bezpieczenstwa obrotu
gospodarczego, dzieki uproszczeniu i uelastycznieniu procedur prawnych.
Konstytucyjne gwarancje ochrony praw i wolnosci beda w pełni realizowane, gdy
instytucje wymiaru sprawiedliwosci stana sie powszechnie dostepne, szybkie
w działaniu oraz przyjazne dla obywateli.
3.5. Bezpieczenstwo społeczne
63. Praca i polityka społeczna. Nadrzednym celem działan panstwa
w dziedzinie bezpieczenstwa społecznego jest zapewnienie szybkiej
i odczuwalnej poprawy jakosci ycia obywateli. Wymaga to prowadzenia aktywnej
polityki społecznej – przede wszystkim radykalnego ograniczania sfery ubóstwa
i zmniejszenia obszarów wykluczenia społecznego poprzez wzrost realnych
dochodów wszystkich grup społecznych oraz zmniejszenie stopy bezrobocia.
Działania instytucji panstwowych winny miec równie na celu zapobieenie
nadmiernemu rozwarstwieniu społecznemu i polityke wyrównywania rónic
w rozwoju społecznym poszczególnych regionów.
64. Aktywna polityka społeczna powinna równie zmierzac do zapewnienia
wzrostu bezpieczenstwa socjalnego obywateli. Priorytetami w tym zakresie bedzie
wzrost zatrudnienia, ze szczególnym uwzglednieniem aktywizacji grup społecznych
znajdujacych sie w trudnej sytuacji yciowej; wzrost integracji społecznej
i doskonalenie systemu zabezpieczenia społecznego; niwelowanie rónic
cywilizacyjnych pomiedzy miastem i wsia; przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom
demograficznym oraz migracji obywateli młodego pokolenia.
65. Nauka i edukacja. Polska day do budowy społeczenstwa opartego na
wiedzy. W tym celu zabiega o wysoka jakosc kształcenia na wszystkich szczeblach
systemu edukacyjnego, podniesienie poziomu wiedzy ogólnej w społeczenstwie, jak
równie o dalszy rozwój nauczania specjalistycznego, upowszechnianie wsród
obywateli innowacyjnosci i nowych technologii, a take wspieranie badan
naukowych. Przedmiotem wyjatkowej troski panstwa musi byc system szkolnictwa
17
wyszego, a zwłaszcza jego powiazanie z rynkiem pracy, kierunkami rozwoju
gospodarki oraz potrzebami administracji publicznej.
66. Aktywne i sprawne społeczenstwo. W zakresie zapewnienia
bezpieczenstwa społecznego priorytetowym zadaniem jest tworzenie w panstwie
warunków zapewniajacych rozwój szeroko rozumianej bazy sportowej i zapewnienie
dostepu do niej jak najszerszym kregom społeczenstwa. Stały rozwój kultury
fizycznej i zwiazanej z nia wiedzy o celowosci podnoszenia sprawnosci fizycznej,
a tym samym stanu zdrowia społeczenstwa, jest wanym czynnikiem wpływajacym
równie na bezpieczenstwo narodowe. Naley promowac aktywnosc fizyczna, jako
szczególny walor w szeroko pojmowanym systemie wartosci indywidualnych
i społecznych, słuacy wszechstronnemu rozwojowi człowieka.
3.6. Bezpieczenstwo ekonomiczne
67. Bezpieczenstwo panstwa oraz jego stabilnosc musza miec trwałe podstawy
gospodarcze. Silna i konkurencyjna gospodarka to jeden z podstawowych atutów
w polityce wewnetrznej i zewnetrznej, a take czynnik słuacy umacnianiu narodowej
tosamosci. Przezwycieajaca skutki wieloletniej degradacji, rozwijajaca sie
w szybkim tempie polska gospodarka decyduje o miedzynarodowej pozycji panstwa.
68. Energetyka. Priorytetem w zakresie polityki energetycznej jest zapewnienie
stabilnych i nieprzerwanych dostaw nosników energii na podstawie
długoterminowych kontraktów przy pomocy niezalenej infrastruktury przemysłowej
bezposrednio łaczacej zródła dostaw (w tym złoa) z terytorium Polski. Działania
podejmowane w tym zakresie musza połaczyc interesy bezpieczenstwa narodowego
z wymogami efektywnosci ekonomicznej. Polska strategia bezpieczenstwa
energetycznego zakłada scisła współprace z producentami gazu ziemnego i ropy
naftowej na Morzu Północnym i Szelfie Norweskim. Trwałe połaczenie Polski
gazociagami ze Skandynawia ley w interesie Polski i całej Europy, dla której wane
sa drogi transportu surowców energetycznych na osi Północ-Południe. W te strategie
wpisuja sie te projekty uruchomienia korytarza transportowego z regionu Morza
Kaspijskiego, przez Morze Czarne, do Polski i Europy Srodkowej. Budowa terminala
LNG w Swinoujsciu w połaczeniu z realizacja projektu importu gazu rurociagiem
Baltic Pipe zapewni konieczna dywersyfikacje dostaw gazu ziemnego do Polski.
Bardzo wanym elementem bezpieczenstwa energetycznego jest równie uzyskanie
przez Polske członkostwa w Miedzynarodowej Agencji Energetycznej. Dodatkowo
due znaczenie ma wypracowanie wspólnego stanowiska w zakresie solidarnosci
energetycznej Unii Europejskiej co pozwoli na lepsza reakcje w sytuacjach
kryzysowych zwiazanych z bezpieczenstwem infrastruktury i dostaw nosników
energii.
69. W interesie bezpieczenstwa narodowego Polski jest przeprowadzenie procesu
konsolidacji krajowej elektroenergetyki. Utworzenie w miejsce dotychczasowej,
rozdrobnionej i słabej struktury kilku duych grup kapitałowych pozwoli zwiekszyc
konkurencyjnosc tego sektora gospodarki i moe zapobiec jego przejeciu przez
podmioty działajace na szkode bezpieczenstwa panstwa. Niezbedny jest rozwój
alternatywnych sposobów uzyskiwania energii poprzez zwiekszanie stopnia
wykorzystania zródeł odnawialnych i alternatywnych. Ponadto Polska zamierza
zainicjowac w najbliszych latach program rozwoju energetyki jadrowej oraz dokonac
próby wdroenia programu „czystych” technologii wykorzystania wegla. Za
18
szczególnie wane naley uznac rozwój i wdraanie technologii energooszczednych
i podnoszacych wydajnosc wykorzystania energii w przemysle i budownictwie.
Wanym zadaniem pozostaje poprawa stanu technicznego krajowej infrastruktury,
rozbudowa jej zdolnosci przesyłowych, zwiekszenie wydajnosci obiektów dystrybucji
paliw i energii, a take zwiekszenie zdolnosci do magazynowania nosników energii
pierwotnej oraz utrzymywania rezerw strategicznych ropy naftowej i gazu ziemnego.
70. Finanse. Polityka budetowa w zakresie finansów publicznych zapewni
stabilnosc nakładów na wydatki zwiazane z zagwarantowaniem bezpieczenstwa
narodowego oraz trwałego rozwoju gospodarczego. Wymaga to przede wszystkim
utrzymania równowagi budetowej oraz zadłuenia wewnetrznego i zagranicznego
na odpowiednim, bezpiecznym poziomie. Panstwo musi stworzyc warunki
umoliwiajace stabilne obroty płatnicze z zagranica, w tym szczególnie dayc do
osiagania i utrzymywania trwałej równowagi bilansu płatniczego i naleytej swobody
przepływów kapitałowych. Stan finansów panstwa powinien gwarantowac ciagły
napływ zagranicznych inwestycji bezposrednich. Konieczne jest równie
odpowiedzialne dysponowanie rezerwami walutowymi. Polska bedzie kontynuowac
swoje zaangaowanie w pracach miedzynarodowych instytucji finansowych
i gospodarczych.
71. Przemysłowy potencjał obronny. Istotnym elementem gospodarczej sfery
bezpieczenstwa Polski jest rozwój przemysłu obronnego. Wymaga on uwzglednienia
charakteru i intensywnosci powiazan z pozostałymi gałeziami gospodarki oraz
z moliwosciami naukowo-technicznymi. Musi pozostawac w symbiozie z potrzebami
obronnymi, okreslonymi w programach modernizacji sił zbrojnych, a take byc
w zgodzie z przyjetymi zobowiazaniami sojuszniczymi w NATO. Trzeba dayc do
zagwarantowania udziału krajowego przemysłu obronnego w długoterminowych
kontraktach zbrojeniowych o znaczeniu strategicznym oraz zabiegac
o maksymalizacje korzysci płynacych dla przedsiebiorstw. Za istotne uznaje sie
zapewnienie napływu do Polski innowacyjnych technologii oraz rozwój powiazan
kapitałowych miedzy rodzimymi i zagranicznymi przedsiebiorstwami. Do szczególnie
wanych zagadnien naley obrót towarami i usługami o znaczeniu strategicznym
oraz zapewnienie bezpieczenstwa technologicznego. Uwzgledniajac działania
prowadzone w ramach UE, naley usprawniac narodowy system kontroli eksportu
tych towarów, technologii i usług.
72. Polska bedzie zmierzac do zwiekszenia udziału własnego przemysłu
obronnego w miedzynarodowej kooperacji, a zwłaszcza w programach rozwojowobadawczych.
Szczególna role w tych wysiłkach odegra aktywnosc Polski
w Europejskiej Agencji Obrony, jak i w realizacji programów NATO. W tym celu
niezbedne jest podjecie działan na rzecz zwiekszenia konkurencyjnosci przemysłu
obronnego oraz rozwój jego zdolnosci eksportowych. Kontynuacji wymaga jego
restrukturyzacja i dalsza konsolidacja oraz daenie do scislejszego powiazania
z zapleczem naukowo-technicznym i prowadzonymi w kraju badaniami. Polska
bedzie dayc do stworzenia systemu kompleksowego wsparcia dla sektora
obronnego, w celu zagwarantowania jego stabilnego finansowania, zgodnego
z wymogami wspólnego rynku UE.
73. Infrastruktura transportowa i łacznosci. Nieodzowne jest ukształtowanie
i rozwój, zrównowaonego pod wzgledem społecznym, ekonomicznym
i ekologicznym, krajowego sektora transportu, osadzonego na nowoczesnych
19
sieciach zapewniajacych efektywna, terytorialna i gałeziowa integracje działalnosci
transportowej, niezbedna dla osiagniecia wysokiego poziomu jakosci
i bezpieczenstwa usług transportowych. Wymaga to miedzy innymi: budowy sieci
autostrad i dróg ekspresowych, przystosowania dróg krajowych do europejskiej
normy naciskowej dla pojazdów ciearowych oraz zdecydowanej poprawy stanu
utrzymania ogółu dróg; modernizacji linii kolejowych z zastosowaniem nowoczesnych
systemów sterowania ruchem kolejowym, rozwoju szybkich linii kolei
konwencjonalnych przystosowanych do przewozów pasaerskich oraz rozpoczecia
wdraania systemu kolei duych predkosci; rozwoju sieci lotnisk i lotniczych
urzadzen naziemnych oraz modernizacji infrastruktury portowej poprawiajacej dostep
do portów i jakosc eglugi; tworzenia ladowo-morskich łancuchów transportowych,
m.in. dla obsługi transportu intermodalnego; przyspieszenia integracji transportu
miejskiego, m.in. poprzez modernizacje wezłów komunikacyjnych oraz infrastruktury
i taboru tramwajowego, a take szybkiej kolei aglomeracyjnej. Priorytetowa range
beda miały działania słuace integrowaniu polskiej sieci transportowej, zarówno
z infrastruktura UE, jak równie z infrastruktura ogólnoeuropejska. Potrzebne
inwestycje wymagaja wysokiego poziomu finansowania transportu, a tym samym
efektywnego wykorzystania przeznaczanych na te cele srodków krajowych oraz
unijnych. Zintensyfikowania wymaga równie budowa sieci łacznosci specjalnej
niezbednej dla skutecznego funkcjonowania systemu zarzadzania i reagowania
kryzysowego, a take Zintegrowanego Systemu Ratowniczego.
74. Naley kontynuowac rozwój nowoczesnej, zintegrowanej struktury łacznosci
elektronicznej, która byłaby odporna na awarie i potencjalne ataki przestepczosci
cybernetycznej. Bedzie to wymagac naleytego współdziałania własciwych resortów
i agend, a take podmiotów prywatnych.
3.7. Bezpieczenstwo ekologiczne
75. Nadrzednym celem działan panstwa w obszarze bezpieczenstwa
ekologicznego jest zapewnienie obywatelom warunków do lepszego ycia
w zdrowym srodowisku poprzez ochrone przyrody, w tym stymulowanie procesów
zrównowaonego rozwoju.
