Adam Michnik

Obszerny opis dziejów całości życia oraz dokonań wybitnej postaci.
Artur Rogóż
Administrator
Posty: 4635
https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
Kontakt:

Adam Michnik

Post autor: Artur Rogóż »

Adam Michnik (ur. 17 października 1946 w Warszawie) – polski historyk, eseista i publicysta polityczny, redaktor naczelny "Gazety Wyborczej".

W latach 1968–1989 jeden z głównych organizatorów nielegalnej, demokratycznej opozycji w PRL, poseł na Sejm X kadencji. Laureat licznych wyróżnień, kawaler Orderu Orła Białego.

Życiorys
Rodzina

Pochodzi z rodziny przedwojennych działaczy komunistycznych żydowskiego pochodzenia. Jest synem Ozjasza Szechtera i Heleny Michnik. Ma dwóch przyrodnich braci: Stefana Michnika i nieżyjącego już Jerzego. Duża część jego rodziny (m.in. wszyscy dziadkowie) zginęła w Holocauście[1][2].

Ma syna Antoniego[3].
Wykształcenie

W szkole podstawowej był aktywnym członkiem Hufca Walterowskiego ZHP, prowadzonego przez Jacka Kuronia. W czasie nauki w liceum ogólnokształcącym (VII Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego w Warszawie), po likwidacji Hufca Walterowskiego w 1961, zaczął uczestniczyć w spotkaniach Klubu Krzywego Koła. Po zamknięciu go w 1962 założył wraz z kolegami, a za namową Jana Józefa Lipskiego i pod protekcją Adama Schaffa, dyskusyjny Klub Poszukiwaczy Sprzeczności. Rozczarowani rzeczywistością PRL młodzi ludzie dyskutowali w jego ramach nad sposobami jej naprawy, czytywali i analizowali klasyczne teksty lewicowych myślicieli.

W 1964 rozpoczął studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Już rok później został zawieszony w prawach studenta za rozpowszechnianie wśród kolegów listu otwartego do członków PZPR autorstwa Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego, w którym autorzy wzywali do rozpoczęcia naprawy systemu politycznego w Polsce. Drugi raz został zawieszony w 1966 za zorganizowanie spotkania dyskusyjnego z Leszkiem Kołakowskim, który został kilka tygodni wcześniej wyrzucony z PZPR za krytykę jej władz.

W 1965 organy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej zakazały druku jego tekstów. Od tego czasu pisywał teksty pod pseudonimami do "Życia Gospodarczego", "Więzi", "Literatury".

W marcu 1968 został ostatecznie relegowany z uczelni za aktywny udział w tzw. wydarzeniach marcowych, tj. protestach studentów i środowiska akademickiego, zapoczątkowanego zdjęciem przez cenzurę inscenizacji Dziadów Adama Mickiewicza w reżyserii Kazimierza Dejmka ze sceny Teatru Narodowego. Wkrótce po usunięciu z uniwersytetu został aresztowany i skazany na karę 3 lat pozbawienia wolności za "wybryki chuligańskie", polegające w istocie na uczestniczeniu w wydarzeniach marcowych.

Po zwolnieniu z więzienia na mocy amnestii z 1969 otrzymał zakaz kontynuowania jakichkolwiek studiów wyższych ("wilczy bilet"). W połowie lat 70. pozwolono mu kontynuować studia, które ukończył eksternistycznie na Wydziale Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; promotorem magisterium był profesor Lech Trzeciakowski, a recenzentem – profesor Jerzy Topolski.
Działalność opozycyjna

Po zwolnieniu, najpierw pracował przez dwa lata na stanowisku spawacza w Zakładach Wytwórczych Lamp Elektrycznych i Rtęciowych im. Róży Luksemburg a następnie, z rekomendacji Jacka Kuronia, został osobistym sekretarzem Antoniego Słonimskiego.

