Re: Przykłady zdrad narodowych w Polsce i RON przed 1648 r.
: 11 mar 2011, 17:36
Zdrada Świętopełka dokonana na Leszku - tzw. zbrodnia gąsawska.
Zbrodnią gąsawską, jako wydarzeniem bez precedensu w dotychczasowej historii Polski, zainteresowało się wiele źródeł. Najobszerniejszą relację daje Kronika wielkopolska ..., s. 204-206, W roku pańskim 1227 ... Świętopełk wielkorządca Górnego Pomorza ... przypominając sobie, jak Kazimierz, ojciec Leszka, pewnego dzielnego męża imieniem Bogusław, wielkorządcę Kaszubów, mianował księciem części Pomorza i Kaszub, dla niego jednak i jego następców zachowując (tylko obowiązek) uległości – pragnął i on gwałtownie, uporczywie zwracając się do Leszka z gorącymi prośbami, aby zechciał jego podobnie mianować księciem Górnego Pomorza. Ponieważ Leszko odkładał spełnienie tego, Świętopełk zaniedbywał (okazywanie) mu wiernej uległości i składanie danin w należnym czasie. Leszko rozważywszy i naradziwszy się z Henrykiem Brodatym, księciem Śląska, postanowił zwołać wielkorządców innych ziem swoich dla pokonania wspomnianego wielkorządcy Świętopełka i nakazał, aby w pewnym dniu zeszli się w Gąsawie, opodal Żnina – była to posiadłość ziemska klasztoru w Trzemiesznie – dla omówienia z nim spraw dotyczących pomyślności państwa. Chciał także odzyskać gród Nakło, który podlegał władzy Władysława Odowica. Świętopełk przybywszy tam ośmielił się wypowiedzieć wojnę swojemu panu, księciu Leszkowi. Gdy książę Leszko uchylił się od tej wojny uciekając do wsi Marcinkowo, zdrajca Świętopełk podle zamordował go podczas ucieczki. A wśród obu wojsk szerzy się wielka rzeź. Wspomniany zaś książę Henryk, tamże, w łaźni, otrzymuje ciężką ranę. I tak (zwłoki) księcia Leszka z miejsca mordu sprowadzają do Krakowa i chowają tam z czcią w kościele katedralnym w roku pańskim 1227. Po nim nastąpił jedyny syn jego Bolesław Wstydliwy. Księcia zaś Henryka podobnie odwieziono na Śląsk z wielką boleścią ... Potem Świętopełk, najpodlejszy zdrajca, przywłaszczył sobie księstwo na Pomorzu. Lecz podają, że śmierć tego najpobożniejszego księcia Leszka nastąpiło za zgodą i radą księcia wielkopolskiego Władysława Odowica. Albowiem jak twierdzą niektórzy, Władysław Odowic przez stryja swego ... z kraju wypędzony, w czasie swego wygnania poją za żonę siostrę wspomnianego Świętopełka w tym celu, aby wsparty pomocą tegoż Świętopełka mógł od stryja na powrót odzyskać swoje ziemie. Po odzyskaniu ich służy także Świętopełkowi radami i oddziałami posiłkowymi. Do podstawowych głosów omawiających sprawę zabójstwa Leszka możemy zaliczyć: Semkowicz Aleksander, Zbrodnia Gąsawska, w: Ateneum, Pisma naukowe i literackie, t. III, Warszawa 1886, s. 328 – 348, Balzer Oswald, Genealogia Piastów, Kraków 1895, s. 262 – 264 (kwestia chronologii), Smolka Stanisław, Henryk Brodaty. Ustęp z dziejów Polski Piastowskiej, Lwów 1872, zwłaszcza s. 32 i n., Kujot Stanisław, Samodzielność książąt pomorskich i „Zbrodnia Gąsawska”, w: Warta 1, za 1875 rok, nr 24 – 25, Kłodziński Adam, Stosunki Laskonogiego ..., s. 137 i n., Umiński Józef, Śmierć Leszka Białego, w: Nasza przeszłość, 2, 1947, s. 3 – 28, Mularczyk Jerzy, Od Bolesława Chrobrego do Bolesława Rogatki, Wrocław 1994, s. 115, Labuda Gerard, Śmierć Leszka Białego (1227), w: Roczniki Historyczne, rocznik LXI, za 1995, s. 7 – 35. W literaturze oskarżani są przede wszystkim Świętopełk pomorski i Władysław Odonic, nie brak również głosów pomawiających Władysława Laskonogiego, a nawet Henryka Brodatego, co powoduje, że wśród „podejrzanych” mamy całą ówczesną rodzinę Piastów z wyjątkiem rodzonego brata Leszka – Konrada mazowieckiego i nie mieszającego się na ogół do spraw ogólnopolskich księcia opolskiego Kazimierza, por. Labuda Gerard, Śmierć Leszka ... , s. 7 – 9.