76. Osiagniecie tego wymagac bedzie w szczególnosci pełnego wdroenia
standardów europejskich w sferze polityki ekologicznej, a zwłaszcza
w odniesieniu do kompletnosci i stabilnosci regulacji prawnych, spójnosci
i efektów działan w zakresie monitoringu i kontroli, zakresu i efektów działan
edukacyjnych oraz opracowywania i realizowania przez grupy i organizacje
pozarzadowe projektów na rzecz ochrony srodowiska. W gospodarce naley tak
kształtowac makroekonomiczne wskazniki, aby sprzyjały one przyblianiu rozwoju
kraju do modelu rozwoju zrównowaonego. Finansowanie ochrony srodowiska
bedzie realizowane ze zródeł oraz za pomoca mechanizmów okreslonych w Polityce
Ekologicznej Panstwa.
77. Polska bedzie kontynuowac działania na rzecz ochrony srodowiska, tak aby
zachowywac równowage przyrodnicza oraz trwałosc podstawowych procesów
przyrodniczych w biosystemie. Szczególnie wanymi zadaniami sa poprawa
czystosci wód, zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, zapobieganie degradacji
gleb, a take ograniczanie ryzyka wystapienia katastrof ekologicznych, wywołanych
przyczynami naturalnymi badz spowodowanych przez człowieka oraz minimalizacja
20
ich skutków poprzez rozwój ratownictwa chemicznego i ekologicznego. Realizacji
tych zadan posłuy kompleksowa polityka ekologiczna zgodna w swych załoeniach
z odpowiednimi regulacjami i programami UE oraz prowadzona z wykorzystaniem
srodków własnych i unijnych. Polska bedzie nadal angaowac sie w regionalna
i globalna współprace miedzynarodowa na rzecz ochrony srodowiska, w tym
w przeciwdziałanie efektowi cieplarnianemu.
3.8. Bezpieczenstwo informacyjne i telekomunikacyjne
78. Naley skutecznie zapobiegac próbom destrukcyjnego oddziaływania na
infrastrukture telekomunikacyjna panstwa poprzez redukowanie jej podatnosci na to
oddziaływanie, minimalizowanie skutków ewentualnych ataków oraz przywrócenie
w krótkim czasie stanu pełnej jej funkcjonalnosci.
79. Naley tworzyc i rozwijac długofalowe plany ochrony kluczowych systemów
teleinformatycznych przed uzyskiwaniem dostepu do danych przez podmioty do tego
niepowołane, zakłócaniem normalnego ich funkcjonowania, kradziea tosamosci
i sabotaem. Trzeba stale oceniac moliwosci wtargniecia do systemów
teleinformatycznych, przygotowac moliwe formy odpowiedzi na ataki oraz rozwijac
metody ewaluacji poniesionych strat informacyjnych. Priorytetem panstwa bedzie
wspieranie narodowych programów i technologii informacyjnych.
80. Zwalczanie zagroen rzadowych systemów teleinformatycznych i sieci
telekomunikacyjnych ma na celu przeciwdziałanie przestepczosci komputerowej oraz
innym wrogim działaniom wymierzonym w infrastrukture telekomunikacyjna, w tym
zapobieganie atakom na elementy tej infrastruktury. Szczególne znaczenie ma
ochrona informacji niejawnych przechowywanych lub przekazywanych w postaci
elektronicznej. Wanym zadaniem jest opracowanie i wdroenie przejrzystych zasad
dostepu uprawnionych organów panstwa do tresci przesyłanych droga elektroniczna.
Wymaga to ciagłego dostosowywania przepisów prawa telekomunikacyjnego, by
- mimo szybkiego postepu technologicznego - stale odpowiadały współczesnym
realiom, uwzgledniajac bezpieczenstwo Polski.
81. Zapewnienie naleytego poziomu bezpieczenstwa telekomunikacyjnego
wymaga rozwoju srodków zapobiegania zakłóceniom, jakie moga wystapic w tej
sferze, a take zwiekszania zdolnosci do koordynacji procesów dochodzeniowych
w ramach instytucji posiadajacych elementy rzadowej infrastruktury
telekomunikacyjnej. Wyznaczone słuby beda podejmowac odpowiednie działania
samodzielnie lub wspólnie z analogicznymi strukturami w innych panstwach,
zwłaszcza krajach członkowskich NATO i UE, a take z producentami i dostawcami
urzadzen informatycznych oraz oprogramowania, krajowymi operatorami
telekomunikacyjnymi, dostawcami usług internetowych, osrodkami badawczymi
i szkoleniowymi. Szczególna uwage naley zwracac na zapewnienie bezawaryjnego
funkcjonowania infrastruktury informatycznej systemu bankowego. Polska powinna
w pełnym moliwym wymiarze uczestniczyc w pracach NATO nad przeciwdziałaniem
próbom destrukcji infrastruktury informacyjnej panstwa.
82. Krytycznym dla bezpieczenstwa panstwa jest zapewnienie systemu łacznosci
dla administracji rzadowej, sił zbrojnych i innych kluczowych instytucji panstwowych,
opartego na najnowoczesniejszych technologiach telekomunikacyjnych
i najwyszych standardach bezpieczenstwa. Panstwo polskie powinno jak
21
najszybciej zbudowac własny system łacznosci satelitarnej, wykorzystujac w tym celu
przyznane geostacjonarne pozycje orbitalne.
4. System Bezpieczenstwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej
4.1. Strategiczne kierunki transformacji systemu bezpieczenstwa
narodowego
83. Rozwój sprawnego, wydajnego, własciwie zorganizowanego systemu
bezpieczenstwa panstwa pozostaje podstawowym zadaniem polskiej polityki
bezpieczenstwa. Na system ten składaja sie wszystkie odpowiedzialne za
bezpieczenstwo w swietle Konstytucji RP i własciwych ustaw organy oraz instytucje
naleace do władz ustawodawczych, wykonawczych i sadowniczych, w tym
Parlament, Prezydent RP, Rada Ministrów i centralne organy administracji rzadowej.
Wanymi jego elementami sa siły zbrojne oraz słuby i instytucje rzadowe
zobowiazane do zapobiegania i przeciwdziałania zagroeniom zewnetrznym,
zapewnienia bezpieczenstwa publicznego, prowadzenia działan ratowniczych oraz
ochrony ludnosci i mienia w sytuacjach nadzwyczajnych, a take - w zakresie
przewidzianym w Konstytucji RP i własciwych ustawach - władze samorzadowe oraz
inne podmioty prawne, w tym przedsiebiorcy tworzacy potencjał przemysłowoobronny.
84. Leaca u podstaw niniejszej strategii całosciowa wizja bezpieczenstwa,
odpowiadajaca współczesnym realiom miedzynarodowym oraz charakterowi
zagroen i wyzwan, a take swiadczaca o woli maksymalizacji rezultatów działan na
rzecz bezpieczenstwa panstwa i jego obywateli, wskazuje na potrzebe
podejmowania przez Polske wysiłków w kadej sferze ycia społecznego. Rodzi to
koniecznosc rozwoju zdolnosci do koordynacji i integracji wysiłków podejmowanych
przez poszczególne organy, instytucje i słuby panstwowe. Dlatego wyjatkowo
pilnym zadaniem jest nadanie Systemowi Bezpieczenstwa Narodowego RP
charakteru w pełni zintegrowanej, spójnej i uporzadkowanej całosci. Słuyc temu
bedzie wypracowanie mechanizmów kompleksowego i długofalowego planowania
rozwoju systemu bezpieczenstwa opierajacego sie na celach i potrzebach wspólnych
dla wszystkich jego składników oraz wynikajacych z całosciowo ujmowanych
interesów narodowych. Skuteczna integracja systemu bezpieczenstwa wymagac
bedzie take modyfikacji niektórych rozwiazan prawnych, co powinno prowadzic do
uporzadkowania jego konstrukcji, precyzyjnego okreslenia kompetencji
poszczególnych jego składników, w tym organów kierujacych oraz zwiekszenia
moliwosci współdziałania miedzyresortowego. Polska bedzie dayc do podnoszenia
zdolnosci poszczególnych elementów krajowego systemu bezpieczenstwa do
współpracy z odpowiednimi strukturami pozostałych członków UE i sojuszników, przy
zachowaniu moliwosci skutecznego działania samodzielnego.
85. System bezpieczenstwa narodowego musi byc zorganizowany
i wyposaony w sposób gwarantujacy jego szybkie i sprawne działanie
w kadych warunkach oraz w reakcji na wszelkiego typu zagroenia i kryzysy.
Zdolnosc ta bedzie weryfikowana w szczególnosci przez regularne cwiczenia,
prowadzone w ramach całego systemu bezpieczenstwa narodowego lub okreslonych
jego czesci. System bezpieczenstwa narodowego bedzie podlegał równie
cyklicznym przegladom słuacym ocenie jego skutecznosci, gotowosci do działania
22
oraz odpowiedniosci wzgledem najwaniejszych w danym czasie potrzeb oraz
moliwosci kraju. Naley zwrócic uwage na rozwój zdolnosci całego systemu
i poszczególnych jego składników do prowadzenia działan prewencyjnych oraz
reagowania na powstajace problemy, wyzwania i zagroenia w jak najwczesniejszej
fazie. Wymagac to bedzie umacniania zdolnosci własciwych instytucji i organów
panstwa, wchodzacych w skład systemu, do prognozowania rozwoju sytuacji
miedzynarodowej i wewnetrznej oraz do wczesnego wykrywania wszelkich zmian
negatywnie wpływajacych na bezpieczenstwo Polski.
86. Wyjatkowe znaczenie dla sprawnosci działania systemu bezpieczenstwa maja
kompetencje, umiejetnosci i wiedza specjalistyczna osób uczestniczacych
w poszczególnych jego podsystemach. Szczególna uwage naley zwrócic na
rozwijanie u pracowników, a zwłaszcza kadry kierowniczej, umiejetnosci
współdziałania w skali miedzyresortowej, a take - przede wszystkim w zwiazku
z postepem integracji europejskiej oraz zaciesnianiem wiezów sojuszniczych
- miedzynarodowej. Polska powinna rozwijac swe zdolnosci do promocji
i wdraania - w ramach wszystkich własciwych organów, instytucji i słub
- najbardziej wydajnych rozwiazan w zakresie zarzadzania personelem, równie
dzieki systemowi miedzyinstytucjonalnej wymiany doswiadczen.
87. Daenie do stworzenia w pełni zintegrowanego systemu bezpieczenstwa
narodowego wymaga, oprócz opracowania i wdroenia odpowiednich rozwiazan
prawnych i organizacyjnych oraz zapewnienia wysokiej jakosci personelu, ciagłego
usprawniania komunikacji miedzy wszystkimi elementami systemu. Istotne znaczenie
ma w tym wzgledzie dalsza informatyzacja i unowoczesnianie sieci
telekomunikacyjnych własciwych słub i organów, a zwłaszcza administracji
panstwowej oraz instytucji odpowiedzialnych za porzadek publiczny.
4.2. Podsystem kierowania bezpieczenstwem narodowym
88. Podsystem kierowania tworza organy władzy publicznej i kierownicy jednostek
organizacyjnych, które wykonuja zadania zwiazane z bezpieczenstwem narodowym
oraz organy dowodzenia Sił Zbrojnych RP. Szczególna rola w kierowaniu
bezpieczenstwem narodowym przypada Parlamentowi, Prezydentowi
Rzeczypospolitej Polskiej i Radzie Ministrów. Naczelnym zadaniem podsystemu
kierowania jest zapewnienie ciagłosci podejmowania decyzji i działan w celu
utrzymania bezpieczenstwa narodowego.
89. Podsystem kierowania bezpieczenstwem narodowym realizuje ponadto
przedsiewziecia zwiazane z monitorowaniem zródeł, rodzajów, kierunków i skali
zagroen; zapobieganiem powstawaniu zagroen bezpieczenstwa narodowego na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami; zapobieganiem
skutkom tych zagroen oraz ich usuwaniem, a take kierowaniem obrona narodowa.
90. Dla zapewnienia sprawnego przekazu informacji w ramach procesów
zwiazanych z kierowaniem bezpieczenstwem narodowym organy władzy rzadowej
wykorzystuja w tym celu miedzy innymi dedykowany wydzielony system łacznosci,
bedacy w dyspozycji ministra własciwego do spraw wewnetrznych. System ten
zapewnia bezpieczna i niezawodna komunikacje pomiedzy podmiotami realizujacymi
zadania w zakresie kierowania bezpieczenstwem narodowym.
23
4.3. Podsystemy wykonawcze
91. Podsystemy wykonawcze tworza siły i srodki pozostajace we własciwosciach
ministrów kierujacych działami administracji rzadowej, centralnych organów
administracji rzadowej, wojewodów, organów samorzadu terytorialnego oraz innych
podmiotów odpowiedzialnych za realizacje ustawowo okreslonych zadan w zakresie
bezpieczenstwa narodowego.