W latach 1976–1977 przebywał w Paryżu, po powrocie do Polski włączył się w działalność istniejącego już od kilku miesięcy Komitetu Obrony Robotników, jednej z najbardziej znanych organizacji opozycyjnych lat 70., stając się jednym z najbardziej aktywnych działaczy opozycji[4]. Był też jednym z pomysłodawców i założycieli Towarzystwa Kursów Naukowych.

W latach 1977–1989 był redaktorem lub współpracownikiem niezależnych pism wychodzących w tzw. drugim obiegu, tj. "Biuletyn Informacyjny", "Zapis", "Krytyka" oraz członkiem kierownictwa największej podziemnej oficyny wydawniczej: NOWa. W okresie 1980–1981 był doradcą struktur Regionu Mazowsze NSZZ "Solidarność" i Komisji Hutników "Solidarności"[5].

W stanie wojennym, w grudniu 1981 został najpierw internowany, a następnie po odmowie podpisania tzw. lojalki i zgody na dobrowolne opuszczenie kraju, postawiony w stan oskarżenia i osadzony w areszcie pod zarzutem "próby obalenia ustroju socjalistycznego". W areszcie przebywał bez wyroku do 1984 na skutek celowo przedłużanego przez prokuraturę procesu. W izolacji podjął wielotygodniową głodówką protestacyjną, domagając się zakończenia lub umorzenia jego sprawy i uznania go za więźnia politycznego. Ostatecznie na mocy amnestii jego sprawa została umorzona, co spowodowało jego zwolnienie.

W 1985 został ponownie aresztowany i tym razem skazany na karę 3 lat pozbawienia wolności za udział w próbie zorganizowania strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, zwolniono go ponownie na mocy amnestii w następnym roku.
Działalność od 1989


W 1988 został doradcą nieformalnego Komitetu Koordynacyjnego Lecha Wałęsy, a następnie członkiem Komitetu Obywatelskiego. Uczestniczył aktywnie w przygotowaniach, negocjacjach wstępnych, a następnie obradach Okrągłego Stołu[6] w 1989.

Po Okrągłym Stole otrzymał od Lecha Wałęsy misję zorganizowania dużej, ogólnopolskiej gazety codziennej, mającej być "organem" Komitetu Obywatelskiego przed zbliżającymi się wyborami. Gazeta ta w ramach uzgodnień okrągłostołowych została nazwana "Gazetą Wyborczą" "Solidarność", gdyż miała funkcjonować tylko do końca wyborów do Sejmu w 1989. Po zorganizowaniu tej gazety głównie na bazie zespołu dziennikarskiego nielegalnego "Biuletynu Informacyjnego" i "Tygodnika Mazowsze", Adam Michnik został jej redaktorem naczelnym. W połowie 1990 Lech Wałęsa usiłował bezskutecznie odwołać go z tej funkcji, a Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" odebrała pismu prawo posługiwania się znakiem związku.

Wcześniej, w wyborach do Sejmu kontraktowego z 4 czerwca 1989, Adam Michnik uzyskał mandat posła z rekomendacji Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Kandydował z okręgu wyborczego w Bytomiu, w trakcie kadencji przeszedł z OKP do Unii Demokratycznej[7].

Pomiędzy 12 kwietnia a 27 czerwca 1990 wraz z trzema innymi osobami (historykami Andrzejem Ajnenkielem i Jerzym Holzerem oraz dyrektorem Archiwum Akt Nowych Bogdanem Krollem) uzyskał dostęp do wybranej części archiwów MSW. Grupa ta uzyskała potoczną nazwę "Komisja Michnika" i została powołana z inicjatywy Henryka Samsonowicza. Wynikiem trzymiesięcznych prac był krótki raport, stwierdzający niekompletność archiwów[8].

