Bronisław Geremek

Obszerny opis dziejów całości życia oraz dokonań wybitnej postaci.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Bronisław Geremek

Post autor: Artur Rogóż »

Bronisław Geremek (ur. 6 marca 1932 w Warszawie, zm. 13 lipca 2008 w Lubieniu) – polski historyk-mediewista i polityk, w latach 2000–2001 przewodniczący Unii Wolności, minister spraw zagranicznych w latach 1997–2000, poseł na Sejm X, I, II i III kadencji, od 2004 do śmierci poseł do Parlamentu Europejskiego.

Dzieciństwo

Przyszedł na świat jako Benjamin Lewertow[1] w żydowskiej rodzinie Borucha i Szarcy Lewertowów. Jego ojciec prowadził wytwórnię futer w Warszawie. Miał starszego brata Israela (ur. 1926), który po wojnie wyjechał do Izraela, a w 1951 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie przyjął nazwisko Jerry Lewart. Jeden z jego dziadków, Israel, był magidem[1].

Nie wypowiadał się wprost o swoim pochodzeniu i dzieciństwie, które uważał za zamknięty kajet, jednak w wywiadzie-rzece udzielonym Jackowi Żakowskiemu wspominał o świadomości żydowskiej, którą w sobie wciąż nosi. W 1940[2] trafił wraz z rodzicami i bratem do getta warszawskiego, skąd w 1942[1][3] uciekł. Jego ojciec zginął w Auschwitz[1].

Nigdy nie wracałem do moich dziecięcych doświadczeń, choć to one mnie formowały. Świat palił się na moich oczach. Palił się też mały świat rodzinnych kontynuacji, w których jest ciągłość oczywistych wartości, zasad, reguł. W mojej dziecięcej biografii świat ciągle się rozpadał. To też nadawało kształt mojej późniejszej wrażliwości[4].

Po opuszczeniu getta krótko ukrywał się w Warszawie, po czym wraz z matką wyjechał do Zawichostu, gdzie pod fałszywym nazwiskiem Wachlewscy ukrywali się u Stefana Gieremka, prowadząc jego sklep. Po wojnie Stefan Gieremek ożenił się z matką Bronisława Geremka i cała rodzina przeniosła się do Wschowy[1][3]. We Wschowie Bronisław Geremek (pod nazwiskiem Gieremek[3]) zdał małą maturę. W 1948 przeniósł się na warszawski Żoliborz.

W życiu dorosłym nie uważał się za Żyda. Przypominał sobie o swoich korzeniach wtedy, gdy stawał wobec zjawiska antysemityzmu. Wówczas miał poczucie, że nie może być bierny[4].
Wykształcenie i praca naukowa

W 1954 ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, w tym samym roku wyjechał do USA na stypendium Smithsonian Institution[1], w latach 1956–1958 odbył studia podyplomowe w École pratique des hautes études w Paryżu. W 1960 uzyskał stopień doktora, a w 1972 habilitował się w Polskiej Akademii Nauk. W 1989 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych.

Zajmował się badaniami nad historią kultury i społeczeństwa wieków średnich[5]. Publikował artykuły, odbywał wykłady i odczyty, napisał (niektóre jako współautor) 10 książek, z czego część została przetłumaczona na języki obce. Rozprawa doktorska z 1960 dotyczyła rynku pracy w średniowiecznym rzemiośle paryskim oraz problematyki prostytucji w tym mieście, natomiast praca habilitacyjna z 1972 grup marginesu społecznego w średniowiecznym Paryżu (Ludzie marginesu w średniowiecznym Paryżu. XIV-XV wiek, wydane w 1972 i ponownie w 2003). W kolejnych latach wielokrotnie powracał do tematu Paryża i ludzi marginesu (Życie codzienne w Paryżu Franciszka Villona z 1972, Świat "opery żebraczej". Obraz włóczęgów i nędzarzy w literaturach europejskich XV-XVII wieku z 1989, Litość i szubienica. Dzieje nędzy i miłosierdzia z 1989). Przyczynił się do rozwoju polskich badań nad exemplami średniowiecznymi. Był redaktorem i współautorem dotykającego tej tematyki tomu Kultura elitarna a kultura masowa w Polsce późnego średniowiecza (1978).