92. Podstawowym zadaniem podsystemów wykonawczych jest wczesne
rozpoznawanie wyzwan i zapobieganie zagroeniom bezpieczenstwa kraju,
a w razie ich wystapienia - przeciwdziałanie negatywnym nastepstwom. Równie
istotnym zadaniem tych słub jest zwiekszanie potencjału panstwa i jego zdolnosci
do realizacji interesów narodowych. Efektywnosc podejmowanych wysiłków zapewni
harmonijne i sprawne współdziałanie wszystkich instytucji panstwowych, a take
podmiotów prywatnych istotnych dla bezpieczenstwa kraju. Równie istotne jest
społeczne poparcie dla działan struktur panstwowych, co wymaga od własciwych
instytucji publicznych naleytego informowania obywateli o miedzynarodowej sytuacji
bezpieczenstwa oraz o podejmowanych w tej sferze przez panstwo inicjatywach.
Sprawy zagraniczne
93. Zapewnienie bezpieczenstwa panstwa wymaga aktywnosci jego organów
w sferze polityki zagranicznej. Członkostwo w Sojuszu Północnoatlantyckim i Unii
Europejskiej zwiekszyło zadania polskiej dyplomacji. Objeły one swym zasiegiem
wiele sfer ycia politycznego, wojskowego, gospodarczego i społecznego. Charakter
współpracy w dziedzinie bezpieczenstwa i stosunków z wieloma panstwami uległ
zmianie. Wzrosło znaczenie działalnosci analitycznej i promocyjnej słuby
dyplomatycznej. W mniejszym natomiast stopniu dyplomacja posredniczy
w miedzynarodowych kontaktach polskich instytucji z ich odpowiednikami
zagranicznymi i instytucjami wspólnotowymi. W tej sytuacji coraz bardziej palaca jest
koniecznosc sprawnego koordynowania działan zewnetrznych polskich instytucji
rzadowych. Niezbedna jest dalsza rozbudowa i poprawa efektywnosci słuby
konsularnej. Aktywna polityka panstwa w dziedzinie bezpieczenstwa wymaga
zwiekszenia ochrony Polaków za granica oraz kontroli wjazdów cudzoziemców na
terytorium Polski i do strefy Schengen.
94. Wzrost znaczenia kwestii ekonomicznych w polityce bezpieczenstwa panstwa
powinien przekładac sie na rozwój dyplomacji ekonomicznej oraz systemu promocji
gospodarczej Polski i polskich podmiotów gospodarczych. W działalnosci
promocyjnej niezbedne jest wpływanie na kształtowanie pozytywnych opinii o Polsce
i wspieranie korzystnych procesów decyzyjnych z punktu widzenia polskiej racji
stanu i bezpieczenstwa kraju. Istotnym zadaniem pozostaje umacnianie prawa
miedzynarodowego i rozbudowa stosunków traktatowych Polski.
Obrona narodowa
95. Zasadniczym elementem obrony narodowej sa Siły Zbrojne RP. Ich
podstawowym zadaniem jest zapewnienie zdolnosci panstwa do obrony oraz
utrzymywanie gotowosci do przeciwstawienia sie agresji w ramach zobowiazan
sojuszniczych. Polska bedzie rozwijac zdolnosci bojowe sił zbrojnych dla
zapewnienia skutecznej obrony i ochrony polskich granic w ramach działan
24
prowadzonych samodzielnie oraz w ramach obrony kolektywnej, jak równie poza jej
granicami, zgodnie z artykułem V Traktatu Waszyngtonskiego. Siły Zbrojne RP beda
utrzymywały gotowosc do udziału w działaniach o charakterze asymetrycznym,
w tym w wielonarodowych, połaczonych operacjach zwalczania terroryzmu,
prowadzonych zgodnie z prawem miedzynarodowym, organizowanych przez NATO,
UE lub dorazna koalicje panstw.
96. Siły Zbrojne RP współuczestnicza w stabilizowaniu sytuacji miedzynarodowej.
Pozostaja one w gotowosci do udziału w wielonarodowych połaczonych operacjach
stabilizacyjnych, pokojowych oraz humanitarnych poza terytorium kraju. W celu
skutecznego wykonywania tego typu zadan powinny one posiadac zdolnosci
operacyjne, które pozwola na znaczacy udział w operacjach reagowania
kryzysowego prowadzonych przez NATO i UE oraz wsparcie tego typu operacji
organizowanych przez ONZ. Siły Zbrojne RP beda kontynuowac dwustronna
i wielostronna współprace wojskowa ze wszystkim zainteresowanymi partnerami,
a zwłaszcza panstwami sasiedzkimi.
97. Istotnym zadaniem Sił Zbrojnych RP jest równie wspieranie pozostałych
organów panstwa w zapewnianiu bezpieczenstwa wewnetrznego Polski
i udzielanie niezbednej pomocy wojskowej własciwym instytucjom i słubom
rzadowym oraz samorzadowym, organizacjom cywilnym i społeczenstwu
w reagowaniu na zagroenia. Tego rodzaju działania obejmuja obserwacje
i kontrole przestrzeni powietrznej Polski, wsparcie ochrony granicy ladowej
i wód terytorialnych, a take działalnosc rozpoznawcza i wywiadowcza,
monitorowanie skaen promieniotwórczych, chemicznych i biologicznych na
terytorium kraju oraz prowadzenie akcji oczyszczania terenu z materiałów
wybuchowych i przedmiotów niebezpiecznych pochodzenia wojskowego. Oprócz
tego siły zbrojne utrzymuja gotowosc do prowadzenia - samodzielnie badz we
współpracy z innymi organami i słubami panstwowymi - operacji poszukiwawczoratowniczych.
Beda nadal uczestniczyc w narodowym systemie zarzadzania
kryzysowego, stale rozwijajac swa zdolnosc do udzielania pomocy odpowiednim
organom administracji publicznej oraz społeczenstwu w wypadku klesk ywiołowych,
katastrof spowodowanych przez człowieka i zagroen terrorystycznych.
98. Zapewnienie Siłom Zbrojnym RP skutecznosci w wykonywaniu
konstytucyjnych zadan oraz zdolnosci do wspólnych działan z wojskami sojuszników,
a take umoliwienie im osiagniecia i utrzymywania standardów nowoczesnych armii,
nastepowac bedzie poprzez ich ciagła transformacje, ukierunkowana ocenami
i rekomendacjami przegladów obronnych, realizowanych w ramach Strategicznego
Przegladu Bezpieczenstwa. Transformacja sił zbrojnych bedzie obejmowac przede
wszystkim konieczna wymiane uzbrojenia i wyposaenia oraz reorganizacje struktur,
zwiekszajaca gotowosc do działania i mobilnosc wojsk. Transformacja polskich sił
zbrojnych bedzie równie prowadzic do uelastycznienia oraz wewnetrznego
zintegrowania systemu dowodzenia, w celu zapewnienia jego efektywnego działania
w czasie pokoju, kryzysu i wojny.
99. Liczebnosc Sił Zbrojnych RP w najbliszej przyszłosci nie bedzie ulegac
istotnym zmianom. Dokonujace sie od około dwudziestu lat redukcje sprowadziły
rozmiary sił zbrojnych do poziomu, w którym kontynuacja tego trendu moe niesc
niepoadane ryzyko. Bedzie natomiast postepował proces profesjonalizacji sił
zbrojnych. Struktura sił zbrojnych: Wojska Ladowe, Siły Powietrzne, Marynarka
25
Wojenna, Wojska Specjalne oraz Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych jako
organizator systemu wsparcia logistycznego sił zbrojnych, jest własciwie
dostosowana do wypełniania zadan. W kontekscie trwajacej wojny z terroryzmem
szczególnego znaczenia nabieraja Wojska Specjalne, jako najlepiej przygotowane do
działan przeciwko zagroeniom asymetrycznym oraz do współpracy z innymi
wyspecjalizowanymi instytucjami i organami działajacymi w systemie bezpieczenstwa
panstwa. Naley wspierac rozwiazania majace na celu efektywne wykorzystanie tego
rodzaju wojsk.
100. W wyniku transformacji, oprócz istniejacych wojsk operacyjnych, powinny
zostac utworzone wysoce efektywne, nowoczesne i dobrze wyposaone Narodowe
Siły Rezerwowe, przygotowane do realizacji zadan w okresie stanów
nadzwyczajnych i stwarzajace moliwosci zwielokrotnienia potencjału obronnego
panstwa. Naley doskonalic system wieloletniego planowania rozwoju technicznego
oraz ustawicznie modernizowac wojskowy sprzet techniczny zgodnie z wymogami
innowacyjnosci i rozwoju technologicznego w kontekscie wizji przyszłych operacji.
Istotnym zadaniem jest przygotowanie i przeprowadzenie reformy szkolnictwa
wojskowego, w celu własciwego dostosowania go do potrzeb kształcenia kadr
wojskowych i cywilnych dla sił zbrojnych oraz całosci systemu bezpieczenstwa
narodowego.
Słuby specjalne
101. Charakter współczesnego srodowiska bezpieczenstwa Polski wymaga
spójnego oraz całosciowego podejscia, uwzgledniajacego współprace, koordynacje
oraz wymiane informacji pomiedzy instytucjami i słubami odpowiedzialnymi za
bezpieczenstwo narodowe. Władze Rzeczypospolitej Polskiej, działajac z woli
i w interesie narodu, postrzegaja słuby specjalne jako wany instrument ochrony
bezpieczenstwa narodowego. Skomplikowana natura obecnych zagroen powoduje,
e skutecznosc słub specjalnych pozostaje kluczowa dla ochrony bezpieczenstwa
wewnetrznego i zewnetrznego, praw obywateli i porzadku konstytucyjnego panstwa.
Jednoczesnie niezwykle istotna staje sie potrzeba efektywnej cywilnej,
demokratycznej kontroli nad działalnoscia tych słub.
102. Wywiadowcze i kontrwywiadowcze zadania słub specjalnych dotycza
rozpoznania i przeciwdziałania zjawiskom zewnetrznym oraz wewnetrznym, które
zagraaja interesom kraju. Podstawowa rola słub specjalnych polega na
uzyskiwaniu, analizowaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu własciwym organom
informacji, które moga miec istotne znaczenie dla bezpieczenstwa panstwa we
wszystkich wymiarach, jak równie na wyprzedzajacym informowaniu
o potencjalnych i istniejacych zagroeniach dla kraju. Szczególnej uwadze podlega
zapobieganie i przeciwdziałanie terroryzmowi, ochrona zdolnosci obronnych
i ekonomicznych kraju warunkujacych jego miedzynarodowa pozycje, eliminowanie
badz zmniejszanie ryzyka zakłócenia bezpieczenstwa wewnetrznego i porzadku
konstytucyjnego oraz korupcji, jak równie przeciwdziałanie niepoadanym
działaniom obcych słub specjalnych. Słuby specjalne zapewniaja
kontrwywiadowcza ochrone kraju, zwłaszcza w odniesieniu do funkcjonowania
głównych elementów infrastruktury krytycznej, gospodarki panstwa i jego systemu
obronnego.
26
103. Za wana uznaje sie aktywnosc słub specjalnych w zakresie prognozowania
rozwoju sytuacji miedzynarodowej pod katem wystepowania wszelkiego rodzaju
zagroen dla bezpieczenstwa Polski i jej obywateli. Do najwaniejszych zadan słub,
przede wszystkim wojskowych, naley ochrona polskich sił zbrojnych
uczestniczacych w operacjach poza granicami kraju. Wsród szeregu wyzwan, które
stoja obecnie przed słubami specjalnymi znajduje sie te rozpoznanie
i zapobieganie proliferacji broni masowego raenia i srodków jej przenoszenia.
Zjawisko to jest szczególnie grozne w kontekscie nasilenia i łatwosci
przemieszczania sie w skali globalnej zagroenia terrorystycznego. Do zadan słub
specjalnych naley ponadto ochrona panstwa i krajowej władzy, ochrona informacji
niejawnych, w tym wymienianych w toku współpracy sojuszniczej i miedzynarodowej,
jak równie udział w zapewnianiu bezpieczenstwa teleinformatycznego kraju.
104. Przynalenosc Polski do struktur NATO i UE stanowi dodatkowa przesłanke
dla stałego podnoszenia efektywnosci działan słub specjalnych w zakresie ochrony
krajowego systemu informacji niejawnych. Szczególne znaczenie ma w tym
wzgledzie ochrona informacji niejawnych przechowywanych lub przekazywanych
w postaci elektronicznej. Przeciwdziałanie przestepczosci komputerowej oraz innym
wrogim działaniom wymierzonym w infrastrukture telekomunikacyjna, staje sie coraz
wieksza potrzeba w kontekscie rozwoju technik komputerowych oraz postepujacej
informatyzacji.