Zarówno jako poseł, jak i redaktor "Gazety Wyborczej", aktywnie wspierał rząd Tadeusza Mazowieckiego, jak też jego kandydaturę przeciw Lechowi Wałęsie w wyborach prezydenckich w 1990. Przed drugą turą opowiedział się po stronie lidera NSZZ "S" przeciwko kandydaturze Stanisława Tymińskiego. Opowiadał się też zdecydowanie za kształtem reform gospodarczych, przeprowadzanych przez Leszka Balcerowicza[9], za co był krytykowany z pozycji lewicowych, m.in. przez Andrzeja Walickiego i Adama Chmielewskiego[10][11].

W kolejnych wyborach parlamentarnych w 1991 nie ubiegał się o reelekcję, poświęcając się działalności redaktorskiej i publicystycznej. Pod jego rządami "Gazeta Wyborcza" została przekształcona w najbardziej poczytną i wpływową gazetę codzienną w Polsce. Na bazie majątku tej gazety powstała spółka Agora S.A., która stała się jednym z największych koncernów medialnych w Polsce, dysponując m.in. kilkunastoma tytułami miesięczników, portalem internetowym gazeta.pl, agencją reklamy zewnętrznej AMS oraz udziałami w kilkunastu stacjach radiowych. Sam Adam Michnik nie objął – oprócz stanowiska redaktora naczelnego – żadnej funkcji zarządczej w tej spółce. W styczniu 1998 wystąpił ze spółki a jego akcje w "Agorze" umorzono[12].

Od momentu pojawienia się określenia "gruba linia" w exposé Tadeusza Mazowieckiego z września 1989, co zapoczątkowało (wbrew intencjom autora) postrzeganie przez niektóre środowiska tego faktu jako wprowadzenie polityki obiegowo zwanej grubą kreską, jest zwolennikiem i obrońcą tego terminu. Na łamach "Gazety Wyborczej" postulował szybkie i sprawne rozstrzygnięcie wytoczonych gen. Wojciechowi Jaruzelskiemu i gen. Czesławowi Kiszczakowi procesów karnych dotyczących różnych okresów ich działalności. We wrześniu 1995 przed wyborami prezydenckimi opublikował wraz z Włodzimierzem Cimoszewiczem tekst O prawdę i pojednanie[13]. 3 lutego 2001 udzielił głośnego wywiadu Pożegnanie z bronią. Adam Michnik – Czesław Kiszczak[14], przeprowadzonego przez Agnieszkę Kublik oraz Monikę Olejnik, w którym określił Czesława Kiszczaka i Wojciecha Jaruzelskiego jako "ludzi honoru", dotrzymujących podjętych podczas Okrągłego Stołu zobowiązań. Wypowiedź ta została skrytykowana, m.in. przez arcybiskupa Józefa Życińskiego[15].

W rocznicę stanu wojennego, 13 grudnia 2005, Adam Michnik wygłosił na Uniwersytecie Warszawskim wykład (opublikowany także w "Gazecie Wyborczej"), w którym m.in. apelował do prezydenta Lecha Kaczyńskiego o ustawową abolicję dla osób odpowiedzialnych za stan wojenny[16]. Apelował o abolicję również wcześniej, w 1991, podczas wykładu na Wydziale Prawa UMCS, "Gazeta w Lublinie" z 11 grudnia 1991, a także w 2001 w artykule 20 lat później[17]. Jego postawa wzbudzała kontrowersje, wyrażone m.in. w książkach Michnikowszczyzna. Zapis choroby Rafała Ziemkiewicza i Długi cień PRL-u, czyli dekomunizacja której nie było Bronisława Wildsteina. Osobę Adama Michnika krytykował również Zbigniew Herbert[18]. Adam Michnik bronił się przed atakami, m.in. uznając niektóre wypowiedzi swoich adwersarzy za zniesławiające i pozywając ich o naruszenie dóbr osobistych w procesach cywilnych.

