Najważniejsze daty w historii Polski
-
PJN
- Posty: 17
- https://www.artistsworkshop.eu/meble-kuchenne-na-wymiar-warszawa-gdzie-zamowic/
- Rejestracja: 01 sty 2011, 20:22
Najważniejsze daty w historii Polski
Prosiłbym o zmieszczenie najważniejszych dat w historii Polski. Dziękuję.
-
Artur Rogóż
- Administrator
- Posty: 4635
- Rejestracja: 24 maja 2010, 04:01
- Kontakt:
Re: Najważniejsze daty w historii Polski
966 r. - Chrzest państwa Mieszka I: przyjęcie chrztu przez księcia Mieszka I i jego dwór oznaczało otwarcie jego państwa na wpływ cywilizacji łacińskiej Europy, przejęcie jej dorobku kulturowego a także wejście państwa Mieszka I na arenę międzynarodową jako bytu uznawanego przez starsze państwa chrześcijańskie.
1025 r. - Koronacja królewska Bolesława Chrobrego: ta pierwsza w historii Polski koronacja królewska stworzyła tradycję suwerennego, niezależnego od Cesarstwa państwa polskiego, do której będą się potem odwoływać inni władcy polscy dążący do suwerenności.
1138 r. - Podział Polski na dzielnice: wbrew czarnej legendzie podział Polski na dzielnice miał szerokie skutki pozytywne- osłabienie władzy książąt skutkowało najpierw nadawaniem przez nich ziemi i immunitetów możnym świeckim i duchownym - co z kolei doprowadzi do wzrostu wpływu elit społecznych na wcześniej nieograniczoną władzę monarchów- a spadek dochodów książęcych nakłoni władców do rozpoczętej w końcu XII wieku akcji kolonizacji na prawie niemieckim, która przyniesie Polsce nie tylko wzrost zaludnienia, ale też takie "wynalazki" jak pisana umowa prawna, wolność osobista chłopów, samorząd miast i wsi czy trójpolówka.
1226/1231 r.- Sprowadzenie Krzyżaków do Ziemi Chełmińskiej przez ks. Konrada Mazowieckiego: stworzenie bazy Zakonu Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego na ziemiach wydartych Prusom spowoduje zarówno powstanie silnego ośrodka kultury niemieckiej nad wschodnim Bałtykiem i długotrwałe konflikty polsko- krzyżackie, jak i adaptację do kultury polskiej takich wpływów zakonnych jak rozwinięty kult maryjny, zachodnia kultura rycerska czy ideologia wojen krzyżowych.
1320 r.- Koronacja królewska Władysława Łokietka: trwałe przywrócenie tytułu Królestwa Polskiego, (choć sam Łokietek tytułował się jedynie królem krakowskim) oznaczało zjednoczenie trzonu dawnych ziem piastowskich i powrót zjednoczonej Polski na arenę międzynarodową.
1340-1366 r.- Wojny Kazimierza Wielkiego o Ruś Halicką z Litwinami i Tatarami - choć zakończone połowicznym sukcesem, wojny te skutkowały włączeniem w granice Polski szerokich rzesz ludności należącej do prawosławnego kręgu kulturowego, co wraz z przychylną polityką króla wobec tej ludności stało się podstawą do kształtowania stosunku tolerancji wyznaniowej i kulturowej w przyszłej Rzeczypospolitej.
1364 r.- Utworzenie uniwersytetu w Krakowie: w średniowiecznej Europie uniwersytet nie tylko stanowił źródło prestiżu królestwa, ale też dostarczał państwu kadr biegłych w prawie rzymskim, tak potrzebnych dla prowadzenia suwerennej polityki międzynarodowej. W wieku XV uniwersytet krakowski stanie się też kuźnią uczonych biegłych w prawie (jak Paweł Włodkowic), matematyce i astronomii (jak Mikołaj Kopernik).
1374 r - Przywilej koszycki dla rycerstwa polskiego wydany przez Ludwika Andegaweńskiego: akt ten otwiera serię późnośredniowiecznych przywilejów nadawanych stanowi rycerskiemu przez kolejnych królów Polski. Proces nadawania tych przywilejów znacząco przyczynił się do ukształtowania w Polsce ustroju monarchii stanowej, w której król nadal był opiekunem, ale już nie właścicielem państwa.
1454-1466 r. Wojna Trzynastoletnia: na 400 lat zdecydowała nie tylko o kierunkach polityki zagranicznej państwa polskiego, ale też o jego rozwoju kulturowym i pozycji międzynarodowej. Związała z Polską wielkie obszary zamieszkane przez ludność prawosławną, a nawet muzułmańską.
15 VII 1410 r. - Bitwa pod Grunwaldem: decydujące zwycięstwo armii Jagiełły nad siłami Zakonu Krzyżackiego trwale podkopało siły militarne Krzyżaków i stało się wstępem do odzyskania przez Polskę dostępu do morza.
1454-1466 r. - Wojna Trzynastoletnia: rezultatem tych długotrwałych zmagań było odzyskanie przez Polskę drogi Wisły, która stała się oknem na świat polskiego handlu zbożem, a tym samym podstawą rozkwitu gospodarczego Polski w XV-XVI wieku.
1493 r. - Pierwsze zwołanie w Polsce sejmu walnego: wydarzenie to kończy etap powstawania w Polsce monarchii stanowej i jest wstępem do stworzenia nowożytnej formy ustrojowej- tzw. demokracji szlacheckiej, w której współpraca trzech stanów sejmujących (król, senat i izba poselska) stanie się, od 1505 roku, niezbędna dla procesu tworzenia prawa w Polsce.
1569 r. - Polsko-litewska unia realna w Lublinie: trwałe połączenie Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego, nie tylko skierowało ostatecznie politykę polską ku wschodowi, ale też przyczyniło się do wzrostu potęgi magnaterii w Rzeczypospolitej dzięki objęciu przez polskich możnych wielkich majątków rodów litewskich.
1596 r. - Unia Brzeska polsko-litewskiego kościoła prawosławnego z katolickim: unia stworzyła nowy obrządek chrześcijański, (który w XIX wieku stanie się jednym z filarów powstania ukraińskiej świadomości narodowej)- kościół grecko-katolicki, ale przyczyniła się też do wzrostu konfliktów religijnych na Ukrainie.