105. Istotna sfere działalnosci polskich słub specjalnych stanowi zwalczanie
działan wymierzonych w zasadnicze interesy ekonomiczne i społeczne panstwa.
W trosce o jakosc ycia publicznego w panstwie podejmuje sie czynnosci
zmierzajace do zwalczania korupcji osób pełniacych wane funkcje publiczne oraz
zaangaowanych w działania zorganizowanych grup przestepczych. Słuby
specjalne współuczestnicza w zwalczaniu szczególnie ciekich form przestepczosci,
w tym zwiazanych z produkcja towarów, technologii i usług o strategicznym
znaczeniu oraz z obrotem nimi, nielegalnym wytwarzaniem broni, amunicji
i materiałów wybuchowych, ich posiadaniem i handlem nimi, a take przestepstw
narkotykowych.
Administracja publiczna i sprawy wewnetrzne
106. Działania na rzecz poprawy bezpieczenstwa wewnetrznego stanowia jedno
z podstawowych zadan administracji rzadowej nie tylko szczebla centralnego, ale
równie wojewódzkiego i organów samorzadu terytorialnego.
107. Nadrzednym celem działan Policji jest słuba społeczenstwu poprzez
skuteczna ochrone bezpieczenstwa ludzi, mienia oraz utrzymywanie bezpieczenstwa
i porzadku publicznego. Policja zapobiega przestepstwom i zjawiskom
kryminogennym, w tym o charakterze transgranicznym, współdziałajac z innymi
straami, słubami i inspekcjami krajowymi oraz policjami innych panstw
i organizacjami miedzynarodowymi. Policja przygotowywana jest równie do
szerszego wsparcia misji realizowanych przez inne podmioty panstwowe
i pozarzadowe, a take Siły Zbrojne RP. Zapobieganie i skuteczne reagowanie na
zjawisko przestepczosci zorganizowanej powinno pozostawac troska nie tylko Policji,
ale i innych słub i resortów. Działania Policji powinny byc wspierane przez inicjatywy
obywatelskie, programy poprawy bezpieczenstwa obywateli realizowane na szczeblu
samorzadowym, zwłaszcza w zakresie edukacji i profilaktyki, we współdziałaniu
27
z innymi słubami panstwowymi działajacymi w sferze bezpieczenstwa publicznego.
We współdziałaniu z policja uczestniczyc powinny równie organizacje pozarzadowe,
gremia i fora obywatelskie. Naley wzmocnic współprace Policji na forum
miedzynarodowym oraz rozwijac jej zdolnosci do udziału w miedzynarodowych
operacjach o charakterze policyjnym na obszarach kryzysowych. Polska policja
winna aktywnie uczestniczyc i inicjowac rozwiazania w miedzynarodowych
instytucjach współpracy policyjnej, jak Interpol czy Europol, oraz rozwijac siec swoich
oficerów łacznikowych, w sposób czynny reprezentujacych polska policje poza
granicami kraju. Za działania priorytetowe naley uznac współdziałanie organów
scigania Policji, Agencji Bezpieczenstwa Wewnetrznego z Centralnym Biurem
Antykorupcyjnym, w celu eliminowania zjawisk korupcjogennnych, majacych
destrukcyjny wpływ na morale i poczucie uczciwosci społecznej.
108. Nadrzednym celem działan Stray Granicznej jest skuteczna ochrona granicy
panstwowej oraz kontrola ruchu granicznego zgodnie z interesami bezpieczenstwa
narodowego. Szczególna jej rola wynika z ochrony jednego z najdłuszych odcinków
ladowej zewnetrznej granicy zarówno Unii Europejskiej, jak i NATO oraz przyjecia
przez Polske w najbliszym czasie zobowiazan zawartych w Układzie z Schengen.
Naley kontynuowac transformacje struktur Stray Granicznej, aby uzyskac jeszcze
wieksza racjonalizacje organizacyjno-funkcjonalna tej formacji oraz znaczaco
zwiekszyc jej zdolnosci operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-sledcze, a take
zapewnic efektywna współprace ze słubami panstw członkowskich UE i krajów
sasiadujacych. Niezbednym jest kontynuowanie i doskonalenie współpracy pomiedzy
Straa Graniczna a Policja i innymi słubami. Inny, wany obszar wymagajacy
zintensyfikowania form współdziałania tych słub stanowi monitoring i kontrola
migracyjna cudzoziemców na terytorium całego kraju, która powinna miec równie
charakter prewencyjny. Zarówno Policja jak i Stra Graniczna, w ramach działan
ustawowych, powinny stale monitorowac zagroenia o charakterze terrorystycznym,
współpracujac w tym zakresie z innymi słubami.
109. Nadrzednym celem działan Biura Ochrony Rzadu jest efektywna ochrona
osób, obiektów i urzadzen wanych ze wzgledu na dobro i interes panstwa.
Działalnosc BOR, skupiona bedzie na zintensyfikowaniu rozpoznania i analizy
potencjalnych zagroen oraz zapobieganiu im poprzez doskonalenie wyszkolenia
funkcjonariuszy, wyposaenie w nowoczesny sprzet oraz scisła współprace z policja,
ABW i innymi wyspecjalizowanymi instytucjami panstwowymi. Istotnym zadaniem
BOR pozostaje zapewnienie własciwego bezpieczenstwa polskim placówkom
dyplomatycznym, w szczególnosci przed zagroeniami terrorystycznymi. W tym
zakresie niezbedne jest stałe współdziałanie wszystkich organów panstwa,
w kompetencjach których pozostaje szeroko rozumiane bezpieczenstwo placówek
dyplomatycznych.
110. Nadrzednym celem działan Panstwowej Stray Poarnej jest rozpoznawanie
zagroen oraz przygotowanie i prowadzenie działan ratowniczych. PSP posiada
zdolnosc do natychmiastowego reagowania podczas wystapienia nagłego
zagroenia ycia i zdrowia, a take srodowiska i mienia oraz w przypadkach
nadzwyczajnych zagroen, katastrof i klesk ywiołowych. Panstwowa Stra
Poarna jest równie organizatorem Krajowego Systemu Ratowniczo-Gasniczego,
który jest aktualnie w procesie przekształcania w Zintegrowany System
Ratowniczy, o charakterze powszechnym. PSP współdziała ze wszystkimi
słubami i podmiotami ratowniczymi oraz organizacjami pozarzadowymi w zakresie
28
rozwoju ratownictwa w Polsce oraz organizowania działan ratowniczych, akcji
poszukiwawczo-ratowniczych i akcji humanitarnych poza granicami panstwa.
Stanowiska kierowania PSP analizuja bieaca gotowosc operacyjna słub
i podmiotów ratowniczych, rozdzielaja siły i srodki ratownicze, a take koordynuja
działania ratownicze. Istotnym celem PSP jest równie szkolenie na potrzeby
ochrony ludnosci. Panstwowa Stra Poarna wspiera take panstwowe słuby
i inspekcje oraz organizacje pozarzadowe w zakresie realizowania zadan w sferze
ochrony ludnosci. Niezbednym jest doskonalenie funkcjonowania PSP jako słuby
wiodacej w tworzonym Zintegrowanym Systemie Ratowniczym, bedacym integralna
czescia Systemu Ochrony Ludnosci.
111. Pojawienie sie nowych form zagroen, w szczególnosci zagroen
asymetrycznych oraz zwiazanych z rozwojem cywilizacyjnym, napieciami
politycznymi i społecznymi, wymusza bardziej zdecydowane poszukiwanie nowych
rozwiazan celem sprawniejszej realizacji zadan z zakresu zarzadzania kryzysowego
i ochrony ludnosci, w tym obrony cywilnej. Budowa systemu zarzadzania
kryzysowego wymaga współpracy administracji publicznej wszystkich szczebli oraz
podmiotów spoza tego obszaru. Funkcjonowanie systemu zarzadzania kryzysowego
musi miec silne podstawy prawne. Jedna z nich jest ustawa o zarzadzaniu
kryzysowym, która stanowi zasadniczy krok w kierunku wprowadzenia w kraju
systemowych rozwiazan w obszarze zarzadzania kryzysowego.
112. System Ochrony Ludnosci rozumiany jako zbiór zadan przypisanych
poszczególnym organom i jednostkom administracji publicznej, słubom zawodowym
oraz organizacjom pozarzadowym, w tym społecznym organizacjom ratowniczym,
powinien byc skorelowany z systemem zarzadzania kryzysowego. W sytuacjach
wymagajacych wsparcia i zaangaowania dodatkowych sił i srodków niezbednych do
ochrony ludnosci, wsparcie to powinno byc udzielane przy zaangaowaniu struktur
zarzadzania kryzysowego. System ten powinien charakteryzowac sie elastycznoscia
reagowania na sytuacje kryzysowe, a do konfliktu zbrojnego włacznie. W ramach
budowy Systemu Ochrony Ludnosci naley dayc do: stworzenia i zapewnienia
funkcjonowania Sytemu Ostrzegania i Alarmowania Ludnosci oraz Zintegrowanego
Systemu Ratowniczego funkcjonujacego w oparciu i przy wykorzystaniu Panstwowej
Stray Poarnej i jej moliwosci organizacyjno – technicznych, w skład którego
wchodza zawodowe podmioty ratownicze oraz współpracujace podmioty społeczne
zdolne do realizacji zadan z zakresu ratownictwa. Zintegrowany System Ratowniczy
powinien działac w oparciu o siec Centrów Powiadamiania Ratunkowego,
obsługujacych telefoniczny numer alarmowy „112”. Wprowadzenie i stosowanie
standardów w zakresie organizacji systemu powiadamiania ratunkowego oraz
sposobu jego finansowania przyczyni sie do utworzenia jednolitego (kompatybilnego)
systemu powiadamiania ratunkowego dla całego kraju, zapewniajacego take
obsługe osób obcojezycznych.
113. Odpowiedzia na wzrastajacy poziom zagroen wobec obiektów
i systemów infrastruktury, która ma kluczowe znaczenie dla bezpieczenstwa panstwa
i jego mieszkanców powinny byc działania ukierunkowane na stworzenie
mechanizmu ochrony narodowej infrastruktury krytycznej. Naley dayc do
opracowania narodowego planu ochrony infrastruktury krytycznej oraz
zaangaowania w proces budowy mechanizmu - poza administracja i słuba
publiczna - take operatorów i włascicieli infrastruktury, w tym prywatnych. Majac
swiadomosc ponadnarodowego wymiaru funkcjonowania infrastruktury krytycznej
29
naley zapewnic aktywny udział Polski w pracach nad jej ochrona, toczacych sie na
forum NATO i UE.
Informatyzacja i telekomunikacja
114. Nadrzednym zadaniem w zakresie informatyzacji w Polsce jest powszechna
implementacja rozwiazan podnoszacych stan techniczny systemów i sieci
teleinformatycznych oraz poziom swiadczenia usług droga elektroniczna do
przecietnego poziomu ich rozwoju w krajach UE. W zwiazku z powyszym naley
rozwijac system powszechnie dostepnych usług elektronicznych w administracji
publicznej, biznesie i ochronie zdrowia; stymulowac tworzenie i rozwój polskich
zasobów w Internecie, istotnych dla konkurencyjnej pozycji polskiej gospodarki
i rozwoju przedsiebiorczosci; rozwijac sieci telekomunikacyjne panstwa, zapewniajac
powszechny szerokopasmowy dostep do Internetu, usług swiadczonych droga
elektroniczna i dostepnych w nim tresci; rozwijac umiejetnosci niezbedne do
aktywnego i twórczego uczestnictwa w usługach społeczenstwa informacyjnego oraz
adaptowac system edukacji do potrzeb gospodarki opartej na wiedzy. Wana role
w procesie regulacji działalnosci telekomunikacyjnej i gospodarki czestotliwosciowej
odgrywa Urzad Komunikacji Elektronicznej, który wykonuje równie istotne zadania
na rzecz obronnosci, bezpieczenstwa panstwa i porzadku publicznego.
