Parada bękartów. Nieślubne dzieci polskich władców do końca

[Warka]

Parada bękartów. Nieślubne dzieci polskich władców do końca XVII wieku

Michael Morys-Twarowski

Kiedy porówna się ilość nieślubnego potomstwa królów Polski i Francji, to nasi władcy wypadają raczej słabo. Trzeba pamiętać jeszcze, że statystykę zawyża August II Mocny, ojciec niemal połowy polskich bastardów. Wśród nieślubnych dzieci polskich władców mamy biskupów, hrabiów i hrabiny, różnej maści awanturników, a nawet poborcę podatkowego…
Bibliografia

Źródła

Kronika Jana z Czarnkowa, tłum. Józef Żerbiłło, opracowanie tekstu i przypisów Marek D. Kowalski, wyd. 3, Kraków 2001.
Nekanda Trepka Walerian, Liber generationis plebeanorum („Liber chamorum”), wyd. 2, oprac. Rafał Leszczyński, Wrocław – Warszawa – Kraków 1995.

Opracowania

Balzer Oswald, Genealogia Piastów, wyd. 2, Kraków 2005.
Bieniak Janusz, Wyrozumski Jerzy, Niemierza z Gołczy, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 22, 1977.
Cynarski Stanisław, Zygmunt II August, wyd. 2, Wrocław – Warszawa – Kraków 1988.
Czapliński Władysław, Władysław IV i jego czasy, wyd. 2, Warszawa 1976.
Duczal Małgorzata, Jagiellonowie. Leksykon biograficzny, Poznań – Kraków 1996.
Forst de Battaglia Otto, Jan Sobieski, król Polski, Warszawa 1983.
Jasiński Kazimierz, Drugie małżeństwo Bolesława Rogatki oraz problem „Zofii z Doren”, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, 1979, nr 3.
Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, Kraków 2007.
Jasiński K., Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań – Wrocław 2001.
Kuchowicz Zbigniew, Wizerunki niepospolitych niewiast staropolskich XVI–XVIII wieku, wyd. 2, Łódź 1974.
Łaguna Stosław, Rodowód Piastów, „Kwartalnik Historyczny” 11 (1897).
Przeździecki Alexander, Jagiellonki polskie w XVI wieku, t. 1, Kraków 1868.
Sroka Stanisław A., Nieślubne potomstwo władców Europy Środkowej w XIV wieku, [w:] „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”. Zeszyt 135 (2008).
Targosz Karolina, Jan III Sobieski mecenasem nauk i uczonych, Wrocław – Warszawa – Kraków 1991.
Wdowiszewski Zygmunt, Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Kraków 2005.
Wójcik Zbigniew, Jan Kazimierz Waza, Wrocław – Warszawa – Kraków 1997.

Przypisy

1 Świadomie pominięto tutaj Zbigniewa, syna Władysława Hermana, który raczej był dzieckiem małżeńskim, jak i nieślubne potomstwo Piastów mazowieckich, zatorskich i cieszyńskich.

2 Czasami w literaturze kochankę Bolesława Rogatki nazywa się niesłusznie Zofią Doren. Zob. Kazimierz Jasiński, Drugie małżeństwo Bolesława Rogatki oraz problem „Zofii z Doren”, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, 1979, nr 3.

3 Por. Stanisław A. Sroka, Nieślubne potomstwo władców Europy Środkowej w XIV wieku, [w:] „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”. Zeszyt 135. Kraków 2008, s. 26-27.

4 Stosław Łaguna, Rodowód Piastów, „Kwartalnik Historyczny” 11 (1897), s. 773.

5 Zwrócił na to uwagę Kazimierz Jasiński, Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, s. 209.

6 Stanisław A. Sroka, Nieślubne potomstwo władców Europy Środkowej w XIV wieku, s. 27.

7 Zbigniew Kuchowicz, Wizerunki niepospolitych niewiast staropolskich XVI–XVIII wieku, wyd. 2, Łódź 1974, s. 133-134; Stanisław Cynarski, Zygmunt II August, Wrocław – Warszawa – Kraków 1988, s. 200.

8 Władysław Czapliński, Władysław IV i jego czasy, wyd. 2, Warszawa 1976, s. 286.

9 Walerian Nekanda Trepka, Liber generationis plebeanorum („Liber chamorum”), wyd. 2, oprac. Rafał Leszczyński, Wrocław – Warszawa – Kraków 1995, s. 149.

10 Kazimierz Chłędowski, Rzym. Ludzie baroku, Warszawa 1957, s. 384-385, sądził, że Władysław Konstanty urodził się przed ślubem Jadwiżki, w 1635 lub 1636 roku. Zbigniew Wdowiszewski, Genealogia domu Wazów w Polsce, „Miesięcznik Heraldyczny”, R. 17, 1938, nr 7-8, s. 106, pisał ogólnie o ok. 1635 r.

11 Cyt. za: Zbigniew Wójcik, Jan Kazimierz Waza, Wrocław – Warszawa – Kraków 1997, s. 210-211.

12 Tak już Zbigniew Wdowiszewski, Genealogia domu Wazów w Polsce, „Miesięcznik Heraldyczny”, R. 17, 1938, nr 7-8, s. 108, chociaż zastrzega, że mamy tu do czynienia tylko z hipotezą. Zbigniew Wójcik, Jan Kazimierz Waza, s. 212, pisze: „Zdaje się nie ulegać wątpliwości, że dziecko było owocem jakiegoś romansu króla”.

13 M.in. Otto Forst de Battaglia, Jan Sobieski, król Polski, Warszawa 1983, s. 22.

14 Karolina Targosz, Jan III Sobieski mecenasem nauk i uczonych, Wrocław – Warszawa – Kraków 1991, s. 167-168.

15 Otto Forst de Battaglia, op. cit., s. 101. Por. też Karolina Targosz, op. cit., 168 przypis 133.

16 Przykładowo pewne informacje dotyczące Brisaciera mogą znajdować się w archiwum w Sztokholmie; por. Eugeniusz Barwiński, Ludwik Antoni Birkenmajer, Jan Łoś, Sprawozdanie z poszukiwań w Szwecyi dokonanych z ramienia Akademii Umiejętności, Kraków 1914, s. 244; The Diplomatica collection in the Swedish National Archives, Red. Sören Tommos. Stockholm 1980, s. 148.

Zredagował: Kamil Janicki

Oryginalny i w całości tekst znajduje się na http://histmag.org w Artykuły historyczne