1648 r.- Wybuch kozackiego powstania Chmielnickiego: powstanie to stało się początkiem podziału Ukrainy miedzy Rzeczpospolitą a Rosję, a tym samym zaczątkiem budowy potęgi nowożytnego państwa rosyjskiego. Dla Ukraińców powstanie to stanowi ważny etap na drodze powstawania ich narodu.
1717 r. - Sejm Niemy- ugoda szlachty Rzeczpospolitej z Augustem II zawarta za pośrednictwem cara Rosji Piotra I: występując podczas III Wojny Północnej jako mediator miedzy skłóconymi szlachtą i królem Rzeczypospolitej, car Rosji Piotr I rozpoczął okres ingerencji Rosji w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej, który zakończy się upadkiem państwa polsko - litewskiego.
1773 r. - Powołanie Komisji Edukacji Narodowej: to pierwsze w Polsce ministerstwo oświaty dokonało reorganizacji i reformy oświaty w Rzeczypospolitej według wzorów Oświecenia, co zaowocowało wychowaniem pod koniec XVIII wieku warstwy światłych obywateli - przyszłych powstańców kościuszkowskich i listopadowych.
3 maja 1791 r. - Uchwalenie konstytucji Rzeczypospolitej: pierwsza w Europie a druga na świecie ustawa zasadnicza wprowadzała w Polsce nowoczesny ustrój monarchii konstytucyjnej, znosiła uzależnienie posiadania praw obywatelskich od urodzenia, likwidowała też największe wady ustrojowe Rzeczypospolitej- liberum veto, wolną elekcję króla, monopol szlachty na posiadanie ziemi i pełnienie urzędów.
1795 r. - III rozbiór Rzeczypospolitej: likwidacja Rzeczypospolitej przez trzy ościenne mocarstwa, w momencie, gdy państwo polsko-litewskie zaczynało podnosić się z kryzysu ustrojowego, zaowocowała odnawianym w każdym pokoleniu dążeniem Polaków do niepodległości, a w efekcie- niestabilnością polityczną w Europie Środkowej.
1807 r. - Pokój francusko- rosyjski w Tylży, powstanie Księstwa Warszawskiego: krótkotrwałe istnienie Księstwa Warszawskiego, państewka satelickiego wobec napoleońskiej Francji, poskutkowało jednak powrotem znacznej części elit polskich, już pogodzonych z rządami państw zaborczych, do idei suwerennego państwa polskiego. Ponadto w Księstwie Bonaparte wprowadził przepisy Kodeksu Cywilnego (jak chociażby śluby cywilne czy rozwody, zniesienie poddaństwa chłopów albo niekaralność homoseksualizmu), co unowocześniło kraj lub stało się chociaż celem dążeń przyszłych działań ustawodawczych.
1814-1815 r. - Kongres wiedeński: zjazd monarchów Europy w Wiedniu odcisnął swe piętno na losach Polaków- zmienił granice rozbiorów tak bardzo, że głównym przeciwnikiem polskich dążeń niepodległościowych na następne sto lat stała się Rosja jednocześnie tworząc Święte Przymierze, uniemożliwił skuteczną walkę o niepodległość Polski.
1823 r. - Uwłaszczenie chłopów w Wielkim Księstwie Poznańskim: dokonane na wzór pruski uwłaszczenie bogatszych chłopów za wykupem wykształciło w Wielkopolsce warstwę samodzielnych gospodarzy, najmujących do pracy na swych powiększonych gospodarstwach bezrolnych parobków (kapitalizacja wsi), zlikwidowało konflikty szlachty z chłopami, (co w XIX wieku umożliwiło wykształcenie się tu solidaryzmu narodowego) i zmusiło chłopów bezrolnych do emigracji do miast- ponieważ zaś Wielkopolska była dla Prus zapleczem rolniczym, emigrowali oni głównie, za pracą, do kopalni i hut Górnego Śląska, skutecznie go repolonizując. Efekty tego uwłaszczenia uczyniły Wielkopolskę obszarem o najnowocześniejszym rolnictwie wśród wszystkich zaborów.
1830-1831 r. - Powstanie listopadowe: najistotniejszym dla późniejszych losów Polaków skutkiem tego powstania były prawdopodobnie, niesłuszne zresztą, represje, jakie ze strony władz rosyjskich dotknęły kościół katolicki- raczej posłuszny wobec władzy carów kościół zaczął się teraz coraz mocniej identyfikować z polską myślą niepodległościową, co z kolei zwiąże nierozerwalnie polskość z katolicyzmem w II połowie XIX wieku.
1846 r. - Rabacja Galicyjska: ten, podsycany zresztą przez władze austriackie, bunt chłopów przeciw panom w Galicji stał się dla polskiej myśli politycznej impulsem do poważniejszego traktowania siły wielkich mas chłopskich w dążeniach niepodległościowych, ale wykształcił też wśród części szlachty postawę lojalistyczną wobec zaborców, traktowanych jako najpewniejsi obrońcy przed wściekłością chłopów.
1863- 1864 r. - Powstanie Styczniowe: wyrosło z romantyzmu i zaowocowało jeszcze większym romantyzmem polskich elit, stając się jakby założycielskim mitem dostarczającym wzorców wychowania dla przyszłych pokoleń. Silnie też ugruntowało etos Matki - Polki, kobiety będącej strażniczką domowego ogniska (ze wszystkimi ograniczeniami związanymi z tą rolą), gdy mężczyźni walczą o "cele wyższe".
1867 r. - Początek autonomii Galicji: szerokie swobody kulturalne i narodowe, jakie uzyskali Polacy pod władzą monarchii austro- węgierskiej skoncentrowały narodowe życie polskie w Krakowie- stał się on nie tylko Mekką polskich artystów, ale też kuźnią przyszłych kadr Legionów Polskich walczących o niepodległą ojczyznę. Z drugiej strony hegemonia Polaków i polskości w Galicji stała się naturalną barierą w rozwoju ukraińskiej świadomości narodowej, powodując nowoczesny, oparty na obustronnych nacjonalizmach, konflikt polsko- ukraiński.