27 grudnia 2002 Adam Michnik oraz Paweł Smoleński upublicznili tzw. aferę Rywina, której kulisy miała rozpracować specjalnie do tego celu powołana sejmowa komisja śledcza. Podstawą do ujawnienia afery był fakt nagrania przez Michnika rozmów z Lwem Rywinem pół roku wcześniej.
Adam Michnik, Warszawa, maj 2003

Jesienią 2004 z powodów zdrowotnych (zapadł na gruźlicę) zrezygnował z czynnego udziału w redagowaniu "Gazety Wyborczej", przekazując swój głos w kolegium redakcyjnym Helenie Łuczywo.
Działalność społeczna

Jest członkiem m.in. Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz Council on Foreign Relations.

W 2008 został europejskim ambasadorem Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego[19].
Odznaczenia i wyróżnienia
Ordery i odznaczenia

* Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej (1998)
* Order Komandorski Bernardo O'Higginsa (Chile, 1998)
* Wielki Krzyż Zasługi Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (2001)
* Order Oficera Legii Honorowej (Francja, 2003)
* Order Księcia Jarosława Mądrego trzeciej klasy (Ukraina, 2006)[20]
* Order Orła Białego (2010)[21]

Nagrody i inne wyróżnienia

* Nagroda im. Andrzeja Kijowskiego (1985)
* Nagroda Praw Człowieka im. Roberta F. Kennedy'ego (1986)
* laureat Prix de la Liberte francuskiego PEN Clubu (1988)
* Europejczyk Roku (1989) – nagroda przyznana przez czasopismo "La Vie"
* Shofar Award (1991) – nagroda przyznana przez National Jewish Committee on Scouting
* Nagroda Stowarzyszenia Dziennikarzy Europejskich (1995)
* Medal im. Imre Nagya (1995)
* Nagroda Dziennikarstwa i Demokracji Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (1996)
* Nagroda Erazma (Holandia, 2001)
* Nagroda im. Jana Karskiego (2007)[22]
* Tytuły doktora honoris causa New School for Social Research, University of Minnesota, Connecticut College, University of Michigan, Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie (2009)[23]
* Miejsce na liście "50 Bohaterów wolności prasy" ogłoszonej 3 maja 2000 przez Międzynarodowy Instytut Prasy (IPI) oraz miejsce na liście "20 najbardziej wpływowych dziennikarzy świata" ogłoszonej przez "Financial Times"[24]

Publicystyka

* Kościół, lewica, dialog (1977)
* Szanse polskiej demokracji (1984)
* Z dziejów honoru w Polsce (1985)
* Takie czasy... Rzecz o kompromisie (1985)
* Polskie pytania (1987)
* Między Panem a Plebanem (1995)
* Diabeł naszego czasu (1995)
* Wyznania nawróconego dysydenta (2003)
* Wściekłość i wstyd (2005)
* W poszukiwaniu utraconego sensu (2007)

Jest autorem licznych artykułów zamieszczanych w "Gazecie Wyborczej", "Der Spiegel", "Le Monde", "Libération", "Lettre Internationale", "The New York Review of Books", "The Washington Post" i wielu innych czasopismach.


