Konwencja o określeniu napaści

[Artur Rogóż]

Konwencja o określeniu napaści



podpisana w Londynie dnia 3 lipca 1933 r.
Publikator: Dz. U. 1933, nr 93, poz. 712.


W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,
M Y, I G N A C Y M O Ś C I C K I,
PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,
wszem wobec i każdemu z osobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:


Dnia trzeciego lipca tysiąc dziewięćset trzydziestego trzeciego roku podpisana została w Londynie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rządami Afganistanu, Estonji, Łotwy, Persji, Rumunji, Turcji i Związku Socjalistycznych Republik Rad, konwencja o określeniu napaści wraz z dołączonym do niej załącznikiem do artykułu III powyższej konwencji i protokółem podpisania, o następującem brzmieniu dosłownem:


KONWENCJA
o określeniu napaści.


Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydent Republiki Estońskiej, Prezydent Republiki Łotewskiej, Jego Królewska Mość Król Rumunji, Prezydent Republiki Tureckiej, Centralny Komitet Wykonawczy Związku Socjalistycznych Republik Rad, Jego Cesarska Mość Szach Persji i Jego Królewska Mość Król Afganistanu,
Pragnąc wzmocnić pokój, istniejący między ich krajami;
Zważywszy, że Pakt Briand - Kellogg, który oni podpisali, zakazuje wszelkiej napaści;
Uznając za konieczne, w interesie ogólnego bezpieczeństwa, określić o ile można najdokładniej napaść, żeby zapobiec wszelkiemu pretekstowi do jej usprawiedliwienia;
Stwierdzając, że wszystkie państwa mają w równym stopniu prawo do niepodległości, do bezpieczeństwa, do obrony swego terytorjum i do swobodnego rozwoju swych instytucyj;
Ożywieni pragnieniem zapewnienia, w interesie pokoju powszechnego, wszystkim ludom nietykalności terytorjum ich krajów;
Uznając za pożyteczne, w interesie pokoju powszechnego, wprowadzenie w życie w stosunkach między ich krajami dokładnych przepisów określających napaść, zanim te przepisy nie staną się powszechnemi;
Postanowili w tym celu zawrzeć niniejszą konwencję i upoważnili należycie do tego:


Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej:

P. Edwarda RACZYŃSKIEGO; Stałego Delegata przy Lidze Narodów, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego;


Prezydent Republiki Estońskiej:

P. dr Oskar KALLAS, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego w Londynie;


Prezydent Republiki Łotewskiej:

P. Waldemaras SALNAIS, Ministra Spraw Zagranicznych;


Jego Królewska Mość Król Rumunji:

P. Nicolas TIUTULESCO, Ministra Spraw Zagranicznych;


Prezydent Republiki Tureckiej:

Tevfik RÜSTÜ bey, Ministra Spraw Zagranicznych;


Centralny Komitet Wykonawczy Związku Socjalistycznych Republik Rad:

P. Maxime LITWINOFF, Komisarza Ludowego do Spraw Zagranicznych;


Jego Cesarska Mość Szach Persji:

Fatollah Khan Noury ESFANDIARY, Chargé ď Affaires w Londynie;


Jego Królewska Mość Król Afganistanu:

Ali MOHAMMED Khan, Ministra Oświecenia Publicznego;


KTÓRZY zgodzili się na następujące postanowienia:


Artykuł Pierwszy

Każda z Wysokich Stron Umawiających się zobowiązuje się przyjąć w swych wzajemnych stosunkach z każdą z pozostałych, od dnia wejścia w życie niniejszej konwencji, takie określenie napaści, jakie znalazło swe wyjaśnienie w sprawozdaniu Komitetu do spraw bezpieczeństwa z dnia 24 maja 1933 r. (sprawozdanie Politisa), złożonem Konferencji dla zmniejszenia i ograniczenia zbrojeń, które to sprawozdanie było sporządzone na skutek wniosku Delegacji sowieckiej.


Artykuł II.

Wobec tego, w danym zatargu międzynarodowym i z zastrzeżeniem umów obowiązujących w stosunkach pomiędzy stronami w sporze będącemi, będzie uznane za napastnika to państwo, które pierwsze popełni jeden z następujących czynów:

1) Wypowiedzenie wojny innemu państwu;
2) Najazd przy pomocy swych sił zbrojnych na terytorjum innego państwa, nawet bez wypowiedzenia wojny;
3) Zaatakowanie przy pomocy swych sił lądowych, morskich lub powietrznych, terytorjum, okrętów lub samolotów innego państwa, nawet bez wypowiedzenia wojny;
4) Blokada morska wybrzeża lub portów innego państwa;
5) Poparcie użyczone bandom zbrojnym, które, zorganizowawszy się na jego terytorjum, dokonają najazdu na terytorjum innego państwa, jak również odmowa, pomimo żądania państwa najechanego, poczynienia na swem własnem terytorjum, wszystkich, będących w jego mocy zarządzeń, w celu pozbawienia powyższych band wszelkiej pomocy lub opieki.