1914 r. - Powstanie Legionów Polskich w służbie Austro-Węgier: utworzenie tej formacji, nad którą faktyczne dowództwo szybko przejął Józef Piłsudski, stało się zaczątkiem skutecznej walki o niepodległość Polski. Z drugiej strony legioniści, wyśmiewani przez współczesnych jako utopijni romantycy, zapatrzeni w "Dziadka", jak nazywali swego wodza, oddający daninę krwi dla ojczyzny na frontach I Wojny Światowej, po odzyskaniu niepodległości pozostaną najbardziej niezaspokojoną w swych roszczeniach warstwą społeczną, która z ochotą poprze zamach stanu w 1926 roku.
styczeń 1918 r. - Orędzie prezydenta USA Wilsona do Kongresu - w 13 punkcie przewiduje utworzenie państwa polskiego: w wyniku I Wojny Światowej Stany Zjednoczone, walnie przyczyniając się do zwycięstwa Ententy, wyrosły do pozycji pierwszorzędnego mocarstwa światowego. Głos ich prezydenta był więc w istocie wolą zwycięskich mocarstw. A bez tego poparcia nie było szans na utworzenie niepodległej Polski.
11 listopada 1918 r.- Rada Regencyjna przekazuje dowództwo nad wojskiem Piłsudskiemu: choć wojsko to służyło dotąd Rzeszy Niemieckiej, a Rada Regencyjna była rodzajem marionetkowego ciała ustawodawczego na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką, fakt przekazania dowództwa nad tymi oddziałami Piłsudskiemu uczynił zeń legalnego nieformalnego przywódcę odradzającego się państwa polskiego, co w połączeniu z jego autorytetem, a także wskutek kompromisu jaki osiągnął w stosunkach z reprezentującym Polskę wśród mocarstw Ententy Romanem Dmowskim, stało się podwaliną niepodległości Polski.
1918 r. - Kobiety uzyskują w odrodzonej Polsce prawa wyborcze: Polska nie była pierwszym krajem, który nadał kobietom prawa wyborcze. Fakt, że uczyniono to u progu niepodległości stanowi zarówno docenienie roli, jaką kobiety odgrywały w "męskiej" kulturze romantycznej jak i dowód siły dążeń emancypacyjnych polskich kobiet.
sierpień 1920 r. - "Cud nad Wisłą": powstrzymując marsz Armii Czerwonej ku niestabilnym politycznie Niemcom, Józef Piłsudski nie tylko uratował byt niepodległego państwa polskiego, ale też zapobiegł zagarnięciu kontynentalnej Europy pod wpływy bolszewickiego komunizmu.
11-14 maja 1926 r. - Zamach majowy Józefa Piłsudskiego i jego zwolenników: zaprowadzając na następne 13 lat autorytarny porządek w Polsce, piłsudczycy nie uporali się z żadną z bolączek trapiących państwo, za to na całe pokolenia dodatkowo podkopali zaufanie Polaków do demokracji. Nieświadomie dali też świetny argument w ręce powojennej komunistycznej propagandzie, dla której "czarna noc sanacji" stanowiła świetny kontrast wobec "zdobyczy demokracji ludowej". Jednocześnie jednak prawdopodobnie zamach ten uratował państwo polskie od jeszcze czarniejszej perspektywy totalitarnych rządów Narodowej Demokracji.
1 IX 1939 r. - Agresja hitlerowskich Niemiec na Polskę: wydarzenie to stanowi początek II Wojny Światowej, najbardziej znaczącej spośród wojen ludzkości. Dla Polski jest nie tylko powrotem do stanu podległości, także powojennej, obcym systemom totalitarnym. Trauma i demoralizacja związane z okupacją hitlerowską skutkują do dziś zarówno roszczeniowym stosunkiem Polaków do niemieckiej wizji historii jak i silnie zakorzenionym wśród Polaków mitem "najbardziej pokrzywdzonego narodu", który nie tylko ugruntowuje martyrologiczny wizerunek dziejów kraju, ale też nie pozwala na obiektywną ocenę udziału naszych rodaków w zagładzie Żydów.
I 1942 r. - Hitlerowska konferencja w Wansee w sprawie "ostatecznego rozwiązania"- podjęcie decyzji o zagładzie Żydów pozostających na ziemiach okupowanych przez Niemcy: choć podjęta poza Polską i nie przez Polaków, decyzja ta dramatycznie wpłynęła na losy Polski. To na jej obszarze dokonała się zagłada większości europejskich Żydów, to Polska straciła w ten sposób ponad 3 miliony swych obywateli, a wraz z nimi zarówno kulturę żydowską jako składnik kultury wieloetnicznej II Rzeczypospolitej, jak i dalszy wkład spolonizowanych Żydów do kultury polskiej. Wreszcie holocaust dokonany w obecności Polaków, czasami przy ich współudziale, silnie utwierdził wśród nich postawy antysemickie.
IV 1943 r. - ZSRR zrywa stosunki dyplomatyczne z polskim rządem londyńskim: wykorzystując jako pretekst sprawę zbrodni katyńskiej, Józef Stalin uczynił tak pierwszy krok na drodze do całkowitego podporządkowania Polski systemowi radzieckiemu w powojennej Europie.
VIII-X 1944 r. - Powstanie Warszawskie: skutkiem tego wielkiego zrywu polskiej młodzieży przeciw najnowocześniejszej wtedy armii świata były: kompletne zniszczenie stolicy, masakra przyszłych polskich elit kulturalnych i politycznych, trauma po klęsce powstania ułatwiająca działanie komunistycznej propagandzie. Skutek pozytywny nie dotyczy bezpośrednio dziejów Polski- Stalin, wstrzymując na pół roku pochód Armii Czerwonej na zachód, by przeczekać powstanie, odebrał sobie szansę na zdobycie całych Niemiec, a tym samym na rozszerzenie porządku komunistycznego do samego serca Europy. Polska patriotyczna młodzież, ginąc w powstaniu, osłabiła narodowy opór przeciw bolszewizacji społeczeństwa polskiego.