Jako naukowiec w latach 1955–1985 pracował w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. W latach 1960–1965 był wykładowcą na Sorbonie w Paryżu i kierownikiem tamtejszego Centrum Kultury Polskiej. Uhonorowany został 23 tytułami doktora honoris causa m.in. przez uniwersytety w Bolonii, Utrechcie, paryską Sorbonę, Nowym Jorku (Columbia), Uniwersytet Jagielloński oraz Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. W 1992 został mianowany profesorem wizytującym w Collège de France. Był członkiem Academia Europea, Pen Clubu, Société Européenne de Culture oraz licznych towarzystw i stowarzyszeń.

W latach 1962–1965 był dyrektorem Centrum (Ośrodka) Kultury Polskiej w Paryżu. Znał cztery języki obce: francuski, angielski, włoski, niemiecki.
Wybrane publikacje
Publikacje książkowe

* Litość i szubienica: dzieje nędzy i miłosierdzia (Czytelnik 1989, ISBN 83-07-01490-5)
* Świat "opery żebraczej": obraz włóczęgów i nędzarzy w literaturach europejskich XV-XVII wieku (Państwowy Instytut Wydawniczy 1989, ISBN 83-06-00428-0)
* Rok 1989 – Bronisław Geremek opowiada, Jacek Żakowski pyta (red.: Maria Braunstein; Plejada, Dom Słowa Polskiego 1990)
* Ludzie marginesu w średniowiecznym Paryżu: XIV-XV wiek (1972, wyd. 2 uzupełnione: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 2003, ISBN 83-7063-340-4)
* Wspólne pasje (wespół z Georgesem Duby; rozmowę przeprowadził Philippe Sainteny; przeł. Elżbieta Teresa Sadowska; PWN 1995, ISBN 83-01-11855-5)
* Szansa i zagrożenie. Polityka i dyplomacja w rodzinnej Europie (Studio EMKA 2004, ISBN 83-88607-38-3)

Tłumaczenia

* Fernand Braudel, Historia i trwanie (seria "Nowy Sympozjon"; przedmową opatrzyli Bronisław Geremek i Witold Kula; Czytelnik 1971, 1999, ISBN 83-07-02712-8)

Działalność polityczna
PRL

W okresie nauki w liceum wstąpił do Związku Walki Młodych, a w 1950 zapisał się do PZPR[6], był drugim sekretarzem POP na Uniwersytecie Warszawskim. W 1968 na znak protestu przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację wystąpił z partii[7].

Od drugiej połowy lat 70. aktywnie działał w polskiej opozycji demokratycznej. W latach 1978–1981 był współzałożycielem i wykładowcą Towarzystwa Kursów Naukowych. W sierpniu 1980 związał się z ruchem społecznego protestu robotników Gdańska, został jednym z ekspertów i doradców powstającego NSZZ "Solidarność". W 1981 na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ "S" przewodniczył Komisji Programowej. Został internowany po wprowadzeniu stanu wojennego, zwolniony po około roku, w grudniu 1982. Pełnił następnie funkcję doradcy zdelegalizowanej "Solidarności", blisko współpracował z Lechem Wałęsą. W 1983 został ponownie aresztowany pod zarzutem prowadzenia nielegalnej działalności politycznej.
III RP
Okrągły stół

Brał udział w rozmowach plenarnych w czasie obrad tzw. Okrągłego Stołu z władzami PRL w 1989, które doprowadziły do wyborów parlamentarnych w Polsce i powstania tzw. sejmu kontraktowego. W wyborach tych po raz pierwszy zdobył mandat poselski, później był wybierany posłem na Sejm w 1991, 1993 i 1997. W Sejmie kontraktowym przez część kadencji kierował Obywatelskim Klubem Parlamentarnym.
Działalność partyjna

Należał do założycieli Ruchu Obywatelskiego Akcja Demokratyczna, Unii Demokratycznej i Unii Wolności. Był przewodniczącym klubu parlamentarnego UD i UW w okresie 1990–1997. Od 2000 do 2001 pełnił funkcję przewodniczącego Unii Wolności. Od 2005 do śmierci należał do Partii Demokratycznej.
Poseł, minister spraw zagranicznych

W latach 1989–2001 zasiadał w Sejmie. W X, I i II kadencji przewodniczył Komisji Spraw Zagranicznych, kierował też Komisją Konstytucyjną (1989–1991) i Komisją Prawa Europejskiego (2000–2001). W 2001 ubiegał się o reelekcję, jednak kierowana przez niego UW w tych wyborach parlamentarnych nie przekroczyła wyborczego progu.