Sprawiedliwosc
115. Podstawa systemu prawnego Rzeczpospolitej Polskiej powinna byc troska
o ochrone bezpieczenstwa i spokoju obywateli. Poprawie bezpieczenstwa obywateli
słuyc beda zmiany w zakresie prawa karnego zmierzajace do zmiany filozofii
karania i prowadzenia racjonalnej polityki karnej. Poczucie sprawiedliwosci wymaga,
aby sprawcy najpowaniejszych przestepstw byli karani surowiej. Przewiduje sie
równie szereg moliwosci bardziej elastycznego podejscia sadów do sprawców
drobnych przestepstw popełnianych po raz pierwszy. W celu usprawnienia
postepowan karnych naley wprowadzic instrumenty procesowego dyscyplinowania
przez sad uczestników postepowania. Nowatorskim rozwiazaniem jest take
wprowadzenie procedury przyspieszonej w stosunku do spraw dotyczacych
przestepstw o drobnej i sredniej wadze, w tym o charakterze chuliganskim. Wanym
elementem jest równie zapewnienie bezpieczenstwa obrotowi gospodarczemu
i ułatwienie podejmowania działalnosci gospodarczej. Słuyc temu powinna
kompleksowa informatyzacja wydziałów gospodarczych sadów, szkolenie sedziów
specjalizujacych sie w zagadnieniach ekonomicznych oraz zmiany dotyczace całej
procedury cywilnej, majace na celu znaczne przyspieszenie i uproszczenie
postepowania cywilnego. Zmiany w zakresie działania komorników sadowych oraz
postepowania egzekucyjnego powinny doprowadzic do znacznego wzrostu
efektywnosci i szybkosci przeprowadzanych egzekucji. Bardzo wanym elementem
zapewnienia bezpieczenstwa obywatelom jest równie otwarcie dostepu do
zawodów prawniczych.
116. Priorytetowe znaczenie dla powszechnych jednostek prokuratury powinna
miec ochrona bezpieczenstwa i spokoju zwykłych obywateli. Ich bezpieczenstwo
i spokój jest zagroony zarówno przez drobna przestepczosc i zachowania o
charakterze chuliganskim, jak równie poprzez działania zorganizowanych grup
przestepczych czy organizacji terrorystycznych. W tym celu naley zwiekszac
30
sprawnosc i skutecznosc postepowan, ze szczególnym uwzglednieniem walki
z przestepczoscia zorganizowana i korupcja.
117. Wanym elementem zapewnienia bezpieczenstwa obywatelom jest równie
reforma wieziennictwa. Poza pozyskiwaniem nowych miejsc w zakładach karnych,
miedzy innymi poprzez przejecie i adaptacje obiektów wojskowych, naley rozwayc
budowe nowych wiezien w systemie partnerstwa publiczno-prywatnego. Podstawa
sukcesu w tym zakresie jest równie stworzenie nowoczesnej i dobrze wyszkolonej
formacji mundurowej. Oblicze wieziennictwa zmieni take wdroenie alternatywnego
wobec tradycyjnej izolacji wieziennej systemu wykonywania kary pozbawienia
wolnosci - w formie dozoru elektronicznego skazanych.
118. Realizacja zobowiazan Polski wynikajacych z członkowstwa w Unii
Europejskiej wymaga rozwijania współpracy pomiedzy polskimi i europejskimi organami
wymiaru sprawiedliwosci, szczególnie w zakresie zwalczania przestepczosci
zorganizowanej i terroryzmu. Nieodzowne jest równie kontynuowanie prac
zwiazanych z procesem implementacji norm wspólnotowych do polskiego porzadku
prawnego.
Gospodarka
119. Nadrzednym celem polityki gospodarczej jest utrzymanie równowagi
finansowej, stabilnosci energetycznej i surowcowej oraz zdolnosci rozwojowych
w przemysle i usługach. Pierwszoplanowymi zadaniami w tym zakresie sa:
dywersyfikacja bazy paliwowo-energetycznej, nadzór i wpływ panstwa na stan
strategicznej infrastruktury energetycznej, modernizacja i rozwój zródeł wytwórczych
oraz krajowego systemu elektroenergetycznego, budowa nowych połaczen
transgranicznych i zwiekszenie mocy przesyłowych, budowa nowoczesnej sieci
teleinformatycznej do monitorowania eksploatowanego systemu elektroenergetycznego.
120. Nowe wyzwania staja przed przemysłowym potencjałem obronnym. Jego
pozycja rynkowa w duej mierze zaleec bedzie od dokonczenia przekształcen
strukturalnych sektora, w tym zrealizowania drugiego etapu konsolidacji kapitałowej
oraz stworzenia efektywnego systemu wspierania sektora. W celu zintensyfikowania
działalnosci badawczo-rozwojowej na potrzeby obronnosci, a take zapewnienia
scisłej współpracy producentów uzbrojenia i sprzetu wojskowego z jednostkami
badawczo-rozwojowymi, naley utworzyc skonsolidowane zaplecze badawczorozwojowe
przemysłowego potencjału obronnego.
121. Naley zmierzac w kierunku tworzenia konsorcjum polskiego przemysłu
obronnego, tworzyc warunki wzrostu jego konkurencyjnosci i zapewnienia
opłacalnosci produkcji zbrojeniowej. Równoczesnie naley podejmowac
zdecydowane działania na rzecz szerszego właczania firm zbrojeniowych do
systemu współpracy w rozwoju i produkcji uzbrojenia, obejmujacej kraje NATO i UE
oraz ustawicznie poprawiac ich sytuacje ekonomiczno finansowa przez zamówienia
krajowe oraz stały wzrost nakładów na modernizacje sił zbrojnych. Niezbedne jest
równie tworzenie sprzyjajacych warunków wzrostu eksportu produkcji przemysłu
obronnego.
Re: Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP: strategia z wiel
31
Gospodarka morska
122. Kluczowymi elementami dla gospodarki morskiej sa egluga i porty morskie.
W zakresie rozwoju eglugi morskiej najwaniejsze zadanie stanowi wzrost
konkurencyjnosci floty transportowej. Jego realizacja nastapi poprzez odnowe
i rozbudowe tonau oraz stworzenie warunków dla działania armatorów,
porównywalnych z warunkami obowiazujacymi w Unii Europejskiej.
123. W zakresie rozwoju portów morskich naczelnym zadaniem jest wzmocnienie
ich roli w łancuchu ladowo-transportowym, przede wszystkim w drodze modernizacji
i rozbudowy infrastruktury portowej i infrastruktury poprawiajacej dostep do portów od
strony ladu i morza oraz wdroenia standardów unijnych w zakresie zarzadzania
i eksploatacji portów. Działania te umoliwia integracje systemu transportowego kraju
oraz powiazanie go z europejskim systemem transportowym. Istotnym elementem
jest te opracowanie i wdroenie skutecznych mechanizmów prowadzacych do
zwiekszenia bezpieczenstwa w portach i na morzu oraz poprawy ochrony srodowiska
morskiego.
Budet i finanse publiczne
124. Działania panstwa beda koncentrowały sie na poprawie stanu finansów
publicznych oraz zarzadzania nimi, na zwiekszeniu absorbcji funduszy unijnych
i tworzeniu warunków do efektywnego wykorzystania europejskich funduszy
strukturalnych oraz na pobudzaniu przedsiebiorczosci i innowacyjnosci
przedsiebiorstw. Nadrzednym celem sa prace nad reforma finansów publicznych,
w ramach której proponuje sie zwiekszenie jawnosci i przejrzystosci finansów
publicznych, poprawe skutecznosci i efektywnosci wydatkowania srodków
budetowych, rzeczywista konsolidacje finansów publicznych oraz uproszczenie
procedur zarzadzania finansami publicznymi. Cele te beda osiagniete dzieki
zmianom w systemie planowania, wykonywania i oceny wykonania budetu panstwa.
Nastapi zmiana sposobu podejscia do wydatków z podmiotowego na zadaniowy,
który uwzglednia aspekt celowosci wydatków, jak równie wdroenie systemu
wieloletniego planowania budetowego. Tworzone beda funkcje miedzyresortowe,
obejmujace róne jednostki organizacyjne realizujace wspólny cel, tak aby umoliwic
kontrole i racjonalne wykorzystanie srodków budetowych. Panstwo bedzie czuwac
nad stabilnoscia i bezpieczenstwem krajowego rynku pienienego oraz prawidłowym
funkcjonowaniem systemu bankowego. Doskonalony bedzie monitoring transakcji
finansowych oraz współpraca operacyjno-rozpoznawcza z ABW, CBA, Policja,
Straa Graniczna, a take - w wymiarze miedzynarodowym - z jednostkami wywiadu
finansowego innych panstw, majace głównie na celu przeciwdziałanie wprowadzeniu
do obrotu finansowego wartosci majatkowych pochodzacych z nielegalnych lub
nieujawnionych zródeł oraz przeciwdziałanie finansowaniu terroryzmu. Szczególnie
istotnym elementem jest współpraca z organizacjami miedzyrzadowymi, których
celem jest walka z praniem brudnych pieniedzy.
125. Zadania Słuby Celnej dotycza przede wszystkim ochrony społeczenstwa
przed zagroeniami, ochrony rynku wspólnotowego przed nieuczciwym i nielegalnym
handlem oraz zabezpieczenia interesów finansowych panstw członkowskich Unii
Europejskiej. Słuba Celna odpowiada w szczególnosci za rozpoznawanie
i wykrywanie przestepstw i wykroczen zwiazanych z powstawaniem zagroen dla
bezpieczenstwa panstwa i jego obywateli. Egzekwuje ograniczenia i zakazy
32
dotyczace ruchu towarów objetych ograniczeniami lub zakazami w obrocie
miedzynarodowym, realizuje zadania zwiazane z zarzadzaniem granica zewnetrzna,
współpracuje z innymi słubami przy zwalczaniu: naduyc, zorganizowanej
przestepczosci transgranicznej i terroryzmu. Uczestniczy w programach
zapewniajacych bezpieczenstwo dostaw oraz egzekwuje sankcje nakładane na kraje
ignorujace zasady pokojowego współistnienia, nie dopuszczajac do realizacji dostaw
towarów wykorzystywanych do celów militarnych.
Skarb Panstwa
126. Skarb Panstwa zapewnia wpływ panstwa na czesc infrastruktury gospodarczej
oraz sprawuje nadzór włascicielski nad majatkiem panstwowym, procesami jego
prywatyzacji i restrukturyzacji. Nadrzednym celem działan podejmowanych przez
Skarb Panstwa jest skuteczne wykorzystanie praw włascicielskich, zasobów majatku
panstwowego oraz procesów przekształcen i procesów prywatyzacyjnych dla
prawidłowego funkcjonowania gospodarki narodowej w warunkach transparentnosci
i skutecznosci zarzadzania spółkami.
Transport
127. Budowa nowoczesnego systemu transportowego, a w szczególnosci dróg
publicznych, modernizacja kolei, portów lotniczych oraz sródladowych dróg wodnych,
połaczona z wprowadzaniem nowoczesnych srodków transportu, stanowi jedna
z kluczowych dziedzin w systemie przygotowan obronnych oraz reagowania
kryzysowego panstwa. Dla zapewnienia wysokich standardów bezpieczenstwa
w sektorze transportu niezbedne bedzie wdroenie zintegrowanego systemu
bezpieczenstwa, słuacego zarówno zapobieganiu niebezpiecznym zdarzeniom, jak
i sprawnemu łagodzeniu skutków wystapienia takich zdarzen. Integracja działan
prewencyjnych jest szczególnie wana w przypadku wezłów transportowych,
stanowiacych obszary współdziałania rónych gałezi transportu – porty lotnicze
i wodne oraz stacje kolejowe integrujace róne srodki transportu. Rozbudowa sieci
transportowych oddziaływac bedzie na poprawe warunków przemieszczania sie osób
i sprzetu, niezbednych do podejmowania działan w ramach funkcjonowania systemu
bezpieczenstwa narodowego. Przyczyni sie równie do zapewnienia potrzeb
bytowych ludnosci, w tym do moliwosci jej ewakuacji, a take stanie sie istotnym
elementem wsparcia Sił Zbrojnych RP i wojsk sojuszniczych w przypadku kryzysu lub
konfliktu zbrojnego.
128. Istotna role w obszarze gospodarki narodowej i współpracy miedzynarodowej
oraz obronnosci panstwa bedzie odgrywał rozwój nowoczesnego systemu
infrastruktury lotniskowej. Modernizacja dotychczasowych lotnisk oraz powstawanie
nowych powinny zapewnic harmonijny rozwój słabiej uprzemysłowionych regionów,
własciwe funkcjonowanie narodowego rynku transportu i przemysłu lotniczego oraz
w ramach współpracy cywilno-wojskowej, odpowiednia ilosc lotnisk do działan dla
lotnictwa wojskowego.
129. Członkostwo w UE stwarza szanse rozwojowe Polski w zakresie szybkiej
modernizacji i budowy systemu transportowego. Niewykorzystanie tych szans moe
spowodowac marginalizacje znaczenia Polski jako kraju tranzytowego oraz
pozbawienie moliwosci wymiany handlowej, jakie pojawiaja sie na rynku
wschodnioeuropejskim. Jednoczesnie rosnie ranga skutecznosci kontroli
33
i monitorowania przewozu oraz przechowywania i dystrybucji towarów
niebezpiecznych oraz tzw. materiałów podwójnego zastosowania, z moliwoscia ich
wykorzystania do celów terrorystycznych.
Budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa
130. Nadrzednym celem aktywnosci działu budownictwo, gospodarka przestrzenna
i mieszkaniowa w obszarze bezpieczenstwa wewnetrznego jest realizacja zadan
ukierunkowanych na przeciwdziałanie powstawaniu katastrof budowlanych,
wywoływanych przez ywioły, wady konstrukcyjne budynków i zły stan techniczny
zasobów mieszkaniowych. Podstawowymi elementami działan podejmowanych
w tym zakresie jest zapewnienie odpowiednich regulacji prawnych dotyczacych
warunków inwestowania w budownictwie, jak równie instrumentów wspierajacych
remonty budynków i termomodernizacje. Uzyskane w ten sposób oszczednosci
w zuyciu energii stanowia istotny komponent szerszych działan ukierunkowanych
na zapewnienie bezpieczenstwa energetycznego kraju. W ramach polityki
mieszkaniowej panstwa istotnym zadaniem jest kontynuowanie wsparcia
budownictwa własnosciowego, rozwoju sektora mieszkan na wynajem, jak równie
budownictwa mieszkaniowego dla grup społecznych, które z uwagi na warunki
mieszkaniowe sa ju dotkniete lub zagroone zjawiskiem wykluczenia społecznego.
Rolnictwo, rozwój wsi i rynki rolne
131. Rolnictwo stanowi strategiczny filar gospodarki narodowej i ma kluczowe
znaczenie dla jakosci ycia obywateli. Polska powinna zagwarantowac sobie pełna
samowystarczalnosc produkcji ywnosci, co oznacza zaspokojenie potrzeb
ywnosciowych społeczenstwa oraz zapewnienie dostaw bezpiecznej ywnosci we
wszystkich moliwych stanach funkcjonowania panstwa. Realizacja tego celu zaley
od rozwoju rolnictwa, wsi i rynków rolnych. Naley utrzymac dotychczasowy poziom
produkcji rolnej i przetwórstwa oraz wymagane odrebnymi przepisami zapasy
i rezerwy panstwowe, a take zdolnosci ich dystrybucji, na poziomie zapewniajacym
pełne zaopatrzenie społeczenstwa w produkty rolno-spoywcze. Panstwo bedzie
kształtowac warunki do rozwoju przedsiebiorczosci na wsi oraz rozwiazywac
problemy powszechnego ubezpieczenia społecznego rolników.
Rozwój regionalny
132. Trwały rozwój kraju w perspektywie długookresowej jest moliwy wówczas,
gdy bedzie oparty na rozwoju społeczenstwa, ustawicznym zwiekszaniu
innowacyjnosci i konkurencyjnosci gospodarki regionów, w tym na inwestycjach
w sferze badan i rozwoju oraz uzyskaniu stabilnych warunków ekonomicznospołecznych
i srodowiskowych. Nadrzednym celem polityki rozwoju jest odczuwalne
zmniejszenie rónic w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego regionów,
zwiekszenie spójnosci społecznej, gospodarczej i terytorialnej kraju poprzez
stymulowanie aktywnosci gospodarczej, zwłaszcza regionów wschodnich, oraz
realizacje programów operacyjnych i pełne wykorzystanie przewidzianych na nie
srodków strukturalnych UE. Powinny one zapewnic rozwój infrastruktury, poprawe
stanu srodowiska naturalnego, poszerzenie sfery badan naukowych i silniejsze ich
powiazanie z gospodarka, unowoczesnienie gospodarek lokalnych oraz wzrost
zatrudnienia i rozwój zasobów ludzkich.
34
Praca, zabezpieczenie społeczne i sprawy rodziny
133. Nadrzednym celem polityki społecznej jest osiagniecie porównywalnych
z europejskimi standardów ycia, obejmujacych równy dostep do praw społecznych,
poprawa warunków funkcjonowania rodzin oraz wsparcie grup i osób zagroonych
wykluczeniem społecznym. Dla realizacji tego celu konieczne jest rozwijanie prozatrudnieniowej
polityki rynku pracy na szczeblu regionalnym i lokalnym, wspieranej
przez aktywna realizacje sektorowych i regionalnych programów operacyjnych oraz
własciwe wykorzystanie funduszy strukturalnych Europejskiego Funduszu
Społecznego. Niezbedne jest kreowanie polityki zatrudnienia opartej na
dostosowywaniu wzrastajacego poziomu wykształcenia i kwalifikacji do bieacych
potrzeb rynku pracy, prowadzenie selektywnej polityki migracyjnej, wykorzystanie
funduszy strukturalnych na doskonalenie zawodowe, wspieranie przedsiebiorczosci
i inwestowania w kapitał ludzki. Priorytetem polityki społecznej jest rozwój
i utrzymanie efektywnego systemu emerytalnego, gwarantujacego moliwosci
wypłaty godziwych swiadczen ubezpieczeniowych.
134. Zasadniczymi celami polityki rodzinnej jest poprawa kondycji polskich rodzin,
ich wzmacnianie oraz zachecanie do postawania nowych. Realizacja takiej polityki
skupiac sie bedzie na zapewnianiu równych szans kobiet i meczyzn, poprawie
sytuacji materialnej rodzin oraz moliwosci ich rozwoju. Słuyc temu bedzie
wspieranie edukacji młodziey, szczególnie z małych miejscowosci i terenów
wiejskich, zapewnianie pełnego dostepu opieki lekarskiej oraz wprowadzanie
rozwiazan odwracajacych negatywne tendencje demograficzne w społeczenstwie
polskim.
Zdrowie
135. Nadrzednym celem słuby zdrowia jest zapewnienie ochrony ycia
i zdrowia ludnosci we wszystkich stanach funkcjonowania panstwa, w tym zwłaszcza
zahamowanie tendencji do ekspansji chorób przewlekłych, zwiazanych ze
współczesna cywilizacja, oraz zblienie Polski pod tym wzgledem do standardów UE.
136. Biorac pod uwage rosnace zagroenia zdrowia i ycia duych grup ludnosci
w wyniku działan terrorystycznych, w tym terroryzmu radiacyjnego, chemicznego
i bioterroryzmu, a take zdarzen masowych i katastrof o rónorodnym charakterze,
naley posiadac odpowiednio przygotowane i zmobilizowane siły i srodki medyczne
na szczeblu centralnym, wojewódzkim i samorzadowym. Powinny one słuyc
szybkiemu rozpoznawaniu zagroen oraz ratowaniu ycia i zdrowia poszkodowanej
ludnosci bez naruszenia zasadniczej struktury organizacyjnej i funkcjonalnej
jednostek ochrony zdrowia. Istnieje koniecznosc precyzyjnego unormowania
prawnego prowadzenia akcji ratowniczych i okreslenia zródeł ich finansowania.
Naley rozbudowac system ratownictwa medycznego i wyposayc go w nowoczesny
sprzet szybkiej diagnostyki oraz ratowania i utrzymania ycia.
137. Istotnym zadaniem w zakresie ochrony zdrowia jest utrzymywanie rezerw
panstwowych produktów leczniczych i wyrobów medycznych, a take zestawów
sprzetowo-lekowych przechowywanych w szpitalach oraz magazynach Agencji
Rezerw Materiałowych, a take w Bazach Sprzetu Specjalistycznego Panstwowej
Stray Poarnej. Ochrona zdrowia stanowi take wane ogniwo w łancuchu
cywilnego wsparcia logistycznego narodowych i sojuszniczych sił zbrojnych,
35
odpowiedzialne za realizacje zadan w zakresie wspólnej obrony oraz kompleksowe
i wszechstronne swiadczenie wsparcia ze strony panstwa – gospodarza.
Nauka i szkolnictwo wysze
138. Nadrzednym celem działan jest wspieranie bezpieczenstwa panstwa poprzez
budowanie społeczenstwa opartego na wiedzy i tworzenie wykształconych zasobów
osobowych, upowszechnianie innowacyjnosci i nowych technologii w oparciu
o potencjał srodowisk naukowych i system szkolnictwa wyszego. Niezbedne jest
stworzenie warunków do jak najszerszych kontaktów krajowych osrodków
akademickich i badawczych z placówkami zagranicznymi oraz do znaczacego
udziału tych osrodków w miedzynarodowych projektach badawczych, w ramach
współpracy naukowo-technicznej i wymiany intelektualnej. Prowadzone badania
naukowe musza sie koncentrowac - przy uwzglednieniu moliwosci finansowych
panstwa - na dziedzinach umoliwiajacych zmniejszenie dystansu technologicznego
dzielacego Polske od wysoko rozwinietych członków UE. W tym kontekscie,
szczególna wage naley przywiazywac do skrócenia czasu wdraania wyników
badan naukowych, monitorowania kierunków rozwoju nauki, a take
systematycznego zwiekszania nakładów na badania naukowe, zgodnie
z załoeniami strategii lizbonskiej - w tym równie na badania z zakresu
bezpieczenstwa oraz tworzenia warunków do bardziej efektywnego pozyskiwania
funduszy UE na badania naukowe. Pomocne w tym bedzie zapewnienie szybkiego
przepływu wyników badan do gospodarki narodowej, powiazania jej z nauka dzieki
współfinansowaniu tej ostatniej oraz zdynamizowanie rozwoju partnerstwa publicznoprywatnego
poprzez wspieranie inicjatyw sektora prywatnego. Wanym
zagadnieniem jest zapewnienie naleytej ochrony własnosci intelektualnej
i stworzenie warunków, które zachecałyby osoby wysoko wykwalifikowane lub
posiadajace wyjatkowe umiejetnosci do kontynuowania swej kariery zawodowej
w kraju. Niezbedna jest take aktywizacja srodowisk naukowych i pracowników
szkolnictwa wyszego wokół problemów bezpieczenstwa i obronnosci oraz
promowanie tych zagadnien jako powszechnego obowiazku i dobra ogólnego
obywateli.
Oswiata i wychowanie
139. Wane zadania w dziedzinie bezpieczenstwa narodowego stoja przed
edukacja obywatelska dzieci, młodziey i dorosłych. Jest to zadanie dla systemu
edukacji narodowej, mediów publicznych, organizacji pozarzadowych
i samorzadowych. Głównym celem w tym zakresie jest rozwijanie swiadomosci
o powinnosciach obywateli na rzecz bezpieczenstwa i obronnosci panstwa,
kształtowanie postaw patriotycznych oraz nabywanie wiedzy i umiejetnosci
niezbednych do racjonalnego i skutecznego działania w warunkach pokoju i stanach
nadzwyczajnych. Naley zintensyfikowac działania w zakresie przygotowania
obywateli do realizacji zadan wynikajacych z sytuacji zagroen bezpieczenstwa
narodowego.
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
140. Kultura jako nieodłaczny element przetrwania i rozwoju kadego
społeczenstwa pozostaje przedmiotem szczególnej troski panstwa. Nie maleje
36
zagroenie dla dziedzictwa kulturowego ze strony natury i destrukcyjnej działalnosci
ludzi. Aby sprostac aktualnym i przewidywanym wyzwaniom, Polska nadal
przywiazywac bedzie ogromna wage do rozwoju kultury narodowej, zachowania
tosamosci narodowej i ochrony dziedzictwa kulturowego. Dla osiagniecia tego celu
podejmowane beda działania o charakterze legislacyjnym, organizacyjnym,
technicznym i edukacyjnym.
Srodowisko
141. Polityka ekologiczna panstwa bedzie dayc do takiego stymulowania
procesów rozwoju kraju, aby w jak najmniejszym stopniu zagraały srodowisku
i jego zasobom. Jej urzeczywistnianie powinno sie odbywac w scisłym zwiazku ze
strategiami i politykami wspólnotowymi, a zwłaszcza odnowionymi strategia
lizbonska i strategia zrównowaonego rozwoju UE. Wszystkie strategie i polityki
sektorowe musza uwzgledniac załoenia i zasady polityki ekologicznej.
142. Naley stworzyc na bazie istniejacych aktów prawnych czytelne, prostsze
w stosowaniu prawo srodowiskowe. Istnieje koniecznosc precyzyjnego unormowania
prawnego prowadzenia akcji ratowniczych i okreslenia zródeł ich finansowania.
Naley take opracowac i aktualizowac plany ewakuacji ludnosci oraz
zabezpieczenia jej warunków do przetrwania przez okreslony czas. Zasadnym jest
równie prowadzenie aktywnej edukacji proekologicznej społeczenstwa.
Terenowe organy administracji rzadowej i organy samorzadu terytorialnego
143. Terenowe organy administracji rzadowej i organy samorzadu terytorialnego
współuczestnicza w realizacji strategicznych celów polityki bezpieczenstwa
Rzeczypospolitej Polskiej.
144. Działajac na rzecz bezpieczenstwa panstwa, terenowe organy administracji
publicznej prowadza działalnosc planistyczna, organizacyjna i wykonawcza. Wiodaca
role w tym wzgledzie pełnia wojewodowie, którzy kieruja działaniami na rzecz
bezpieczenstwa narodowego oraz zapewniaja współdziałanie wszystkich jednostek
organizacyjnych administracji rzadowej i samorzadowej, administracji zespolonej,
niezespolonej oraz przedsiebiorców.