Luty 1945 r. - Konferencja mocarstw w Jałcie: podczas spotkania Wielkiej Trójki ostatecznie zdecydowano o przesunięciach powojennych polskich granic i o przynależności przyszłego państwa polskiego do bloku krajów- satelitów Związku Radzieckiego.
Październik 1956 r. - "Polski październik", Władysław Gomułka I sekretarzem PZPR: popaździernikowa "odwilż" w systemie władzy komunistycznej okazała się iluzoryczna i krótkotrwała. Istotnym jednak skutkiem "polskiego października" było odtąd coraz silniejsze legitymowanie swej władzy w Polsce przez partię komunistyczną za pomocą odwoływania się do idei i symboli narodowych, podkreślania "swojskości" władzy komunistycznej w opozycji np. do oskarżanych o uleganie "obcej manipulacji" opozycji czy "sterowanemu z zewnątrz" kościołowi katolickiemu. To odwoływanie się do polskiego nacjonalizmu skutkowało zarówno utrzymywaniem ciągłej obawy przed Niemcami, trwaniem antysemityzmu w państwie prawie pozbawionym Żydów, ale też, zwłaszcza w epoce gierkowskiej, coraz łagodniejszym stosunkiem do wystąpień przeciw władzy, bo przecież "Polak do Polaka nie strzela"
8-9 marca 1968 r .- "Wypadki marcowe": rozpętana przez jedną z frakcji w PZPR antysemicka awantura polityczna wywołała istotny skutek dla późniejszych losów PRL- z partii tej odeszli młodzi ideowi komuniści, odtrąceni albo za swe żydowskie pochodzenie albo rozgoryczeni nieznaną dotąd, szowinistyczną twarzą polskiego komunizmu. Oni właśnie staną się w przyszłości, po nawiązaniu kontaktów z inteligencją katolicką, pierwszą legalną opozycją w komunistycznym państwie.
Wrzesień 1976 r. - Powstanie Komitetu Obrony Robotników: powstanie tej legalnej, kilkunastoosobowej organizacji inteligenckiej odegrało ogromną rolę w podważaniu prawa do rządów partii komunistycznej. W "robotniczym" rzekomo państwie okazywało się, że robotników trzeba bronić przed "ludową" władzą, że tej obrony podejmują się inteligenci, czyli warstwa dla tejże władzy co najmniej podejrzana i dotąd skutecznie izolowana od szerokich mas społeczeństwa. Ponadto, korzystając z postanowień KBWE i posiadając kontakty z zachodnimi mediami, opozycja ta mogła nagłaśniać wydarzenia polskie na Zachodzie, co gwarantowało jej pewną ochronę przed potrzebującymi gospodarczej pomocy Zachodu władzami komunistycznymi.
Czerwiec 1979 r. - Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski: wybór a potem przybycie do Polski papieża- Polaka odegrały znaczącą rolę w procesie budzenia antykomunistycznej świadomości w polskim społeczeństwie. Organizacja pielgrzymki w dużym stopniu zależała od samoorganizacji ludności parafii i diecezji, a mimo starań komunistycznych mediów miliony ludzi spotykając się publicznie na plenerowych mszach zyskały świadomość swej siły i poczucie godności.
31 sierpnia 1980 r. - Porozumienie sierpniowe w Gdańsku: podpisanie tego aktu było przede wszystkim pierwszym, bezkrwawym zwycięstwem zbuntowanych robotników, wspieranych przez inteligencję z KOR, nad władzą komunistyczną. Stwarzało możliwość utworzenia niezależnych od władz związków zawodowych, ograniczenia cenzury, nakładało na władze zobowiązanie ponownego zatrudnienia zwolnionych po wydarzeniach z roku 1970 i 1976, wreszcie umożliwiało publiczną debatę nad założeniami wprowadzanej reformy gospodarczej. Legło u podstaw postania masowego ruchu społeczno-politycznego, jakim stał się NSZZ Solidarność.
Luty-kwiecień 1989 r.- Rozmowy Okrągłego Stołu: te negocjacje PZPR z opozycją antykomunistyczną zaowocowały postanowieniami o tzw. kontraktowych wyborach do sejmu i senatu, utworzeniu urzędu prezydenta PRL z przeznaczeniem go dla gen. W. Jaruzelskiego, dostępie opozycji do mediów i zezwoleniu na ponowną legalizację Solidarności, zdelegalizowanej podczas stanu wojennego. Stały się początkiem końca systemu władzy komunistycznej w Polsce.
1990 r. - Początek realizacji planu Balcerowicza: transformacja gospodarki planowanej w wolnorynkową, dokonana w latach 1990-1993, spowodowała obniżenie inflacji, redukcję polskich długów zagranicznych, zniwelowała technologiczne zacofanie gospodarki polskiej i pozwoliła stworzyć 600 000 prywatnych przedsiębiorstw. Jednocześnie jednak jej realizacja przyczyniła się też do znacznego spadku stopy życiowej licznych grup ludności, zwłaszcza pracowników niedochodowych przedsiębiorstw państwowych oraz pracowników PGR-ów, tworząc obszary nędzy i strukturalnego bezrobocia, które w wielu miejscach trwa aż do dzisiaj. Zbyt słabej ochronie poddano też rynek wewnętrzny i dopuszczono do wieloletniej zapaści całych branż przemysłu wskutek braku jakiejkolwiek państwowej polityki wpływania na jego strukturę.
1993 r. - Ostateczne wycofanie wojsk radzieckich z Polski: wydarzenie to przypieczętowało uzyskanie przez Polskę pełnej suwerenności politycznej
1999 r. - Polska członkiem NATO: przystąpienie do Sojuszu Północnoatlantyckiego zapewniło Polsce gwarancje bezpieczeństwa międzynarodowego w Europie i uczyniło ją jednym z aktywnych uczestników pokojowych lub militarnych akcji tej organizacji polityczno- wojskowej.