Po wyborach parlamentarnych w 1991 Lech Wałęsa nieformalnie powierzył mu sformowanie nowego rządu, jednak misja ta zakończyła się niepowodzeniem[8].

Po utworzeniu koalicji AWS-UW, 31 października 1997 objął stanowisko ministra spraw zagranicznych. 12 marca 1999 w imieniu rządu polskiego złożył dokumenty ratyfikacyjne Paktu Północnoatlantyckiego (NATO) w depozycie rządu Stanów Zjednoczonych Ameryki[9].

Złożył dymisję po rozpadzie koalicji rządowej AWS-UW, urząd ministra sprawował do 30 czerwca 2000.
Działalność polityczna od 2004

W wyborach do Parlamentu Europejskiego 13 czerwca 2004 został wybrany europosłem z komitetu Unii Wolności, zdobywając w okręgu warszawskim i wśród Polonii największą liczbę głosów. W Parlamencie Europejskim wchodził w skład frakcji Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy. W 2007 odmówił złożenia oświadczenia lustracyjnego, tłumacząc, że zrobił to w 2004[10].

Był jednym ze współautorów listu otwartego[11] z 5 lipca 2006, w którym byli ministrowie spraw zagranicznych w rządach III RP protestowali wobec odwołania przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego szczytu weimarskiego w czerwcu 2006 i krytykowali charakter polityki zagranicznej w relacjach polsko-niemieckich.
Nagrody i odznaczenia

Został nagrodzony wieloma odznaczeniami i wyróżnieniami. Posiadał między innymi Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą Orderu Zasługi RFN oraz Pour le Mérite. Był też kawalerem Legii Honorowej Republiki Francuskiej. W 1999 otrzymał tytuł Człowieka Roku tygodnika "Wprost". W 1998 wyróżniony międzynarodową Nagrodą Karola Wielkiego. Był laureatem nagrody "Politique Internationale", przyznawanej przez Stowarzyszenie Polityki Zagranicznej Sorbony, a także Europrize 1999 Forum Izb Gospodarczych Unii Europejskiej. Został też nagrodzony Medalem Wolności, wyróżnieniem Instytutu Franklina i Eleonor Roosevelt w Nowym Jorku[12]. W 2000 otrzymał tytuł honorowego obywatela Wschowy.

W 2000 został odznaczony Orderem Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy[13].

W 2004 redakcja "Gazety Wyborczej" przyznała mu tytuł "Człowieka Roku". Laudację na cześć laureata wygłosił jej redaktor naczelny, Adam Michnik.

11 listopada 2002 został uhonorowany przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Orderem Orła Białego. Był członkiem Kapituły Orderu Orła Białego do 2007, kiedy to odmówił ponownego złożenia oświadczenia lustracyjnego.
Życie prywatne

Uroczystości żałobne w Katedrze Św. Jana w Warszawie – pożegnanie prof. Bronisława Geremka, 21 lipca 2008
Grób Bronisława Geremka na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Jego żona, dr Hanna Teresa Geremek, była historykiem starożytności, pracownikiem naukowym UW, zmarła 21 lipca 2004. Jego synowie Marcin i Maciej zostali lekarzami. Bronisław Geremek zajmował się kolekcjonowaniem fajek, których miał ponad 70[14].
Śmierć i pamięć [edytuj]

Zginął 13 lipca 2008 w wypadku drogowym na drodze krajowej nr 2 w Lubieniu[15] w powiecie nowotomyskim. Prowadzony przez niego samochód osobowy marki Mercedes zjechał na przeciwległy pas jezdni i zderzył się z nadjeżdżającym z przeciwka samochodem dostawczym Fiat Ducato[16]. Według prokuratora przyczyną wypadku było zaśnięcie za kierownicą.