145. Zaangaowany udział organów samorzadu terytorialnego w działaniach na
rzecz bezpieczenstwa na poziomie województwa stanowi o skutecznosci systemu
bezpieczenstwa oraz zapewnia moliwosc skutecznego działania podmiotów
ratowniczych, a take zarzadzania kryzysowego i własciwego reagowania
w sytuacjach zagroen. Rola tych organów jest monitorowanie i zapobieganie
wszelkim zagroeniom, a w sytuacji ich wystapienia - daenie do ich opanowania
i likwidacji badz minimalizacji powstałych skutków.
Zakonczenie
146. Strategia Bezpieczenstwa Narodowego RP zawiera oficjalna wykładnie
polskich interesów narodowych, okresla cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej
w dziedzinie bezpieczenstwa wraz z koncepcja ich osiagania, uwzgledniajaca
zadania dla poszczególnych podsystemów wykonawczych. Wskazuje równie
37
zasady utrzymywania oraz kierunki transformacji systemu bezpieczenstwa
narodowego.
147. Strategia kierowana jest do wszystkich organów administracji publicznej oraz
podmiotów realizujacych zadania z zakresu bezpieczenstwa. Za wdroenie jej
ustalen odpowiadaja ministrowie kierujacy działami administracji rzadowej,
kierownicy urzedów centralnych, wojewodowie, organy samorzadu terytorialnego
oraz inne podmioty, którym ustawowo powierzono stosowne uprawnienia i obowiazki
w obszarze przedmiotowym bezpieczenstwa narodowego. Po wejsciu w ycie
Strategii Bezpieczenstwa Narodowego RP naley opracowac lub skorygowac
strategie dla poszczególnych działów administracji rzadowej, a take strategie
działania poszczególnych instytucji, którym powierzono szczególne zadania
w dziedzinie bezpieczenstwa narodowego.
148. Weryfikacja ustalen zawartych w Strategii Bezpieczenstwa Narodowego RP
oraz wypracowanie propozycji jej aktualizacji, odbywac sie bedzie w ramach
cyklicznie przeprowadzanych Strategicznych Przegladów Bezpieczenstwa
Narodowego.
149. Niniejsza Strategia Bezpieczenstwa Narodowego RP zastepuje strategie przyjeta 8 wrzesnia 2003 roku.
Gospodarka morska
122. Kluczowymi elementami dla gospodarki morskiej sa egluga i porty morskie.
W zakresie rozwoju eglugi morskiej najwaniejsze zadanie stanowi wzrost
konkurencyjnosci floty transportowej. Jego realizacja nastapi poprzez odnowe
i rozbudowe tonau oraz stworzenie warunków dla działania armatorów,
porównywalnych z warunkami obowiazujacymi w Unii Europejskiej.
123. W zakresie rozwoju portów morskich naczelnym zadaniem jest wzmocnienie
ich roli w łancuchu ladowo-transportowym, przede wszystkim w drodze modernizacji
i rozbudowy infrastruktury portowej i infrastruktury poprawiajacej dostep do portów od
strony ladu i morza oraz wdroenia standardów unijnych w zakresie zarzadzania
i eksploatacji portów. Działania te umoliwia integracje systemu transportowego kraju
oraz powiazanie go z europejskim systemem transportowym. Istotnym elementem
jest te opracowanie i wdroenie skutecznych mechanizmów prowadzacych do
zwiekszenia bezpieczenstwa w portach i na morzu oraz poprawy ochrony srodowiska
morskiego.
Budet i finanse publiczne
124. Działania panstwa beda koncentrowały sie na poprawie stanu finansów
publicznych oraz zarzadzania nimi, na zwiekszeniu absorbcji funduszy unijnych
i tworzeniu warunków do efektywnego wykorzystania europejskich funduszy
strukturalnych oraz na pobudzaniu przedsiebiorczosci i innowacyjnosci
przedsiebiorstw. Nadrzednym celem sa prace nad reforma finansów publicznych,
w ramach której proponuje sie zwiekszenie jawnosci i przejrzystosci finansów
publicznych, poprawe skutecznosci i efektywnosci wydatkowania srodków
budetowych, rzeczywista konsolidacje finansów publicznych oraz uproszczenie
procedur zarzadzania finansami publicznymi. Cele te beda osiagniete dzieki
zmianom w systemie planowania, wykonywania i oceny wykonania budetu panstwa.
Nastapi zmiana sposobu podejscia do wydatków z podmiotowego na zadaniowy,
który uwzglednia aspekt celowosci wydatków, jak równie wdroenie systemu
wieloletniego planowania budetowego. Tworzone beda funkcje miedzyresortowe,
obejmujace róne jednostki organizacyjne realizujace wspólny cel, tak aby umoliwic
kontrole i racjonalne wykorzystanie srodków budetowych. Panstwo bedzie czuwac
nad stabilnoscia i bezpieczenstwem krajowego rynku pienienego oraz prawidłowym
funkcjonowaniem systemu bankowego. Doskonalony bedzie monitoring transakcji
finansowych oraz współpraca operacyjno-rozpoznawcza z ABW, CBA, Policja,
Straa Graniczna, a take - w wymiarze miedzynarodowym - z jednostkami wywiadu
finansowego innych panstw, majace głównie na celu przeciwdziałanie wprowadzeniu
do obrotu finansowego wartosci majatkowych pochodzacych z nielegalnych lub
nieujawnionych zródeł oraz przeciwdziałanie finansowaniu terroryzmu. Szczególnie
istotnym elementem jest współpraca z organizacjami miedzyrzadowymi, których
celem jest walka z praniem brudnych pieniedzy.
125. Zadania Słuby Celnej dotycza przede wszystkim ochrony społeczenstwa
przed zagroeniami, ochrony rynku wspólnotowego przed nieuczciwym i nielegalnym
handlem oraz zabezpieczenia interesów finansowych panstw członkowskich Unii
Europejskiej. Słuba Celna odpowiada w szczególnosci za rozpoznawanie
i wykrywanie przestepstw i wykroczen zwiazanych z powstawaniem zagroen dla
bezpieczenstwa panstwa i jego obywateli. Egzekwuje ograniczenia i zakazy
32
dotyczace ruchu towarów objetych ograniczeniami lub zakazami w obrocie
miedzynarodowym, realizuje zadania zwiazane z zarzadzaniem granica zewnetrzna,
współpracuje z innymi słubami przy zwalczaniu: naduyc, zorganizowanej
przestepczosci transgranicznej i terroryzmu. Uczestniczy w programach
zapewniajacych bezpieczenstwo dostaw oraz egzekwuje sankcje nakładane na kraje
ignorujace zasady pokojowego współistnienia, nie dopuszczajac do realizacji dostaw
towarów wykorzystywanych do celów militarnych.
Skarb Panstwa
126. Skarb Panstwa zapewnia wpływ panstwa na czesc infrastruktury gospodarczej
oraz sprawuje nadzór włascicielski nad majatkiem panstwowym, procesami jego
prywatyzacji i restrukturyzacji. Nadrzednym celem działan podejmowanych przez
Skarb Panstwa jest skuteczne wykorzystanie praw włascicielskich, zasobów majatku
panstwowego oraz procesów przekształcen i procesów prywatyzacyjnych dla
prawidłowego funkcjonowania gospodarki narodowej w warunkach transparentnosci
i skutecznosci zarzadzania spółkami.
Transport
127. Budowa nowoczesnego systemu transportowego, a w szczególnosci dróg
publicznych, modernizacja kolei, portów lotniczych oraz sródladowych dróg wodnych,
połaczona z wprowadzaniem nowoczesnych srodków transportu, stanowi jedna
z kluczowych dziedzin w systemie przygotowan obronnych oraz reagowania
kryzysowego panstwa. Dla zapewnienia wysokich standardów bezpieczenstwa
w sektorze transportu niezbedne bedzie wdroenie zintegrowanego systemu
bezpieczenstwa, słuacego zarówno zapobieganiu niebezpiecznym zdarzeniom, jak
i sprawnemu łagodzeniu skutków wystapienia takich zdarzen. Integracja działan
prewencyjnych jest szczególnie wana w przypadku wezłów transportowych,
stanowiacych obszary współdziałania rónych gałezi transportu – porty lotnicze
i wodne oraz stacje kolejowe integrujace róne srodki transportu. Rozbudowa sieci
transportowych oddziaływac bedzie na poprawe warunków przemieszczania sie osób
i sprzetu, niezbednych do podejmowania działan w ramach funkcjonowania systemu
bezpieczenstwa narodowego. Przyczyni sie równie do zapewnienia potrzeb
bytowych ludnosci, w tym do moliwosci jej ewakuacji, a take stanie sie istotnym
elementem wsparcia Sił Zbrojnych RP i wojsk sojuszniczych w przypadku kryzysu lub
konfliktu zbrojnego.
128. Istotna role w obszarze gospodarki narodowej i współpracy miedzynarodowej
oraz obronnosci panstwa bedzie odgrywał rozwój nowoczesnego systemu
infrastruktury lotniskowej. Modernizacja dotychczasowych lotnisk oraz powstawanie
nowych powinny zapewnic harmonijny rozwój słabiej uprzemysłowionych regionów,
własciwe funkcjonowanie narodowego rynku transportu i przemysłu lotniczego oraz
w ramach współpracy cywilno-wojskowej, odpowiednia ilosc lotnisk do działan dla
lotnictwa wojskowego.
129. Członkostwo w UE stwarza szanse rozwojowe Polski w zakresie szybkiej
modernizacji i budowy systemu transportowego. Niewykorzystanie tych szans moe
spowodowac marginalizacje znaczenia Polski jako kraju tranzytowego oraz
pozbawienie moliwosci wymiany handlowej, jakie pojawiaja sie na rynku
wschodnioeuropejskim. Jednoczesnie rosnie ranga skutecznosci kontroli
33
i monitorowania przewozu oraz przechowywania i dystrybucji towarów
niebezpiecznych oraz tzw. materiałów podwójnego zastosowania, z moliwoscia ich
wykorzystania do celów terrorystycznych.
Budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa
130. Nadrzednym celem aktywnosci działu budownictwo, gospodarka przestrzenna
i mieszkaniowa w obszarze bezpieczenstwa wewnetrznego jest realizacja zadan
ukierunkowanych na przeciwdziałanie powstawaniu katastrof budowlanych,
wywoływanych przez ywioły, wady konstrukcyjne budynków i zły stan techniczny
zasobów mieszkaniowych. Podstawowymi elementami działan podejmowanych
w tym zakresie jest zapewnienie odpowiednich regulacji prawnych dotyczacych
warunków inwestowania w budownictwie, jak równie instrumentów wspierajacych
remonty budynków i termomodernizacje. Uzyskane w ten sposób oszczednosci
w zuyciu energii stanowia istotny komponent szerszych działan ukierunkowanych
na zapewnienie bezpieczenstwa energetycznego kraju. W ramach polityki
mieszkaniowej panstwa istotnym zadaniem jest kontynuowanie wsparcia
budownictwa własnosciowego, rozwoju sektora mieszkan na wynajem, jak równie
budownictwa mieszkaniowego dla grup społecznych, które z uwagi na warunki
mieszkaniowe sa ju dotkniete lub zagroone zjawiskiem wykluczenia społecznego.
Rolnictwo, rozwój wsi i rynki rolne
131. Rolnictwo stanowi strategiczny filar gospodarki narodowej i ma kluczowe
znaczenie dla jakosci ycia obywateli. Polska powinna zagwarantowac sobie pełna
samowystarczalnosc produkcji ywnosci, co oznacza zaspokojenie potrzeb
ywnosciowych społeczenstwa oraz zapewnienie dostaw bezpiecznej ywnosci we
wszystkich moliwych stanach funkcjonowania panstwa. Realizacja tego celu zaley
od rozwoju rolnictwa, wsi i rynków rolnych. Naley utrzymac dotychczasowy poziom
produkcji rolnej i przetwórstwa oraz wymagane odrebnymi przepisami zapasy
i rezerwy panstwowe, a take zdolnosci ich dystrybucji, na poziomie zapewniajacym
pełne zaopatrzenie społeczenstwa w produkty rolno-spoywcze. Panstwo bedzie
kształtowac warunki do rozwoju przedsiebiorczosci na wsi oraz rozwiazywac
problemy powszechnego ubezpieczenia społecznego rolników.