2004 r. - Polska wchodzi do Unii Europejskiej: wydarzenie to nie tylko potwierdziło przynależność postkomunistycznej Polski do europejskiego kręgu kulturowego, ale też, w dobie globalizacji, wprowadziło Polskę do jednej z najważniejszych organizacji międzynarodowych. Dało Polsce unijne dotacje i możliwości skutecznego przyciągania inwestorów zagranicznych, otworzyło przed Polakami unijne rynki pracy i szanse na tańsze studia za granicą, narzuciło polskiemu przemysłowi i rolnictwu wysokie standardy jakości i ochrony środowiska naturalnego. Wreszcie- otwiera Polaków na kontakty międzynarodowe.
Więcej... http://historia.gazeta.pl/historia/1,98 ... z19rewjkLD
1025 r. - Koronacja królewska Bolesława Chrobrego: ta pierwsza w historii Polski koronacja królewska stworzyła tradycję suwerennego, niezależnego od Cesarstwa państwa polskiego, do której będą się potem odwoływać inni władcy polscy dążący do suwerenności.
1138 r. - Podział Polski na dzielnice: wbrew czarnej legendzie podział Polski na dzielnice miał szerokie skutki pozytywne- osłabienie władzy książąt skutkowało najpierw nadawaniem przez nich ziemi i immunitetów możnym świeckim i duchownym - co z kolei doprowadzi do wzrostu wpływu elit społecznych na wcześniej nieograniczoną władzę monarchów- a spadek dochodów książęcych nakłoni władców do rozpoczętej w końcu XII wieku akcji kolonizacji na prawie niemieckim, która przyniesie Polsce nie tylko wzrost zaludnienia, ale też takie "wynalazki" jak pisana umowa prawna, wolność osobista chłopów, samorząd miast i wsi czy trójpolówka.
1226/1231 r.- Sprowadzenie Krzyżaków do Ziemi Chełmińskiej przez ks. Konrada Mazowieckiego: stworzenie bazy Zakonu Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego na ziemiach wydartych Prusom spowoduje zarówno powstanie silnego ośrodka kultury niemieckiej nad wschodnim Bałtykiem i długotrwałe konflikty polsko- krzyżackie, jak i adaptację do kultury polskiej takich wpływów zakonnych jak rozwinięty kult maryjny, zachodnia kultura rycerska czy ideologia wojen krzyżowych.
1320 r.- Koronacja królewska Władysława Łokietka: trwałe przywrócenie tytułu Królestwa Polskiego, (choć sam Łokietek tytułował się jedynie królem krakowskim) oznaczało zjednoczenie trzonu dawnych ziem piastowskich i powrót zjednoczonej Polski na arenę międzynarodową.
1340-1366 r.- Wojny Kazimierza Wielkiego o Ruś Halicką z Litwinami i Tatarami - choć zakończone połowicznym sukcesem, wojny te skutkowały włączeniem w granice Polski szerokich rzesz ludności należącej do prawosławnego kręgu kulturowego, co wraz z przychylną polityką króla wobec tej ludności stało się podstawą do kształtowania stosunku tolerancji wyznaniowej i kulturowej w przyszłej Rzeczypospolitej.
1364 r.- Utworzenie uniwersytetu w Krakowie: w średniowiecznej Europie uniwersytet nie tylko stanowił źródło prestiżu królestwa, ale też dostarczał państwu kadr biegłych w prawie rzymskim, tak potrzebnych dla prowadzenia suwerennej polityki międzynarodowej. W wieku XV uniwersytet krakowski stanie się też kuźnią uczonych biegłych w prawie (jak Paweł Włodkowic), matematyce i astronomii (jak Mikołaj Kopernik).
1374 r - Przywilej koszycki dla rycerstwa polskiego wydany przez Ludwika Andegaweńskiego: akt ten otwiera serię późnośredniowiecznych przywilejów nadawanych stanowi rycerskiemu przez kolejnych królów Polski. Proces nadawania tych przywilejów znacząco przyczynił się do ukształtowania w Polsce ustroju monarchii stanowej, w której król nadal był opiekunem, ale już nie właścicielem państwa.
1454-1466 r. Wojna Trzynastoletnia: na 400 lat zdecydowała nie tylko o kierunkach polityki zagranicznej państwa polskiego, ale też o jego rozwoju kulturowym i pozycji międzynarodowej. Związała z Polską wielkie obszary zamieszkane przez ludność prawosławną, a nawet muzułmańską.
15 VII 1410 r. - Bitwa pod Grunwaldem: decydujące zwycięstwo armii Jagiełły nad siłami Zakonu Krzyżackiego trwale podkopało siły militarne Krzyżaków i stało się wstępem do odzyskania przez Polskę dostępu do morza.
1454-1466 r. - Wojna Trzynastoletnia: rezultatem tych długotrwałych zmagań było odzyskanie przez Polskę drogi Wisły, która stała się oknem na świat polskiego handlu zbożem, a tym samym podstawą rozkwitu gospodarczego Polski w XV-XVI wieku.
1493 r. - Pierwsze zwołanie w Polsce sejmu walnego: wydarzenie to kończy etap powstawania w Polsce monarchii stanowej i jest wstępem do stworzenia nowożytnej formy ustrojowej- tzw. demokracji szlacheckiej, w której współpraca trzech stanów sejmujących (król, senat i izba poselska) stanie się, od 1505 roku, niezbędna dla procesu tworzenia prawa w Polsce.
1569 r. - Polsko-litewska unia realna w Lublinie: trwałe połączenie Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego, nie tylko skierowało ostatecznie politykę polską ku wschodowi, ale też przyczyniło się do wzrostu potęgi magnaterii w Rzeczypospolitej dzięki objęciu przez polskich możnych wielkich majątków rodów litewskich.
1596 r. - Unia Brzeska polsko-litewskiego kościoła prawosławnego z katolickim: unia stworzyła nowy obrządek chrześcijański, (który w XIX wieku stanie się jednym z filarów powstania ukraińskiej świadomości narodowej)- kościół grecko-katolicki, ale przyczyniła się też do wzrostu konfliktów religijnych na Ukrainie.
1648 r.- Wybuch kozackiego powstania Chmielnickiego: powstanie to stało się początkiem podziału Ukrainy miedzy Rzeczpospolitą a Rosję, a tym samym zaczątkiem budowy potęgi nowożytnego państwa rosyjskiego. Dla Ukraińców powstanie to stanowi ważny etap na drodze powstawania ich narodu.