Przypisy

1. ↑ Adam Michnik: O czym nie lubią pamiętać Polacy i Żydzi. "Tygodnik Powszechny" nr 29, 16 lipca 1995. [dostęp 8 kwietnia 2010]. Wykład wygłoszony w Krakowie w czerwcu 1995.
2. ↑ Marzec, Maj – a z wolnością kłopot. wyborcza.pl, 23 kwietnia 2008. [dostęp 8 kwietnia 2010].
3. ↑ Magdalena Środa: Zamknęła wszystkie swoje sprawy. wyborcza.pl, 21 września 2009. [dostęp 8 kwietnia 2010].
4. ↑ W protokole z narady u sekretarza KC PZPR Stanisława Kani (z 22 października 1976) z udziałem szefa Służby Bezpieczeństwa, gen. Adama Krzysztoporskiego (opublikowanym w artykule pt. "Zawężona represja". Co robić z Komitetem Obrony Robotników?, "Więź" nr 8 (514)/2001) określony został mianem "inspiratora" w "czołówce grupy antysocjalistycznej", obok Jacka Kuronia i Jana Józefa Lipskiego.
5. ↑ Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 8 kwietnia 2010].
6. ↑ Instytut Pamięci Narodowej, 5 lutego 2004, Piętnasta rocznica rozpoczęcia obrad Okrągłego Stołu: W ocenie władz głównym architektem polityki opozycji w trakcie obrad okrągłego stołu był "przede wszystkim duet: B. Geremek i A. Michnik".
7. ↑ Strona sejmowa posła X kadencji. [dostęp 8 kwietnia 2010].
8. ↑ Komisja Michnika. "Wprost" nr 7/2005 (1159. [dostęp 8 kwietnia 2010)].
9. ↑ Mowa pogrzebowa nad grobem IV Rzeczypospolitej. wyborcza.pl, 31 grudnia 2007 i 1 stycznia 2008. [dostęp 8 kwietnia 2010].
10. ↑ Andrzej Walicki, Co pogrzebano wraz z IV RP, "Gazeta Wyborcza" z 26 stycznia 2008
11. ↑ Adam Chmielewski: Dlaczego polscy liberałowie potrzebują lewicy?. chmielewski.uni.wroc.pl. [dostęp 8 kwietnia 2010].
12. ↑ Rafał Kasprów, Luiza Zalewska: Od nędzy do pieniędzy. "Rzeczpospolita", z 8 maja 1999. [dostęp 8 kwietnia 2010].
13. ↑ O prawdę i pojednanie (tekst zarchiwizowany). wyborcza.pl, 19 września 1995. [dostęp 8 kwietnia 2010].
14. ↑ Pożegnanie z bronią. Adam Michnik – Czesław Kiszczak (tekst zarchiwizowany). gazeta.pl, 6 lutego 2001. [dostęp 8 kwietnia 2010].
15. ↑ W rankingach wygrałby Barabasz. Wywiad Agnieszki Kublik i Moniki Olejnik z arcybiskupem Józefem Życińskim, metropolitą lubelskim. wyborcza.pl, 14 maja 2004. [dostęp 8 kwietnia 2010].
16. ↑ Adam Michnik: Wściekłość i wstyd, smutek i duma. wyborcza.pl, 17 grudnia 2005. [dostęp 8 kwietnia 2010].
17. ↑ 20 lat później (tekst zarchiwizowany). wyborcza.pl, 12 grudnia 2001. [dostęp 8 kwietnia 2010].
18. ↑ Tomasz Wołek: Herbert i Michnik. "Życie", 30 stycznia 2001. [dostęp 8 kwietnia 2010].
19. ↑ Komunikat o Roku Dialogu międzykulturowego w Polsce na stronie dialog2008.pl. [dostęp 8 kwietnia 2010].
20. ↑ Order Jarosława Mądrego dla Adama Michnika. gazeta.pl, 17 października 2006. [dostęp 10 listopada 2010].
21. ↑ Prezydent wręczył Ordery Orła Białego. prezydent.pl, 10 listopada 2010. [dostęp 10 listopada 2010].
22. ↑ Adam Michnik jest tegorocznym laureatem Nagrody im. Jana Karskiego. wyborcza.pl, 22 czerwca 2007. [dostęp 8 kwietnia 2010].
23. ↑ Adam Michnik honorowym doktorem UP. up.krakow.pl, 18 listopada 2009. [dostęp 8 kwietnia 2010].
24. ↑ FT: Adam Michnik w światowej elicie dziennikarzy. gazeta.pl, 21 maja 2006. [dostęp 8 kwietnia 2010].
ODPOWIEDZ

Wróć do „Biografie”