Rozwój regionalny
132. Trwały rozwój kraju w perspektywie długookresowej jest moliwy wówczas,
gdy bedzie oparty na rozwoju społeczenstwa, ustawicznym zwiekszaniu
innowacyjnosci i konkurencyjnosci gospodarki regionów, w tym na inwestycjach
w sferze badan i rozwoju oraz uzyskaniu stabilnych warunków ekonomicznospołecznych
i srodowiskowych. Nadrzednym celem polityki rozwoju jest odczuwalne
zmniejszenie rónic w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego regionów,
zwiekszenie spójnosci społecznej, gospodarczej i terytorialnej kraju poprzez
stymulowanie aktywnosci gospodarczej, zwłaszcza regionów wschodnich, oraz
realizacje programów operacyjnych i pełne wykorzystanie przewidzianych na nie
srodków strukturalnych UE. Powinny one zapewnic rozwój infrastruktury, poprawe
stanu srodowiska naturalnego, poszerzenie sfery badan naukowych i silniejsze ich
powiazanie z gospodarka, unowoczesnienie gospodarek lokalnych oraz wzrost
zatrudnienia i rozwój zasobów ludzkich.
34
Praca, zabezpieczenie społeczne i sprawy rodziny
133. Nadrzednym celem polityki społecznej jest osiagniecie porównywalnych
z europejskimi standardów ycia, obejmujacych równy dostep do praw społecznych,
poprawa warunków funkcjonowania rodzin oraz wsparcie grup i osób zagroonych
wykluczeniem społecznym. Dla realizacji tego celu konieczne jest rozwijanie prozatrudnieniowej
polityki rynku pracy na szczeblu regionalnym i lokalnym, wspieranej
przez aktywna realizacje sektorowych i regionalnych programów operacyjnych oraz
własciwe wykorzystanie funduszy strukturalnych Europejskiego Funduszu
Społecznego. Niezbedne jest kreowanie polityki zatrudnienia opartej na
dostosowywaniu wzrastajacego poziomu wykształcenia i kwalifikacji do bieacych
potrzeb rynku pracy, prowadzenie selektywnej polityki migracyjnej, wykorzystanie
funduszy strukturalnych na doskonalenie zawodowe, wspieranie przedsiebiorczosci
i inwestowania w kapitał ludzki. Priorytetem polityki społecznej jest rozwój
i utrzymanie efektywnego systemu emerytalnego, gwarantujacego moliwosci
wypłaty godziwych swiadczen ubezpieczeniowych.
134. Zasadniczymi celami polityki rodzinnej jest poprawa kondycji polskich rodzin,
ich wzmacnianie oraz zachecanie do postawania nowych. Realizacja takiej polityki
skupiac sie bedzie na zapewnianiu równych szans kobiet i meczyzn, poprawie
sytuacji materialnej rodzin oraz moliwosci ich rozwoju. Słuyc temu bedzie
wspieranie edukacji młodziey, szczególnie z małych miejscowosci i terenów
wiejskich, zapewnianie pełnego dostepu opieki lekarskiej oraz wprowadzanie
rozwiazan odwracajacych negatywne tendencje demograficzne w społeczenstwie
polskim.
Zdrowie
135. Nadrzednym celem słuby zdrowia jest zapewnienie ochrony ycia
i zdrowia ludnosci we wszystkich stanach funkcjonowania panstwa, w tym zwłaszcza
zahamowanie tendencji do ekspansji chorób przewlekłych, zwiazanych ze
współczesna cywilizacja, oraz zblienie Polski pod tym wzgledem do standardów UE.
136. Biorac pod uwage rosnace zagroenia zdrowia i ycia duych grup ludnosci
w wyniku działan terrorystycznych, w tym terroryzmu radiacyjnego, chemicznego
i bioterroryzmu, a take zdarzen masowych i katastrof o rónorodnym charakterze,
naley posiadac odpowiednio przygotowane i zmobilizowane siły i srodki medyczne
na szczeblu centralnym, wojewódzkim i samorzadowym. Powinny one słuyc
szybkiemu rozpoznawaniu zagroen oraz ratowaniu ycia i zdrowia poszkodowanej
ludnosci bez naruszenia zasadniczej struktury organizacyjnej i funkcjonalnej
jednostek ochrony zdrowia. Istnieje koniecznosc precyzyjnego unormowania
prawnego prowadzenia akcji ratowniczych i okreslenia zródeł ich finansowania.
Naley rozbudowac system ratownictwa medycznego i wyposayc go w nowoczesny
sprzet szybkiej diagnostyki oraz ratowania i utrzymania ycia.
137. Istotnym zadaniem w zakresie ochrony zdrowia jest utrzymywanie rezerw
panstwowych produktów leczniczych i wyrobów medycznych, a take zestawów
sprzetowo-lekowych przechowywanych w szpitalach oraz magazynach Agencji
Rezerw Materiałowych, a take w Bazach Sprzetu Specjalistycznego Panstwowej
Stray Poarnej. Ochrona zdrowia stanowi take wane ogniwo w łancuchu
cywilnego wsparcia logistycznego narodowych i sojuszniczych sił zbrojnych,
35
odpowiedzialne za realizacje zadan w zakresie wspólnej obrony oraz kompleksowe
i wszechstronne swiadczenie wsparcia ze strony panstwa – gospodarza.
Nauka i szkolnictwo wysze
138. Nadrzednym celem działan jest wspieranie bezpieczenstwa panstwa poprzez
budowanie społeczenstwa opartego na wiedzy i tworzenie wykształconych zasobów
osobowych, upowszechnianie innowacyjnosci i nowych technologii w oparciu
o potencjał srodowisk naukowych i system szkolnictwa wyszego. Niezbedne jest
stworzenie warunków do jak najszerszych kontaktów krajowych osrodków
akademickich i badawczych z placówkami zagranicznymi oraz do znaczacego
udziału tych osrodków w miedzynarodowych projektach badawczych, w ramach
współpracy naukowo-technicznej i wymiany intelektualnej. Prowadzone badania
naukowe musza sie koncentrowac - przy uwzglednieniu moliwosci finansowych
panstwa - na dziedzinach umoliwiajacych zmniejszenie dystansu technologicznego
dzielacego Polske od wysoko rozwinietych członków UE. W tym kontekscie,
szczególna wage naley przywiazywac do skrócenia czasu wdraania wyników
badan naukowych, monitorowania kierunków rozwoju nauki, a take
systematycznego zwiekszania nakładów na badania naukowe, zgodnie
z załoeniami strategii lizbonskiej - w tym równie na badania z zakresu
bezpieczenstwa oraz tworzenia warunków do bardziej efektywnego pozyskiwania
funduszy UE na badania naukowe. Pomocne w tym bedzie zapewnienie szybkiego
przepływu wyników badan do gospodarki narodowej, powiazania jej z nauka dzieki
współfinansowaniu tej ostatniej oraz zdynamizowanie rozwoju partnerstwa publicznoprywatnego
poprzez wspieranie inicjatyw sektora prywatnego. Wanym
zagadnieniem jest zapewnienie naleytej ochrony własnosci intelektualnej
i stworzenie warunków, które zachecałyby osoby wysoko wykwalifikowane lub
posiadajace wyjatkowe umiejetnosci do kontynuowania swej kariery zawodowej
w kraju. Niezbedna jest take aktywizacja srodowisk naukowych i pracowników
szkolnictwa wyszego wokół problemów bezpieczenstwa i obronnosci oraz
promowanie tych zagadnien jako powszechnego obowiazku i dobra ogólnego
obywateli.
Oswiata i wychowanie
139. Wane zadania w dziedzinie bezpieczenstwa narodowego stoja przed
edukacja obywatelska dzieci, młodziey i dorosłych. Jest to zadanie dla systemu
edukacji narodowej, mediów publicznych, organizacji pozarzadowych
i samorzadowych. Głównym celem w tym zakresie jest rozwijanie swiadomosci
o powinnosciach obywateli na rzecz bezpieczenstwa i obronnosci panstwa,
kształtowanie postaw patriotycznych oraz nabywanie wiedzy i umiejetnosci
niezbednych do racjonalnego i skutecznego działania w warunkach pokoju i stanach
nadzwyczajnych. Naley zintensyfikowac działania w zakresie przygotowania
obywateli do realizacji zadan wynikajacych z sytuacji zagroen bezpieczenstwa
narodowego.
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
140. Kultura jako nieodłaczny element przetrwania i rozwoju kadego
społeczenstwa pozostaje przedmiotem szczególnej troski panstwa. Nie maleje
36
zagroenie dla dziedzictwa kulturowego ze strony natury i destrukcyjnej działalnosci
ludzi. Aby sprostac aktualnym i przewidywanym wyzwaniom, Polska nadal
przywiazywac bedzie ogromna wage do rozwoju kultury narodowej, zachowania
tosamosci narodowej i ochrony dziedzictwa kulturowego. Dla osiagniecia tego celu
podejmowane beda działania o charakterze legislacyjnym, organizacyjnym,
technicznym i edukacyjnym.
Srodowisko
141. Polityka ekologiczna panstwa bedzie dayc do takiego stymulowania
procesów rozwoju kraju, aby w jak najmniejszym stopniu zagraały srodowisku
i jego zasobom. Jej urzeczywistnianie powinno sie odbywac w scisłym zwiazku ze
strategiami i politykami wspólnotowymi, a zwłaszcza odnowionymi strategia
lizbonska i strategia zrównowaonego rozwoju UE. Wszystkie strategie i polityki
sektorowe musza uwzgledniac załoenia i zasady polityki ekologicznej.
142. Naley stworzyc na bazie istniejacych aktów prawnych czytelne, prostsze
w stosowaniu prawo srodowiskowe. Istnieje koniecznosc precyzyjnego unormowania
prawnego prowadzenia akcji ratowniczych i okreslenia zródeł ich finansowania.
Naley take opracowac i aktualizowac plany ewakuacji ludnosci oraz
zabezpieczenia jej warunków do przetrwania przez okreslony czas. Zasadnym jest
równie prowadzenie aktywnej edukacji proekologicznej społeczenstwa.
Terenowe organy administracji rzadowej i organy samorzadu terytorialnego
143. Terenowe organy administracji rzadowej i organy samorzadu terytorialnego
współuczestnicza w realizacji strategicznych celów polityki bezpieczenstwa
Rzeczypospolitej Polskiej.
144. Działajac na rzecz bezpieczenstwa panstwa, terenowe organy administracji
publicznej prowadza działalnosc planistyczna, organizacyjna i wykonawcza. Wiodaca
role w tym wzgledzie pełnia wojewodowie, którzy kieruja działaniami na rzecz
bezpieczenstwa narodowego oraz zapewniaja współdziałanie wszystkich jednostek
organizacyjnych administracji rzadowej i samorzadowej, administracji zespolonej,
niezespolonej oraz przedsiebiorców.
145. Zaangaowany udział organów samorzadu terytorialnego w działaniach na
rzecz bezpieczenstwa na poziomie województwa stanowi o skutecznosci systemu
bezpieczenstwa oraz zapewnia moliwosc skutecznego działania podmiotów
ratowniczych, a take zarzadzania kryzysowego i własciwego reagowania
w sytuacjach zagroen. Rola tych organów jest monitorowanie i zapobieganie
wszelkim zagroeniom, a w sytuacji ich wystapienia - daenie do ich opanowania
i likwidacji badz minimalizacji powstałych skutków.
Zakonczenie
146. Strategia Bezpieczenstwa Narodowego RP zawiera oficjalna wykładnie
polskich interesów narodowych, okresla cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej
w dziedzinie bezpieczenstwa wraz z koncepcja ich osiagania, uwzgledniajaca
zadania dla poszczególnych podsystemów wykonawczych. Wskazuje równie
37
zasady utrzymywania oraz kierunki transformacji systemu bezpieczenstwa
narodowego.
147. Strategia kierowana jest do wszystkich organów administracji publicznej oraz
podmiotów realizujacych zadania z zakresu bezpieczenstwa. Za wdroenie jej
ustalen odpowiadaja ministrowie kierujacy działami administracji rzadowej,
kierownicy urzedów centralnych, wojewodowie, organy samorzadu terytorialnego
oraz inne podmioty, którym ustawowo powierzono stosowne uprawnienia i obowiazki
w obszarze przedmiotowym bezpieczenstwa narodowego. Po wejsciu w ycie
Strategii Bezpieczenstwa Narodowego RP naley opracowac lub skorygowac
strategie dla poszczególnych działów administracji rzadowej, a take strategie
działania poszczególnych instytucji, którym powierzono szczególne zadania
w dziedzinie bezpieczenstwa narodowego.
148. Weryfikacja ustalen zawartych w Strategii Bezpieczenstwa Narodowego RP
oraz wypracowanie propozycji jej aktualizacji, odbywac sie bedzie w ramach
cyklicznie przeprowadzanych Strategicznych Przegladów Bezpieczenstwa
Narodowego.
149. Niniejsza Strategia Bezpieczenstwa Narodowego RP zastepuje strategie przyjeta 8 wrzesnia 2003 roku.