1717 r. - Sejm Niemy- ugoda szlachty Rzeczpospolitej z Augustem II zawarta za pośrednictwem cara Rosji Piotra I: występując podczas III Wojny Północnej jako mediator miedzy skłóconymi szlachtą i królem Rzeczypospolitej, car Rosji Piotr I rozpoczął okres ingerencji Rosji w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej, który zakończy się upadkiem państwa polsko - litewskiego.
1773 r. - Powołanie Komisji Edukacji Narodowej: to pierwsze w Polsce ministerstwo oświaty dokonało reorganizacji i reformy oświaty w Rzeczypospolitej według wzorów Oświecenia, co zaowocowało wychowaniem pod koniec XVIII wieku warstwy światłych obywateli - przyszłych powstańców kościuszkowskich i listopadowych.
3 maja 1791 r. - Uchwalenie konstytucji Rzeczypospolitej: pierwsza w Europie a druga na świecie ustawa zasadnicza wprowadzała w Polsce nowoczesny ustrój monarchii konstytucyjnej, znosiła uzależnienie posiadania praw obywatelskich od urodzenia, likwidowała też największe wady ustrojowe Rzeczypospolitej- liberum veto, wolną elekcję króla, monopol szlachty na posiadanie ziemi i pełnienie urzędów.
1795 r. - III rozbiór Rzeczypospolitej: likwidacja Rzeczypospolitej przez trzy ościenne mocarstwa, w momencie, gdy państwo polsko-litewskie zaczynało podnosić się z kryzysu ustrojowego, zaowocowała odnawianym w każdym pokoleniu dążeniem Polaków do niepodległości, a w efekcie- niestabilnością polityczną w Europie Środkowej.
1807 r. - Pokój francusko- rosyjski w Tylży, powstanie Księstwa Warszawskiego: krótkotrwałe istnienie Księstwa Warszawskiego, państewka satelickiego wobec napoleońskiej Francji, poskutkowało jednak powrotem znacznej części elit polskich, już pogodzonych z rządami państw zaborczych, do idei suwerennego państwa polskiego. Ponadto w Księstwie Bonaparte wprowadził przepisy Kodeksu Cywilnego (jak chociażby śluby cywilne czy rozwody, zniesienie poddaństwa chłopów albo niekaralność homoseksualizmu), co unowocześniło kraj lub stało się chociaż celem dążeń przyszłych działań ustawodawczych.
1814-1815 r. - Kongres wiedeński: zjazd monarchów Europy w Wiedniu odcisnął swe piętno na losach Polaków- zmienił granice rozbiorów tak bardzo, że głównym przeciwnikiem polskich dążeń niepodległościowych na następne sto lat stała się Rosja jednocześnie tworząc Święte Przymierze, uniemożliwił skuteczną walkę o niepodległość Polski.
1823 r. - Uwłaszczenie chłopów w Wielkim Księstwie Poznańskim: dokonane na wzór pruski uwłaszczenie bogatszych chłopów za wykupem wykształciło w Wielkopolsce warstwę samodzielnych gospodarzy, najmujących do pracy na swych powiększonych gospodarstwach bezrolnych parobków (kapitalizacja wsi), zlikwidowało konflikty szlachty z chłopami, (co w XIX wieku umożliwiło wykształcenie się tu solidaryzmu narodowego) i zmusiło chłopów bezrolnych do emigracji do miast- ponieważ zaś Wielkopolska była dla Prus zapleczem rolniczym, emigrowali oni głównie, za pracą, do kopalni i hut Górnego Śląska, skutecznie go repolonizując. Efekty tego uwłaszczenia uczyniły Wielkopolskę obszarem o najnowocześniejszym rolnictwie wśród wszystkich zaborów.
1830-1831 r. - Powstanie listopadowe: najistotniejszym dla późniejszych losów Polaków skutkiem tego powstania były prawdopodobnie, niesłuszne zresztą, represje, jakie ze strony władz rosyjskich dotknęły kościół katolicki- raczej posłuszny wobec władzy carów kościół zaczął się teraz coraz mocniej identyfikować z polską myślą niepodległościową, co z kolei zwiąże nierozerwalnie polskość z katolicyzmem w II połowie XIX wieku.
1846 r. - Rabacja Galicyjska: ten, podsycany zresztą przez władze austriackie, bunt chłopów przeciw panom w Galicji stał się dla polskiej myśli politycznej impulsem do poważniejszego traktowania siły wielkich mas chłopskich w dążeniach niepodległościowych, ale wykształcił też wśród części szlachty postawę lojalistyczną wobec zaborców, traktowanych jako najpewniejsi obrońcy przed wściekłością chłopów.
1863- 1864 r. - Powstanie Styczniowe: wyrosło z romantyzmu i zaowocowało jeszcze większym romantyzmem polskich elit, stając się jakby założycielskim mitem dostarczającym wzorców wychowania dla przyszłych pokoleń. Silnie też ugruntowało etos Matki - Polki, kobiety będącej strażniczką domowego ogniska (ze wszystkimi ograniczeniami związanymi z tą rolą), gdy mężczyźni walczą o "cele wyższe".
1867 r. - Początek autonomii Galicji: szerokie swobody kulturalne i narodowe, jakie uzyskali Polacy pod władzą monarchii austro- węgierskiej skoncentrowały narodowe życie polskie w Krakowie- stał się on nie tylko Mekką polskich artystów, ale też kuźnią przyszłych kadr Legionów Polskich walczących o niepodległą ojczyznę. Z drugiej strony hegemonia Polaków i polskości w Galicji stała się naturalną barierą w rozwoju ukraińskiej świadomości narodowej, powodując nowoczesny, oparty na obustronnych nacjonalizmach, konflikt polsko- ukraiński.