Artykuł III.

Żadne względy natury politycznej, wojskowej, gospodarczej lub innej nie mogą służyć do uniewinnienia lub usprawiedliwienia napaści przewidzianej w artykule II (jako przykład patrz Załącznik).


Artykuł IV.

Konwencja niniejsza będzie ratyfikowana przez Wysokie Strony Umawiające się, zgodnie z ustawodawstwem każdej z nich.
Dokumenty ratyfikacyjne będą złożone przez każdą Wysoką Stronę Umawiającą się Rządowi Związku Socjalistycznych Republik Rad.

Jak tylko dokumenty ratyfikacyjne będą złożone przez dwie z pośród Wysokich Umawiających się Stron, Konwencja niniejsza wejdzie w życie pomiędzy temi dwoma Stronami. Wchodzić ona będzie w życie w stosunku do wszystkich innych Wysokich Stron Umawiających się w miarę jak te ostatnie będą składały swoje dokumenty ratyfikacyjne.

Każde złożenie dokumentów ratyfikacyjnych będzie natychmiast notyfikowane przez Rząd Związku Socjalistycznych Republik Rad wszystkim sygnatarjuszom niniejszej konwencji.


Artykuł V.

Konwencja niniejsza została podpisana w ośmiu egzemplarzach, z których każda z Wysokich Stron Umawiających się otrzyma po jednym.
NA DOWÓD CZEGO wyżej wyliczeni Pełnomocnicy podpisali niniejszą konwencję i wycisnęli na niej swe pieczęcie.
Sporządzono w Londynie, dnia 3 lipca 1933 r.


Edward Raczyński

O. Kallas

W. Salnais

N. Titulesco

dr T. Rüstü

Maxime Litfinoff

F. Noury Esfandiary

Ali Mohammad


Z A Ł Ą C Z N I K
do artykułu III konwencji dotyczącej określenia napaści.


Wysokie Strony Umawiające się, które podpisały konwencję dotyczącą określenia napaści,
Pragnąc podać niektóre wskazówki, mogące posłużyć do określenia napastnika, zastrzegając jednak jak najbardziej stanowczo, że to w niczem nie może ograniczyć bezwzględnej doniosłości przepisu podanego w artykule III powyższej konwencji,
Stwierdzają, że żaden akt napaści w rozumieniu artykułu II wyżej wymienionej konwencji nie może między innemi być usprawiedliwiony przez jakąkolwiek z następujących okoliczności.


A. Położenie wewnętrzne jednego z państw, naprzykład

Jego budowa polityczna, gospodarcza lub społeczna; rzekome braki jego administracji; zamieszki wywołane przez strajki, rewolucje, kontrrewolucje lub wojny domowe.


B. Postępowanie międzynarodowe jednego z państw, naprzykład

Pogwałcenie lub niebezpieczeństwo pogwałcenia praw lub interesów materjalnych albo moralnych obcego państwa lub jego obywateli; zerwanie stosunków dyplomatycznych albo gospodarczych; bojkot gospodarczy lub finansowy; zatargi dotyczące zobowiązań gospodarczych, finansowych lub innych w stosunku do państw obcych; zajścia graniczne, które nie są objęte przez jeden z wypadków napaści, wymienionych w artykule II.
Poza tem Wysokie Strony Umawiające się zgodnie uznają, że niniejsza konwencja nie powinna nigdy służyć do usprawiedliwienia pogwałceń prawa narodów, mogących wyniknąć w okolicznościach, objętych powyższem wyliczeniem.

Edward Raczyński

O. Kallas

W. Salnais

N. Titulesco

dr T. Rüstü

Maxime Litfinoff

F. Noury Esfandiary

Ali Mohammad


PROTOKÓŁ PODPISANIA

Wysokie Strony Umawiające się zgodziły się między sobą, że, o ile w przyszłości jedno lub więcej innych państw, bezpośrednio sąsiadujących ze Związkiem Socjalistycznych Republik Rad, przystąpi do niniejszej konwencji, skutkiem tego przystąpienia będzie nabycie przez niego lub przez nie takich samych praw i wzięcia na siebie takich samych zobowiązań jak pierwotni sygnatarjusze. Sporządzono w Londynie, dnia 3 lipca 1933 r.

Maxime Litwinoff

W. Salnais

N. Titulesco

Ali Mohammad

F. Noury Esfandiary

E. Raczyński

O. Kallas


Zaznajomiwszy się z powyższą konwencją, załącznikiem i protokółem podpisania, uznaliśmy je i uznajemy za słuszne zarówno w całości, jak i każde z zawartych w nich postanowień; oświadczamy, że są one przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone i przyrzekamy, że będą niezmiennie zachowywane.
NA DOWÓD CZEGO wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 15 września 1933 r.

(L. S.)

(-) I. Mościcki

Prezes Rady Ministrów

(-) J. Jędrzejewicz

Minister Spraw Zagranicznych

(-) Beck