Zbrodnią gąsawską, jako wydarzeniem bez precedensu w dotychczasowej historii Polski, zainteresowało się wiele źródeł. Najobszerniejszą relację daje Kronika wielkopolska ..., s. 204-206, W roku pańskim 1227 ... Świętopełk wielkorządca Górnego Pomorza ... przypominając sobie, jak Kazimierz, ojciec Leszka, pewnego dzielnego męża imieniem Bogusław, wielkorządcę Kaszubów, mianował księciem części Pomorza i Kaszub, dla niego jednak i jego następców zachowując (tylko obowiązek) uległości – pragnął i on gwałtownie, uporczywie zwracając się do Leszka z gorącymi prośbami, aby zechciał jego podobnie mianować księciem Górnego Pomorza. Ponieważ Leszko odkładał spełnienie tego, Świętopełk zaniedbywał (okazywanie) mu wiernej uległości i składanie danin w należnym czasie. Leszko rozważywszy i naradziwszy się z Henrykiem Brodatym, księciem Śląska, postanowił zwołać wielkorządców innych ziem swoich dla pokonania wspomnianego wielkorządcy Świętopełka i nakazał, aby w pewnym dniu zeszli się w Gąsawie, opodal Żnina – była to posiadłość ziemska klasztoru w Trzemiesznie – dla omówienia z nim spraw dotyczących pomyślności państwa. Chciał także odzyskać gród Nakło, który podlegał władzy Władysława Odowica. Świętopełk przybywszy tam ośmielił się wypowiedzieć wojnę swojemu panu, księciu Leszkowi. Gdy książę Leszko uchylił się od tej wojny uciekając do wsi Marcinkowo, zdrajca Świętopełk podle zamordował go podczas ucieczki. A wśród obu wojsk szerzy się wielka rzeź. Wspomniany zaś książę Henryk, tamże, w łaźni, otrzymuje ciężką ranę. I tak (zwłoki) księcia Leszka z miejsca mordu sprowadzają do Krakowa i chowają tam z czcią w kościele katedralnym w roku pańskim 1227. Po nim nastąpił jedyny syn jego Bolesław Wstydliwy. Księcia zaś Henryka podobnie odwieziono na Śląsk z wielką boleścią ... Potem Świętopełk, najpodlejszy zdrajca, przywłaszczył sobie księstwo na Pomorzu. Lecz podają, że śmierć tego najpobożniejszego księcia Leszka nastąpiło za zgodą i radą księcia wielkopolskiego Władysława Odowica. Albowiem jak twierdzą niektórzy, Władysław Odowic przez stryja swego ... z kraju wypędzony, w czasie swego wygnania poją za żonę siostrę wspomnianego Świętopełka w tym celu, aby wsparty pomocą tegoż Świętopełka mógł od stryja na powrót odzyskać swoje ziemie. Po odzyskaniu ich służy także Świętopełkowi radami i oddziałami posiłkowymi. Do podstawowych głosów omawiających sprawę zabójstwa Leszka możemy zaliczyć: Semkowicz Aleksander, Zbrodnia Gąsawska, w: Ateneum, Pisma naukowe i literackie, t. III, Warszawa 1886, s. 328 – 348, Balzer Oswald, Genealogia Piastów, Kraków 1895, s. 262 – 264 (kwestia chronologii), Smolka Stanisław, Henryk Brodaty. Ustęp z dziejów Polski Piastowskiej, Lwów 1872, zwłaszcza s. 32 i n., Kujot Stanisław, Samodzielność książąt pomorskich i „Zbrodnia Gąsawska”, w: Warta 1, za 1875 rok, nr 24 – 25, Kłodziński Adam, Stosunki Laskonogiego ..., s. 137 i n., Umiński Józef, Śmierć Leszka Białego, w: Nasza przeszłość, 2, 1947, s. 3 – 28, Mularczyk Jerzy, Od Bolesława Chrobrego do Bolesława Rogatki, Wrocław 1994, s. 115, Labuda Gerard, Śmierć Leszka Białego (1227), w: Roczniki Historyczne, rocznik LXI, za 1995, s. 7 – 35. W literaturze oskarżani są przede wszystkim Świętopełk pomorski i Władysław Odonic, nie brak również głosów pomawiających Władysława Laskonogiego, a nawet Henryka Brodatego, co powoduje, że wśród „podejrzanych” mamy całą ówczesną rodzinę Piastów z wyjątkiem rodzonego brata Leszka – Konrada mazowieckiego i nie mieszającego się na ogół do spraw ogólnopolskich księcia opolskiego Kazimierza, por. Labuda Gerard, Śmierć Leszka ... , s. 7 – 9.