1914 r. - Powstanie Legionów Polskich w służbie Austro-Węgier: utworzenie tej formacji, nad którą faktyczne dowództwo szybko przejął Józef Piłsudski, stało się zaczątkiem skutecznej walki o niepodległość Polski. Z drugiej strony legioniści, wyśmiewani przez współczesnych jako utopijni romantycy, zapatrzeni w "Dziadka", jak nazywali swego wodza, oddający daninę krwi dla ojczyzny na frontach I Wojny Światowej, po odzyskaniu niepodległości pozostaną najbardziej niezaspokojoną w swych roszczeniach warstwą społeczną, która z ochotą poprze zamach stanu w 1926 roku.
styczeń 1918 r. - Orędzie prezydenta USA Wilsona do Kongresu - w 13 punkcie przewiduje utworzenie państwa polskiego: w wyniku I Wojny Światowej Stany Zjednoczone, walnie przyczyniając się do zwycięstwa Ententy, wyrosły do pozycji pierwszorzędnego mocarstwa światowego. Głos ich prezydenta był więc w istocie wolą zwycięskich mocarstw. A bez tego poparcia nie było szans na utworzenie niepodległej Polski.
11 listopada 1918 r.- Rada Regencyjna przekazuje dowództwo nad wojskiem Piłsudskiemu: choć wojsko to służyło dotąd Rzeszy Niemieckiej, a Rada Regencyjna była rodzajem marionetkowego ciała ustawodawczego na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką, fakt przekazania dowództwa nad tymi oddziałami Piłsudskiemu uczynił zeń legalnego nieformalnego przywódcę odradzającego się państwa polskiego, co w połączeniu z jego autorytetem, a także wskutek kompromisu jaki osiągnął w stosunkach z reprezentującym Polskę wśród mocarstw Ententy Romanem Dmowskim, stało się podwaliną niepodległości Polski.
1918 r. - Kobiety uzyskują w odrodzonej Polsce prawa wyborcze: Polska nie była pierwszym krajem, który nadał kobietom prawa wyborcze. Fakt, że uczyniono to u progu niepodległości stanowi zarówno docenienie roli, jaką kobiety odgrywały w "męskiej" kulturze romantycznej jak i dowód siły dążeń emancypacyjnych polskich kobiet.
sierpień 1920 r. - "Cud nad Wisłą": powstrzymując marsz Armii Czerwonej ku niestabilnym politycznie Niemcom, Józef Piłsudski nie tylko uratował byt niepodległego państwa polskiego, ale też zapobiegł zagarnięciu kontynentalnej Europy pod wpływy bolszewickiego komunizmu.
11-14 maja 1926 r. - Zamach majowy Józefa Piłsudskiego i jego zwolenników: zaprowadzając na następne 13 lat autorytarny porządek w Polsce, piłsudczycy nie uporali się z żadną z bolączek trapiących państwo, za to na całe pokolenia dodatkowo podkopali zaufanie Polaków do demokracji. Nieświadomie dali też świetny argument w ręce powojennej komunistycznej propagandzie, dla której "czarna noc sanacji" stanowiła świetny kontrast wobec "zdobyczy demokracji ludowej". Jednocześnie jednak prawdopodobnie zamach ten uratował państwo polskie od jeszcze czarniejszej perspektywy totalitarnych rządów Narodowej Demokracji.
1 IX 1939 r. - Agresja hitlerowskich Niemiec na Polskę: wydarzenie to stanowi początek II Wojny Światowej, najbardziej znaczącej spośród wojen ludzkości. Dla Polski jest nie tylko powrotem do stanu podległości, także powojennej, obcym systemom totalitarnym. Trauma i demoralizacja związane z okupacją hitlerowską skutkują do dziś zarówno roszczeniowym stosunkiem Polaków do niemieckiej wizji historii jak i silnie zakorzenionym wśród Polaków mitem "najbardziej pokrzywdzonego narodu", który nie tylko ugruntowuje martyrologiczny wizerunek dziejów kraju, ale też nie pozwala na obiektywną ocenę udziału naszych rodaków w zagładzie Żydów.
I 1942 r. - Hitlerowska konferencja w Wansee w sprawie "ostatecznego rozwiązania"- podjęcie decyzji o zagładzie Żydów pozostających na ziemiach okupowanych przez Niemcy: choć podjęta poza Polską i nie przez Polaków, decyzja ta dramatycznie wpłynęła na losy Polski. To na jej obszarze dokonała się zagłada większości europejskich Żydów, to Polska straciła w ten sposób ponad 3 miliony swych obywateli, a wraz z nimi zarówno kulturę żydowską jako składnik kultury wieloetnicznej II Rzeczypospolitej, jak i dalszy wkład spolonizowanych Żydów do kultury polskiej. Wreszcie holocaust dokonany w obecności Polaków, czasami przy ich współudziale, silnie utwierdził wśród nich postawy antysemickie.
IV 1943 r. - ZSRR zrywa stosunki dyplomatyczne z polskim rządem londyńskim: wykorzystując jako pretekst sprawę zbrodni katyńskiej, Józef Stalin uczynił tak pierwszy krok na drodze do całkowitego podporządkowania Polski systemowi radzieckiemu w powojennej Europie.
VIII-X 1944 r. - Powstanie Warszawskie: skutkiem tego wielkiego zrywu polskiej młodzieży przeciw najnowocześniejszej wtedy armii świata były: kompletne zniszczenie stolicy, masakra przyszłych polskich elit kulturalnych i politycznych, trauma po klęsce powstania ułatwiająca działanie komunistycznej propagandzie. Skutek pozytywny nie dotyczy bezpośrednio dziejów Polski- Stalin, wstrzymując na pół roku pochód Armii Czerwonej na zachód, by przeczekać powstanie, odebrał sobie szansę na zdobycie całych Niemiec, a tym samym na rozszerzenie porządku komunistycznego do samego serca Europy. Polska patriotyczna młodzież, ginąc w powstaniu, osłabiła narodowy opór przeciw bolszewizacji społeczeństwa polskiego.
Luty 1945 r. - Konferencja mocarstw w Jałcie: podczas spotkania Wielkiej Trójki ostatecznie zdecydowano o przesunięciach powojennych polskich granic i o przynależności przyszłego państwa polskiego do bloku krajów- satelitów Związku Radzieckiego.