Pogrzeb Bronisława Geremka odbył się 21 lipca 2008 i miał charakter państwowy. Msza święta żałobna odbyła się w katedrze św. Jana w Warszawie. Mszę celebrowali abp Kazimierz Nycz i abp Tadeusz Gocłowski. Bronisław Geremek został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Podczas uroczystości pogrzebowych przemawiali: Lech Wałęsa, Tadeusz Mazowiecki, Janusz Onyszkiewicz, Henryk Samsonowicz, Lech Kaczyński, Bronisław Komorowski, Bogdan Borusewicz, Donald Tusk, Hanna Gronkiewicz-Waltz, Hans-Gert Pöttering, Adam Michnik i Marek Edelman.

22 lipca 2008 sala sejmowa nr 14 zajmowana przez Komisję Spraw Zagranicznych została nazwana imieniem Bronisława Geremka. 14 kwietnia 2009 owalny dziedziniec w budynku Parlamentu Europejskiego w Strasburgu otrzymał nazwę Agora Bronisław Geremek. 26 maja tego samego roku Rada Miejska w Swarzędzu podjęła uchwałę o nadaniu jednej z ulic nazwy "ulica Bronisława Geremka"[17], a 13 lipca 2009 na budynku przy ulicy Piwnej w Warszawie, gdzie w latach 1952–2000 mieszkał Bronisław Geremek, odsłonięto tablicę pamiątkową. W 2008 XVIII promocja Krajowej Szkoły Administracji Publicznej obrała Bronisława Geremka na swojego patrona.
Przypisy

1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Mój wielki brat (wywiad z Jerrym Lewartem, bratem Bronisława Geremka). "Przegląd" nr 30/2008, s. 14. [dostęp 20 kwietnia 2010].
2. ↑ Odszedł człowiek oddany polskiej racji stanu. polskatimes.pl, 13 lipca 2008. [dostęp 20 kwietnia 2010].
3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Piotr Bojarski, Włodzimierz Nowak: Bronisław Geremek ucieka z getta. Chudy chłopak w czterech swetrach. 21 lipca 2008. [dostęp 20 kwietnia 2010].
4. ↑ 4,0 4,1 Bronisław Geremek profesor niedopasowany – sylwetka na 70 urodziny. wyborcza.pl, 13 lipca 2008. [dostęp 20 kwietnia 2010].
5. ↑ Kamil Janicki: Bronisław Geremek nie żyje. histmag.org, 18 czerwca 2008. [dostęp 20 kwietnia 2010].
6. ↑ Inny Bronek. wyborcza.pl, 21 lipca 2008. [dostęp 20 kwietnia 2010].
7. ↑ Bronisław Geremek w serwisie "Ludzie Wprost". [dostęp 20 kwietnia 2010].
8. ↑ Antoni Dudek, Historia polityczna Polski 1989-2005, Kraków 2007, s. 178
9. ↑ Traktat ratyfikował 26 lutego 1999 prezydent Aleksander Kwaśniewski.
10. ↑ Oświadczenie Bronisława Geremka. wyborcza.pl, 25 kwietnia 2007. [dostęp 20 kwietnia 2010].
11. ↑ Szefowie dyplomacji krytykują odwołanie szczytu. gazeta.pl, 6 lipca 2006. [dostęp 20 kwietnia 2010].
12. ↑ Bronisław Geremek nie żyje. interia.pl, 13 lipca 2008. [dostęp 20 kwietnia 2010].
13. ↑ Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana (wł.). quirinale.it, 14 marca 2000. [dostęp 20 kwietnia 2010].
14. ↑ Bronisław Geremek odznaczony orderem Orła Białego. uw.org.pl. [dostęp 20 kwietnia 2010].
15. ↑ Prof. Geremek zginął w wypadku samochodowym. wprost.pl, 13 lipca 2008. [dostęp 20 kwietnia 2010].
16. ↑ Prof. Bronisław Geremek nie żyje. tvn24.pl, 13 lipca 2008. [dostęp 20 kwietnia 2010].
17. ↑ Uchwała nr XLI/255/09 Rady Miejskiej w Swarzędzu z dnia 26 maja 2009. [dostęp 20 kwietnia 2010].

Źródła

* Bronisław Geremek w bazie ludzi nauki portalu nauka-polska.pl (OPI). [dostęp 20 kwietnia 2010].
* Strona sejmowa posła III kadencji. [dostęp 20 kwietnia 2010].
ODPOWIEDZ

Wróć do „Biografie”