Październik 1956 r. - "Polski październik", Władysław Gomułka I sekretarzem PZPR: popaździernikowa "odwilż" w systemie władzy komunistycznej okazała się iluzoryczna i krótkotrwała. Istotnym jednak skutkiem "polskiego października" było odtąd coraz silniejsze legitymowanie swej władzy w Polsce przez partię komunistyczną za pomocą odwoływania się do idei i symboli narodowych, podkreślania "swojskości" władzy komunistycznej w opozycji np. do oskarżanych o uleganie "obcej manipulacji" opozycji czy "sterowanemu z zewnątrz" kościołowi katolickiemu. To odwoływanie się do polskiego nacjonalizmu skutkowało zarówno utrzymywaniem ciągłej obawy przed Niemcami, trwaniem antysemityzmu w państwie prawie pozbawionym Żydów, ale też, zwłaszcza w epoce gierkowskiej, coraz łagodniejszym stosunkiem do wystąpień przeciw władzy, bo przecież "Polak do Polaka nie strzela"
8-9 marca 1968 r .- "Wypadki marcowe": rozpętana przez jedną z frakcji w PZPR antysemicka awantura polityczna wywołała istotny skutek dla późniejszych losów PRL- z partii tej odeszli młodzi ideowi komuniści, odtrąceni albo za swe żydowskie pochodzenie albo rozgoryczeni nieznaną dotąd, szowinistyczną twarzą polskiego komunizmu. Oni właśnie staną się w przyszłości, po nawiązaniu kontaktów z inteligencją katolicką, pierwszą legalną opozycją w komunistycznym państwie.
Wrzesień 1976 r. - Powstanie Komitetu Obrony Robotników: powstanie tej legalnej, kilkunastoosobowej organizacji inteligenckiej odegrało ogromną rolę w podważaniu prawa do rządów partii komunistycznej. W "robotniczym" rzekomo państwie okazywało się, że robotników trzeba bronić przed "ludową" władzą, że tej obrony podejmują się inteligenci, czyli warstwa dla tejże władzy co najmniej podejrzana i dotąd skutecznie izolowana od szerokich mas społeczeństwa. Ponadto, korzystając z postanowień KBWE i posiadając kontakty z zachodnimi mediami, opozycja ta mogła nagłaśniać wydarzenia polskie na Zachodzie, co gwarantowało jej pewną ochronę przed potrzebującymi gospodarczej pomocy Zachodu władzami komunistycznymi.
Czerwiec 1979 r. - Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski: wybór a potem przybycie do Polski papieża- Polaka odegrały znaczącą rolę w procesie budzenia antykomunistycznej świadomości w polskim społeczeństwie. Organizacja pielgrzymki w dużym stopniu zależała od samoorganizacji ludności parafii i diecezji, a mimo starań komunistycznych mediów miliony ludzi spotykając się publicznie na plenerowych mszach zyskały świadomość swej siły i poczucie godności.
31 sierpnia 1980 r. - Porozumienie sierpniowe w Gdańsku: podpisanie tego aktu było przede wszystkim pierwszym, bezkrwawym zwycięstwem zbuntowanych robotników, wspieranych przez inteligencję z KOR, nad władzą komunistyczną. Stwarzało możliwość utworzenia niezależnych od władz związków zawodowych, ograniczenia cenzury, nakładało na władze zobowiązanie ponownego zatrudnienia zwolnionych po wydarzeniach z roku 1970 i 1976, wreszcie umożliwiało publiczną debatę nad założeniami wprowadzanej reformy gospodarczej. Legło u podstaw postania masowego ruchu społeczno-politycznego, jakim stał się NSZZ Solidarność.
Luty-kwiecień 1989 r.- Rozmowy Okrągłego Stołu: te negocjacje PZPR z opozycją antykomunistyczną zaowocowały postanowieniami o tzw. kontraktowych wyborach do sejmu i senatu, utworzeniu urzędu prezydenta PRL z przeznaczeniem go dla gen. W. Jaruzelskiego, dostępie opozycji do mediów i zezwoleniu na ponowną legalizację Solidarności, zdelegalizowanej podczas stanu wojennego. Stały się początkiem końca systemu władzy komunistycznej w Polsce.
1990 r. - Początek realizacji planu Balcerowicza: transformacja gospodarki planowanej w wolnorynkową, dokonana w latach 1990-1993, spowodowała obniżenie inflacji, redukcję polskich długów zagranicznych, zniwelowała technologiczne zacofanie gospodarki polskiej i pozwoliła stworzyć 600 000 prywatnych przedsiębiorstw. Jednocześnie jednak jej realizacja przyczyniła się też do znacznego spadku stopy życiowej licznych grup ludności, zwłaszcza pracowników niedochodowych przedsiębiorstw państwowych oraz pracowników PGR-ów, tworząc obszary nędzy i strukturalnego bezrobocia, które w wielu miejscach trwa aż do dzisiaj. Zbyt słabej ochronie poddano też rynek wewnętrzny i dopuszczono do wieloletniej zapaści całych branż przemysłu wskutek braku jakiejkolwiek państwowej polityki wpływania na jego strukturę.
1993 r. - Ostateczne wycofanie wojsk radzieckich z Polski: wydarzenie to przypieczętowało uzyskanie przez Polskę pełnej suwerenności politycznej
1999 r. - Polska członkiem NATO: przystąpienie do Sojuszu Północnoatlantyckiego zapewniło Polsce gwarancje bezpieczeństwa międzynarodowego w Europie i uczyniło ją jednym z aktywnych uczestników pokojowych lub militarnych akcji tej organizacji polityczno- wojskowej.
2004 r. - Polska wchodzi do Unii Europejskiej: wydarzenie to nie tylko potwierdziło przynależność postkomunistycznej Polski do europejskiego kręgu kulturowego, ale też, w dobie globalizacji, wprowadziło Polskę do jednej z najważniejszych organizacji międzynarodowych. Dało Polsce unijne dotacje i możliwości skutecznego przyciągania inwestorów zagranicznych, otworzyło przed Polakami unijne rynki pracy i szanse na tańsze studia za granicą, narzuciło polskiemu przemysłowi i rolnictwu wysokie standardy jakości i ochrony środowiska naturalnego. Wreszcie- otwiera Polaków na kontakty międzynarodowe.
Więcej... http://historia.gazeta.pl/historia/1,98 ... z19rewjkLD